بررسی نقش فضاهای تعاملات اجتماعی بر کیفیت زندگی در مجتمع‌های مسکونی (مطالعه موردی: مجتمع‌های مسکونی سعیدیه، کاشانی، بوعلی و امام رضا در شهر همدان)

الموضوعات :

کمال قره خانی ¹ , امید دژدار ² , سارا جلالیان ³

1 - کارشناس ارشد مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان.
2 - دکتری معماری، عضو هیئت‌علمی تمام‌وقت، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان.
3 - دکتری معماری، عضو هیئت‌علمی تمام‌وقت، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان.

تاريخ الإرسال : 18 السبت , رجب, 1438 تاريخ التأكيد : 13 السبت , جمادى الأولى, 1440 تاريخ الإصدار : 25 الأحد , ربيع الثاني, 1441

الکلمات المفتاحية: اجتماع‌پذیری, تعاملات اجتماعی, مجتمع مسکونی, کیفیت زندگی,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر باهدف پاسخ به این سؤال که چه رابطه‌ای میان فضاهای اجتماع‌پذیر و مجتمع‌های مسکونی وجود دارد که باعث افزایش کیفیت زندگی ساکنین می‌شود، صورت گرفته است. بر اساس مدل‌هایی که برای نیازهای انسان ارائه‌شده‌اند، تعاملات اجتماعی یکی از این موارد ضروری است. پیشینه پژوهش در طراحی محیط نشان می‌دهد که ویژگی‌های کالبدی فضاهای یک مجتمع مسکونی می‌تواند بر میزان مطلوبیت آن‌ها تأثیرگذار باشد. روش تحقیق موضوع به شیوه کمی و میدانی و برای بررسی نمونه‌های موردی، پرسشنامه سنجش شاخصه‌ها تنظیم گردید و در بین ساکنین مجتمع‌های مسکونی توزیع شد و اطلاعات به‌دست‌آمده با نرم‌افزارهای Spss و smartpls تحلیل گردیدند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که برای بهبود و ارتقای کیفیت زندگی و کمیت فضاهای شهری به‌خصوص مسکونی، نوع طراحی بر اساس اصول و معیارهای اجتماعی و فرهنگی ازجمله همسایگی و اجتماع‌پذیری است.

المصادر:

1. چرخچیان، مریم؛ غفاری، الهه؛ و کرباسی، زهرا. (1386). فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی. مجله باغ نظر، 7، 28-21.


2. حسینی، مرتضی؛ امیدی، احمد؛ و موشکاف، احسان. (1387). الزامات معماری تأثیرگذار در اجتماع‌پذیری فضاهای باز مجتمع‌های مسکونی. دومین همایش ملی پژوهش‌های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری.(ص 24-19). تهران، ایران.


3. راپاپورت، آموس. (1389). انسان‌شناسی مسکن. (علی شیوا، مترجم). مشهد: آستان قدس رضوی.


4. زبردست، اسفندیار. (1383). اندازه شهر. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری.


5. سوزنچی، کیانوش. (1383). فضای سبز بستر تعاملات اجتماعی. تهران: شهرداری‌ها.


6. شهیدی، سیّدمهدی؛ و فدایی‌نسب، مژده. (1392). بررسی تأثیر کالبد فضاهای شهری بر تعاملات اجتماعی؛ مطالعه موردی شهر سیرجان. همایش ملی معماری، فرهنگ و مدیریت شهری. مهر 92، (ص 25-12). کرج: ایران.


7. شفیعی، زهرا. (1380). بومی‌سازی و پایداری معماری مجتمع‌های مسکونی با بهره‌وری از فضاهای عمومی در جهت افزایش تعاملات اجتماعی. هشتمین همایش معماری و شهرسازی و توسعه پایدار. اردیبهشت 80، (ص 83). مشهد: ایران.


8. عباس زاده، شهاب؛ و تمری، سودا. (1391). بررسی و تحلیل مؤلفه‌های تأثیرگذار بر بهبود کیفیات فضایی پیاده‌راه‌ها به‌منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری، 4، 104-95.


9. عینی‌فر، علیرضا؛ و قاضی‌زاده، ندا. (1389). گونه شناسی مجتمع‌های مسکونی تهران با معیار فضای باز. مجله آرمان‌شهر، 5، 45-35.


10. غیاثوند، الهام. (1388). تأثیر سرمایه‌های اجتماعی بر کیفیت زندگی ساکنان محلات شهری. فصلنامه مهندس مشاور، 45، 27-22.


11. کشفی، محمدعلی؛ فکری، محمود؛ و الماسی، رضا. (1391). نقش فضاهای عمومی ساختمان‌های مسکونی بلندمرتبه در افزایش تعاملات اجتماعی ساکنین؛ پژوهش موردی: برج بین‌المللی تهران. دو فصلنامه مدیریت شهری، 30. 18-3.


12. گیدنز، آنتونی. (1384). جامعه‌شناسی. (منوچهر صبوری، مترجم). چاپ چهارم، تهران: نشر نی.


13. لنارد سوزان، کروهرست. (1377). طراحی فضای شهری و زندگی اجتماعی. (مجتبی پوررسول، مترجم). مجله معماری و شهرسازی، 44 و 45، 35 – 21.


14. لنگ، جان.(1393). آفرینش نظریه‌های معماری. (علیرضا عینی فر، مترجم). چاپ هفتم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.


15. حبیب پور، علی؛ و صفری، کیومرث. (1391). فضاهای عمومی شهری جایگاه تعاملات اجتماعی. شهرداری‌ها، 26، 60-56.


16. معماریان، غلامحسین. (1388). اجتماع‌پذیری فضای معماری. فصلنامه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی،40، 16-7.


17. نسبی، فاطمه. (1384). مسکن کوچک در مقیاس محله. تهران: انتشارات دفتر مطالعاتی مبانی برنامه‌ریزی و طراحی محیط مسکونی.


18. نوذری، شعله؛ آذری، مرضیه؛ و فامیل مدبران، فاطمه. (1387). رهنمودهای طراحی فضاهای باز محله‌های مسکونی متناسب با شرایط سالمندان. نشریه 380. مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن. 4- 48.


19. معاونت پژوهش و تحقیقات اداره کل مسکن و شهرسازی استان همدان. (1389). اطلس مطالعات و عکس‌های هوایی بر روی مجتمع‌های مسکونی شهر همدان. همدان.


20. نیومن، اسکار. (1387). خلق فضاهای قابل دفاع. (فائزه رواقی و کاوه صابر، مترجمان). تهران: انتشارات طحان.