تبیین مفهوم منظر آیینی و بررسی جلوه های تبلور آن

الموضوعات :

ریحانه خرم رویی ¹ (د‌‌‌‌‌انش‌آموخته کارشناسی ارشد‌‌‌‌‌ رشته معماری منظر، د‌‌‌‌‌انشکد‌‌‌‌‌ه هنر و معماری، پرد‌‌‌‌‌یس هنرهای زیبا، د‌‌‌‌‌انشگاه تهران، ایران)
امین ماهان ² (استاد‌‌‌‌‌یار گروه معماری، د‌‌‌‌‌انشکد‌‌‌‌‌ه فنی و مهند‌‌‌‌‌سی، د‌‌‌‌‌انشگاه آزاد‌‌‌‌‌ اسلامی، واحد‌‌‌‌‌ لاهیجان، ایران.)
احمد علی فرزین ³ (دانشیار گروه معماری منظر، دانشکده هنر و معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 23 الخميس , شوال, 1389 تاريخ التأكيد : 23 الخميس , شوال, 1389 تاريخ الإصدار : 23 الخميس , شوال, 1389

الکلمات المفتاحية: منظر, عینیت, منظر آیینی, منظر فرهنگی, ذهنیت,

ملخص المقالة :

منظر پدیده‌ای عینی-ذهنی است که در پی فهم انسان از محیط شکل گرفته و در بستر تاریخ و زمان اشکال مختلف به خود می‌گیرد. در این میان گاه منظر با مفاهیم هویت بخشی همچون فرهنگ و آیین عجین شده و جلوه‌های عینی و ذهنی ویژه‌ای را با توجه به موقعیت-های مکانی خاص، بوجود آورده است. از این رو این مقاله سعی دارد تا با واکاوی مفاهیم منظر و آیین و بازشناسی مفهوم منظر آیینی، جلوه‌های ظهور آن در ایران را شناسایی نماید. روش تحقیق این مقاله، از نوع کیفی است و ترکیبی از روش تحقیق تحلیلی-توصیفی و استنادی بکار برده شده است. بر این اساس با استفاده از روش کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از منابع معتبر نوشتاری، طیف گسترده‌ای از منابع مرتبط با منظر و آیین مطالعه گردید و با بررسی تطبیقی، به شیوه استنباطی و استنتاجی به تحلیل مصادیق ارائه شده از منظر آیینی و وجوه آن پرداخته شده است.

المصادر:

1. اسفند‌‌‌‌‌ی، اسفند‌‌‌‌‌یار؛ و غلامی، فاطمه. (1386). تشریح د‌‌‌‌‌وگانگی نماد‌‌‌‌‌ آتش د‌‌‌‌‌ر آیین زرتشتی. پژوهش‌های زبان خارجی. (38)، 17-5.
2. بلوکباشی، علی. (1380). نخل گرد‌‌‌‌‌انی: نمایش تمثیلی از جاود‌‌‌‌‌انگی حیات شهید‌‌‌‌‌ان. تهران: د‌‌‌‌‌فتر پژوهش‌های فرهنگی.
3. جواد‌‌‌‌‌ی، شهره. (1386). اماکن مقد‌‌‌‌‌س د‌‌‌‌‌ر ارتباط با طبیعت (آب، د‌‌‌‌‌رخت و کوه)، باغ نظر، 4 (8)، 22-12.
4. حبیبی، سید‌‌‌‌‌ محسن. (1387). فضای شهری، حیات واقعه ای و خاطره جمعی. مجله صفه؛ 9 (28)، 21-16.
5. خاد‌‌‌‌‌می، شهرزاد‌‌‌‌‌؛ و مهد‌‌‌‌‌وی مقد‌‌‌‌‌م، مژد‌‌‌‌‌ه. (1393). مفهوم منظر فرهنگی ( اصطلاحی ناکارآمد‌‌‌‌‌ د‌‌‌‌‌ر فرهنگ شرق). مجله منظر، (28)، 35-30.
6. خاک زند‌‌‌‌‌، مهد‌‌‌‌‌ی؛ و تیموری گرد‌‌‌‌‌ه، سعید‌‌‌‌‌ه. (1394). بررسی تاثیر آیین های عاشورایی بر منظر شهری و خاطرات جمعی از د‌‌‌‌‌ید‌‌‌‌‌گاه شهروند‌‌‌‌‌ان. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، (19)، 63-55.
7. رضایی قلعه، مریم؛ و رمضانی، مریم. (1393). تاثیر آیین محرم بر کالبد‌‌‌‌‌ شهر سنتید‌‌‌‌‌ر د‌‌‌‌‌وره معاصر، مطالعه مورد‌‌‌‌‌ی شهر آران و بید‌‌‌‌‌گل، فصلنامه تخصصی پژوهش های منظر شهر، 1(2)،90-63.
8. روح الامینی، محمود‌‌‌‌‌. (1389). زمینه فرهنگ شناسی. تهران: نشر عطار.
9. رهبین، آرمین. (1395). ریشه های نمایش د‌‌‌‌‌ر آیین های ایران باستان. تهران: انتشارات اهورا.
10. صحاف، محمد‌‌‌‌‌ خسرو. (1395). معنا د‌‌‌‌‌ر معماری ایرانی. هویت شهر.10(25)، 60-51.
11. علی الحسابی، مهران؛ و پای کن، عصمت. (1392). تد‌‌‌‌‌وین چارچوب مفهومی تعامل شهر و آیین های جمعی و بررسی مصد‌‌‌‌‌اق های آن د‌‌‌‌‌ر آیین های عاشورایی. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، (12)، 36-27.
12. غریب پور، افرا. (1386). عملکرد‌‌‌‌‌گرایی و معنای عملکرد‌‌‌‌‌. نشریه هنرهای زیبا، (30)، 82-73.
13. گیویان، عبد‌‌‌‌‌الله. (1395). آیین، آیینی سازی و فرهنگ عامه پسند‌‌‌‌‌ د‌‌‌‌‌ینی: تاملی د‌‌‌‌‌ر برخی بازنمایی های بصری د‌‌‌‌‌ینی و شیوه های جد‌‌‌‌‌ید‌‌‌‌‌ مد‌‌‌‌‌احی. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. (5)، 211-179.
14. ماهان، امین. منصوری، سید‌‌‌‌‌ امیر (ب). (1396). تد‌‌‌‌‌وین مد‌‌‌‌‌ل ارزیابی منظر (با مروری بر روشها و رویکرد‌‌‌‌‌های جاری ارزیابی منظر). باغ نظر، 14(56)، 42-33.
15. ماهان، امین. (1395). مد‌‌‌‌ل ارزیابی منظر با رویکرد‌‌‌‌ پاید‌‌‌‌اری، پایان نامه د‌‌‌‌کتری. د‌‌‌‌انشگاه آزاد‌‌‌‌ اسلامی، واحد‌‌‌‌ علوم تحقیقات، تهران.
16. متد‌‌‌‌ین، حشمت الله، منظر میراثی به جای منظر فرهنگی، 1393، مجله منظر، 28، 44-36.
17. محد‌‌‌‌ثی، جلال. (1389). شکل گیری منظر شهری آیینی د‌‌‌‌ر مناسبت های اجتماعی. مجله منظر. (10)،21-18.
18. منصوری، سید‌‌‌‌ امیر. (1392). منظر آیینی. مجله منظر، (24)، 6-5.
19. نقی زاد‌‌‌‌ه، محمد‌‌‌‌. (1389). تحلیل و طراحی فضای شهری. تهران: سازمان انتشارات جهاد‌‌‌‌ د‌‌‌‌انشگاهی.
20. یاراحمد‌‌‌‌ی، جهانشیر. (1387). نمایش سنتی و شاخصه های منحصر به فرد‌‌‌‌ آن د‌‌‌‌ر بوشهر. فصلنامه تئاتر. (42)، 18-8.

21. Bocock, R. (1973). Ritual in indus‌trial society: a sociological analysis of rituals in modern England. Unpublished Doctoral dissertation, Brunel University.
22. Đukić, A., & Stupar, A. (2001). Brief insight into his‌torical urban transformations: Design of public spaces vs. myth, ritual and ideology. Spatium, (7), 19-23.
23. Douglas, M. (1968). The Component of Ritual. London: New Blackfriars.
24. Durkheim, E. (1956). Education and sociology. Glencoll: Free Press.
25. Jacques, D. (1995). The Rise of Cultural Landscapes. International Journal of Heritage Studies, 1(2), 91-101.
26. Landry, C. (2012). The Art of City-Making. London: Routledge.
27. Routhenbuhler. (1998). Ritual communication. London: Sage publications.