معنای بازار تهران در تجربه زنانه
الموضوعات :مینا بیدار 1 , جهانشاه پاکزاد 2 , عباس وریج کاظمی 3
1 - دانش‌آموخته دکترای طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، گروه برنامه‌ریزی و طراحی شهری
2 - استاد تمام طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، گروه برنامه‌ریزی و طراحی شهری
3 - استادیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، گروه مطالعات
الکلمات المفتاحية: گسست, بازار تهران, تجربه زنانه, پدیدارشناسی,
ملخص المقالة :
زنان، بخش بزرگی از مخاطبان بازار تهران، در حال استفاده از فضایی هستند که در طی سال ها برای استفاده اکثریت مردانه شکل‌گرفته است. هدف پژوهش پی بردن به معنای بازار تهران در تجربه زنان و چگونگی تأثیر شرایط زمینه ای بر شکل گیری این معنا بوده است. پژوهشگران با روش پدیدارشناسی به مصاحبه عمیق با 14 زن (و برای دستیابی به داده‌های مکمل، 6 مرد) پرداخته اند. تحلیل داده ها بر اساس روش پدیدارشناسی استعلاییصورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد بازار تهران برای زنان تنها محل خرید نیست و جنبه‌‌های مهمی از سودمندی‌‌های فضای شهری مثل بودن در میان مردم، لذت بردن از کیفیت‌‌های کالبدی و پیوند با هویت تاریخی شهر را در اختیار زنان قرار می‌‌دهد. هم چنین تفاسیر پژوهش گران به وجود گسست میان تجربه زنان و ساختارهای از پیش موجود که به یک فضای جنسیت دار شکل داده اند اشاره می کند. این ناهماهنگی ها در رقابت باکیفیت های مطلوب برای زنان، بر کم و کیف حضور ایشان در بازار اثر می گذارد.
آذری، نرگس. (1392). تجربه مدرنیته به روایت فضاهای تجاری شهر تهران. تهران: انتشارات تیسا.
اباذری، یوسفعلی؛ و عباس کاظمی. (1383). زندگی روزمره و مراکز خرید در شهر تهران. نامه انسان‌شناسی 3(6)، 116-97.
پوراحمد، احمد؛ و فاطمه سالاروندیان. (1391). روند تحولات تاریخی فضاهای گذران اوقات فراغت زنان از قاجاریه تا کنون در شهر تهران. زن در توسعه و سیاست، 10(3)، 51-47.
ترکمه، آیدین. (1393). درآمدی بر تولید فضای هانری لوفور. تهران: تیسا.
حسین‌آبادی، مهدی. (1392). مصرف‌کننده‌های جدید فضاهای خرید شهری. تهران: تیسا.
علیزاده، محسن؛ و اعظم خاتم. (1386). تغییر نقش زنان در حوزه عمومی و خصوصی. بازتاب اندیشه. 87، 46-36.
خانی، فضیله. (1386). درآمدی بر پارادایم جغرافیای جنسیت. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
ذکایی، محمدسعید. (1391). تلقی و تجربه زنان از شهر تهران. در اولین همایش علمی و پژوهشی زنان و زندگی شهری.
سلطان‌زاده، حسین. (1393). بازارهای ایرانی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
شهری، جعفر. (1383). طهران قدیم. تهران: معین.
غفاری، علی؛ دوستی، فاطمه؛ بهزادفر، مصطفی؛ و وریج کاظمی، عباس. (1397). تولید فضاهای همگانی معاشرت پذیر در محله، بافت میانی شهر تهران. صفه (80)، 69-83.
فاضلی، نعمت‌الله. (1394). زنانه شدن فضای شهری در ایران امروز، با تأکید بر فضای کلان‌شهر تهران. پژوهش‌نامه زنان. 6 (1)، 132-107.
کاظمی، عباس. (1388). پرسه زنی و زندگی روزمره ایرانی. تهران: آشیان.
گلرخ، شمین. (1393). ابعاد هویت مکانی در تجربه فضای همگانی؛ زنان جوان (23-35) ساکن تهران. صفه. 24 (66)، 97-80.
محمدپور، احمد؛ و بهمنی، مریم. (1389). زنان، پاساژ و مصرف نشانه‌ها. مطالعات راهبردی زنان. 47، 72-41.
معیدفر، سعید؛ ذکایی، محمد سعید؛ شفیعی، سمیه سادات؛ و فاضلی، نعمت‌الله. (1394). زنان و فرهنگ شهری. (جلد 7). تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
مهندسین مشاور باوند. (1388). طرح بهسازی، نوسازی و تجهیز بازار تهران: شهرداری تهران.
مهندسین مشاور باوند. (1383). طرح بهسازی، نوسازی و تجهیز بازار تهران، پیشینه تاریخی و سازمان کالبدی بازار: شهرداری تهران.
Andrews, A. & Shahrokhi, N. (2014). Patriarchal accommodations: Women’s mobility and policies of gender difference from urban Iran to migrant Mexico. Journal of Contemporary Ethnography. 43 (2):148-175.
Amir-Ebrahimi, M. (2006). Conquering enclosed public spaces. Cities. 23 (6):455-461
Appelrouth, S. & Edles, L. D. (2008). Classical and contemporary sociological theory: Text and readings: Pine Forge Press.
Bagheri, N. (2014). Mapping women in Tehran's public spaces: a geo-visualization perspective. Gender, Place & Culture. 21 (10):1285-1301.
Cavanagh, S. (1998). Women and the urban environment. In Introducing urban design: interventions and responses, 68-177.
Creswell, J. W. & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into practice. 39 (3):124-130.
Creswell, J. W. & Poth, C. N. (2017). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches: Sage publications.
Cuthbert, A. R. (2008). The form of cities: Political economy and urban design: John Wiley & Sons.
Lefebvre, H. & Nicholson-Smith, D. (1991). The production of space. (Vol. 142): Oxford Blackwell.
Lynch, K. (1960). The image of the city. Vol. 11: MIT press.
Madanipour, A. 1996. Design of urban space: An inquiry into a socio-spatial process. Chichester: Wiley.
Mann, D. (2008). Understanding society: A survey of modern social theory: Oxford University Press.
Nasar, J. L. (2011). Environmental psychology and urban design. In Companion to urban design, 180-192. Routledge.
Smith, D. E. (1987). The everyday world as problematic: A feminist sociology: University of Toronto Press.
Smith, D. E. (1991). Writing women's experience into social science. Feminism & Psychology. 1(1):155-169.
Tribe, M. (1974). Stadtgestaltung Theorie und Praxis, Düsseldorf: Bertelsmann.
Van Manen, M. (2016). Researching lived experience: Human science for an action sensitive pedagogy: Routledge.
_||_