انسجام‌بخشی کالبدی به محدودۀ مرکزی شهر شیراز* ارائۀ راهکارهای طراحی شهری به منظور افزایش انسجام کالبدی بر اساس نظریه‌ی پیچیدگی

الموضوعات :

سید حسین بحرینی ¹ (استاد، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
مهران فروغی فر ² (دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)

تاريخ الإرسال : 18 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1436 تاريخ التأكيد : 14 الأحد , ربيع الثاني, 1437 تاريخ الإصدار : 22 الأحد , جمادى الأولى, 1438

الکلمات المفتاحية: کلیت, انسجام کالبدی, نظریه سیستم‌های پیچیده, اصول فرم شهر, شیراز,

ملخص المقالة :

انسجام کالبدی کیفیتی است که در کالبد شهرهای معاصر به سختی یافت می‌شود. در پاسخ به این مسأله، هدف این پژوهش دستیابی به راهکارهای طراحی شهری است که با استفاده از آنها بتوان به کالبدی منسجم تر و پاسخگو به نیازهای معاصر شهروندان دست یافت. در این راستا، در قالب یک تحقیق کیفی و با مرور اسناد کتابخانه‌ای و پیمایش میدانی، اصول فرم شهر بر پایۀ نظریه‌ی سیستم‌های پیچیده در بافت تاریخی شهر شیراز مورد سنجش قرار می‌گیرد تا از این طریق امکان به‌کارگیری این اصول به عنوان پایه‌ای نظری برای راهنمای طراحی مورد ارزیابی قرار گیرد. نتایج حاصل نشان می‌دهد که محدودۀ قدیمی شهر شیراز بر اساس اصول فرم شهر در نظریۀ پیچیدگی از انسجام کالبدی برخوردار بوده و بنابراین اصول مذکور قابل تعمیم به این محدودۀ است و می‌توان بر اساس آنها، راهکارهایی را برای افزایش انسجام کالبدی شهرهای معاصر با توجه به شرایط زندگی امروز ارائه کرد.

المصادر:

اردلان، نادر؛ و بختیار، لاله. (1390). حس وحدت: سنت تصوف در معماری ایرانی.(ونداد جلیلی، مترجم). تهران: علم معمار رویال. (نشر اثر اصلی 1973).

الکساندر، کریستوفر. (1387). زبان الگو: شهرها. (رضا کربلایی‌نوری، مترجم). تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری. (نشر اثر اصلی 1977).

توسلی، محمود؛ و بنیادی، ناصر. (1386). طراحی فضای شهری. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران.

توسلی، محمود. (1388). طراحی شهری هنر نو کردن ساختار شهر همراه با چهار نمونه موردی. تهران: محمود توسلی.

تولایی، نوین. (1381). شکل شهر منسجم. صفه، 35، 5-19.

تولایی، نوین. (1386). شکل شهر منسجم. تهران: انتشارات امیرکبیر.

رضاخانی، ژیلا. (1392). درآمدی بر مفهوم مفصل در معماری بر اساس روش‌هایدگری ریشه‌شناسی واژه. مطالعات معماری ایران، 5، 101-114.

Alexander, C. (1965). The city is not a tree.Architectural Form, 172 (April/May).

Alexander,C. (2002). The nature of order: the phenomenon of life. California: The center for urban structure.

Allen, P. (1997). Cities and Regions as Self-organizing Systems: Models of Complexity. Amsterdam: under license of Gordon and breach science publishers.

Batty, M., & Longley, P. (1994). Fractal cities: a geometry of form and function. London: Academic Press.

Batty, M. (1997). Cellular Automata and urban form: A primer. Journal of the American planning association, 63 (2), 266-274.

Batty, M.(2007). Cities and complexity: Understanding Cities with Cellular Automata, Agent-Based Models and Fractals. USA: MIT University press group.

Batty, M. (2010). Urban modeling: Algorithms, calibrations, predictions. Cambridge: Cambridge university press.

Ben Hamouche, M. (2009). Can chaos theory explain complexity in urban fabric? Applications in traditional Muslim settlements.Nexus network journal, 11 (2), 217-242.

Bohm, D. (1980). Wholeness and the implicate order. London: Routledge.

Jacobs, J. (1961). The death and life of great American cities. New York: Vintage books.

Johnson, N. (2009). Chapter 1: Two`s company, tree is complexity, simply complexity, a clear guide to complexity theory. Oxford: One world publication.

Kellerg, S. H. (1993). In the wake of the chaos unpredictable order in dynamical systems. Chicago: University of Chicago press.

Kostof, S. (1999). The city shaped, Urban Patterns and Meanings through History. (Second edition). New York: Thames & Hudson.

Koffka k. (1936). Principles of Gestalt psychology. New York: Harcourt, Brace and company.

Kohler, W. (1947). Gestalt psychology: An Introduction to New Concepts in Modern Psychology. New York: Liveright.

Marshall, S. (2009). Cities design and revolution. London: Routledge.

McAdams, M. A. (2008). Complexity theory and urban planning. Urbana: urban affairs and public policy, 9, 1-16.

Peterman, B. (1932). The gestalt theory and the problem of configuration. London: Kegan Paul, Trench, Trubner & CO., LTD.

Rescher, N., & Oppenheim, P. (1955). Logical analysis of gestalt concepts. The British journal  for  the philosophy  of  science, 6 (22), 89-106.

Salingaros, N. (1998). Theory of urban web. Journal of urban design, 3(1), 53-71.

Salingaros, N.  (2000). Complexity and urban coherence. Journal of urban design, 5(3), 291-316.

Salingaros, N.  (2001). Fractals in the new architecture, Archimagazine, Retrieved January 2016 from:  http://www.archimagazine.com/afrattae.htm.

- Salingaros, N. (2006). A theory of architecture. Solingen: Umbau-Verlag.

Salingaros, N. (2012).Urbanism as Computation In J. Portugali (Ed.), Complexity Theories of Cities Have Come of Age. Israel: Springer.

Salingaros, N. (2013) Unified architectural theory. Portland: Sustasis Foundation.

Zhang, T. (2006). Planning theory as an institutional innovation: Divers approaches and nonlinear trajectory of the evolution of planning theory. City planning review, 30 (8), 9-18.

Wertheimer, M. (1924). Gestalt theory. Berlin: Kant society.