تحلیل شاخص‌های نفوذپذیری در بافت‌های شهری

الموضوعات :

بهرام امین زاده گوهرریزی ¹ , سیامک بدر ²

1 - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشگاه شهید بهشتی

تاريخ الإرسال : 03 الخميس , جمادى الأولى, 1432 تاريخ التأكيد : 24 الجمعة , جمادى الثانية, 1432 تاريخ الإصدار : 08 الجمعة , صفر, 1434

الکلمات المفتاحية: نفوذپذیری, permeability, GIS, Connectivity, سیستم اطلاعات جغرافیایی, اتصال, شاخص آلفا و گاما, Gamma Index, Alpha Index,

ملخص المقالة :

نفوذپذیری بافت‌های شهری از مفاهیم پایه در نظریه‌های معاصر شهرسازی است. این مفهوم در بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها بعنوان معیاری کمی نقش دارد. در این مقاله ابتدا مفهوم و ماهیت نفوذپذیری و شاخص های پیشنهادی آن که عموماً متکی به نظریه های گراف های مسطح اند بازنگری شده است. سپس نسبت های آلفا و گاما که از مهمترین شاخص های اندازه گیری نفوذپذیری بافت های شهری محسوب می شوند در تناسب با روابط گراف های مسطح با بافت های شهری مورد تجدید نظر قرار گرفته و روابط جدیدی پیشنهاد شده است. در ادامه با ترکیب 3 شاخص: فاصله نقاط تا گره با (ورودی و خروجی)، شاخص اصلاح شده آلفا و فاصله نقاط تا اولین گره روشی پیشنهاد شده تا براساس آن نفوذپذیری بافت شهری قابل اندازه گیری باشد. کاربرد این روش در بافت های شهری گذشته از دارا بودن سهولت نسبی، شرایطی را بوجود می آورد تا ارزیابی در مورد پیشنهاد یک کمان جدید یا تعریض یک محور بین گزینه های مختلف به‌صورت نظام‌مندتری صورت پذیرد.

المصادر:

• Allen, Eliot (1997). Measuring the New Urbanism with Community Indicators. In Contrasts and Transitions, American Planning Association National Conference American Planning Association, San Diego, CA.


• Bento, Anthonio and Cropper, Maureen andMobarak, Ahmed Mushfiq andVinha, Katja (2003). The Impact of Urban Spatial Structure on Travel Demand in the United States. World Bank policy research working paper, 3007.


• Cervero, Robert and Kockelman, Kara. (1997). Travel Demand and the 3Ds: Density, Diversity, and Design. Transportation Research D, 2, 199-219.


• Ewing, Reid (1996). Best Development Practices: Doing the Right Thing and Making Money at the Same Time, American Planning Association, Chicago, IL.


• Fan, Yinglin and Khatta, Asad (2008). Urban Form, Individual Spatial Footprints, and Travel Examination of Space-Use Behavior Transportation Research Record, 2082, 98–106.


• Handy, Susan. (1996). Urban Form and Pedestrian Choices: Study of Austin Neighborhoods. Transportation Research Record, 1552, 135-44.


• Marshall, Stephen (2005). Street and Pattern. London and New York: Spon Press.


• Melia, Steve (2007). Eco Town Mobility. Local Transport Today.


• Stamps, Arthur (2005). Visual Permeability, Locomotive Permeability, Safety, and Enclosure. California: Environment and Behavior.


• Tresider, Mike (2005). Using GIS to Measure Connectivity: An Exploration of Issues, Portland State University (School of Urban Studies and Planning.


• Victoria Transport Policy Institute. Roadway Connectivity: Creating More Connected Roadway and Pathway Networks. Online TDM Encyclopedia, 2005.


• Wallis, Walter (2007). A Begginers Guide to Graph Theory. Boston: Birkhauser Boston.


• بنتلی, ای. ین (1382). محیط‌هایپاسخده. تهران: دانشگاهعلموصنعتایران.


• حبیب، فرشته. (1388). تحلیلی از تعامل فرهنگ . کالبد شهر. دو فصلنامه هویت شهر، شماره 4، تهران.


• ذاکر حقیقی، کیانوش؛ ماجدی، حمید، حبیب، فرح. (1389). تدوین شاخص‌های موثر بر گونه‌شناسی بافت شهری، دو فصلنامه هویت شهر، شماره 7، تهران.


• لینچ, کوین (1384). تئوری شکل شهر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران


• نقی‌زاده، محمد؛ زمانی، بهادر؛ کرمی، اسلام (1389). ملاحظات فرهنگی در شکل‌دهی به نماهای شهری با تکیه بر ساختار نماهای شهری ایرانی در دوران اسلامی، دو فصلنامه هویت شهر، شماره 7، تهران.