نشانه‌شناسی کهن‌الگوها در مناره‌ها و میل‌های راهنما

الموضوعات :

نازنین بهرامی سامانی ¹ (دانشجوی دکتری،گروه معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)
یحیی اسلامی ² (استادیار، گروه معماری، دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، ایران.)
سید غلامرضا اسلامی ³ (استاد، گروه معماری، دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، ایران)

تاريخ الإرسال : 27 الأحد , شوال, 1440 تاريخ التأكيد : 24 الجمعة , جمادى الأولى, 1442 تاريخ الإصدار : 18 الإثنين , شعبان, 1443

الکلمات المفتاحية: نمایه و شمایل, نشانه‌شناسی, نماد, مناره, کهن‌الگو, میل,

ملخص المقالة :

از دیرباز نمادها و نشانه هایی در بناهای کشور ایران نقش بسته و در آثار معمارانش در نسل های بعد نمودار گشته است. این موضوع ذهن بشر امروز را به روزگاران کهن معطوف می دارد. امروزه ردپای بسیاری از علوم در معماری مشهود است. یکی از این علوم، نشانه شناسی است که نوعى دانش در جهت درک پدیده هاى جهان است. در این تحقیق، نشانه شناسی کهن‌الگوها که الگوهای پایدار و حاصل تجربه جمعی بشرند، مطالعه ویژگی های معماری کهن الگویی و نحوه ی بهره گرفتن از مفاهیم آن در معماری مناره های ایران موردبررسی قرار خواهد گرفت. هدف از این تحقیق دستیابی به مشترکات معنایی و چگونگی حضور نشانه های کهن الگویی در معماری مناره ها و میل های گذشته و بهره مندی از این نشانه های منطبق بر فرهنگ و تاریخ کشورمان، ایران، در بناهای امروز است. بر اساس هدف پژوهش، ضمن بهره گیری از روش محتوای کیفی و تحلیلی و اسنادی است از رویکردهای مطرح در ادراک نشانه ها استفاده‌شده است.

المصادر:

1. ارشاد، محمدرضا. (1396).گستره اسطوره. تهران: انتشارات هرمس.


2. اردلان، نادر؛ و بختیار، لاله. (1381). حس وحدت: سنت عرفانی در معماری ایرانی. (حمید شاهرخ، مترجم). اصفهان: انتشارات خاک.


3. الیاده، میرچا. (1375). مقدس و نامقدس.(مریم امینی، مترجم). تهران: انتشارات چشمه.


4. انوشه، حسن. (1376). فرهنگنامه ادب فارسی (دانشنامه ادب فارسی). تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.


5. پیرنیا، محمد کریم. (1373). آشنایی با معماری اسلامی ایران. تهران: انتشارات سروش دانش.


6. چندلر، دانیل. (1386). مبانی نشانه­شناسی. (مهدی پارسا، مترجم). تهران: انتشارات سوره مهر.


7. حاتم، غلامعلی.(1390). معماری اسلامی ایران در دوره سلجوقیان. تهران: نشر جهاد دانشگاهی.


8. داد، سیما. (1375). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: انتشارات مروارید.


9. دباغ، امیر مسعود؛ و مختاباد امرئى، سید مصطفى.(1390). تأویل معمارى پسامدرن از منظر نشانه‌شناسی. تهران: هویت شهر، 5 (9)، 59-72.


10. زمرشیدی، حسین.(1374). مسجد در معماری ایران. تهران: انتشارات کیهان.


11. سجودی، فرزان. (1383). نشانه­شناسی کاربردی. تهران: نشر قصه.


12. سرلو، خوان ادواردو. (1389). فرهنگ نمادها. (مهرانگیز اوحدی، مترجم). تهران: انتشارات دستان.


13. شمسیا، سیروس.(1378). انواع ادبی. تهران: انتشارات میترا.


14. شمسیا، سیروس.(1381). نقد ادبی، تهران: انتشارات فردوس.


15. ضمیران، محمد. (1379). درآمدی بر نشانه هنر. تهران: نشر قصه.


16. فرشیدنیک، رزانه. افهمی، رضا. آیت اللهی، حبیب الله. (1388). نشانه‌شناسی قالی محرابی: بازتاب معماری مسجد در نقش فرش. فصل نامه علمی پژوهشی انجمن علمی فرش ایران، 14، 9-27.


17. گرابار، الگ. (1386). نماد و نشانه درتفسیر معماری اسلامی، (طهوری، مترجم)، گلستان هنر، 9، 13-25.


18. گلابچی، محمود؛ و زینالیفرد، آیدا. (1391). معماری آرکیتایپی- الگوهای پایدار بنیادین. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.


19. ماجدی، حمید؛ و زرآبادی، زهرا سادات.(1389). جستاری در نشانه‌شناسی شهری. تهران: آرمانشهر. 4. 49-56.


20. مخلصی، محمد علی. (1379). مجموعه مقالات متون و کتیبه­های دوران اسلامی، تالیف پژوهشگران، تهران: نشر سازمان میراث فرهنگی.


21. نوربرگ شولتز، کریستین.(1399). مفهوم سکونت: به‌سوی معماری تمثیلی. (محمود امیر یارمحمدی، مترجم). تهران: انتشارات آگه.


22. یونگ، کارل گوستاو. (1387). انسان و سمبولهایش. (محمود سلطانیه، مترجم). تهران: انتشارات دیبا.


23. تربت جو، محمد علی؛ و اسلامی، غلامرضا. (1397). مکالمه انسان و مکان مقدس جستاری بر نقش مخاطب در فهم قداست مکان. تهران: هویت شهر. 35 (12). 65-74


24. Wass, C.C. (2009), Meditation mazes & Labyrinths, New York: Sterling Publishing Co,Inc


25. Gance, L. (2005). Great Alchemist & Quantum Manifestation power. UK: Trafford publishing.


26. Little, C.E. (1995). Greenways of America. Baltimore. Maryland: The Johns Hopkins University Press.