از چیستی تا تعریف معماری
الموضوعات :
1 - استادیار مجتمع آموزش عالی پیامبر اعظم (ص) و دانشکده فنی شریعتی.
الکلمات المفتاحية: شناخت, Cognition, Truth, Definition, حقیقت, صورت, Form, تعریف, نظام فضایی و شکل, Order space, Figure,
ملخص المقالة :
این مقاله در پی تذکر به چیستی و حقیقت معماری، جهت رسیدن به تعریف آن میباشد. حقایقی که صرفاً بهکالبد ظاهری معماری محدود نمیشوند و دستورالعمل خاصی در معماری را رهنمون نمیگردانند. لذا در پیرسیدن به این حقایق و به دلیل تاثیر داشتن انسان سازنده و درک کنندهی این معماری ـ که واجد مراتب مختلفشناختی است ـ بستری از مادی و ملموسترین تا غیر مادی و غیر ملموسترین داشتههای انسان و معماری، بارجوع به وجود و هستیشناسی ایرانی ـ اسلامی در نظر گرفته شده است.حقایق و نابترین بنمایههای معماری، شامل صورت، نظام فضایی و شکل میباشند. که با مراتب وجود وشناخت انسان تناظر دارند. این حقایق، جهت رسیدن به تعریفی برای معماری، در رابطه با قرائت و نقدمعماریهای دیروز و امروز و انشاء و طراحی معماری امروز مددرسان خواهند بود.
(ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1380 ،(قواعد کلی فلسفه در فلسفه
اسلامی، جلد دوم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران
2 (ابن سینا ،(1366 ،(حدود یا تعریفات، ترجمه محمد مهدی فولادوند،
چاپ دوم، انتشارات سروش، تهران
3 (آچیک گنج، آلب ارسلان (1378 ،(مطالعهای در هستی شناسی
تطبیقی، ترجمه محمدرضاجوزی، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه
تهران، دانشگاه مک گیل، تهران.
4 (اردلان، نادر و لاله بختیار، (1379 ،(حس وحدت، سنت عرفانی در
معماری ایرانی، ترجمه حمید شاهرخ، خاک، تهران.
5 (استرلن، هانری، (1377 ،(اصفهان تصویر بهشت، ترجمه جمشید
ارجمند، فرزان روز، تهران.
6 (افلاطون (1357 ،(دورۀ مجموعه آثار، دورۀ 7 جلدی، ترجمۀ شادروان
محمد حسن لطفی، خوارزمی، تهران.
7 (البخی ثمالرومی، جلالالدین محمد بن محمدبن الحسین، مثنوی معنوی،
به تصحیح رینولداین نیکلسون، به اهتمام نصراالله پورجوادی، 4جلد، جلد
پنجم
8 (الفاخوری- حنا- الجرخلیل، (1367 ،(تاریخ فلسفه در جهان اسلامی،
ترجمه عبدالمحمد آیتی، سازمان انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، تهران
9 (ایزوتسو، توشیهیکو، (1379 ،(صوفیسم وتائوئیسم، ترجمه محمد جواد
گوهری، روزنه، تهران
10 (پازوکی، شهرام (1379» ،(معرفت عرفانی نزد ملاصدرا»، خردنامه
38 -45 ، 20 شماره، صدرا
11 (پازوکی، شهرام ، (1381" (تاثیر تفکر دکارت در ظهور نظریات
جدید هنری" مجلۀ خیال، شماره 1 ،107 -98
12 (پازوکی، شهرام (1379 ،(ایده ها، (مُثلُ، دیدارها، صور، اعیان ثبابته،
صور ذهنی) در کتاب: تاریخ ما بعد الطبیعه (به انضمام مقالات
دیگر)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران
13 (تقوائی، ویدا،(1386» ،(نظام فضایی پنهان در معماری ایرانی و
ساختار آن» مجلۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 30 ،52-4
4 (تقوائی، ویدا،( 1385 »، (بازخوانی مراتب وجودی معماری؛ با رجوع
به هندسه زیبایی، در معماری صفوی» ، رسالۀ دکتری معماری،
اساتید راهنما، دکتر دارابدیبا، دکتر مهدی حجت و دکتر شهرام پازوکی،
دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا
15 (جنکز، چارلز، (1382 ، (معماری پرش کیهانی، ترجمه وحید قبادیان و
داریوش ستار زاده، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز
16 (خوانساری، دکتر محمد، (1378 ،(دورۀ مختصر منطق صوری، چاپ
چهاردهم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران
17 (حائری یزدی، مهدی، (1360 ،(هرم هستی، تحلیلی از مبادی هستی
شناسی تطبیقی ، مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها ، تهران
18 (دیباج، دکتر سید موسی، (1377» ،(صورت مکان و امکان صورت»
مجله نامه فلسفه، سال دوم، شماره دوم، پیاپی پنجم
19 (سهروردی، شهاب الدین یحیی، (1355 ،(حکمه الاشراق از مجموعه
مصنفات شیخ شراق، تصحیح و مقدمه هانری کربن، جلد دوم،
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران
20 (شایگان، داریوش، (1380 ،(افسون زدگی جدید ، هویت چهل تکه و
تفکر سیار، ترجمه فاطمه ولیانی، فرزان روز، تهران
21 (شایگان، داریوش، (1383 ،(شهر همچون پالیمیستی از لایه های
خاطره، مجله رایانه معماری، شماره سوم.
22 (صدرالمتالهین، (1353 ، ( فلسفه عالی یا حکمت صدرالمتألهین،
تلخیص و ترجمه قسمت امور عامه و الهیات کتاب اسفار، نگارش محمد
جواد مصلح، جلد 2-1 ،انتشارات دانشگاه تهران، تهران
23 (صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم، (ملاصدرا) (1366 ،(ترجمه و تفسیر
الشواهدالربوبیه، ترجمه دکترجواد مصلح، سروش، تهران
24 (غریب پور، افرا ،(1386 ،(عملکردگرایی و معنای عملکرد، نشریۀ
هنرهای زیبا، شمارۀ 30.
25 (غزالی، ابوحامد امام محمد غزالی، (1361 ،(کیمیای سعادت، به کوشش
حسین خدیوجم، جلد اول، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
26 (فلامکی، محمد منصور، (1381 ،(ریشههای و گرایشهای نظری
معماری، نشر فضا، تهران
27 (کاپن، دیوید اسمیت، (1383 ،(مبانی نظری معماری، ترجمه دکتر علی
یاران، جلد اول و دوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران
28 (کربن، هانری، (1358 ،(ارض ملکوت، کالبد انسان در روز رستاخیز
از ایران فردایی تا ایران شیعی، ترجمه سید ضیاء الدین دهشیری،
مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها، تهران
29 (کربن، هانری، (1354 » ،(خانه کعبه و راز معنوی آن ازنظرقاضی
سعید قمی1103ه/1691 م» ، مجله معارف سلامی، شماره23
30 (کوماراسوامی، آناندا، (1384 » ، (چرا کارهای هنری را به نمایش
بگذاریم؟» از کتاب، جام نوومی کهن، به کوشش مصطفی دهقان،
موسسه تحقیقات و توسهه علوم انسانی، تهران
31 (کوماراسوامی،آناندا، (1382 »،(فلسفه هنر درقرون وسطی شرق » ،
ترجمه سید علاء الدین طباطبایی، مجله رواق شماره 6
32 (گروت، لینداو وانگ، دیوید، (1384 ، ( روشهای تحقیق در معماری،
ترجمه دکتر علیرضا عینی فر، انتشارات دانشگاه تهران، تهران
3 (لاهیجی، محمد، (1377 ، (شرح گلشن راز (مفاتیح الاعجاز)،
تصحیح کیوان سمیعی، چاپ اول، انتشارات کتاب فروشی محمودی ، تهران
34 (لاوسون، بریان، (1384 ،(طراحان چگونه می اندیشند، ترجمه حمید
ندیمی ، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران
35 (مزینی، منوجهر، (1376 ،(از زمان و معماری، مرکز مطالعات و تحقیقات
شهرسازی و معماری ایران، تهران.
36 (مجتهدی،کریم، (1382 » ،(وجود و حضور در کتاب المشاعر حکیم
ملاصدرا »، خردنامه صدرا، شماره 32.
37 (مگی، بریان،(1372 ،(فلاسفه بزرگ، آشنایی با فلسفه غرب، ترجمه
عزت االله فولادوند، خوارزمی، تهران
38 (ملاصدرا ، صدرالدین محمد شیرازی ، (1381 ،(رساله سه اصل، تصحیح
و مقدمه دکتر سید حسین نصر، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران
39 (ملاصدرا، (1360 ،(تصور و تصدیق، ترجمه و شرح با عنوان «آگاهی و
گواهی»، از دکتر مهدی حائری یزدی، چاپ دوم، موسسۀ پژوهشی حکمت
و فلسفۀ ایران، تهران.
40 (ملاصدرا، (بدون تاریخ)، شرح رساله المشاعر، تالیف ملامحمدجعفر
لاهیجی، تعلیق وتصحیح و مقدمه سید جلال الدین آشتیانی، کتابفروشی
زوار، مشهد
41 (نوربرگ شولتس، کریستیان، (1381 ،(معماری، حضور، زبان ومکان،
ترجمه علیرضا سید احمدیان، موسسه معمار نشر، تهران
42 (نوربرگ شولتز، کریستیان، (1386 ،(ریشههای معماری مدرن، ترجمه
محمد رضا جودت، انتشارات شهیدی، تهران
43) Cooper, David E.(1997), Aesthetics, Black well
publishers, Oxford
44) Enc.Britanica, (1991),Vo.4.Printed in USA, Inc,
15th Edition
45) Grabar, Oleg (1992), The Meditation of Ornament,
Princeton University press, Princeton
46) Grene, Marjorie, (1967), Heidegger, Martin, In the
Encyclopedia of Philosophy, New York: Macmillan
Publishing Co.the Free Press
47) Haider, S. Gulzar (1988), “Islam, Cosmology and
Architecture”, In The Architecture of Islamic
Societies, Margaret Bentley Sevcnko (ed)., Aga khan
program for Islamic architecture, Combridge&
Massachusete.
48) Lobell, John (2000),Between Silence and
Light,Spirit in the Architecture of Louis I.Kahn,
Shambhalaو Boston&London
49) Ligo,Larry L.(1984), The Concept of Function in
Twentieth Century Architectural Critism, UMI
Research Press, Michigan
50) Norberg-Schulz,C. (1979), Kahn, Heidegger and the
Language of Architecture, in Oppositions 18,New
York.
51) Sullivan, Louis H.(1896), The Tall office Building
Artistically Considered, in: Jay M.Stein & Kent F.
Spreckelmeyer (eds.) (1999), Classic Reading in
Architecture, Wcb/MC Graw- Hill, New York
52) http"//www.memar-babol.blogfa.com
