تبیین ارتباط بین مولفه‌های سازنده کیفیت فضای شهری و سرزندگی با کاربست الگوی مدلسازی معادلات ساختاری (نمونه مطالعاتی: خیابان معالی آباد شیراز)
الموضوعات :فرهاد امیدوار 1 , اسماعیل شیعه 2 , عاطفه دهقان توران پشتی 3
1 - پژوهشگر دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی،دانشكده هنر و معماری، واحد تهران غرب دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد گروه شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران
3 - استادیار گروه شهرسازی، دانشكده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: سرزندگی شهری, کیفیت فضای شهری, قرارگاه رفتاری, الگوی معادلات ساختاری ,
ملخص المقالة :
سرزندگی، شهر و فضاهای شهری را دربردارنده مفهومی همه شمول می‌گرداند و عبارت شهر برای همه مصداق می‌یابد. نگاهی اجمالی به فضاهای عمومی شهرهای امروز نشان می‌دهد که شهرها؛ حس دعوت‌کنندگی خود را از دست داده‌اند و خیابان‌ها به عنوان مهمترین مکان تعاملات اجتماعی و جنب و جوش شهری تنها به ظرفی برای فعالیت‌های ضروری شهروندان (رفت و آمد) تبدیل شده‌اند. بر این اساس هدف مطالعه حاضر تبیین رابطه مابین مولفه‌های سازنده کیفیت فضای شهری و سرزندگی با توجه به میانجیگری قرارگاه رفتاری می‌باشد. محدوده مورد مطالعه، پژوهش حاضر خیابان معالی آباد واقع در حوزه 6 شهرداری شیراز می‌باشد. حجم نمونه براساس فرمول کوکران 400 نفر تعیین و داده‌ها با استفاده از نرم افزار Smart PLS تحلیل گردید. نتایج حاکی از این است که مولفه‌های محیطی، اجتماعی- فرهنگی و قرارگاه رفتاری با در نظر گرفتن ارتباط متقابلشان، 4/47 درصد از واریانس سرزندگی شهری را در خیابان معالی آباد تبیین می‌نمایند.
المصادر:
1) اسدی، احمد؛ حسین‌آبادی، سعید؛ و مودودی ارخودی، مهدی. (1399). مدلسازی رابطه بین سرزندگی شهری و حس تعلق مکانی در شهر قاین. فصلنامه علمی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری. دوره 11، پیاپی 40. https://sid.ir/paper/220365/fa
2) امین‌زاده، بهناز؛ افشار، دخی. (1381). طراحی و الگوهای رفتاری: پیشنهادی برای بهسازی پارک‌های شهری. محیط شناسی. دوره 29، شماره 30 (ویژه‌نامه طراحی محیط). https://sid.ir/paper/372866/fa
3) بختیاری‌منش، الهام؛ و بختیاری‌منش، محیا. (1400). بررسی نقش عوامل کالبدی در سرزندگی خیابان نوبهار کرمانشاه، با رجوع به آراء کاربران فضا. معماری و شهرسازی آرمان‌شهر. دوره 14، شماره 34. https://sid.ir/paper/968639/fa
4) برومند، مریم؛ طغیانی، شیرین؛ و صابری، حمید. (1398). ارزیابی تاثیرات مولفه‌های فضای شهری بر شکل گیری الگوهای رفتاری با تاکید بر جنسیتی شدن آن؛ نمونه موردی: منطقه 2 تهران. مدیریت شهری. دوره 16، شماره 46. https://sid.ir/paper/91988/fa
5) پاکزاد، جهانشاه. (1389). مبانی نظری و فرایند طراحی شهری. تهران: انتشارات شهیدی. https://www.gisoom.com/book/1377639
6) جعفری، مژده؛ اسدپور، علی؛ و حائری، سلما. (1399). راهبردهای طراحی خوابگاه‌های دانشجویی براساس تحلیل قرارگاههای رفتاری (نمونه مورد مطالعه: خوابگاه دانشجویان دختر دانشگاه شیراز). نشریه علمی- پژوهشی معماری و شهرسازی ایران. دوره 11، شماره 19. https://sid.ir/paper/373859/fa
7) حبیبی، کیومرث؛ نسترن، مهین؛ و محمدی، مهرداد. (1395). سنجش و ارزیابی سرزندگی فضاهای عمومی شهری و نقش آن در ارتقای کیفیت زندگی جوانان. جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای. شماره 19. http://ensani.ir/fa/article/359014
8) خطیبی، سید محمدرضا. (1392). تاثیر متقابل الگوهای رفتاری در احیای هویت محیط شهری (مطالعه موردی محدوده ورودی سنندج). هویت شهر. دوره 7، شماره 13. https://sid.ir/paper/154641/fa
9) دژدار، امید؛ طلیسچی، غلامرضا؛ و روحی دهکردی، رحمان. (1391). بازشناسی مفهوم قرارگاههای رفتاری مروری بر تعاریف و ویژگی‌های قرارگاه رفتاری با تاکید بر مرور تحلیل متن شوگن. پژوهش‌های شهری هفت حصار. دوره 1، شماره 1. https://sid.ir/paper/238642/fa
10) رسول‌پور، هژیر؛ اعتصام، ایرج؛ و طهماسبی، ارسلان. (1397). ارزیابی تاثیر مولفه‌های کیفیت محیطی بر الگوهای رفتاری در فضاهای فیزیکی شهری (نمونه موردی: خیابان ولیعصر (عج) تهران). مطالعات محیطی هفت حصار. دوره 7، شماره 25. https://ensani.ir/fa/article/456982
11) رفیعیان، مجتبی؛ تقوایی، علی اکبر؛ خادمی، مسعود؛ و علی‌پور، روجا. (1391). بررسی تطبیقی رویکردهای کیفیت در طراحی فضاهای عمومی شهری. نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران. دوره 3، شماره 1. https://sid.ir/paper/494358/fa
12) زلفی گل، سجاد؛ و کریمی مشاور، مهرداد. (1398). استخراج سازوکار ادراکی قرارگاههای رفتاری در فضاهای شهری با استفاده از پایش مکانی مطالعه موردی: میدان آرامگاه بوعلی سینای همدان. مطالعات شهری. دوره 8، شماره 30. https://sid.ir/paper/516035/fa
13) سالنامه آماری شهر شیراز. (1398). https://moba.shiraz.ir/RContent/000BV05.aspx
14) سربندی‌فراهانی، معصومه؛ بهزادفر، مصطفی؛ عباس زادگان، مصطفی؛ و الوندی‌پور، نینا. (1393). کیفیات محیطی موثر بر قرارگاه رفتاری در فضاهای سبز و باز محلی. فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری. دوره 2، شماره 5. https://shahr.journals.umz.ac.ir/article_897.html
15) شهبازی، مهرداد؛ منصور، یگانه؛ و بمانیان، محمدرضا. (1398). غربالگری عوامل سرزندگی محیطی در فضاهای باز مجموعه مسکونی شهر تهران با استفاده از تکنیک فازی. فصلنامه مدیریت شهری. دوره 18، شماره 54. https://sid.ir/paper/92067/fa
16) شهبازی، مهرداد؛ یگانه، منصور؛ و بمانیان، محمدرضا. (1399). شناسایی عوامل کالبدی- فضایی موثر بر سرزندگی محیطی در فضاهای باز مجموعه مسکونی از دیدگاه طراحان و ساکنین، مورد مطالعاتی: مجتمع‌های مسکونی شهر تهران. معماری و شهرسازی آرمان شهر. دوره 13، شماره 30. https://sid.ir/paper/202270/fa
17) شهبازی، مهرداد؛ یگانه، منصور؛ و بمانیان، محمدرضا. (1399). فراتحلیل عوامل موثر سرزندگی محیطی در فضاهای باز. مطالعات شهری. دوره 9، شماره 34. https://sid.ir/paper/383877/fa
18) صداقتی، عاطفه؛ فارسی، جواد. (1395). طیف‌سنجی سرزندگی در بافت‌ها و محلات شهری با تلفیق رویکردهای توسعه‌ی پایدار، رشد هوشمند و نوشهرگرایی و کاربرد مدل الکتر (نمونه موردی: محلات شهر مرودشت). جغرافیا و توسعه. دوره 14، شماره 44. https://sid.ir/paper/77142/fa
19) طبیبیان، منوچهر؛ موسوی، میرجلال. (1395). بررسی نقش زیباسازی و ارتقاء کیفیت محیط بر سرزندگی شهری، نمونه موردی: باغ شهر تاریخی مراغه. فصلنامه معماری و شهرسازی آرمان‌شهر. دوره 9، شماره 17. https://www.armanshahrjournal.com/article_44630.html
20) مهندسین مشاور فرنهاد. (1393). طرح تفصیلی حوزه 6 شهرداری شیراز.
21) طهماسبی، فرخ؛ نظم‌فر، حسین؛ قنبری، ابوالفضل؛ و رضایی‌نیا، حسن. (1399). ارزیابی و تحلیل ترجیحات معیارهای سرزندگی در خیابان ولیعصر تهران. فصلنامه شهر پایدار. دوره 3، شماره 1. https://www.jscity.ir/article_107756.html
22) فارسی، طیبه؛ ناسخیان، شهریار؛ و شاهیوندی، احمد. (1398). ارزیابی پس از بهره‌برداری یک پاتوق شهری جهت بررسی اثرات آن بر ارتقای سرزندگی (نمونه موردی: پاتوق شهری در معبر تاریخی – طبیعی شهر اصفهان). فصلنامه آمایش محیط. دوره 12، شماره 47. http://ensani.ir/fa/article/519727
23) محمدی، مریم. (1394). سنجش سرزندگی در فضاهای شهری و ارائه راهکار (حد فاصل میدان تجریش و میدان قدس). مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری تهران. https://rpc.tehran.ir/
24) مطلبی، قاسم. (1380). روانشناسی محیطی دانشی نو در خدمت معماری و طراحی شهری. هنرهای زیبا. شماره 10. https://sid.ir/paper/5650/fa
25) هدایت‌نژادکاشی، سید مصطفی؛ هادیانی، زهره؛ حاجی‌نژاد، علی؛ و عسگری، علی. (1398). سرزندگی شهری مفهومی میان رشته‌ای (واکاوی اصول، ابعاد و شاخص‌ها). مطالعات ساختار و کارکرد شهری. دوره 6، شماره 20. https://sid.ir/paper/400991/fa
26) Cao, J., & Kang, J. (2019). Social relationships and patterns of use in urban public spaces in China and the United Kingdom. Cities. 93, 188-196. https://www.researchgate.net/publication/335652816
27) Chen, S., Lang, W., & Li, X. (2022). Evaluating Urban Vitality Based on Geospatial Big Data in Xiamen Island,China. Sage Open. 12(4), 21582440221134519. https://www.researchgate.net/publication/364943349
28) Delclòs-Alió, X., & Miralles-Guasch, C. (2018). Looking at Barcelona through Jane Jacobs’s eyes: Mapping the basic conditions for urban vitality in a Mediterranean conurbation. Land Use Policy, 75, 505-517. https://sci-hub.ru/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264837717314175
29) Fuentes, L., Miralles-Guasch, C., Truffello, R., Delclòs-Alió, X., Flores, M., & Rodríguez, S. (2020). Santiago de Chile through the eyes of Jane Jacobs. Analysis of the conditions for urban vitality in a Latin American metropolis. Land, 9(12), 1-17. https://www.mdpi.com/2073-445X/9/12/498
30) Gehl, J., & Svarre, B. (2013). How to study public life (Vol. 2). Washington, DC: Island press. cjzvlktzq1tyoq0qdejm6x93j-jan-gehl-and-birgitte-svarre-how-to-study-public-life
31) Gómez-Varo, I., Delclòs-Alió, X., & Miralles-Guasch, C. (2022). Jane Jacobs reloaded: A contemporary operationalization of urban vitality in a district in Barcelona. Cities, 123, 103565. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S026427512200004X
32) Jacobs-Crisioni, C., Rietveld, P., Koomen, E., & Tranos, E. (2014). Evaluating the impact of land-use density and mix on spatiotemporal urban activity patterns: An exploratory study using mobile phone data. Environment and Planning A, 46(11),2769-2785. https://www.researchgate.net/publication/267765135
33) Jin, X., Long, Y., Sun, W., Lu, Y., Yang, X., & Tang, J. (2017). Evaluating cities' vitality and identifying ghost cities in China with emerging geographical data. Cities, 63, 98-109. https://sci-hub.ru/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S026427511630261X
34) Kim, S. (2020). Urban Vitality, urban form, and land use: Their relations within a geographical boundary for walkers. Sustainability, 12(24), 10633. https://www.mdpi.com/2071-1050/12/24/10633
35) Long, Y., & Huang, C. C. (2019). Does block size matter? The impact of urban design on economic vitality for Chinese cities. Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 46(3), 406-422. https://www.researchgate.net/publication/318029894
36) Lsiklar, S. (2017). Vitality of the Cities, International Journal of Architectural Engineering Technology, Vol. 4, 18-23. https://www.researchgate.net/publication/321890083
37) Lu, S., Huang, Y., Shi, C., & Yang, X. (2019). Exploring the associations between urban form and neighborhood vibrancy: a case study of Chengdu, China. ISPRS International Journal of Geo-Information, 8(4), 165. https://www.mdpi.com/2220-9964/8/4/165
38) Lu, S., Shi, C., & Yang, X. (2019). Impacts of built environment on urban vitality: Regression analyses of Beijing and Chengdu, China. International journal of environmental research and public health, 16(23), 4592. https://www.mdpi.com/1660-4601/16/23/4592
39) Popov, L., & Chompalov, I. (2012). Crossing over: The interdisciplinary meaning of behavior setting theory. International Journal of Humanities and Social Science, 2(19), 18-27. www.ijhssnet.com
40) Ravenscroft, N. (2000). The vitality and viability of town centers. Urban studies, 37(13), 2533-2549. https://ideas.repec.org/a/sae/urbstu/v37y2000i13p2533-2549.html
41) Shi, J. G., Miao, W., & Si, H. (2019). Visualization and analysis of mapping knowledge domain of urban vitality research. Sustainability, 11(4), 988. https://www.mdpi.com/2071-1050/11/4/988
42) Sulis, P., Manley, E., Zhong, C., & Batty, M. (2018). Using mobility data as proxy for measuring urban vitality. Journal of Spatial Information Science, 16, 137-162. https://www.researchgate.net/publication/325958729
43) Sung, H. G., Go, D. H., & Choi, C. G. (2013). Evidence of Jacobs’s street life in the great Seoul city: Identifying the association of physical environment with walking activity on streets. Cities, 35, 164-173. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0264275113001066
44) Sung, H., & Lee, S. (2015). Residential built environment and walking activity: Empirical evidence of Jane Jacobs’ urban vitality. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 41, 318-329. http://worldcat.org/issn/13619209
45) Sung, H., Lee, S., & Cheon, S. (2015). Operationalizing jane Jacobs's urban design theory: Empirical verification from the great city of Seoul, Korea. Journal of Planning Education and research, 35(2), 117-130.Chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://researchswinger.org/teaching/operationalizing.pdf
46) Thwaites, K., & Simkins, I. (2005). Experiential landscape place: exploring experiential potential in neighbourhood settings. Urban Design International, 10(1), 11-22.
https://sci-hub.ru/https://link.springer.com/article/10.1057/palgrave.udi.9000134
47) Wu, C., Ye, X., Ren, F., & Du, Q. (2018). Check-in behaviour and spatio-temporal vibrancy: An exploratory analysis in Shenzhen, China. Cities.77, 104-116.
https://sci-hub.ru/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264275117303438
48) Wu, J., Ta, N., Song, Y., Lin, J., & Chai, Y. (2018). Urban form breeds neighborhood vibrancy: A case study using a GPS-based activity survey in suburban Beijing. Cities, 74, 100-108.
https://sci-hub.ru/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264275117309642
49) Xia, C., Yeh, A. G. O., & Zhang, A. (2020). Analyzing spatial relationships between urban land use intensity and urban vitality at street block level: A case study of five Chinese megacities. Landscape and Urban Planning, 193, 103669. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S016920461930101X
50) Xia, C., Zhang, A., & Yeh, A. G. (2022). The varying relationships between multidimensional urban form and urban vitality in Chinese megacities: Insights from a comparative analysis. Annals of the American Association of Geographers, 112(1), 141-166. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/24694452.2021.1919502
51) Xiao, J., Tait, M., & Kang, J. (2018). A perceptual model of smell scape pleasantness. Cities, 76, 105-115. http://eprints.whiterose.ac.uk/130752/1/smellscape_pleasantness_model_whiterose_version.pdf
52) Yang, W., & Kang, J. (2005). Acoustic comfort evaluation in urban open public spaces. Applied acoustics, 66(2), 211-229. https://www.researchgate.net/publication/223405136
53) Ye, Y., Li, D., & Liu, X. (2018). How block density and typology affect urban vitality: An exploratory analysis in Shenzhen, China. Urban Geography, 39(4), 631-652. https://www.researchgate.net/publication/320043369
54) Yue, H., & Zhu, X. (2019). Exploring the relationship between urban vitality and street centrality based on social network review data in Wuhan, China. Sustainability, 11(16), 4356. https://www.mdpi.com/2071-1050/11/16/4356
55) Yue, W., Chen, Y., Zhang, Q., & Liu, Y. (2019). Spatial explicit assessment of urban vitality using multi-source data: A case of Shanghai, China. Sustainability, 11(3), 638. https://www.mdpi.com/2071-1050/11/3/638
56) Yue, Y., Zhuang, Y., Yeh, A. G., Xie, J. Y., Ma, C. L., & Li, Q. Q. (2017). Measurements of POI-based mixed use and their relationships with neighbourhood vibrancy. International Journal of Geographical Information Science, 31(4), 658-675. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13658816.2016.1220561
57) Zarin, S. Z., Niroomand, M., & Heidari, A. A. (2015). Physical and social aspects of vitality case study: Traditional street and modern street in Tehran. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 170, 659-668. https://www.researchgate.net/publication/276929350
58) Zeng, C., Song, Y., He, Q., & Shen, F. (2018). Spatially explicit assessment on urban vitality: Case studies in Chicago and Wuhan. Sustainable cities and society, 40, 296-306. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2210670718302166
59) Zhang, A., Li, W., Wu, J., Lin, J., Chu, J., & Xia, C. (2021). How can the urban landscape affect urban vitality at the street block level? A case study of 15 metropolises in China. Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 48(5), 1245-1262. https://www.researchgate.net/publication/341454175
60) Pan, H., Yang, C., Quan, L., & Liao, L. (2021). A new insight into understanding urban vitality: A case study in the Chengdu-Chongqing area twin-city economic circle, China. Sustainability, 13(18), 10068. https://www.mdpi.com/2071-1050/13/18/10068
61) Ahmed, S. S., Guozhu, J., Mubarik, S., Khan, M., & Khan, E. (2020). Intellectual capital and business performance: the role of dimensions of absorptive capacity. Journal of Intellectual Capital, 21(1), 23-39. https://www.researchgate.net/publication/337595222
62) Jiang, Y., Zhang, Y., Liu, Y., & Huang, Z. (2023). A review of urban vitality research in the Chinese world. Transactions in Urban Data, Science, and Technology, 2(2-3), 81-99. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/27541231231154705
63) Li, Q., Cui, C., Liu, F., Wu, Q., Run, Y., & Han, Z. (2021). Multidimensional urban vitality on streets: Spatial patterns and influence factor identification using multisource urban data. ISPRS International Journal of Geo-Information, 11(1), 2. https://www.mdpi.com/2220-9964/11/1/2
64) Hair Jr, J. F., Babin, B. J., & Krey, N. (2017). Covariance-based structural equation modeling in the Journal of Advertising: Review and recommendations. Journal of Advertising, 46(1), 163-177. https://sci-hub.ru/https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00913367.2017.1281777
1) اسدی، احمد؛ حسین‌آبادی، سعید؛ و مودودی ارخودی، مهدی. (1399). مدلسازی رابطه بین سرزندگی شهری و حس تعلق مکانی در شهر قاین. فصلنامه علمی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری. دوره 11، پیاپی 40. https://sid.ir/paper/220365/fa
2) امین‌زاده، بهناز؛ افشار، دخی. (1381). طراحی و الگوهای رفتاری: پیشنهادی برای بهسازی پارک‌های شهری. محیط شناسی. دوره 29، شماره 30 (ویژه‌نامه طراحی محیط). https://sid.ir/paper/372866/fa
3) بختیاری‌منش، الهام؛ و بختیاری‌منش، محیا. (1400). بررسی نقش عوامل کالبدی در سرزندگی خیابان نوبهار کرمانشاه، با رجوع به آراء کاربران فضا. معماری و شهرسازی آرمان‌شهر. دوره 14، شماره 34. https://sid.ir/paper/968639/fa
4) برومند، مریم؛ طغیانی، شیرین؛ و صابری، حمید. (1398). ارزیابی تاثیرات مولفه‌های فضای شهری بر شکل گیری الگوهای رفتاری با تاکید بر جنسیتی شدن آن؛ نمونه موردی: منطقه 2 تهران. مدیریت شهری. دوره 16، شماره 46. https://sid.ir/paper/91988/fa
5) پاکزاد، جهانشاه. (1389). مبانی نظری و فرایند طراحی شهری. تهران: انتشارات شهیدی. https://www.gisoom.com/book/1377639
6) جعفری، مژده؛ اسدپور، علی؛ و حائری، سلما. (1399). راهبردهای طراحی خوابگاه‌های دانشجویی براساس تحلیل قرارگاههای رفتاری (نمونه مورد مطالعه: خوابگاه دانشجویان دختر دانشگاه شیراز). نشریه علمی- پژوهشی معماری و شهرسازی ایران. دوره 11، شماره 19. https://sid.ir/paper/373859/fa
7) حبیبی، کیومرث؛ نسترن، مهین؛ و محمدی، مهرداد. (1395). سنجش و ارزیابی سرزندگی فضاهای عمومی شهری و نقش آن در ارتقای کیفیت زندگی جوانان. جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای. شماره 19. http://ensani.ir/fa/article/359014
8) خطیبی، سید محمدرضا. (1392). تاثیر متقابل الگوهای رفتاری در احیای هویت محیط شهری (مطالعه موردی محدوده ورودی سنندج). هویت شهر. دوره 7، شماره 13. https://sid.ir/paper/154641/fa
9) دژدار، امید؛ طلیسچی، غلامرضا؛ و روحی دهکردی، رحمان. (1391). بازشناسی مفهوم قرارگاههای رفتاری مروری بر تعاریف و ویژگی‌های قرارگاه رفتاری با تاکید بر مرور تحلیل متن شوگن. پژوهش‌های شهری هفت حصار. دوره 1، شماره 1. https://sid.ir/paper/238642/fa
10) رسول‌پور، هژیر؛ اعتصام، ایرج؛ و طهماسبی، ارسلان. (1397). ارزیابی تاثیر مولفه‌های کیفیت محیطی بر الگوهای رفتاری در فضاهای فیزیکی شهری (نمونه موردی: خیابان ولیعصر (عج) تهران). مطالعات محیطی هفت حصار. دوره 7، شماره 25. https://ensani.ir/fa/article/456982
11) رفیعیان، مجتبی؛ تقوایی، علی اکبر؛ خادمی، مسعود؛ و علی‌پور، روجا. (1391). بررسی تطبیقی رویکردهای کیفیت در طراحی فضاهای عمومی شهری. نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران. دوره 3، شماره 1. https://sid.ir/paper/494358/fa
12) زلفی گل، سجاد؛ و کریمی مشاور، مهرداد. (1398). استخراج سازوکار ادراکی قرارگاههای رفتاری در فضاهای شهری با استفاده از پایش مکانی مطالعه موردی: میدان آرامگاه بوعلی سینای همدان. مطالعات شهری. دوره 8، شماره 30. https://sid.ir/paper/516035/fa
13) سالنامه آماری شهر شیراز. (1398). https://moba.shiraz.ir/RContent/000BV05.aspx
14) سربندی‌فراهانی، معصومه؛ بهزادفر، مصطفی؛ عباس زادگان، مصطفی؛ و الوندی‌پور، نینا. (1393). کیفیات محیطی موثر بر قرارگاه رفتاری در فضاهای سبز و باز محلی. فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری. دوره 2، شماره 5. https://shahr.journals.umz.ac.ir/article_897.html
15) شهبازی، مهرداد؛ منصور، یگانه؛ و بمانیان، محمدرضا. (1398). غربالگری عوامل سرزندگی محیطی در فضاهای باز مجموعه مسکونی شهر تهران با استفاده از تکنیک فازی. فصلنامه مدیریت شهری. دوره 18، شماره 54. https://sid.ir/paper/92067/fa
16) شهبازی، مهرداد؛ یگانه، منصور؛ و بمانیان، محمدرضا. (1399). شناسایی عوامل کالبدی- فضایی موثر بر سرزندگی محیطی در فضاهای باز مجموعه مسکونی از دیدگاه طراحان و ساکنین، مورد مطالعاتی: مجتمع‌های مسکونی شهر تهران. معماری و شهرسازی آرمان شهر. دوره 13، شماره 30. https://sid.ir/paper/202270/fa
17) شهبازی، مهرداد؛ یگانه، منصور؛ و بمانیان، محمدرضا. (1399). فراتحلیل عوامل موثر سرزندگی محیطی در فضاهای باز. مطالعات شهری. دوره 9، شماره 34. https://sid.ir/paper/383877/fa
18) صداقتی، عاطفه؛ فارسی، جواد. (1395). طیف‌سنجی سرزندگی در بافت‌ها و محلات شهری با تلفیق رویکردهای توسعه‌ی پایدار، رشد هوشمند و نوشهرگرایی و کاربرد مدل الکتر (نمونه موردی: محلات شهر مرودشت). جغرافیا و توسعه. دوره 14، شماره 44. https://sid.ir/paper/77142/fa
19) طبیبیان، منوچهر؛ موسوی، میرجلال. (1395). بررسی نقش زیباسازی و ارتقاء کیفیت محیط بر سرزندگی شهری، نمونه موردی: باغ شهر تاریخی مراغه. فصلنامه معماری و شهرسازی آرمان‌شهر. دوره 9، شماره 17. https://www.armanshahrjournal.com/article_44630.html
20) مهندسین مشاور فرنهاد. (1393). طرح تفصیلی حوزه 6 شهرداری شیراز.
21) طهماسبی، فرخ؛ نظم‌فر، حسین؛ قنبری، ابوالفضل؛ و رضایی‌نیا، حسن. (1399). ارزیابی و تحلیل ترجیحات معیارهای سرزندگی در خیابان ولیعصر تهران. فصلنامه شهر پایدار. دوره 3، شماره 1. https://www.jscity.ir/article_107756.html
22) فارسی، طیبه؛ ناسخیان، شهریار؛ و شاهیوندی، احمد. (1398). ارزیابی پس از بهره‌برداری یک پاتوق شهری جهت بررسی اثرات آن بر ارتقای سرزندگی (نمونه موردی: پاتوق شهری در معبر تاریخی – طبیعی شهر اصفهان). فصلنامه آمایش محیط. دوره 12، شماره 47. http://ensani.ir/fa/article/519727
23) محمدی، مریم. (1394). سنجش سرزندگی در فضاهای شهری و ارائه راهکار (حد فاصل میدان تجریش و میدان قدس). مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری تهران. https://rpc.tehran.ir/
24) مطلبی، قاسم. (1380). روانشناسی محیطی دانشی نو در خدمت معماری و طراحی شهری. هنرهای زیبا. شماره 10. https://sid.ir/paper/5650/fa
25) هدایت‌نژادکاشی، سید مصطفی؛ هادیانی، زهره؛ حاجی‌نژاد، علی؛ و عسگری، علی. (1398). سرزندگی شهری مفهومی میان رشته‌ای (واکاوی اصول، ابعاد و شاخص‌ها). مطالعات ساختار و کارکرد شهری. دوره 6، شماره 20. https://sid.ir/paper/400991/fa
26) Cao, J., & Kang, J. (2019). Social relationships and patterns of use in urban public spaces in China and the United Kingdom. Cities. 93, 188-196. https://www.researchgate.net/publication/335652816
27) Chen, S., Lang, W., & Li, X. (2022). Evaluating Urban Vitality Based on Geospatial Big Data in Xiamen Island,China. Sage Open. 12(4), 21582440221134519. https://www.researchgate.net/publication/364943349
28) Delclòs-Alió, X., & Miralles-Guasch, C. (2018). Looking at Barcelona through Jane Jacobs’s eyes: Mapping the basic conditions for urban vitality in a Mediterranean conurbation. Land Use Policy, 75, 505-517. https://sci-hub.ru/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264837717314175
29) Fuentes, L., Miralles-Guasch, C., Truffello, R., Delclòs-Alió, X., Flores, M., & Rodríguez, S. (2020). Santiago de Chile through the eyes of Jane Jacobs. Analysis of the conditions for urban vitality in a Latin American metropolis. Land, 9(12), 1-17. https://www.mdpi.com/2073-445X/9/12/498
30) Gehl, J., & Svarre, B. (2013). How to study public life (Vol. 2). Washington, DC: Island press. cjzvlktzq1tyoq0qdejm6x93j-jan-gehl-and-birgitte-svarre-how-to-study-public-life
31) Gómez-Varo, I., Delclòs-Alió, X., & Miralles-Guasch, C. (2022). Jane Jacobs reloaded: A contemporary operationalization of urban vitality in a district in Barcelona. Cities, 123, 103565. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S026427512200004X
32) Jacobs-Crisioni, C., Rietveld, P., Koomen, E., & Tranos, E. (2014). Evaluating the impact of land-use density and mix on spatiotemporal urban activity patterns: An exploratory study using mobile phone data. Environment and Planning A, 46(11),2769-2785. https://www.researchgate.net/publication/267765135
33) Jin, X., Long, Y., Sun, W., Lu, Y., Yang, X., & Tang, J. (2017). Evaluating cities' vitality and identifying ghost cities in China with emerging geographical data. Cities, 63, 98-109. https://sci-hub.ru/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S026427511630261X
34) Kim, S. (2020). Urban Vitality, urban form, and land use: Their relations within a geographical boundary for walkers. Sustainability, 12(24), 10633. https://www.mdpi.com/2071-1050/12/24/10633
35) Long, Y., & Huang, C. C. (2019). Does block size matter? The impact of urban design on economic vitality for Chinese cities. Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 46(3), 406-422. https://www.researchgate.net/publication/318029894
36) Lsiklar, S. (2017). Vitality of the Cities, International Journal of Architectural Engineering Technology, Vol. 4, 18-23. https://www.researchgate.net/publication/321890083
37) Lu, S., Huang, Y., Shi, C., & Yang, X. (2019). Exploring the associations between urban form and neighborhood vibrancy: a case study of Chengdu, China. ISPRS International Journal of Geo-Information, 8(4), 165. https://www.mdpi.com/2220-9964/8/4/165
38) Lu, S., Shi, C., & Yang, X. (2019). Impacts of built environment on urban vitality: Regression analyses of Beijing and Chengdu, China. International journal of environmental research and public health, 16(23), 4592. https://www.mdpi.com/1660-4601/16/23/4592
39) Popov, L., & Chompalov, I. (2012). Crossing over: The interdisciplinary meaning of behavior setting theory. International Journal of Humanities and Social Science, 2(19), 18-27. www.ijhssnet.com
40) Ravenscroft, N. (2000). The vitality and viability of town centers. Urban studies, 37(13), 2533-2549. https://ideas.repec.org/a/sae/urbstu/v37y2000i13p2533-2549.html
41) Shi, J. G., Miao, W., & Si, H. (2019). Visualization and analysis of mapping knowledge domain of urban vitality research. Sustainability, 11(4), 988. https://www.mdpi.com/2071-1050/11/4/988
42) Sulis, P., Manley, E., Zhong, C., & Batty, M. (2018). Using mobility data as proxy for measuring urban vitality. Journal of Spatial Information Science, 16, 137-162. https://www.researchgate.net/publication/325958729
43) Sung, H. G., Go, D. H., & Choi, C. G. (2013). Evidence of Jacobs’s street life in the great Seoul city: Identifying the association of physical environment with walking activity on streets. Cities, 35, 164-173. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0264275113001066
44) Sung, H., & Lee, S. (2015). Residential built environment and walking activity: Empirical evidence of Jane Jacobs’ urban vitality. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 41, 318-329. http://worldcat.org/issn/13619209
45) Sung, H., Lee, S., & Cheon, S. (2015). Operationalizing jane Jacobs's urban design theory: Empirical verification from the great city of Seoul, Korea. Journal of Planning Education and research, 35(2), 117-130.Chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://researchswinger.org/teaching/operationalizing.pdf
46) Thwaites, K., & Simkins, I. (2005). Experiential landscape place: exploring experiential potential in neighbourhood settings. Urban Design International, 10(1), 11-22.
https://sci-hub.ru/https://link.springer.com/article/10.1057/palgrave.udi.9000134
47) Wu, C., Ye, X., Ren, F., & Du, Q. (2018). Check-in behaviour and spatio-temporal vibrancy: An exploratory analysis in Shenzhen, China. Cities.77, 104-116.
https://sci-hub.ru/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264275117303438
48) Wu, J., Ta, N., Song, Y., Lin, J., & Chai, Y. (2018). Urban form breeds neighborhood vibrancy: A case study using a GPS-based activity survey in suburban Beijing. Cities, 74, 100-108.
https://sci-hub.ru/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264275117309642
49) Xia, C., Yeh, A. G. O., & Zhang, A. (2020). Analyzing spatial relationships between urban land use intensity and urban vitality at street block level: A case study of five Chinese megacities. Landscape and Urban Planning, 193, 103669. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S016920461930101X
50) Xia, C., Zhang, A., & Yeh, A. G. (2022). The varying relationships between multidimensional urban form and urban vitality in Chinese megacities: Insights from a comparative analysis. Annals of the American Association of Geographers, 112(1), 141-166. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/24694452.2021.1919502
51) Xiao, J., Tait, M., & Kang, J. (2018). A perceptual model of smell scape pleasantness. Cities, 76, 105-115. http://eprints.whiterose.ac.uk/130752/1/smellscape_pleasantness_model_whiterose_version.pdf
52) Yang, W., & Kang, J. (2005). Acoustic comfort evaluation in urban open public spaces. Applied acoustics, 66(2), 211-229. https://www.researchgate.net/publication/223405136
53) Ye, Y., Li, D., & Liu, X. (2018). How block density and typology affect urban vitality: An exploratory analysis in Shenzhen, China. Urban Geography, 39(4), 631-652. https://www.researchgate.net/publication/320043369
54) Yue, H., & Zhu, X. (2019). Exploring the relationship between urban vitality and street centrality based on social network review data in Wuhan, China. Sustainability, 11(16), 4356. https://www.mdpi.com/2071-1050/11/16/4356
55) Yue, W., Chen, Y., Zhang, Q., & Liu, Y. (2019). Spatial explicit assessment of urban vitality using multi-source data: A case of Shanghai, China. Sustainability, 11(3), 638. https://www.mdpi.com/2071-1050/11/3/638
56) Yue, Y., Zhuang, Y., Yeh, A. G., Xie, J. Y., Ma, C. L., & Li, Q. Q. (2017). Measurements of POI-based mixed use and their relationships with neighbourhood vibrancy. International Journal of Geographical Information Science, 31(4), 658-675. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13658816.2016.1220561
57) Zarin, S. Z., Niroomand, M., & Heidari, A. A. (2015). Physical and social aspects of vitality case study: Traditional street and modern street in Tehran. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 170, 659-668. https://www.researchgate.net/publication/276929350
58) Zeng, C., Song, Y., He, Q., & Shen, F. (2018). Spatially explicit assessment on urban vitality: Case studies in Chicago and Wuhan. Sustainable cities and society, 40, 296-306. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2210670718302166
59) Zhang, A., Li, W., Wu, J., Lin, J., Chu, J., & Xia, C. (2021). How can the urban landscape affect urban vitality at the street block level? A case study of 15 metropolises in China. Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 48(5), 1245-1262. https://www.researchgate.net/publication/341454175
60) Pan, H., Yang, C., Quan, L., & Liao, L. (2021). A new insight into understanding urban vitality: A case study in the Chengdu-Chongqing area twin-city economic circle, China. Sustainability, 13(18), 10068. https://www.mdpi.com/2071-1050/13/18/10068
61) Ahmed, S. S., Guozhu, J., Mubarik, S., Khan, M., & Khan, E. (2020). Intellectual capital and business performance: the role of dimensions of absorptive capacity. Journal of Intellectual Capital, 21(1), 23-39. https://www.researchgate.net/publication/337595222
62) Jiang, Y., Zhang, Y., Liu, Y., & Huang, Z. (2023). A review of urban vitality research in the Chinese world. Transactions in Urban Data, Science, and Technology, 2(2-3), 81-99. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/27541231231154705
63) Li, Q., Cui, C., Liu, F., Wu, Q., Run, Y., & Han, Z. (2021). Multidimensional urban vitality on streets: Spatial patterns and influence factor identification using multisource urban data. ISPRS International Journal of Geo-Information, 11(1), 2. https://www.mdpi.com/2220-9964/11/1/2
64) Hair Jr, J. F., Babin, B. J., & Krey, N. (2017). Covariance-based structural equation modeling in the Journal of Advertising: Review and recommendations. Journal of Advertising, 46(1), 163-177. https://sci-hub.ru/https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00913367.2017.1281777
