واکاوی تاریخ‌گرایی در کتب تألیفی دهۀ 80 ه.ش. حوزۀ معماری معاصر ایران

الموضوعات :

علیرضا جزء پیری ¹ , مهرداد متین ²

1 - دانش‌آموخته دکتری معماری، گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار، گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 21 الأحد , جمادى الأولى, 1440 تاريخ التأكيد : 19 الإثنين , ذو القعدة, 1440 تاريخ الإصدار : 05 الثلاثاء , صفر, 1442

الکلمات المفتاحية: معماری معاصر ایران, تاریخ‌گرایی, دوره بندی,

ملخص المقالة :

موضوع پژوهش، پردازش تاریخ‌گرایی در معماری معاصر ایران است. نشانه‌های تاریخی در معماری، بارزترین مشخصۀ تاریخ‌گرایی در حوزۀ معاصر است. سؤال پژوهش چگونگی نمود تاریخ همچنین نشانه‌های تاریخ‌گرایی در دوره بندیهای تألیفات معماری معاصر؟ و فرضیه عینیت یافتن نشانه‌های تاریخی همچنین امکان دوره بندی آثار معاصر بر اساس شاخصه‌های تاریخ‌گرایی هستند. پژوهش پس از پردازش مفاهیم تاریخ‌گرایی و جایگاهش در تألیفات، الگویی برای بررسی آثار ارائه می‌دهد. پژوهش کیفی است با راهبرد تفسیری که با روش تاریخی- انتقادی پس‌زمینۀ تاریخِ معماری را بازنمائی و با استفاده از فرایند تاریخ‌گرایی هِگِل که از روش‌های تحقیق تاریخی است، دوره بندیهای معاصر را ارزیابی کرده و پس از استنتاج مدلی 3 گانه برای تاریخ‌گرایی، در راستای پاسخ به سؤالات تحقیق برمی‌آید. نتیجه اینکه، مجموعاً شش نوع دوره بندی در تألیفات دهۀ 80 هجری شمسی قابل‌استخراج است. پنج اثر تألیفی تاریخ‌گرایی سمبولیک و تنها یک اثر تاریخ‌گرایی فلسفی دارند.

المصادر:

اعطا، علی. (1385). شدیدترین شکل، مروری اجمالی بر مبانی معماری میرمیران. روزنامۀ شرق. (812)، 17.

آوانسیان، وارطان. (1348). معماری ایران در دوراهۀ سبک ملی و جدید. مجلۀ هنر و معماری. (1)، 33-38.

باور، سیروس. (1388). نگاهی به پیدائی معماری نو در ایران. تهران: فضا.

بوردن، ایان؛ و رودی ری، کاترین. (1387). رساله‌ی پایانی. (فاطمه مهدی زاده، مترجم). تهران: سروش دانش. (نشر اثر اصلی 2006).

بانی مسعود، امیر. (1388). معماری معاصر ایران در تکاپوی بین سنت و مدرنیته. تهران: هنر معماری قرن.

ترنس استیس، والتِر. (1388). فلسفۀ هِگِل. (جلد دوم). (حمید عنایت، مترجم). تهران: علمی و فرهنگی. (نشر اثر اصلی 1995).

جودت، محمدرضا. (1384). تو معماری را ترسیم می‌کنی ولی من آن را می‌سازم. تهران: گنج هنر.

حبیبی، سیدمحسن. (1385). شرح جریان‌های فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

دورانت، ویل. (1389). لذات فلسفه. (عباس زریاب خوئی، مترجم). تهران: علمی و فرهنگی. (نشر اثر اصلی 1952).

زیباکلام، صادق. (1389). سنت و مدرنیته، ریشه‌یابی علل ناکامی اصلاحات و نوسازی سیاسی در ایران عصر قاجار. تهران: روزنه.

سارلی، ناصر قلی. (1391). دوره بندی در تاریخ ادبی (پیشینه، خواستگاه‌های فلسفی و کارکردها). مجلۀ تاریخ ادبیات. 71(3)، 137- 151.

سارلی، ناصر قلی. (1392). رویکردها و شیوه‌های دوره بندی در تاریخ ادبی. مجلۀ فنون ادبی. 5(2)، 89- 108.

سینگر، پیتر. (1379). هگل. (عزت‌الله فولادوند، مترجم). تهران: طرح نو. (نشر اثر اصلی 1983).

صافیان، محمدجواد. (1383). زیبایی طبیعی نزد هِگِل. نشریۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تبریز). 47(191)، 125-138.

عبادیان، محمود. (1390). گزیدۀ زیبایی‌شناسی هِگِل. تهران: متن.

قبادیان، وحید. (1383). معماری در دارالخلافه ناصری، سنت و تجدد در معماری معاصر تهران. تهران: پشوتن.

کیانی، مصطفی. (1383). معماری دوره پهلوی اول. تهران: موسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران.

گروت، لیندا؛ و وانگ، دیوید. (1384). روش‌های تحقیق در معماری. (علیرضا عینی فر، مترجم). تهران: دانشگاه تهران. (نشر اثر اصلی 2002).

گرهارد، دیتریش. (1389). دوره سازی در تاریخ، (کامران عاروان، مترجم). کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. (152)، 39-44. (نشر اصلی 2003).

گُلیجانی مقدم، نسرین. (1386). تاریخ‌شناسی معماری ایران. تهران: دانشگاه تهران.

مازیار، امیر. (1395). رویکرد تاریخی نگری و ماهیت هنر اسلامی. مجلۀ هور، دو فصلنامۀ مطالعات هنر اسلامی. (1)، 6-9.

مجتهدی، کریم. (1389). دربارۀ هِگِل و فلسفۀ او (مجموعۀ مقالات). تهران: امیرکبیر.

میرمیران، هادی؛ و اعتصام، ایرج. (1388). معماری معاصر ایران، 75 سال تجربۀ بناهای عمومی (جلد اول و دوم). تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.

مهندسین مشاور نقش. (1387). نقد آثاری از معماری معاصر ایران. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.

نسبیت، کِیت. (1391). نظریه‌های پسامدرن در معماری. (محمدرضا شیرازی، مترجم). تهران: نی. (نشر اثر اصلی 1996).

نسبیت، کِیت. (1393). تئوری معماری پست‌مدرن (پیش‌درآمد). (پویان روحی، مترجم). تهران: کسری. (نشر اثر اصلی 1996).

نسبیت، کِیت. (1396). تئوری معماری پست‌مدرن (جلد اول). (پویان روحی، مترجم). تهران: کسری. (نشر اثر اصلی 1996).

ماینر، وِرنِن هاید. (1393). تاریخ هنر. (مسعود قاسمیان، مترجم). تهران: سمت. (نشر اثر اصلی 2001).

هگل، گئورگ ویلهلم فریدریش. (1390). عقل در تاریخ. (حمید عنایت، مترجم). تهران: شفیعی. (نشر اثر اصلی 1970).

هولگیت، استیون. (1394). دانشنامۀ فلسفۀ استنفورد، زیبایی‌شناسی هِگِل. (گلنار نریمانی، مترجم). تهران: ققنوس. (نشر اثر اصلی 2009).

Colquhoun, A. (1981). Essays in Architectural Criticism, Modern Architecture and Historical Change. Cambridge, Massachusetts.: MIT press.

Quek, R. (2012). The Expertise of Architecture and its History. South African Journal of History, (27), 6-10.