ارائه مدل توانمند سازی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) مبتنی بر رویکرد کار آفرینی اجتماعی: پژوهشی آمیخته

الموضوعات :

منصور ایزدی ¹ , منصوره علیقلی ² , غلامحسین حسینی نیا ³

1 - گروه مدیریت کارآفرینی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
2 - دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه مدیریت کارآفرینی، دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران

تاريخ الإرسال : 02 الإثنين , جمادى الثانية, 1444 تاريخ التأكيد : 28 الأحد , رجب, 1444 تاريخ الإصدار : 07 الأربعاء , صفر, 1445

الکلمات المفتاحية: توانمند سازی, تئوری زمینه ای, کار آفرینی اجتماعی,

ملخص المقالة :

هدف از پژوهش حاضر طراحی و تبیین مدل توانمند سازی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) مبتنی بر رویکرد کار آفرینی اجتماعی می باشد. در این راستا و برای نیل به این هدف، با اتکا بر رویکرد تئوری زمینه ای، به جمع آوری داده های کیفی از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته با 10 نفر از خبرگان، اساتید دانشگاه، کارآفرینان و مسئولین مرتبط بر اساس روش نمونه‌گیری هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری پرداخته شد و سپس مدل توانمند سازی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) مبتنی بر رویکرد کارآفرینی اجتماعی پس از طی مراحل کدگذاری باز، محوری و گزینشی ارائه گردید. در ادامه در بخش کمّی، پرسشنامه‌ای طراحی و توسط مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) در کل کشور به تعداد 361 نفر تکمیل گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج پژوهش بیانگر این است که تمامی شش فرضیه تأیید شد؛ به عبارت دیگر شرایط بر عمل/ تعامل، پیامدها و موفقیت تأثیر مثبت دارد. همچنین تأثیر عمل/ تعامل بر پیامد و موفقیت و تأثیر پیامد بر موفقیت نیز تأیید گردید.

نص كامل:



ارائه مدل توانمند سازی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) مبتنی بر رویکرد کار آفرینی اجتماعی: پژوهشي آميخته

چکیده:

هدف از پژوهش حاضر طراحی و تبیین مدل توانمند سازی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) مبتنی بر رویکرد کار آفرینی اجتماعی می باشد. در این راستا و برای نیل به این هدف، با اتكا بر رويكرد تئوري زمينه اي، به جمع آوری داده های کیفی از طریق مصاحبه­های نیمه­ساختار یافته با 10 نفر از خبرگان، اساتید دانشگاه، کارآفرینان و مسئولین مرتبط بر اساس روش نمونه­گیری هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری پرداخته شد و سپس مدل توانمند سازی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) مبتنی بر رویکرد کارآفرینی اجتماعی پس از طي مراحل كدگذاري باز، محوري و گزينشي ارائه گردید. در ادامه در بخش کمّی، پرسشنامه­ای طراحی و توسط مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) در کل کشور به تعداد 361 نفر تکمیل گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج پژوهش بیانگر این است که تمامی شش فرضيه تأييد شد؛ به عبارت ديگر شرايط بر عمل/ تعامل، پيامدها و موفقيت تأثير مثبت دارد. همچنين تأثير عمل/ تعامل بر پيامد و موفقيت و تأثير پيامد بر موفقيت نيز تأييد گرديد.

واژگان کلیدی: توانمند سازی، کار آفرینی اجتماعی، تئوري زمينه اي

Designing Employee Empowerment Model for Imam Khomeini Relief Committee Based on Social Entrepreneurship Approach: A mixed study

 

Mansour Izadi

Department of Entrepreneurship Management, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.

Mansoureh Aligholi

Associate Professor, Department of Business Management, Central Tehran Branch , Islamic Azad University, Tehran, Iran.

Gholam Hossein Hosseini Nia

Associate Professor, Department of Entrepreneurship Management, Faculty of Entrepreneurship, University of Tehran

 

Abstract

The purpose of this study is to design the empowerment model for Imam Khomeini Relief Committee Based on Social Entrepreneurship Approach. To achieve this goal, relying on the grounded theory approach, to collect qualitative data through semi-structured interviews with 10 experts, university professors, entrepreneurs and related officials based on the sample method targeted sampling was done until theoretical saturation was reached and then the model of empowering the patients of Imam Khomeini Relief Committee (RA) based on the social entrepreneurship approach was presented after going through the stages of open, central and selective coding. Next, in the quantitative section, a questionnaire was designed and completed by 361 people of the Imam Khomeini Relief Committee (RA) throughout the country. Confirmatory factor analysis was used to analyze the data. The research results show that all six hypotheses were confirmed; In other words, conditions have a positive effect on action/interaction, consequences and success. Also, the effect of action/interaction on outcome and success and the effect of outcome on success were confirmed.

Keywords: Empowerment, Social Entrepreneurship, Grounded theory

1- مقدمه

    اصلی ترین و حیاتی ترین دارایی هر سازمان، نیروی انسانی بوده و كیفیت و توانمندی نیروی انسانی، مهمترین عامل بقا و حیات سازمان است. نیروی انسانی توانمند، سازمان توانمند را به وجود می آورد (روشندل اربطانی و همكاران، 1396). امروزه برای سازمان ها اهمیت زیادی دارد كه بتوانند به سرعت به تغییرات محیطی پاسخ دهند و توانمندسازی كارمندان، معرف یک روش و راه منطقی برای دستیابی به چنین اهدافی است، زیرا باعث حذف تعاملات اضافی و بی مورد بین رده های بالا و پایین سلسله مراتب سازمانی می شود. كارمندانی كه در رده های پایین تر سازمان قرار دارند، به موقع به اطلاعات مربوط به عملیات ها و پروژه های سازمان، دست یافته و دانش مرتبط و موردنیاز زمینة كاری خود را خواهند داشت و مسئولیت عواقب تصمیم های اتخاذی خود را بر عهده می گیرند (طیبی و میرزایی، 1396). توانمند سازی با پرورش احساس کفایت نفس و به وجود آوردن فضای آزادی عمل برای کارکنان، فرصت بهبود توانایی ها و مهارت ها را برای کارکنان ایجاد می کند تا موجبات اثر بخشی خود را فراهم کنند. از سوی دیگر، توانمند سازی با پرورش کارکنانی با انگيزه و توانا، به مدیران امکان خواهد داد در برابر پویایی های محيط رقابتی سریع تر و مناسب تر واکنش نشان دهند (کورکماز¹، 2012). انسان ها بيشتر زمانی به توانمند سازی احساس نياز پيدا می کنند که با شرایطی مواجه شوند که در آن شرایط احساس تهدید، موقعيت غير شفاف، فراتر از حد کنترل خود و یا اجبار نمایند (اندام²، 2017). به عبارتي، در هيچ نهادي نمي توان بدون بهره مندي از افراد كارآمد، به اهداف سازماني دست يافت (شپيرا و زمك³، 2014). لذا توانمند سازی مفهومی است که سازمان برای بهبود روش استفاده از کارکنان خود بکار می برد (صمدی میارکلایی و همكاران⁴، 2013).

    از طرفي، كارآفريني فرآيند خلق محصولي جديد و با ارزش با اختصاص زمان و تلاش لازم؛ در نظر گرفتن ريسك هاي مالي رواني و اجتماعي و رسيدن به رضايت فردي مالي و استقلال است (مراديان و همكاران، 1399). كارآفريني، ايجاد يك چيز ارزشمند از هيچ است و كارآفرين كسي است كه داراي قدرت و درك بالا و توانايي يافتن فرصت هاست، فردي كه مي تواند از طريق پرورش انديشه و ايده خود و تبديل آن به محصول يا خدمتي جديد، اقدام به ارزش آفريني از هيچ نمايد (كانتوارتيز و همكاران⁵، 2017). كارآفريني براي توسعه هر اقتصادي ضروري است. كشورها پيشرفت خود را به رشد كارآفريني نسبت مي دهند. بنابراين دولت ها و مردم سراسر جهان خواستار ترويج اين مفهوم هستند (همود ناجي⁶، 2019). امــروزه مبحــث جدیــدي کــه در عرصــة کــارآفرینی و در کنــار کــارآفرینی ســازمانی مورد توجه قرارگرفته، کارآفرینی اجتماعی است. جـوهره کــارآفرینی اجتمـاعی همــان فعالیـت هــاي نوع دوستی، نیکوکاري و احساس مسئولیت در قبال مشکلات اقشار آسیب پذیر و محروم جامعه است. آنچه ضرورت کارآفرینی اجتماعی را در جامعه مدرن امروزي آشکار می سـازد، نسـبت نظام سرمایه داري است که با اصالت دادن به منافع شخصی و نادیده گـرفتن حقـوق و نیازهـاي اقشار و طبقات آسیبپذیر جامعه برشدت فقر و محرومیت و افزایش شکاف طبقاتی در جامعـه افزوده است. همچنین با توجه بـه ناکـامی دولـت هـا و مؤسسـه هـاي تجـاري بـراي حـل مسـائل توسعه اي، جامعه امروزي براي رویارویی با مسائل پیچیده اجتمـاعی بـه کـارآفرینی و خلاقیـت اجتماعی نیازمند است (فلاح و همكاران، 1399). کارآفرینی اجتماعی براي ایجاد تغییـرات اجتمـاعی و بـراي پاسخ به تغییرات مداوم اجتماعی حیاتی است و منفعت بالقوه و مانـدگار آن بـه جامعـه منتقـل می شود. کـارآفرینی اجتمـاعی به عنوان یک چتر بزرگ می تواند تمام فعالیت هاي اجتمـاعی انسـان را تحـت تـأثیر قـرار دهـد (احمدي فارسانی و صفري، 1396).

    بر اساس آمارهای جهانی، تا کنون بیش از 548 میلیون نفر در جهان به ویروس کرونا مبتلا شده و حدود شش میلیون نفر جان خود را از دست داده اند. همچنین کشور ما جزو کشورهایي می باشد که بسیار با این ویروس درگیر شده است. ویروس کرونا در همین یک سال اخیر بسیاری از کسب و کارها را از بین برده و جمعیت بسیاری در سراسر جهان شغل خود را به دلیل مشکلات اقتصادی پیش آمده به دلیل شیوع کرونا، از دست داده اند. ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بسیاری شغل خود را از دست داده اند. توانمند سازی مددجویان در کشور ما هنوز با مشکلاتی همراه است؛ زیرا اکثر مدل ‌های مربوط به توانمندسازی از خارج از کشور الگو برداری شده است و مدل بومی توانمند سازی که در شرایط کرونا نیز بتواند راهگشا باشد، در کشور وجود ندارد. با توجه به موارد مطرح شده پژوهش حاضر به دنبال ارائه مدل توانمندسازی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) مبتنی بر رویکرد  کار آفرینی اجتماعی می باشد؛ لذا هدف اصلی این پژوهش، ارائه مدل توانمند سازی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) مبتنی بر رویکرد  کار آفرینی اجتماعی و سپس تعیین و بررسی روابط بین متغیرهای مدل خروجی مرحله کیفی می باشد. بنابراین سؤال اصلی این پژوهش این است که مدل توانمند سازی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) مبتنی بر رویکرد کار آفرینی اجتماعی در ایران چیست ؟

2- مروري بر مبانی نظري و پیشینۀ پژوهش

2-1 ادبيات پژوهش

توانمندسازی

    در فرهنگ آکسفورد، واژة توانمند سازی قدرتمند شدن، مجوز دادن، ارائه خدمت و توانا شدن معنی شده است به طوری که از دیدگاه بسیاری از صاحب نظران، توانمند سازی به معنی قدرت بخشیدن است؛ این بدین معنا است که با توانمند سازی، اعتماد سازمانی بهبود یافته و احساس ناتوانی و درماندگی در سازمان نیز کاهش می یابد. توانمند سازی مفهومی است که به منظور بهبود شیوه استفاده سازمان از افراد خود به کار می رود (کوزتیوا و میکس⁷، 2009). توانمند سازی شغلی عبارت از فرآیند ارتقا و نیرومند سازی است که احساسات، اعتماد و کنترل فرد بر خود و به همان نسبت سازمان او را گسترش می دهد. این فرآیند از طریق سازه های فراوان شناختی همچون عزت نفس و خودکارآمدی تعدیل شده و چه بسا به پیامدهایی همچون عملكرد و رضایت منتهی شود (ساندرا و همکاران⁸، 2014). توانمند سازی فرآیندی فعال و مشارکتی است که از طریق آن افراد، سازمان ها و جوامع، کنترل، کارآیی و عدالت اجتماعی بیشتری را کسب می کنند (روتمن و همکاران⁹، 2019؛ پترسون و زیمرمان¹⁰، 2004). به عبارت ديگر، توانمند سازی فرآیند قدرت بخشیدن به افراد است. در این فرآیند به نیروی انسانی یك سازمان کمك می شود تا حس اعتماد به نفس خویش را بهبود بخشند. توانا سازی در این معنی به بسیج انگیزه های درونی افراد می انجامد (بیات و همکاران، 1394).

کارآفرینی اجتماعی

    كارآفريني اجتماعي فرآيندي است كه با رويكرد كارآفرينانه به دنبال رفع نيازهاي اجتماعي اي است كه در جامعه، مورد غفلت قرار گرفته اند. كارآفريني اجتماعي در مقايسه با ديگر اَشكال كارآفريني، اولويت بيشتري براي ارتقاي ارزش هاي اجتماعي در مقابل كسب ارزش اقتصادي قائل است (ساكتي و همكاران، 1395). در واقع این نوع کارآفرینی، منفعت موسسه اجتماعی را با تصویري از انضباط، نوآوري و وابستگی اجتماعی بیان می دارد و ریشه در تعاملات انسانی و روابط اجتماعی بشـري دارد. کارآفرینـان اجتمـاعی نگـرش هـاي خلاقانـه بـراي حـل مسـائل اجتماعی بـه کـار مـی برنـد و داراي ویژگـی هـاي خـاص خـود؛ یعنـی عـاملان تغییـر در بخـش اجتماعی، پذیرش مأموریت براي ایجاد و بقاي ارزش اجتماعی، شناسایی و ترغیب فرصت هاي جدید به وسیله منابع در دسترس که در نهایت به ارزش سازي اجتماعی منجر مـی گـردد، هسـتند (پیرمحمـدي و همكاران، 1396). به بيان ديگر، کارآفرینی اجتماعی به عنوان نوعی بازنگری در فعالیت های اقتصادی جامعه است که می تواند خروجی ها و پیامدهای مثبتی را در عرصه اجتماعی به دنبال داشته باشد. کارآفرینی اجتماعی با ساماندهی مجدد سرمایه ها و دارایی های انسانی و اقتصادی به نیازهای اجتماعی جوامع پاسخ می دهد (تاج پور و حسینی، 1397).

2-2 پیشینه پژوهش

    سهیلی و همکاران (1399) در پژوهشی به شناسایی عوامل فردی موثر بر توانمند سازی کارکنان بیمه سلامت (موردمطالعه: سازمان بیمه سلامت) پرداختند. این پژوهش با هدف شناسایی عوامل فردی موثر بر توانمندسازی کارکنان بیمه سلامت در سازمان بیمه سلامت در شهر تهران انجام شد. جامعه آماری این تحقیق تمامی کارکنان صف و ستاد سازمان بیمه سلامت در شهر تهران بوده است که حدود 900 نفر می باشند. پرسشنامه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی نظام مند و با روش پیش رو براساس مبانی نظری و تحقیقات انجام شده طراحی و در نهایت به تایید صاحب نظران رسیده و دارای روایی بوده است. پایایی پرسشنامه پژوهش برای متغیر وابسته (توانمندسازی) با محاسبه آلفای کرونباخ برابر با 89/0 است و آلفای کرونباخ برای متغیرهای مستقل پژوهش پیش رو (عوامل موثر) برابر با 97/0 محاسبه شد. برای شناسایی عوامل فردی موثر بر توانمندی از روش تحلیل عاملی اکتشافی متوالی و برای میزان تاثیر هریک از عوامل شناسایی شده بر توانمندی کارکنان از روش رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج به دست آمده از روش تحلیل عاملی اکتشافی متوالی نشان داد که هشت عامل: مشارکت، حمایت سازمان، آموزش، توجه به کارکنان، واگذاری مسئولیت، روشن بودن اهداف، شفاف بودن نقش ها و اعطای اختیارات عوامل فردی موثر بر توانمندسازی هستند. همچنین براساس نتایج رگرسیون چندمتغیره از بین هشت عامل شناسایی شده شش عامل: مشارکت، توجه به کارکنان، واگذاری مسئولیت، روشن بودن اهداف، شفاف بودن نقش ها و اعطای اختیارات بر توانمندسازی کارکنان، تاثیر مثبت دارند. رییسی (1398) در پژوهشی به توانمند سازی زنان بلوچ با رویکرد کارآفرینی اجتماعی پرداخت. این پژوهش با روش کیفی و راهبرد نظریه زمینه ای به شناسایی شرایط و راهبردهایی که کارآفرینی اجتماعی می تواند به توانمند سازی زنان بلوچ منجر شود، می پردازد. داده های بدست آماده از مصاحبه عمیق با 10 نفر از مدیران و کارآفرینان اجتماعی، بعد از سه مرحله ی کدگذاری در 11 مقوله تدوین شده است. مقولات به دست آمده شامل شرایط ساختاری مناسب، نیروی انسانی کارآمد، تفکر فراجنسیتی، تسهیل وام کارآفرینی، همکاری نهادهای مختلف، عدم ثبات اقتصادی، نداشتن تجربه کاری، ایده های نوآورانه، تغییر ظرفیت های موجود، توانمند سازی پایدار، باز تعریف جایگاه زنان می باشد.کرمانی و همکاران (1394) در پژوهشی به توانمندسازی مبتنی بر کارآفرینی اجتماعی: ارائۀ یک نظریۀ زمینه ای (مطالعۀ موردی ستاد توانمند سازی زنان سرپرست خانوار شهرداری تهران) پرداختند. روش انجام پژوهش کیفی و مبتنی بر نظریه زمینه ای بوده است. داده های مورد نیاز نیز عمدتا از طریق بحث های گروهی متمرکز و مصاحبه های انفرادی نیمه ساختار یافته با نیروهای ذی نفع در سازمان شامل مدیران، کارشناسان و کارآفرینان گردآوری شده است. پس از پیمودن مراحل سه گانه کد گذاری مطابق الگوی پیشنهادی اشتروس و کوربین، پدیده مرکزی تحقیق با عنوان توانمند سازی مبتنی بر کارآفرینی اجتماعی به مثابه یک رویکرد سازمانی شناسایی و مدل پارادایمی متناظر با آن تدوین شد. پدیده مذکور در زمینه ای مشتمل بر ویژگی های نظام مدیریتی کشور، به ویژه سازوکارهای رایج برای حمایت از اقشار آسیب پذیر و نیز خصوصیات فضای کسب و کار در کلان شهر تهران رخ داده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد مدیریت تحول خواه، نیروی انسانی توانمند، ساختار سازمانی انعطاف پذیر، حاکمیت اخلاق حرفه ای و روحیه کارآفرینی مهم ترین شرایط علی موثر بر پدیده مذکور هستند. همچنین سه پیامد اصلی رخداد پدیده مورد اشاره توانمندسازی مقتصدانه، توانمند سازی با ثبات و توانمندسازی متقابل بوده است. اوگامبا¹¹ (2019) در پژوهشی با عنوان توانمند سازی هزاره ها: کارآفرینی جوانان برای توسعه پایدار، به فرآیند توانمند سازی جوانان در بستر کارآفرینی پرداخت. هدف این پژوهش کمک به دانش و تئوری سازی در توانمند سازی جوانان و توسعه کارآفرینی است. این پژوهش به بررسی انتقادی برنامه موسسه نوآوری جوانان در کشور نیجریه  و ارتباط آن به عنوان یک برنامه توانمند سازی اقتصادی جوانان با استفاده از تئوری های توسعه مشارکتی می پردازد. در واقع، نیاز به بررسی الگوی توانمند سازی هزاره ها با توجه به سه رویکرد اصلی مکمل اقدام محور برای توسعه کارآفرینی جوانان وجود دارد. این پژوهش سه رویکرد کلیدی اقدام محور در زمینه سیاست و برنامه کارآفرینی جوانان، شامل پیاده سازی و ارزیابی برای آژانس های چند جانبه، بخش های خصوصی و داوطلبانه ارائه می دهد. این موارد به صورت تسهیل مشارکت و تنوع مشارکتی، مدیریت محرک های کارآفرینی و اطمینان از دسترسی به پشتیبانی است. با بهبود توانمند سازی جوانان و کارآفرینی، می توان به پایان دادن به فقر و ارتقا عدالت بین نسلی و توسعه پایدار کمک نمود. اندام¹² (2017) پژوهشی تحت عنوان توانمند سازی روانشناختی: شناسایی ارتباط آن با تسهيم دانش، به انجام رسانده است. نتایج پژوهش نشان داد که احساس مؤثر بودن بر تسهيم دانش دارای تأثير معناداری می باشد. همچنين بين احساس شایستگی، احساس خود مختاری، احساس مؤثر بودن، احساس معناداری، احساس اعتماد و تسهيم دانش با توجه به ویژگی های جمعيت شناختی (جنسيت، سن، پست سازمانی و تحصيلات) تفاوت معناداری وجود دارد. کزلواسکایت و همکاران¹³ (2012) در پژوهشی با عنوان توانمند سازی سازمانی و توانمند سازی روان شناختی در تبیین رابطه بین مدیریت منابع انسانی و عملکرد، به بررسی ارتباط توانمندسازی سازمانی با نگرش های شغلی در هتل های کشور لیتوانی انجام دادند. نمونه آماری این پژوهش 211 نفر از کارکنان هتل های مورد مطالعه بودند. نتایج نشان می دهد که توانمند سازی سازمانی رابطه مثبت و معناداری با توانمندسازی روان شناختی، رضایت شغلی و تعهد عاطفی دارد. همچنین یافته ها دال بر آن است که متغیرهای توانمند سازی روان شناختی و تعهد عاطفی به عنوان متغیر تعدیل کنندگی در تبیین رابطه بین توانمند سازی سازمانی و رفتار مشتری گرایی دارد.

3- روش شناسی پژوهش

    این پژوهش از نوع پژوهش های ترکیبی (آمیخته) و طرح پژوهش آمیخته اکتشافی متوالي است. در طرح­های پژوهش آمیخته اکتشافی متوالي، پژوهش­گر درصدد زمینه­یابی درباره موقعیت نامعین است؛ برای این منظور ابتدا به گردآوری داده­های کیفی می­پردازد. محصول اصلی این نوع طرح­ها توسعه یا آزمون ابزار است. در این روش ابتدا داده های کیفی گردآوری، تحلیل و تفسیر و سپس داده­های کمّی گرد آوری، تحلیل و تفسیر خواهند شد. در بخش کیفی پژوهش، روش تحقیق بر مبنای هدف بنیادی است. همچنین پژوهش برای "ارائه مدل توانمندسازی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) مبتنی بر رویکرد کارآفرینی اجتماعی" بر اساس تئوری زمینه ای مي باشد. در بخش کمّی پژوهش، روش تحقیق بر مبنای هدف کاربردی مي باشد. از منظر اجرا، روش تحقیق توصیفی، همبستگی و پیمایشی است. در پژوهش حاضر جهت گردآوری اطلاعات بخش کیفی از ابزار مصاحبه عمقی و در مرحله کمّی از ابزار پرسشنامه استفاده گرديده است. در اين پژوهش، جامعه آماري به دو قسمت کیفی و قسمت کمّی تقسیم می شود. در قسمت کیفی پژوهش، در قسمت کیفی پژوهش، جامعه آماری ما شامل استادان دانشگاه، خبرگان، کارآفرینان و مسئولین مرتبط بودند که با رجوع به ایشان مدل توانمند سازی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) مبتنی بر رویکرد کارآفرینی اجتماعی ارائه گرديد. همچنین در قسمت کمّی پژوهش حاضر، جامعه آماری شامل مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) است که 6000 نفردر محدوده سنی 18 تا 50 سال می باشند. به دلیل ورود و خروج مددجویان به چرخه حمایتی آمار در نوسان می باشد. در خصوص حجم نمونه و روش نمونه گیری نیز با توجه به آمیخته بودن پژوهش، در دو سطح کیفی و کمّی بررسی می شوند. لکومت و پرسیل (1993) راهبردهای عمومی نمونه گیری در پژوهش کیفی را "گزینش مبتنی بر معیار" می خوانند (محمدپور، 1389). اشباع نظری پر شدن فضای یک مفهوم و عدم ظهور داده های جدید است. وقتی هیچ داده جدیدی در حال ظهور نباشد ما به اشباع رسیده ایم. در این پژوهش، در نمونه گیری کیفی با توجه به روش تئوري زمينه اي، تعداد افراد مورد مصاحبه به اشباع نظری بستگی دارد؛ بنابراین در فاز اول این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند استفاده گردید و تا سطح اشباع نظری ادامه یافت. بر این اساس در بخش کیفی مطالعه با 10 نفر از متخصصین و خبرگان که در مورد زمینه مورد بحث و یا جنبه های از آن دارای اطلاع بودند، مصاحبه شده است. در انتخاب این نمونه به مسائلی چون زمان، در دسترس بودن مصاحبه شوندگان و میزان همكاری توجه گردید. در بخش کمّی، جامعه آماری شامل مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) در کل کشور است که 6000 نفردر محدوده سنی 18 تا 50 سال می باشند و با توجه به فرمول کوکران و با سطح خطای 5 درصد، حجم نمونه برابر 361 نفر است و از روش نمونه گیری خوشه ای استفاده گرديد.

4- نتايج پژوهش

4-1 نتایج بخش کیفی

    در بخش كيفي، با استفاده از كدگذاري به ارائه مدل پرداخته شد. مرحلة کد گذاری زمانی آغاز می شود که پژوهشگر، داده ها را مطالعه کرده و با آن ها آشنا شده باشد و فهرستی اولیه از ایده های موجود در داده ها و نکات جالب آن ها تهیه کرده باشد؛ لذا این گام مستلزم ایجاد کد از داده ها است. کدهای موجود در چارچوب کد گذاری، باید حد و مرز کاملاً مشخص و تعریف شده ای داشته باشد؛ به گونه ای که تغییر پذیر و یا تکراری نباشد. همچنین کدها باید محدود به قلمروی پژوهش باشد و به طور روشن بر موضوع، تمرکز داشته باشد تا از کدگذاری غیر ضروری در هر جمله از متن اصلی، اجتناب شود. کدهای به دست آمده در بخش های مختلف، تجزیه و تحلیل و پس از انجام مراحل سه گانه کدگذاری باز، محوری و گزینشی، الگوی نهایی از مجموع مقوله محوری، شرایط علی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها و در نهایت، پیامدها تشکیل شده است. در پژوهش حاضر در مجموع 186 کد از 10 مصاحبه استخراج شده است. با مقایسه و طبقه بندی کدها، مفاهیم و مقوله ها استخراج و در نهایت بین مقولات به دست آمده رابطه برقرار شد. بر این اساس مقوله محوری، تعیین و سپس سایرمقولات به عنوان مقولات فرعی با عناوین مختلف به آن ارتباط داده می شود. در جداول شماره 1، 2 و 3 به طور خلاصه مفاهیم و مقولات تحت عنوان شرایط، عمل/ تعامل و همچنین پیامدها آورده شده است.

جدول شماره (1) مفاهیم و مقوله های شرایط

مفاهیم (کد بندی سطح 1)	مقوله (کدبندی سطح 2)
روحیه کارآفرینی – خودباوری- خلاقیت- استفاده از فرصت های مختلف در جهت تبدیل به فعالیت کارآفرینانه - ریسک پذیری –فرصت طلبی - صبر و شکیبایی - پیگیری و تعقیب نتایج – به فعلیت رساندن کاری همراه با نوآوری و خلاقیت - رسیدن به باور خواستن = توانستن - جسارت و شهامت - داشتن ایده های بکر - خلاقیت و نوآوری -	روحیه کارآفرینی (علّی)
آمادگی نیروی انسانی- ویژگی های فردی - ویژگی های شخصیتی افراد - وجود انگیزه و برنامه - آگاهي از حقوق شهروندي - بهره مندی از تجارب سازمان ها و افراد - خود شناسی و شناسایی استعدادها - داشتن مهارت - آگاهی بخشی به نیروی انسانی - استفاده از تجربیات پیشین	نیروی انسانی شایسته و توانمند (علّی)
ساختار سازمانی مناسب - ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز - همکاری سطوح بالای مدیریتی - توسعه زير ساخت‌- گسترش زيرساخت‌ - چابکی سازمان	ساختار سازمانی مناسب (علّی)
ایجاد انگیزه - تقویت اعتماد به نفس - ترغیب به کارآفرینی – تشویق به همکاری – حفظ انسجام – تقویت انگیزه - تشکیل گروه کاری - ایجاد اعتماد به نفس - پرورش ایده های نو - الهام بخشی - ايجاد ارتباط پویا - انگیزه مند بودن روش ها	مدیریت کارآ و اثربخش (علّی)
مفاهیم (کد بندی سطح 1)	مقوله (کدبندی سطح 2)
اخلاق حرفه ای - توجه به ارزش های  اخلاقی - مسئولیت پذیری- داشتن تعهد سازمانی	پایبندی به ارزش های اخلاقی (علّی)
محدودیت های محیطی - پیچیدگی های محیطی - عوامل محیطی - شناخت محیط	عوامل محیطی (دخیل)
عوامل سیاسی – عوامل قانونی - قوانین و مقررات - اسناد بالادستی و قوانین - تسهیل سازی مجوزها - سیاست گذاری با توجه به قوانین - حمایت های حقوقي و تخصصي - رفع موانع اداری - تسهیل در امور قانونی کارآفرینان - موانع قانونی و سیاسی	عوامل سیاسی – قانونی (دخیل)
مسائل اقتصادی - عوامل اقتصادی - نوسانات اقتصادی – چالش های اقتصادی - عدم اطمینان اقتصادی - تغییرات مداوم قیمت ها	نوسانات اقتصادی (دخیل)
وجود فضای مناسب و رقابتی - توجیه مسئولین - فساد در برخی مسئولین - ریسک بالای طرح های کارآفرینانه - شرایط فعلی کسب و کار در کشور - مداخله دولت در امور – بالا بودن ریسک طرح های نوآورانه و کارآفرینی	شرایط فعلی کسب و کار در کشور (زمینه ای)
عوامل فرهنگی و اجتماعی - جذابیت کارآفرینی - وضعیت فرهنگی - افزایش سطح فرهنگ - پذیرش جامعه - فرهنگ سازی -	پذیرش جامعه و فرهنگ سازی (زمینه ای)

جدول شماره (2) مفاهیم و مقوله های عمل/ تعامل

مفاهیم (کد بندی سطح 1)	مقوله (کدبندی سطح 2)
استفاده از امکانات موجود - استفاده از امکانات - استفاده بهینه از منابع و امکانات در اختیار - استفاده از منابع راکد سازمان	استفاده بهینه از منابع و امکانات در اختیار (عمل/ تعامل)
اعتبارات سالیانه - حمایت های مالي و بيمه‌اي - حمايت مالي - ارائه بودجه مکفی - تأمین سرمایه - تأمین تسهیلات لازم - اعطای وام - مشارکت دادن کارآفرینان اقتصادی در کارآفرینی اجتماعی	تأمین مالی (حمایت مالی) کارآفرینان و مددجویان (عمل/ تعامل)
مددکاری اجتماعی و مشاوره های روانی - توجه به عزت نفس مددجویان - تقویت روحیه - حمایت روانی - روحیه بخشی –	حمایت روانی از کارآفرینان و مددجویان (عمل/ تعامل)

 

مفاهیم (کد بندی سطح 1)	مقوله (کدبندی سطح 2)
عوامل آموزشی – آموزش - برنامه های آموزشی - اطلاع رساني و برنامه‌هاي ترويجي - آموزش و مهارت آموزی - بازسازی برنامه های آموزشی - تقویت مهارت ها - تقویت مهارت های عمومي - شناسایی و ارتقای قابلیت و توانایی افراد – مهارت سازی - اطلاع رسانی و شفاف سازی - آموزش مداوم و به روز - مهارت آموزی های کاربردی -	آموزش و مهارت آموزی (عمل/ تعامل)
راه اندازي مراكز رشد و كارآفريني - توسعه نرم افزاری - تدوین برنامه با رویکرد اقتصادی و مالی - راه اندازي موسسات اجتماعي - استفاده از ظرفیت های محلی - انتخاب الگوهای مناسب - بهره بردن از مدل های اثربخش و کارآ - برنامه ریزی هدفمند	انتخاب الگوهای مناسب و ایجاد مراکز کارآ (عمل/ تعامل)
تسهیل فرآیند توزیع محصولات تولید شده - برقراری ارتباط میان فرآیند تولید و توزیع محصولات - تعیین نیازهای اساسی جامعه هدف	اتصال به زنجیره تولید و توزیع (عمل/ تعامل)
پایش پیوسته عملیات و برنامه ها- کنترل و ارزیابی مستمر عملکرد- اصلاح روندهای نامطلوب- انجام اقدامات اصلاحی - نظارت بر عملکرد	پایش پیوسته عملیات و برنامه ها (عمل/ تعامل)

جدول شماره (3) مفاهیم و مقوله های پیامدها

مفاهیم (کد بندی سطح 1)	مقوله (کدبندی سطح 2)
کاهش بیکاری - افزایش اشتغال – پایش اشتغال های ایجاد شده - هدایت اشتغال های ایجاد شده – اشتغالزایی - حضور فعال در بازار کار -	اشتغالزایی (پیامد)
افزایش ثروت - ارتقاء سطح زندگی - افزایش رفاه - خرید مسکن - ترغیب به سرمایه گذاری - تسهیل در ازدواج- برخورداری از امکانات زندگی - کاهش فقر - كمك به بهبود معيشت - محرومیت زدائی- فقرزدایی	افزایش رفاه و ثروت و رهایی از فقر (پیامد)
برطرف شدن مشکلات مددجویان - بهبود فعالیت های جمعی و گروهی - افزایش امید به زندگی – توانایی طرح ریزی برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت - خروج مددجویان توانمندشده - ایجاد تغییر در تمامی ابعاد زندگی - شروع مشاركت و كار گروهي	شادابی مددجویان (پیامد)

 

مفاهیم (کد بندی سطح 1)	مقوله (کدبندی سطح 2)
کاهش آسیب های اجتماعی - پیشگیری از آسیب های اجتماعی از جمله اعتیاد و خودکشی - پیشگیری از بزهکاری - کاهش معضلات جامعه - جلوگیری از بزهکاری-	کاهش آسیب های اجتماعی (پیامد)
رشد تولید ناخالص ملی - ارتقای شاخص‌های اقتصادی - حل مشکلات موجود کشور - ایجاد ارزش افزوده - ارزش آفرینی - افزایش بهره وری - بهبود شرایط زندگی در جامعه - بالا رفتن شاخص‌های اقتصادی جامعه - حل مشکلات موجود کشور – بهبود محسوس شرایط زندگی در جامعه	جامعه مترقی (پیامد)

 

    مرحله نهایی کدگذاری، کد بندی گزینشی (انتخابی) است. فرآیند نظریه سازی زمینه­ای در مرحله کدگذاری گزینشی تقریباً به پایان می رسد. در این مرحله محقق با تعداد اندکی از مقوله های انتزاعی به تدوین نظریه پرداخته و نیازی به کد بندی داده­های جدید ندارد. مقوله­های مورد استفاده به لحاظ نظری اشباع شده است و هرکدام بر اساس مفاهیم کد بندی شده مراحل اول و دوم به صورت منطقی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. سپس محقق باید مقوله هسته را انتخاب کند. در این پژوهش با توجه به سه سطح تحلیل کیفی و همچنین با تکیه بر ادبیات پژوهش، متغیر "موفقیت" در توانمندسازی مبتنی بر رویکرد کارآفرینی اجتماعی را به عنوان مقوله هسته (مرکزی) انتخاب کردیم. در نهایت در شکل شماره 1 الگوی نهایی پژوهش ارائه گردیده است.

 

---

[1]  Korkmaz

[2]  Andam

[3]  Shapira & Tsemach

[4]  Samadi Miarkelai et al

[5]  Cantu Ortiz et al

[6]  Hamoud Naji

[7]  Kostiwa & Meeks

[8]  Sandra et al

[9]  Rothman et al

[10]  Peterson & Zimmerman

[11]  Ogamba

[12]  Andam

[13]  Kazlauskaite et al

شرایط علّی : روحیه کارآفرینی نیروی انسانی شایسته و توانمند ساختار سازمانی مناسب مدیریت کارآ و اثربخش پایبندی به ارزش های اخلاقی

 

 

 

 

 

پدیده : "موفقیت" توانمندسازی مبتنی بر رویکرد کارآفرینی اجتماعی

شرایط زمینه ای : شرایط فعلی کسب و کار در کشور پذیرش جامعه و فرهنگ سازی

شرایط دخیل : عوامل محیطی عوامل سیاسی – قانونی نوسانات اقتصادی

 

 

 

عمل / تعامل : استفاده بهینه از منابع و امکانات در اختیار تأمین مالی (حمایت مالی) حمایت روانی آموزش و مهارت آموزی انتخاب الگوهای مناسب و ایجاد مراکز کارآ اتصال به زنجیره تولید و توزیع پایش پیوسته عملیات و برنامه ها

 

 

 

 

 

 

 

پیامدها : اشتغالزایی افزایش رفاه و ثروت و رهایی از فقر شادابی مددجویان کاهش آسیب های اجتماعی جامعه مترقی

 

 

 

 

 

شکل (1) مدل توانمندسازی مبتنی بر رویکرد کارآفرینی اجتماعی

4-2 نتایج بخش کمّی

    در بخش دوم پژوهش آمیخته، به بررسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از پژوهش کمّی پرداخته شد. در بخش کمّی از ابزار پرسشنامه استفاده شده است و باید روایی و پایایی بررسی شود. پرسشنامه شامل 69 گويه بوده كه در اختیار اساتید دانشگاهی قرار گرفت و روایی محتوا برای شاخص های تشخیص براساس نظرات مجموع 10 ارزیاب محاسبه شد. بر اساس تعداد 10 ارزیاب حداقل CVR مورد قبول عدد 62/0 است که نتایج محاسبات، عددی بین 62/0 تا 1 را برای تمام گویه­ها نشان داد. برای سنجش پایایی نیز از آلفای کرونباخ استفاده شد که تمامی متغيرها دارای آلفای کرونباخ بالاتر از 7/0 هستند و پایایی پرسشنامه تأیید شد. همچنين برای بررسی فرضیه­ها از تحلیل عاملی تأییدی و مدلسازي معادلات ساختاري و نرم افزارSmartPLS استفاده گردید. در ادامه نتایج در حالت استاندارد و معناداری آورده می­شود.

 

شکل (2) مقادیر شدت تاثیر روابط بین متغیرهای پژوهش در مدل نهایی

 

شکل (3) مقادیر T روابط بین متغیرهای پژوهش در مدل نهایی

در ادامه جدل بررسي فرضيه هاي پژوهش آورده شده است.

جدول 4 بررسی فرضیه های پژوهش

فرضیه ها یا سوالات پژوهش	شدت تاثیر	مقدارT	سطح معنی داري	نتیجه
فرضیه اول: شرایط بر عمل/ تعامل تأثیر مثبت دارد.	0.741	30.698	0.001	تایید
فرضیه دوم: شرایط بر پیامدها تأثیر مثبت دارد.	0.128	2.902	0.004	تایید
فرضیه سوم: شرایط بر موفقیت تأثیر مثبت دارد.	0.36	9.197	0.001	تایید
فرضیه چهارم: عمل/ تعامل بر پیامدها تأثیر مثبت دارد.	0.744	18.973	0.001	تایید
فرضیه پنجم: عمل/ تعامل بر موفقیت تأثیر مثبت دارد.	0.179	2.902	0.004	تایید
فرضیه ششم: پیامد بر موفقیت تأثیر مثبت دارد.	0.389	5.905	0.001	تایید

    شدت تاثیر، میزان شدت ارتباط بین متغیرها را نشان می دهد و طیف این ضریب بین 0 تا 1 می باشد. هر چه این میزان به 1 نزدیک تر باشد، نشان دهنده قوی­تر بودن روابط بین متغیرها می باشد. مقادير T که حاصل تقسيم شدت تاثیر بر خطاي استاندارد است نشان­دهنده­ معني داري رابطه متغیرها است. مقادير T بین 96 / 1- و 96 / 1  نشان دهنده­ ی عدم وجود اثر معناداری ميان متغير های مکنون مربوط است. مقادير T بين 96 / 1 و 576 / 2 نشان دهنده ی اثر معناداری با بيش از 95% اطمينان ميان متغيرهای مکنون مربوط است. مقادير T مساوي و بزرگتر از 576 / 2 نشان دهنده ی اثر معناداری با بيش از 99% اطمينان ميان متغيرهای مکنون مربوطه است. در نهایت اقدام به بررسی اثرات مستقيم و غيرمستقيم و كل بين متغيرهاي تحقيق پرداخته می شود.

جدول (5) اثرات غيرمستقيم بين متغيرهاي تحقيق

مستقل	میانجی	وابسته	تاثیر غیر مستقیم	مقدارT	سطح معنی دار	نتیجه
شرایط	عمل	موفقیت	0.133	2.85	0.005	تایید
شرایط	پیامد	موفقیت	0.05	2.504	0.013	تایید
عمل	پیامد	موفقیت	0.289	5.647	0.001	تایید
شرایط	عمل	پیامد	0.551	15.805	0.001	تایید

 

    همانطور که مشاهده می شود در بین روابط غیر مستقیم متغیرهای تحقیق، پیامد و عمل دارای نقش میانجی گری بین متغیرهای شرایط و موفقیت نمی باشند، ولی پیامد دارای نقش میانجی گری بین دو متغیر عمل و موفقیت با شدت 0.531 می باشد. همچنین متغیر عمل دارای نقش میانجی گری بین متغیرهای شرایط بر پیامد با شدت 0.501 می باشد.

 

5- نتیجه گیری و پيشنهادات

    پژوهش حاضر بر پایه شرایط واقعی کشور عزیزمان ایران و در جهان امروزی، توانسته است نشان دهد چه شرایط و راهبردهایی برای نیل به موفقیت و توانمندسازی لازم است. نتایج این مقاله که به منظور طراحی الگویی جهت توانمندسازی مبتنی بر رویکرد کارآفرینی اجتماعی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) در ایران با بهره گیری از تئوري زمينه اي تدوین شده است، نشان می دهد پدیده مرکزی "موفقیت" در توانمندسازی مبتنی بر کارآفرینی اجتماعی، متأثر از عوامل گوناگونی می باشد. در این پژوهش در بخش كيفي و پس از سه مرحله كدگذاري، در بخش شرایط، روحیه کارآفرینی، نیروی انسانی شایسته و توانمند، ساختار سازمانی مناسب، مدیریت کارآ و اثربخش، پایبندی به ارزش های اخلاقی، عوامل محیطی، عوامل سیاسی– قانونی، نوسانات اقتصادی، شرایط فعلی کسب و کار در کشور، پذیرش جامعه و فرهنگ سازی به عنوان عامل شرایط در مدل حضور دارند. در بخش عمل/ تعامل هفت راهبرد در مدل حضور دارد. در واقع، پدیده مرکزی نیازمند استفاده از راهبردهایی می باشد که شامل استفاده بهینه از منابع و امکانات در اختیار، تأمین مالی (حمایت مالی)، حمایت روانی، آموزش و مهارت آموزی، انتخاب الگوهای مناسب و ایجاد مراکز کارآ، اتصال به زنجیره تولید و توزیع و پایش پیوسته عملیات و برنامه ها است. در نهایت اشتغالزایی، افزایش رفاه و ثروت و رهایی از فقر، شادابی مددجویان، کاهش آسیب های اجتماعی و جامعه مترقی به عنوان پیامدهای توانمندسازی مبتنی بر رویکرد کارآفرینی اجتماعی شناسایی شدند. در بخش كمّي پس از تجزيه و تحليل 361 پرسشنامة جمع آوري شده از مددجويان كميته امداد امام خمینی (ره) در کل کشور با استفاده از مدلسازي معادلات ساختاري، فرضيه هاي پژوهش آزمون شدند و تمامي شش فرضيه و مدل ارائه شده در بخش كيفي به تأييد رسيدند. به عبارت ديگر شرايط بر عمل/ تعامل، پيامدها و موفقيت تأثير مثبت دارد. همچنين تأثير عمل/ تعامل بر پيامد و موفقيت و تأثير پيامد بر موفقيت نيز تأييد گرديد.

    با توجه به پذيرش سه فرضيه مبني بر تاثير شرایط بر عمل/ تعامل، پيامدها و موفقيت مي توان به مديران كميته امداد و سازمان هاي مربوطه پيشنهاد نمود با ايجاد ساختار سازماني مناسب و با استقرار مديريت كارآ كه در تمام سازمان به ارزش هاي اخلاقي پايبند باشند، روحيه كارآفريني مددجويان را به اثربخش ترين حالت ممكن تقويت نمايند و با عنايت به شرايط محیطی، عوامل سیاسی – قانونی و نوسانات اقتصادی شديدي كه وجود دارد، شرايط حاكم بر كسب و كار و ايجاد و راه اندازي آن ها را با فرهنگ سازي هر چه بيشتر تسهيل نمايند. با توجه به پذيرش فرضيه هاي چهارم و پنجم پژوهش مبني بر تاثير عمل/ تعامل بر پيامدها و موفقيت، مي توان به مديران كميته امداد و سازمان هاي مربوطه پيشنهاد نمود با استفاده از تمامي منابع و امكانات در دسترس و انتخاب الگوهای مناسب و ايجاد مراكز كارآ به تأمين مالي، حمايت رواني و آموزش و مهارت آموزی مددجويان بپردازند و به صورت پيوسته عملیات و برنامه هاي خود را پايش و اصلاح نمايند تا به هدف غايي خود يعني كسب موفقيت نائل گردند. همچنين با عنايت به پذيرش فرضيه ششم پژوهش مبني بر تاثير پيامدها بر موفقيت، مي توان به مديران كميته امداد و سازمان هاي مربوطه پيشنهاد نمود با ايجاد اشتغالزایی براي مددجويان، ايجاد رفاه و ثروت و رهایی آنان از فقر و تقويت شادابی در مددجویان به کاهش ميزان آسیب های اجتماعی كمك نمايند و با ايجاد يك جامعه مترقي ناشي از اقدامات ذكر شده، موفقيت را براي مددجويان و سازمان حاصل نمايند.

منابع

احمدي فارسانی، مهـران و صـفر ي، علـی (1396). کـارآفرینی اجتمـاعی: عوامـل و پیامـدها بـا رویکرد نهج البلاغه. فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، 5(18): 118-99.

بیات، ماندانا. باباییان، علی و امیر گروسی. (1394). شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر توانمند سازی کارکنان (مطالعه: سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور). فصلنامه مدیریت کسب و کار، شماره 27، پاییز 1394.

پیرمحمدي، صبا. صیفوري، جلوه و قادري، شیوا (1396). "کارآفرینی اجتماعی، عوامـل مـؤثر و نقش آن در توسعه اقتصادي (تأکید بر استان هاي کرمانشاه و کردستان)"، مقاله ارائه شـده در اولـین همـایش بـین المللـی برنامـه ریـزي اقتصـادي، توسـعه پایـدار و متـوازن منطقـه اي رويكردها و كاربردها در سنندج، دانشگاه كردستان. https://conf.uok.ac.ir/epsbdr .31-39

تاج پور، مهدی و الهه حسینی (1397). سیاست های توسعه کارآفرینی اجتماعی، دومین همایش ملی خیر ماندگار (مطالعه و ارزیابی امور خیر در ایران با تمرکز بر چالش های نیکوکاری در ایران امروز)، تهران.

روشندل اربطانی، طاهر. فرهنگی، علی اكبر. ربیعی، علی و سودابه رادفر. (1396). شناسایی عوامل مؤثر بر توانمند سازی منابع انسانی در سازمان های ارتباطاتی و رسانه ای دولتی، فصلنامه مدیریت دولتی، دوره 9، شماره 3، پاییز 1396. صص 538-517

ريیسی، سمیه (1398). توانمند سازی زنان بلوچ با رویکرد کارآفرینی اجتماعی،سومین همایش ملی روانشناسی، تعلیم و تربیت و سبک زندگی،قزوین

ساكتي، پرويز. عبدي جمايران، علي و محمودي كامكاران، سيد علي. (1395). بررسي نقش كارآفريني اجتماعي در توسعة ملي با رويكرد نوآوري. سومين كنفرانس بين المللي پژوهش هاي نوين در علوم انساني، رم، ايتاليا، مؤسسه مديران ايده پرداز پايتخت ويرا.

سهیلی، حمید. طاهرپور کلانتری، حبیب الله و حسین فاندیز (1399). شناسایی عوامل فردی موثر بر توانمندسازی کارکنان بیمه سلامت (موردمطالعه: سازمان بیمه سلامت). فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، دوره: 12، شماره: 2.

طیبی شیرمرد، مهدی و نورالدین میرزایی (1396). بررسی رابطه ساختار سازمانی بر توانمند سازی كاركنان معاونت توسعه مدیریت شهرداری تهران، مطالعات مدیریت شهری، بهار 1396، دوره 9، شماره 29، صص 76-67

فلاح، محمدرضا. جعفري، مهدي و عبادي، روح اله (1399). ارائه مدلی براي بررسی و تبیـین نقش وقف بر اندازه دولت در اقتصاد با تأکید بر نقـش کـارآفرینی اجتمـاعی "، مجلـس و راهبرد 27(104): 30-5

کرمانی، مهدی. مظلوم خراسانی، محمد. بهروان، حسین و محسن نوغانی دخت بهمنی. (1394). توانمندسازی مبتنی بر کارآفرینی اجتماعی: ارائۀ یک نظریۀ زمینه ای (مطالعۀ موردی ستاد توانمند سازی زنان سرپرست خانوار شهرداری تهران). مجلة علوم اجتماعي دانشكدة ادبيات و علوم انساني دانشگاه فردوسي مشهد، پایيز و زمستان 1394، صص 136-107.

محمدپور، احمد(1389) ،"فراروش، بنیان های فلسفی و عملی روش تحقیق ترکیبی در علوم اجتماعی و رفتاری"، انتشارات جامعه شناسان.

مراديان، پريسا. سليمي، مهتاب و جهانيان، رمضان. (١٣٩٩). شناسايي عوامل توسعه كارآفريني آموزشي در نظام آموزش عالي. فصلنامه علمي آموزش علوم دريايي، ٢١، ١٥١ -١٦٢.

Andam, F. (2017). Psychological empowerment: exploring the links to knowledge sharing, International Journal of Basic Sciences & Applied Research, 6(1). 62-71.

Cantu Ortiz, Francisco J. Galeano, Nahalie. Mora- Castro, Patricia. & Fangmeyer Jr (2017). Spreading academic entrepreneurship: Made in Mexico. Business Horizons,( 60), 541-550.

Hamoud Naji, Amat Alsalam. (2019). Factors Influencing Entrepreneurship Development.https://www.researchgate.net/publication/332255136.

Kazlauskaite, R.; Ilona Buciuniene; Linas Turauskas. (2012). Organisational and psychological empowerment in the HRM-performance linkage. Employee Relations, 34, 138-158.

Korkmaz, O. (2012). Differences in employees’ perception of employee empowerment practices, European Journal of Social Sciences, 34(1). 43-57

Kostiwa, I. M. and Meeks, S. (2009) ). The relation between psychological empowerment, service quality, and job satisfaction among certified nursing assistants,assistants, Clinical Gerontologist, 32(3). 276-279

Ogamba, I.K. (2019), "Millennials empowerment: youth entrepreneurship for sustainable development", World Journal of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development, Vol. 15 No. 3, pp. 267-278.

Peterson, N.A. and Zimmerman, M.A. (2004), “Beyond the individual: toward a nomological network of organizational empowerment”, American Journal of Community Psychology, Vol. 13 No. 5, pp. 569-579.

Rothman, L. De Vijlder, F Schalk, R & Van Regenmortel, M (2019). A systematic review on organizational empowerment. International Journal of Organizational Analysis Vol. 27 No. 5, 2019 pp. 1336-1361.

Samadi Miarkelai, H.; Aghajani, H.A., & Samadi Miarkelai, H. (2013). Exploring the relationship between transformational leadership and employee’s psychological empowerment (case study: Babolsar’ department of education), Quarterly Journal of Educational Leadership & Administration, 7(1), 117-138.

Sandra .M, Malin Karlsson, Åsa Fast-Berglunda and Ida .H (2014). Managing production complexity by empowering workers: six cases, Variety Management in Manufacturing. Proceedings of the 47th CIRP Conference on Manufacturing Systems

Shapira-Lishchinsky, O. & Tsemach, S. (2014). Psychological empowerment as a mediator between teachers’ perceptions of authentic leadership and their withdrawal and citizenship behaviors. Educational Administration Quarterly, 0013161X13513898.

 

 

---