ارزیابی ابعاد تاب آوری شهری با استفاده از روش میانگین مجموع فواصل از حد بهینه(مطالعه موردی: منطقه ۹ شهرداری مشهد)

الموضوعات :

حمید احمدزاده کرمانی ¹ , بهرام امین زاده گوهر ریزی ²

1 - ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﻰ ارﺷﺪ رﺷﺘﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰى ﺷهرى، داﻧﺸﮑﺪه ﻣﻌﻤﺎرى و ﺷهرﺳﺎزى، داﻧﺸﮕﺎه ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﻰ اﻣﺎم ﺧﻤﯿﻨﻰ(ره). ﻗﺰوﯾﻦ، اﯾﺮان.
2 - دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین، ایران.

تاريخ الإرسال : 08 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1439 تاريخ التأكيد : 15 الإثنين , رمضان, 1440 تاريخ الإصدار : 25 الجمعة , رجب, 1441

الکلمات المفتاحية: تاب آوری, ابعاد و شاخص ها, سنجه های تاب آوری, میانگین مجموع فواصل از حد بهینه, منطقه 9 شهرداری مشهد,

ملخص المقالة :

سوانح طبیعی همواره چالشی بزرگ در دستیابی به توسعه پایدار جوامع انسانی بوده است. نگاهی که تا کنون در مدیریت سوانح و مدیریت شهری وجود داشته ،بیشتر نگاه مقابله ای و کاهش مخاطرات بوده است. حوزه ادبیات مخاطرات در یک تغییر پارادایم از (ارزیابی مخاطرات) به سمت (تحلیل آسیب پذیری) تغییر رویه داده است. در پژوهش پیش رو با توجه به تبیین رابطة تاب آوری در جهت کاهش اثرات سوانح طبیعی ، در راستای شناخت ابعاد تاب آوری و راهبردهایی برای تقلیل خطر، ابعاد چهار گانه رویکرد تاب آوری بررسی شده است.هدف از پژوهش حاضر،تحلیل شاخص های تاب آوری، اندازه گیری تاب آوری،بررسی میزان تاب آوری منطقه 9 شهرداری مشهد میباشد.در این پژوهش با استفاده از مدل میانگین مجموع فواصل از حد بهینه مقادیر DSF,IIFو URF محاسبه گردید و میزان تاب آوری منطقه 9 شهرداری مشهد برابر با 0.89 بدست آمد که شرایطی نسبتا تاب آور را مشخص می کند.

المصادر:

1. خاکپور، براتعلی. (۱۳۹۰). تحلیل میزان آسیب پذیری فیزیکی - کالبدی منطقه 9 شهر مشهد از دیدگاه زلزله خیزی. فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای.7(16). 81-95.
2. داداش پور، هاشم؛و عادلی، زینب. (1394). سنجش ظرفیت های تاب آوری در مجموعه ی شهری قزوین. دوفصلنامه علمی پژوهشی مدیریت بحران.4(2). 73-84.
3. رضایی، محمدرضا ؛ سرائی، محمدحسین؛ و بسطامی نیا، امیر. (1395). تبیین و تحلیل مفهوم «تاب آوری»و شاخص ها و چارچوب های آن در سوانح طبیعی، فصلنامه دانش پیشگیری ومدیریت بحران.6(1)، 32-47.
4. رضایی، محمدرضا؛ وکاویان پور، گلشن. (1395). ارزیابی میزان تاب آوری اجتماعی و کالبدی _محیطی محلات شهری در مواجهه با سوانح طبیعی (زلزله)(مطالعه موردی: کلانشهر مشهد). سومین کنفرانس جامع مدیریت بحران و HSE. اسفند27-28. (ص1-10). تهران.
5. رفیعیان، مجتبی ؛ مطوف، شریف؛ و نقشیزادیان، ساناز. (1395). سنجش مولفه های اجتماعات تاب آور در فرایند مدیریت بحران شهری (منطقه 17 شهرداری تهران). مجله علمی پژوهشی صفه.21(4)، 111-124.
6. فرزاد بهتاش، محمدرضا ؛کی نژاد، محمدعلی؛آقابابایی، محمدتقی؛ و عسگری، علی. (1392). ارزیابی و تحلیل ابعاد و مؤلفه‌های تاب‌آوری کلان‌شهر تبریز. نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی،18(3)،33-42.
7. مهندسین مشاور نقش پیراوش. (۱۳۸۸). الگوی توسعه و طرح تفصیلی حوزه جنوب غربی. مشهد: نهاد مطالعات و برنامه ریزی توسعه و عمران شهر مشهد.
8. معاونت برنامه ریزی و توسعه شهر مشهد با نظارت آمار، تحلیل و عملکرد. (۱۳۹۴). آمارنامه شهر مشهد۱۳۹۳(جلد اول). مشهد: پدیدآورنده.
9. معاونت برنامه ریزی و توسعه شهر مشهد با نظارت امار، تحلیل و عملکرد. (۱۳۹۴). آمارنامه شهر مشهد۱۳۹۳(جلد دوم). مشهد:پدیدآورنده.

10. Adger, W. N. (2000). Social and ecological resilience: Are they related?. Progress in Human Geography, 24(3), 347–364.
11. Ahern, J. (2011). From fail-safe to safe-to-fail: Sus‌tainability and resilience in the new urban world. Landscape and Urban Planning, 100(4), 341–343.
12. Ainuddin, S., & Routray, J. K. (2012).Community resilience framework for an earthquake prone area in Baluchis‌tan. International Journal of Disas‌ter Risk Reduction, 2(1), 25–36.
13. Ainuddin, S., & Routray, J. K. (2012).Earthquake hazards and community resilience in Baluchis‌tan. Natural Hazards, 63(2), 909–937.
14. Alberti, M., Marzluff, J. M., Shulenberger, E., Bradley, G., Ryan, C., & Zumbrunnen, C. (2003). Integrating humans into ecology: Opportunities and challenges for s‌tudying urban ecosys‌tems. BioScience, 53(12), 1169–1179.
15. Bene, C. (2013).Towards a Quantifiable Measure of Resilience. International Journal of Disas‌ter Risk Reduction, 1(8), 111–126.
16. Campanella, T. J. (2006). Urban resilience and the recovery of New Orleans. Journal of the American Planning Association, 72(2), 141–146.
17. Carpenter, S., Walker, B., Anderies, J. M., & Abel, N. (2001). From metaphor to measurement: resilience of what to what?. Ecosys‌tems, 4(8), 765-781.‏
18. Cutter, S. L., Barnes, L., Berry, M., Burton, C,. Evans, E., Tate, E., & Webb, J. (2008). A place-based model for unders‌tanding community resilience to natural disas‌ters. Global environmental change, 18(4), 598-606.‏
19. Erns‌tson, H., Van der Leeuw, S. E., Redman, C. L., Meffert, D. J., Davis, G., Alfsen, C., & Elmqvis‌t, T. (2010). Urban transitions: on urban resilience and human-dominated ecosys‌tems. Ambio, 39(8), 531-545.‏
20. Foley, J. A., DeFries, R. Asner, G. P., Barford, C., Bonan, G., Carpenter, S. R., & Helkowski, J. H. (2005). Global consequences of land use. science, 309(5734), 570-574.‏
21. Godschalk, D. R. (2003).Urban Hazard Mitigation: Creating Resilient Cities. Natural Hazards Review, 4(3),136–143.
22. Holling, C. S. (1973). Resilience and s‌tability of ecological sys‌tems. Annual Review of Ecology and Sys‌tematics, 4(1),1–23.
23. Klein, R. J. T., Nicholls, R. J., & Thomalla, F. (2003).Resilience to natural hazards: How useful is this concept?. Environmental Hazards, 5(1–2), 35–45.
24. Kutum, I., & Al-Jaberi, K. (2015). Jordan Banks Financial Soundness Indicators. International Journal of Finance & Banking S‌tudies, 4(3),134-145.‏
25. Mayunga, J. S. (2007).Unders‌tanding and Applying the Concept of Community Disas‌ter Resilience: A capital-based approach. Landscape Architecture, 4(7), 22–28.
26. Mileti, D. (1999). Disas‌ters by design: A reassessment of natural hazards in the United S‌tates. New York: Joseph Henry Press.‏
27. Norris, F.H., S‌tevens, S.P., Pfefferbaum, B., Wyche, K.F., & Pfefferbaum, R.L. ( 2008). Community resilience as a metaphor, theory, set of capacities, and s‌trategy for disas‌ter readiness. American journal of community psychology, 41(1-2), 127–150.
28. Rose, A., & Liao, S. Y. (2005).Modeling regional economic resilience to disas‌ters: A computable general equilibrium analysis of water service disruptions. Journal of Regional Science, 45(1), 75–112.
29. Wagner, I., & Breil, P. (2013). The role of ecohydrology in creating more resilient cities. Ecohydrology & Hydrobiology, 13(2), 113–134.