ارزیابی مقایسه‌ای حس تعلق شهروندان به میدان ایالت ارومیه و میدان حسن‌آباد تهران با بررسی هویت مکانی
الموضوعات :
سید رحمان اقبالی
1
,
راضیه زینالی
2
,
الناز اسماعیلی
3
1 - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.
الکلمات المفتاحية: هویت مکانی, حس تعلق, میدان ایالت, میدان حسن‌آباد,
ملخص المقالة :
حس تعلق شهروندان به میدان ایالت ارومیه و میدان حسن‌آباد تهران با استفاده از بررسی‌های میدانی مبتنی بر مشاهده و نظرسنجی پرسش‌نامه‌ای که براساس معیارهای عوامل اجتماعی، ادراکی - شناختی فردی و محیطی کالبدی و شاخص‌های ارزش و ترجیج، خاطره‌انگیزی، احساس امنیت، آشنایی با مکان، تشخص مکان و رضایتمندی از ویژگی‌های کالبدی آن که به مثابه عناصر اصلی ارتباط‌دهنده حس تعلق و هویت مکانی منظور شده‌اند به صورت مقایسه‌ای و از طریق تحلیل نتایج مورد ارزیابی قرار گرفته است. تحلیل داده‌ها و تفسیر نتایج حاصل از پرسش‌نامه نشان داد که ارتباط معناداری میان هویت مکانی و حس تعلق به مکان وجود دارد. در واقع توجه و تمرکز اصلی تحقیق، ارزیابی مقایسه‌ای حس تعلق شهروندان به دو میدان مورد مطالعه از طریق بررسی هویت مکانی بوده و یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که هویت مکانی و حس تعلق به میدان ایالت ارومیه نسبت به میدان حسن‌آباد تهران، بیشتر احساس می‌شود.
ادب، مورا. (1389). معنی در مکان، بررسی مؤلفه‌های مؤثر در شکل‌گیری هویت مکانی. راه و ساختمان، 8(75)، 97-88.
اردلان، نادر؛ و بختیار، لاله. (1380). حس وحدت. (حمید شاهرخ، مترجم). تهران: نشرخاک.
امین‌زاده، بهناز. (1389). ارزیابی زیبایی و هویت مکان. هویت شهر، 5(7)، 14-3.
بهزادفر، مصطفی. (1390). هویت شهر (نگاهی به هویت شهر تهران). تهران: سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، مؤسسه نشر شهر.
تابان، محسن؛ پورجعفر، محمدرضا؛ و پورمند، حسنعلی. (1391). هویت و مکان؛ رویکردی پدیدارشناسانه. هویت شهر، 6(10)، 90-79.
جوان‌فروزنده، علی؛ و مطلبی، قاسم. (1389). مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیل‌دهنده آن. هویت شهر، 5(8)، 37-27.
رلف، ادوارد. (1389). مکان و بی‌مکانی. (محمدرضا نقصان محمدی، کاظم مندگاری و زهیر متکی، مترجمان). تهران: انتشارات آرمانشهر.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی. (1385). مطالعه و طرح مرمت میدان ایالت ارومیه. ارومیه: معاونت حفظ و احیا، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.
سرمست، علی؛ و متوسلی، محمدمهدی. (1389). بررسی و تحلیل نقش مقیاس شهر در میزان حس تعلق به مکان (مطالعه موردی : شهر تهران). مدیریت شهری، (26)، 146-133.
ضرابیان، فرناز؛ و منعام، محمدرضا. (1389). بررسی میزان و عوامل تأثیرگذار بر حس مکان. شهرداریها، 9(89)، 28-23.
طراحی شهری؛ و توسلی، محمود. (1376). طراحی شهری در بخش مرکزی تهران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، وزارت مسکن و شهرسازی، واحد شهرسازی و معماری.
فلاحت، محمدصادق. (1385). مفهوم حس مکان و عوامل شکل‌دهنده آن. هنرهای زیبا، (26)، 57-66.
کاشی، حسین؛ و بنیادی، ناصر. (1392). تبیین مدل هویت مکان – حس مکان و بررسی عناصر و ابعاد مختلف آن، نمونه موردی: پیاده‌راه شهر ری. هنرهای زیبا، 18(3)، 52-43.
کیانی، مصطفی. (1392). جایگاه هنر آجرکاری تزیینی در معماری دوره پهلوی اول. هنرهای زیبا، 18(1)، 28-15.
لینچ، کوین. (1376). تئورى شکل خوب شهر. (سید حسین بحرینى، مترجم). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مدیریت میراث فرهنگی استان تهران. (1376). گزارش ثبتی میدان حسن‌آباد. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
نگین تاجی، صمد. (1390). بررسی نقش عوامل کالبدی در تشکیل مفهوم مکان و حس مکان. منظر، (13)، 29-24.
نوایی، مرجان؛ رفعت جو، عظیمه؛ و رفیعی، سمیه. (1392). هویت در نامکان (جستجوی معنا در شهر آینده). اولین همایش سالانه ملی ساختمان آینده. اردیبهشت، (ص 7-1)، ساری: کانون مهندسین ساری.
شولتز، کریستین نوربرگ. (1388). روح مکان: به سوی پدیدارشناسی معماری. (محمدرضا شیرازی، مترجم). تهران: انتشارات رخ داد نو.
وارثی، حمیدرضا؛ عامل بافنده، مهدی؛ و محمدزاده، محمد. (1389). بررسی و تحلیل مؤلفه‌های هویت شهری و رابطه آن با میزان تعلق مکانی ساکنین هویت شهرهای جدید (مطالعه موردی: شهر گلبهار). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 1(2)، 36-17.
Altman, I., & Low, S. M. (1992). Place attachment (Human behavior and environments: Advances in theory and research). (vol. 12). New York: Plenum Press.
Canter, D. (1977). Book review of E. Relph, 'Place and placelessness'. Environment and PlanningB, 4(1), 118-120.
Carmona, M., & Tiesdell, S. (2007). Urban design reader. New York: Oxford Architectural Press.
Heidari. A. A., & Mirzaii, Sh. (2013). Place Identity and its informant parameters in Architectural studies. Journal of Novel Applied Sciences, 2(8), 260-268.
Jackson, J. B. (1994). A Sense of Place, a Sense of Time. New Haven: Yale University Press.
Jiven, G., & Larkham, P. (2003). Sense of Place: Authenticity and Character. Journal of Urban Design, 8(1), 67-81.
Jorgensen, B. S., & Stedman, R. C. (2006). A comparative analysis of predictors of sense of place dimensions:Attachment to dependence on and dentification with lakeshore properties. Journal of Environmental Management, 79(3), 316–327.
Kauluwehi, Ch. (2006). Q.What does “sense of place” mean to you?. HawaiiI Magazine, March/April, 8-9.
Nairn, I. (1965). The American Landscape. New York: Random House.
Najafi, M. & KamalBin, M. (2011). The Concept of Place and Sense of Place In Architectural Studies. International Scholarly and Scientific Research & Innovation, 5(8), 8-24.
Relph, E. (1976). Place and placelessness. London: Pion.
Rotenberg, R. L. (2012). Space, place, site and locality: the study of landscape in cultural anthropology In S. Bell, I. S. Herlin, & R. Stiles (Ed.), In Exploring the boundaries of landscape architecture (Vol.10, pp. 233-258). London: Routledge Press.
Seamon, D. (1982). The Phenomenological Contribution to Environmental Psychology. Journal of Environmental Psychology, 2(2), 119-140.
Shamai, Sh. (1991). Sense of place: An empirical measurement. Geoforum, 22(3), 347-358.
Turner, P., & Turner, S. (2006). Place, sense of place, and presence. Presence: Teleoperators and Virtual Environments, 15(2), 204-217.
Yazdanpour, A., & Moztarzadeh, H. (2014). Sense of Belonging in Research Buildin. Advances in Environmental Biology, 8(17), 561-567.
Wang, S., & Chen, J. S. (2015). The influence of place identity on perceived tourism impacts. Annals of Tourism Research, 52, 16–28.
_||_