خط‌مشی گذاری استراتژیک در برون‌سپاری فناوری اطلاعات (مورد مطالعه: دانشگاه آزاد اسلامی)

الموضوعات : خطمشی‌گذاری عمومی در مدیریت

مسعود صمدزاده ¹ , حسن گیوریان ² , محمد رضا ربیعی مندجین ³ , غلامرضا هاشم زاده خوراسگانی ⁴

1 - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، گروه مدیریت دولتی، واحدتهران جنوب، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه مدیریت دولتی، واحدتهران مرکزی، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - دانشیار گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 13 السبت , محرم, 1443 تاريخ التأكيد : 18 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1443 تاريخ الإصدار : 20 الخميس , رمضان, 1443

الکلمات المفتاحية: خط‌مشی گذاری, برونسپاری, استراتژی, فناوری اطلاعات,

ملخص المقالة :

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و رتبه‌بندی مولفه‌های خط‌مشی گذاری استراتژیک برون سپاری فناوری اطلاعات می‌باشد.روش تحقیق:روش پژوهش برحسب هدف، بنیادی -کاربردی برحسب نوع داده، آمیخته (کیفی-کمی) از نوع اکتشافی؛ برحسب زمان گردآوری داده، مقطعی و برحسب روش گرداوری داده‌ها و یا ماهیت و روش پژوهش، پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری بخش کیفی پژوهش شامل اساتید، مدیران و کارشناسان ارشد حوزه فناوری اطلاعات و همچنین اساتید، مدیران و کارشناسان ارشد حوزه سرمایه گذاری و توسعه دانشگاه آزاد اسلامی می‌باشد. برای تعیین نمونه‌های این پژوهش و تعیین این گروه از خبرگان از روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند به تعداد 16نفر استفاده شده است. برای گردآوری داده‌ها از ابزارهای مصاحبه نیمه ساختار یافته و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. روش تحلیل داده‌ها تکنیک دلفی فازی مبتنی بر روش تحلیل تم می‌باشد.یافته‌ها و نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان داده که خط‌مشی گذاری استراتژیک دارای سه مولفه تجزیه و تحلیل و تدوین خط‌مشی، اجرای خط‌مشی گذاری استراتژیک و ارزیابی خط‌مشی استراتژیک می‌باشد و همچنین برونسپاری فناوری اطلاعات نیز دارای هفت مولفه عملکرد سیستم فناوری اطلاعات، ارائه خدمات پشتیبانی سیستم، فناوری اطلاعات سبز، شکاف کاربردی فناوری اطلاعات، اهمیت استراتژیک، ویژگی‌های سازمان و پروژه و ویژگی‌های تامین کنندگان پروژه می‌باشد.

المصادر:

اکبری، ح. نیک زاد، س. (1389). ابزارهای پر کاربرد مدیریتی در سازمان‌های ایرانی. ماهنامه تدبیر، 217، 24-28.

الوانی ، م. اشرف زاده ، ف. (۱۳۸۷).برون‌سپاری راهی به سوی توسعه ، انتشارات مبتکران.

باقری، مسلم؛ ابراهیمی، ابوالقاسم؛ کیانی، مهرداد؛ طراحی الگوی عوامل موثر بر تصمیم گیری جهت برون سپاری فعالیت ها (مورد مطالعه: شرکت صنایع اپتیک اصفهان)، بهبود مدیریت » پاییز 1394 - شماره 29 علمی-پژوهشی ‏ (30 صفحه - از 137 تا 166).

جامی پور، مونا؛ شرکت، محمد حسین؛ یزدانی، حمیدرضا (1396)، ارائه مدل مدیریت تغییر در برون سپاری خدمات فناوری اطلاعات: مجله علمی-پژوهشی (وزارت علوم) شماره 32، صفحه - از 405 تا 424.

حمیدی، حجت اله؛ روغنیان، عماد؛ کمانکش، علی؛ (1395)، مدل تصمیم گیری برای برون سپاری فناوری اطلاعات به منظور بهبود پشتیبانی فناوری اطلاعات سازمان ها- شماره 51 علمی-ترویجی (وزارت علوم) 16 صفحه - از 71 تا 86

رضی نژاد، م. جوکار، ع. (1396)، ارایه یک مدل شناسایی، رتبه بندی عوامل موثر بر برون سپاری فناوری اطلاعات با تاکید بر تلفیق تکنیک‌های FTOPSIS، FANP، DEMATEL (مطالعه موردی: بانک پارسیان استان مازندران)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران غرب.

رضی نژاد، محمد، جو کار، علی اکبر، ارایه یک مدل شناسایی، رتبه بندی عوامل موثر بر برون سپاری فناوری اطلاعات با تاکید بر تلفیق تکنیک‌های FTOPSIS، FANP، DEMATEL (مطالعه موردی: بانک پارسیان استان مازندران)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران غرب، 1396.

شفایی تنکابنی، میر سعید، شیخ رضا، جلالی، محمد مهدی، پیمایشی دربارة اولویت بندی عوامل مؤثر بر برون سپاری فناوری اطلاعات در بستر رایانش ابری، در دانشگاه‌های استان سمنان با بهره مندی از روش دیمتل فازی، مدیریت فناوری اطلاعات، دوره ی 7، شماره 2، تابستان 1394، صص 344-325.

عباسی، ب. (1399)، شناسایی و رتبه­بندی معیارهای مدیریت استراتژیک منابع انسانی در دانشگاه بر اساس روش­های تصمیم­گیری چند معیاره، مجله دانشگاه تهران، دوره 12، شماره 2.

کشتکار رجبی، م. اعتباریان، ا. قیتانی، ا. آقا حسینعلی شیرازی، م. (1399)، مدلسازی عوانل نوثر بر استفاده از سیاست­پژوهی در حوزه خط و مشی­گذاری بخش مسکن، مجله دانشگاه تهران، دوره 11، شماره 2.

مظاهری, م. شیرویه زاد، هـ. ذوالفقاری، ذ، (1397)، شناسایی دسته بندی عوامل کلیدی موفقیت در برون سپاری حوزه فناوری اطلاعات با استفاده از رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری، پانزدهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع، یزد، دانشگاه یزد.

مظاهری, معزالدین؛ هادی شیرویه زاد و مجید ذوالفقاری، (1397)، شناسایی دسته بندی عوامل کلیدی موفقیت در برون سپاری حوزه فناوری اطلاعات با استفاده از رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری، پانزدهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع، یزد، دانشگاه یزد.

مقدم, ذ. شهرکی مقدم؛ ا. پودینه مقدم، ع. سرگلزایی، ا. (1396)، مروری بر دلایل برون سپاری پروژه‌های فناوری اطلاعات یک مقاله مروری، کنفرانس ملی کاربرد فناوری‌های نوین در علوم و مهندسی، برق و کامپیوتر و IT، تهران، دانشگاه ایوانکی.

مقدم, ذبیح الله؛ افشین شهرکی مقدم؛ عاطفه پودینه مقدم و احسان سرگلزایی، (1396)، مروری بر دلایل برون سپاری پروژه‌های فناوری اطلاعات یک مقاله مروری، کنفرانس ملی کاربرد فناوری‌های نوین در علوم و مهندسی، برق و کامپیوتر و IT، تهران، دانشگاه ایوانکی.

موسی خانی، م.، مانیان، ا.، محمودی، ج.، کارگر، م.ح. (1396). ارائه چارچوب جامع راهبردی فناوری اطلاعات و بومی سازی آن برای صنعت خودروی ایران (مطالعه موردی: مادر شرکت خودروی اطلس)، نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، 9 (1)، 165-143.

نعمت الهی، ف. (1392)، «توسعه مدل برون سپاری بلند مدت موفق در شرکت‌های تولید نرم افزار ایران». پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی فناوری اطلاعات، گرایش سیستم‌های اطلاعاتی. دانشکده فنی مهندسی. دانشگاه الزهرا.

 

Agrawal, S., Singh, R. K. & Murtaza. Q. (2016). Outsourcing decisions in reverse logistics: Sustainable balanced score card and graph theoretic. Resources, Conservation and Recycling. 108:41 – 53.

Ai sh, Du R, W.Straub D, M.Maruping L, Miao Y, Measuring creolization in IT outsourcing: Instrument development and validation, International Journal of Information Management,Volume 47, August 2019, Pages 16-30.

Aron R, Singh JV (2005). Getting offshoring right, Harvard Business Review, (December): 135 – 143.

Bohm, M., Leimeister,S., Riedl, C. & Krcmar, H. (2011). Cloud computing-outsourcing 2.0 or a new business model for IT provisioning? In Keuper, F. Oecking, C. & Degenhardt, A. (eds.) Application management, Springer Gabler, Wiesbaden, Germany. 31-56.

Chou, D. C. & Chou, A. Y. (2009). Information systems outsourcing life cycle and risks analysis. Computer Standards & Interfaces, 31 (5): 1036 – 1043.

Pankowska M, (2019), Information Technology Outsourcing Chain: Literature Review and Implications for Development of Distributed Coordination, Sustainability, 11 (5), 1460.

Parashkevova,A. (2010). Implementation of outsourcing – factor for improving the quality of public services in the republic of Bulgaria. The 18th NISPAcee Annual Conference Warsaw, Poland.

Qin Zh, (2019) Disruption and Strategic Outsourcing to the Competitor in the Common Market,International Journal of Operations Research and Information Systems Volume 10, Issue 1 • January-March 2019.

Samson k, (2019), Outsourcing vs. In-House Production: A Strategic Decision to Increase a Firm’s Product Innovation and Internationalization, Samson, Kouame, Outsourcing vs. In-House Production: A Strategic Decision to Increase a Firm’s Product Innovation and Internationalization, pp 1-28.

WAJNER,DF, Learning for Legitimacy: The Gaza Flotilla Case of Meaningful Learning in Foreign-Policy Strategic Planning, Foreign Policy Analysis (2019) 0, 1–22.

Wang MM, Wang JJ, (2019) "How vendor capabilities impact IT outsourcing performance: An investigation of moderated mediation model", Journal of Enterprise Information Management, Vol. 32 Issue: 2, pp.325-344.

Wang.J.J., & Yang.D.L. (2007). Using a hybrid multi-criteria decision aid metod for information systems outsourcing computers & Operations Research, 34 (12). 3691-3700.

نص كامل:



شناسایی و رتبه­بندی مولفه­های خط مشی گذاری استراتژیک در برون­سپاری فناوری اطلاعات (مطالعه موردی دانشگاه آزاد اسلامی)

 

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناسایی و رتبه­بندی مولفه­های خط مشی گذاری استراتژیک برون سپاری فناوری اطلاعاتمی باشد . روش پژوهش برحسب هدف، بنیادی -کاربردی برحسب نوع داده، آمیخته (کیفی-کمی) از نوع اکتشافی؛ برحسب زمان گردآوری داده، مقطعی و برحسب روش گرداوری داده­ها و یا ماهیت و روش پژوهش، پیمایشی می باشد . جامعه آماری بخش کیفی پژوهش شامل اساتید، مدیران و کارشناسان ارشد حوزه فناوری اطلاعات و همچنین اساتید، مدیران و کارشناسان ارشد حوزه سرمایه گذاری و توسعه دانشگاه آزاد اسلامی می باشد . برای تعیین نمونه­های این پژوهش و تعیین این گروه از خبرگان از روش نمونه­گیری غیرتصادفی هدفمند به تعداد 16نفر استفاده شده است . برای گردآوری داده ها از ابزارهای مصاحبه نیمه ساختار یافته و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است . روش تحليل داده­ها تکنیک دلفی فازی مبتنی بر روش تحلیل تم می باشد . نتایج حاصل از پژوهش نشان داده که خط مشی گذاری استراتژیک دارای سه مولفه تجزیه و تحلیل و تدوین خط مشی، اجرای خط مشی گذاری استراتژیک و ارزیابی خط مشی استراتژیک می باشد و همچنین برونسپاری فناوری اطلاعات نیز دارای هفت مولفه عملکرد سیستم فناوری اطلاعات، ارائه خدمات پشتیبانی سیستم، فناوری اطلاعات سبز، شکاف کاربردی فناوری اطلاعات، اهمیت استراتژیک، ویژگی های سازمان و پروژه و ویژگی های تامین کنندگان پروژه می باشد. 

کلمات کلیدی: خط مشی گذاری، برونسپاری، فناوری اطلاعات، استراتژی

 

 

 

 

1-       مقدمه

برون سپاری سیستم های اطلاعاتی فناوری اطلاعات یکی از موضوعات مهم درمدیریت سیستم های اطلاعاتی است .امروزه قراردادهای برون سپاری فناوری اطلاعات به سرعت درحال تغییر است ونیاز به انعطاف درقراردادهای برون سپاری احساس می شود (بوهم و همکاران، 2011). فناوری اطلاعات توانایی شرکت را برای بقاءدرمحیط رقابتی افزایش می دهد و مدیریت اثربخش آن تاثیر بسزایی درارزش آفرینی سرمایه گذاری های این حوزه دارد (موسی خانی و همکاران، 1396). امروزه تغییرات مداوم فناوری حرفه ای تر شدن شرکت ها ورشد سازمان ها سبب افزایش میزان رقابت آنها شده است. دراین روند تغییر نیاز به اطلاعات به روز و درد سترس شرکتها وسازمان­ها را به سوی استفاده از سیستم­ها و فناوری اطلاعاتی سوق داده است به طوری که بیش از 50 درصد سرمایه­گذاری های سازمانی برای کسب مزیت رقابتی درحوزه فناوری های اطلاعاتی وارتباطاتی صورت می پذیرد (چووچو، 2009). موضوع برون سپاری به ویژه دردهه های اخیر توجه محققان زیادی را به خود جلب کرده است. افزایش نوسان ها و بی اطمینانی نسبت به فضای کسب و کار از یک سو و کوتاه شدن دوره عمرمحصولات و خدمات ازسوی دیگر موجب شده است دربسیاری موارد نسبت به مزیتهای هزینه­ای انجام کار در سازمان تردید شود (آگراوال –سینگ، 2016).. در دو دهه گذشته امواجی پی درپی ازابزارها یی مانند ایزو9000 نظام های ارتقای بهره وری مدل­های تعالی سازمانی برنامه­های تحول اداری نظام جبران خدمات مهندسی مجدد فرآیندها برون سپاری برنامه ریزی راهبردی و غیره وارد برنامه کاری سازمان ها شده­اند (اکبری ونیک زاد، 1390). سازمان های بسیاری به منظورکاهش هزینه وبالابردن کارایی مجبور به تخصصی کردن فعالیت­هایشان درحوزه ­های خاص شده اند. برون سپاری به عنوان روشی برای رسیدن به کارایی بالاتر درتمامی واحدهای سازمانی مورد توجه قرار گرفته است (کشتکار رجبی و همکاران، 1399). سازمانها استراتژی­های پیچیده­تری رابرای برون سپاری فرآیندهای اصلی خود مانند طراحی مهندسی تولید و بازاریابی انتخاب کرده اند. بدین ترتیب این سازمان­ها با دسترسی به توانایی های متخصصان تامین کننده فرایندهای آن ها فایده­ای بسیاری برده­اند (آرون –سینگ، 2005). از جمله عوامل مختلف که در انجام برون سپاری اهمیت ویژه ای دارند می توان به: کمبود نیروی متخصص، تمرکز بر قابلیت ها، بهبود کیفیت سامانه های اطلاعاتی، پیچیدگی فعالیت ها، تسریع فرایندها، ارتقاء سطح خدمات، افزایش انعطاف پذیری بخش فناوری اطلاعات اشاره نمود. پژوهش­های اخیر اذعان دارند اغلب سازمان ها به دلیل وضعیت مالی نامناسب و عملکرد ضعیف در بخش فناوری اطلاعات و داده ورزی، به برون سپاری نمودن فعالیت های خود می پردازند (نعمت الهی، 1392). باتوجه به گستردگی واحدهای دانشگاهی در دانشگاه آزاد اسلامی و تعداد قابل توجه دانشجویان اساتید و کارکنان و محدود بودن تعداد کارشناسان و مقرون بصرفه نبودن استخدام کارشناسان جهت پاسخگویی در زمانهای مختلف لازم به نظر می­رسد که یک سیستم بسیار گسترده ازنرم افزار وسخت افزار قوی  (ازطریق برون سپاری) ایجاد تا بتوان ازاین طریق درزمانهای مختلف پاسخگوی نیازمندیهای اساتید دانشجویان کارکنان وسایر افراد مرتبط باشیم. لذا لازم به نظر میرسد که درفضای رقابتی کنونی با برون سپاری بخش های مشخصی از فن آوری اطلاعات به شرکتهای معتبراقدام نمود تا از مزیتهای به روز بودن این شرکتها و تخصصی بودن آنها بهره ببریم تعداد پرسنل دراین حوزه را کم کرده وهزینه­های ثابت را به هزینه­های متغیر تبدیل کنیم. مساله اصلی این پژوهش این است که مولفه­های خط مشی استراتژیک برون سپاری فناوری اطلاعات کدامند؟

2-       ادبیات پژوهش

2-1- مدل‌های خط‌مشی‌گذاری و تحلیل خط‌مشی در بخش استراتژیک

مدل یا الگو تصویری است كه از واقعیت‌ها و روابط موجود گرفته شده و نشانگر متغیرهای موجود، نحوه ارتباط آن‌ها و نتایج حاصل از كنش و واكنش آن‌هاست. یک مدل در واقع بازسازی و تلفیقی از واقعیت است كه با در برداشتن ویژگی‌های اصلی آن، شناخت واقعیت مورد نظر را تسهیل می‌كند. مدل برای شناخت مسائل و اجزای شكل دهنده آن‌ها و همچنین پیش‌بینی نتایج راه‌حل‌ها، می‌تواند وسیله مؤثر و مفیدی در دست خط‌مشی‌گذار باشد. به كمك مدل می‌توان متغیرهای موجود و رابطه بین آن‌ها را به خوبی شناخت.

تصمیم گیرندگان در فرآیند خط‌مشی‌گذاری، كوشش می‌كنند تا با استفاده از مدل‌های مختلف به راه‌حل مطلوب دست یابند و آن را به سادگی مورد آزمون قرار دهند. مشكل اصلی در مدل‌سازی این است كه مدل همواره گویای واقعیات نیست و سیستم اصلی را به درستی نشان نمی‌دهد. در مدل‌ها گاهی برخی از متغیرها را برای سادگی و سهولت كار ثابت فرض می‌كنند. در حالی كه در عالم واقع وضع چنین نمی‌باشد. مدل مطلوب مدلی است كه آیینه تمام‌نمای اجزای اصلی و عمده پدیده مورد نظر باشد. قیاس در مدل تنها حاكی از وجود برخی شباهت‌هاست نه همسانی در همه خصایص. مدل فقط فرضیه خاصی را مطرح می‌كند كه باید به محك آزمون زده شود و همه فرضیه‌های ممكن را در بر نمی‌گیرد. ویژگی­های مدل عبارت است از:

1-مدل باید ساده و خلاصه بوده و قدرت نظم دهندگی داشته باشد.

2-مدل باید گویای جنبه‌های اصلی و مهم پدیده مورد نظر باشد.

3-مدل باید با واقعیت‌ها هماهنگی و تطابق داشته باشد.

4-مدل باید اثربخش و مفید باشد و در عمل اهل حرفه را یاری دهد.

5-مدل باید به تسهیل امر تحقیقات و بررسی‌ها كمك كند.

6-مدل باید در تبیین و تشریح پدیده‌ها كارساز و مؤثر باشد.

خلاصه بودن، ساده بودن و گویا بودن مدل‌ها، خط‌مشی‌گذاران را یاری داده و آن‌ها را در اتخاذ تصمیم بهتر و ارزیابی آن كمك می‌كند و به همین دلیل است كه مبحث مدل‌های خط‌مشی‌گذاری مقوله مهمی در رشته خط‌مشی‌گذاری استراتژیک به شمار می‌رود.

فواید كاربرد مدل‌های مفهومی در حوزه خط‌مشی‌گذاری استراتژیک عبارتند از:

1-اندیشه‌های ما را در مورد خط‌مشی و سایر مسائل اجتماعی به طور ساده و روشن بیان می‌كنند.

2-جنبه‌های مهم و مشكلات خط‌مشی را شناسایی می‌كنند.

3-با تأكید بر ویژگی‌های اصلی مسائل و مشكلات، ما را قادر به ایجاد ارتباط با یكدیگر می‌سازند.

4-با تشخیص مسائل مهم از غیر مهم، ضمن ایجاد درك بهتر از خط‌مشی استراتژیک به ما این توانایی را می‌دهند كه تلاش‌های خود را در جهت روشن هدایت كنیم.

5-شرایطی فراهم می‌كنند تا بتوانند برای خط‌مشی استراتژیک و پیش‌بینی پیامدهای آن پیشنهادهایی را ارائه دهیم¹.

برخی از مدل های خط مشی گذاری استراتژیک عبارتند از:

§       مدل عقلانی: خط‌مشی به مثابه «حداكثر دستاورد اجتماعی»

برای تصمیم گیری و خط‌مشی‌گذاری در فرایند عقلایی روش‌ها و مدل‌های فراوانی وجود دارند که برخی از آن‌ها عبارتند از:

1.       خط‌مشی‌گذاری در شرایط اطمینان كامل

2.       خط‌مشی‌گذاری در شرایط مخاطره

3.       خط‌مشی‌گذاری در شرایط عدم اطمینان

4.       مدل نقطه سر به­ سر

5.       درخت اخذ تصمیم

6.       مدل مطلوب

7.       مدل تغییرات تدریجی (جزئی-تدریجی) 

§       مدل نهادی: خط‌مشی به مثابه یك بازده نهادی

§       مدل فرآیندی: خط‌مشی‌گذاری استراتژیک به مثابه فعالیت سیاسی

§       مدل گروهی: خط‌مشی استراتژیک به مثابه حاصل تعادل و تعامل بین گروه‌ها²

§       مدل انتخاب عمومی

§       مدل اقتصاد رفاه

§       نظریه نخبگان قدرت یا طبقات بانفوذ

§       مدل‌های فرایندی سازمانی

§       مدل گردونه‌ای

§       مدل جدید سازمانی

§       مدل فرآیند سیاسی خط‌مشی‌گذاری استراتژیک

§       مدل اقماری

§       نظریه بازی: خط‌مشی‌گذاری استراتژیک به عنوان انتخابی عقلایی در شرایط رقابتی

§       مدل سیستمی: خط‌مشی به عنوان بازده سیستم

§       مدل رضایت‌بخش

§       مدل بررسی تلفیقی

§       مدل جریان‌ها ـ دریچه‌ها

§       مدل مطلوبیت

§       مدل ارزیابی تكنولوژی

§       مدل تصمیم‌گیری مقطعی

§       مدل آشفته (سطل زباله)

§       مدل بحرانی

§       مدل اجتماعی

§       نهادگرایی نوین

نحوه ارزیابی مدل‌های مورد استفاده در تجزیه و تحلیل خط‌مشی‌های استراتژیک

كاربرد یك مدل مطمئناً به قدرت آن بستگی دارد كه تا چه اندازه‌ای می‌تواند زندگی واقعی اجتماعی را به صورتی منظم و ساده درآورد تا ما قادر باشیم روشن‌تر در مورد آن فكر كنیم. در ارزیابی مدل‌های تجزیه و تحلیل خط‌مشی استراتژیک باید موارد زیر را در نظر داشت:

1-یك مدل باید جنبه‌های واقعی و مهم خط‌مشی استراتژیک را بشناسد.

2-به طور كلی یك مدل باید با واقعیت همساز بوده و آینه تجربیات واقعی باشد.

3-یك مدل باید در بر دارنده مفاهیم روشن و معینی باشد.

4-یك مدل باید راهنمای تحقیق و تفحص در زمینه خط‌مشی استراتژیک باشد.

5-یك مدل بالاخره باید حاوی فرضیه‌های درباره علل و پیامدهای خط‌مشی استراتژیک باشد. (گومار، 2014).

2-2- مدل های نوین برون سپاری خدمات فناوری اطلاعات

طی چهار دهه گذشته، برون سپاری خدمات فناوری اطلاعات با تغییرات و تحولات مختلفی روبرو بوده است. در دهه 1960 برخی از سازمان ها، پردازش های خود را به پیمانکاران خارجی واگذار می نمودند. در این زمان، پیمانکاران با بهره گیری از برنامه های نرم افزاری خصوصاً در حوزه مالی و نیروی انسانی، پردازش های مورد نیاز سازمان ها را انجام می دادند. در دهه 1970 برخی از سازمان ها، برنامه های کاربردی مورد نیاز خود را از جمله حسابداری، مالی و نیروی انسانی را با بهره گیری از برون سپاری تأمین می نمودند. البته تا میانه های دهه 1980 اغلب سازمان ها بر منابع داخلی خود تمرکز نموده و برون سپاری هنوز به عنوان یک استراتژی فراگیر شیوع نیافته بود. تا آن زمان سازمان ها، منابع بخش سیستم های اطلاعاتی خود را بسیار حائز اهمیت شمرده و امور مربوط به خدمات فناوری اطلاعات را به این واحد واگذار می نمودند. توسعه فناوری پردازش های مبتنی بر شبکه و شکل گیری معماری خادم/ مخدوم باعث شد، تا قابلیت نصب نرم افزارهای کاربردی بر روی رایانه های شخصی فراهم گردد. توسعه رایانه های شخصی در سازمان ها باعث شد عملیات مربوط به نگهداری، پشتیبانی و به روزرسانی این سیستم ها نیز افزایش یابد. در خصوص نرم افزارها، شکل گیری معماری خادم/ مخدوم زمینه ای را فراهم آورد تا بخش عمده ای از فرآیند پشتیبانی و به روزرسانی متمرکز شده و به سرور سازمان محدود گردد. فناوری های جدیدتری که قابلیت پردازش های متمرکز داده ها و به اشتراک گذاری اطلاعات تحت شبکه را فراهم می کردند، زمینه ظهور نسل نخستین ASP ها را در اوایل دهه 1990 میلادی فراهم نمودن. در قالب این فناوری ها، نرم افزارها و برنامه های کاربردی بر روی مجموعه ای از سرورها ی مرکزی نصب شده و از طریق شبکه برای طیف وسیعی از کاربران قابل دسترسی است. در اواخر دهه 1990 ارائه خدمات از طریق ASP ها توسعه یافته و از این رهگذر شرکت ها می توانستند به صورت اجاره ای به نرم افزارها و برنامه های کاربردی مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند. در سال 2000 میلادی حدود 300 شرکت ASP در جهان فعالیت می کردند. در این سال پیش بینی می شد که فعالیت های این شرکت ها، سالیانه 91 درصد افزایش داشته باشد. تا سال 2002 میلادی حجم بازار خدمات ASP بر 22 میلیارد دلار برآورد شده بود. رشد بازار ASP بسیار چشمگیر بوده است. به نحوی که شرکت ASPIC که در سال 1999 میلادی راه اندازی شده بود توانست تا سال 2000 میلادی، 700 مشتری از صنایع مختلف را جذب نماید. با این اوصاف بازار خدمات ASP ها بازار رو به رشدی پیش بینی می شود. یکی از مخاطبان اصلی این بازار، شرکت های کوچک و متوسطی هستند که توانایی پرداخت هزینه های فناوری اطلاعات را ندارند. این شرکت ها با پرداخت هزینه های کمتر، از سیستم ها و برنامه های کاربردی نوینی همچون سیستم های برنامه ریزی منابع سازمان، سیستم های مدیریت روابط مشتریان و سیستم های تجارت الکترونیکی بهره مند می شوند. برخی دیگر از مشتریان ASP ها، شرکت های نوپایی هستند که بر فعالیت های اصلی کسب و کار خود تمرکز نموده و تمایل دارند از قابلیت های فناوری اطلاعات نیز برای کسب مزیت رقابتی بهره مند شوند. توسعه فناوری پردازش های رایانه ای و شکل گیری پردازش مبتنی بر خدمات باعث شده است تا کسب و کار ASP ها نیز همچنان با رشد بیشتری روبرو شود. این فناوری ها، زمینه ای را ایجاد می نمایند تا برنامه های کاربردی بتوانند به صورت توزیع شده تر عمل نمایند. بر اساس این فناوری ها، مشتریان می توانند از طریق شبکه اینترنت به راحتی از برنامه های کاربردی اجاره ای بهره مند شوند. البته ASP ها علاوه بر خدمات برنامه های کاربردی، خدمات دیگری از جمله میزبانی وب، میزبانی مراکز داده، خدمات کنفرانس های تصویری و خدمات دسترسی به اینترنت را برای مشتریان فراهم می نمایند (تاکاتسو و یاکوا ، 2009).

انواع برونسپاری در صنعت برون سپاری فناوری اطلاعات (IT)

صنعت برون سپاری فناوری اطلاعات هم اکنون در طیف وسیعی از پروژه ها انجام می شود. از پروژه های مقیاس کم و محدود تا راه حل های فرآیند تجاری کامل (شرایطی که کل کارکرد فناوری اطلاعات توسط یک عرضه کننده برون سپاری ارائه می شود) بررسی لاکا (2001) در صنعت مذکور طبقه بندی متنوعی از خدمات ارائه کننده فناوری اطلاعات را نشان می دهد که شامل این موارد می شود: حمایت از مصرف کننده (کاربر)، مدیریت شبکه صوتی، جبران فاجعه، توسعه نرم افزاری، مدیریت شبکه داده ها، نگهداشت نرم افزار، عملیات مرکز داده ها، برنامه ریزی و استراتژی فناوری اطلاعات، خدمات پشتیبانی، مجری برنامه کاربردی، و فرآیندهای تجاری در این بررسی اهمیت رو به رشد برون سپاری فناوری اطلاعات پیش بینی شد. گلد اسمیت (2003) در مطالعه ای تکمیلی از چهل و چهار مؤسسه، برآور کرد که 79 درصد از شرکت های آمریکایی فناوری اطلاعات را برون سپاری می کنند و این، بر پیش بینی فوق مهر تأیید می زند. در تحقیق دیگری توسط لی و دیگران (2003) نیز تصدیق شد که شرکت ها از برون سپاری فناوری اطلاعات بهره مند می شوند و آن را به عنوان یک استراتژی با ارزش در نظر می گیرند.

صنعت برون سپاری فناوری اطلاعات همواره استراتژی غالب در برون سپاری برون مرزی می باشد. متاگروپ (یک سازمان پیش بینی) پیش بینی می کند رشد برون سپاری برون مرزی در بخش فناوری اطلاعات سالانه بالغ بر 20 درصد باشد(اسمیت و کومار³، 2004).

گرایش معمول در صنعت برون سپاری فناوری اطلاعات استفاده از برون سپاری چندگانه می باشد. در این شیوه با بهره گیری از عرضه کنندگان برون سپاری چندگانه، ریسک برخورد با یک عرضه کننده منفرد کاهش می یابد. داشتن چندین عرضه کننده برون سپاری به شرکت مشتری انعطاف پذیری بیشتری می بخشد و دسترسی به قیمت گذاری رقابتی تر را فراهم می آورد. طبق بررسی لاگا (2001) و گلداسمیت (2002)، انگیزه اصلی استراتژی های برون سپاری چندگانه و برون مرزی، که در حال حاضر مشخصه صنعت برون سپاری فناوری اطلاعات می باشند، کاهش هزینه هاست با وجود پیش بینی هایی مبنی بر اینکه شرکت های آمریکایی از سال 2003 تا 2008 تقریباً 21 میلیارد دلار در هزینه های فناوری اطلاعات صرفه جویی خواهند نمود، بحث و گفتگو علیه استدلال صرفه جویی در هزینه ها دشوار می باشند. این موضوع به ادبیات دیگری در برون سپاری فناوری اطلاعات منتهی می شود. اکنون تشخیص ضرورت سنجش ریسک به عنوان بخشی از فرایند تصمیم گیری مورد نظر می باشد. در حقیقت مشتریان برون سپاری فناوری اطلاعات پی برده اند که ریسک های برون سپاری می تواند به هزینه های بیشتر و کیفیت ضعیف تر از حد انتظار منجر شود (اسمیت و کومار ، 2004).

3-       پیشینه پژوهش

مظاهری و همکاران (1397)، در پژوهشی به شناسایی دسته بندی عوامل کلیدی موفقیت در برون سپاری حوزه فناوری اطلاعات با استفاده از رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری پرداختند. در این پژوهش به هدف حصول به نتیجه مطلوب در حوزه برون سپاری فناوری اطلاعات، بر اساس مطالعات کتابخانه ای شاخص های کلیدی موفقیت برون سپاری این حوزه به تعداد 26 عدد شناسایی شدند در مرحله بعد با استفاده از نظرات خبرگان آزمون دوجمله ای 10 شاخص به عنوان شاخص­های با وزن اهمیت بیشتر برای ادامه بررسی ها تمرکز بر آنها انتخاب شدند پس از آن برای تحلیل آنها ابتدا از رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری برای سطح بندی دسته بندی استفاده در مرحله آخر با استفاده از ماتریس تجزیه تحلیل میک مک هریک از شاخص ها از منظر میزان وابستگی نفوذ در ناحیه خود مختار، با نفوذ، وابسته پیوندی طبقه بندی تفسیر های هر یک از دسته ها به تفصیل ارایه شد. مقدم و همکاران (1396)، در پژوهشی به مروری بر دلایل برون سپاری پروژه های فناوری اطلاعات پرداختند. هدف این مقاله مرور مقالات مرتبط با موضوع برون سپاری پروژه های فناوری اطلاعات با روش جستجوی کلید واژه ها که شامل: برون سپاری، فناوری اطلاعات، دلایل، مزایا و راهکارهای برون سپاری درپایگاه های اطلاعاتی فارسی و انگلیسی، با رویکردی تحلیلی و توصیفی بوده است. در برون سپاری، باید فعالیت های فناوری اطلاعات که باعث بهبود سودآوری، کاهش هزینه و صرفه جویی منابع، کاهش نیاز به سرمایه گذاری، امکان تمرکز بر فرآیند های کلیدی، همراستایی با استراتژی سازمان و بهبود کیفیت خدمات می شود و سازمان قادر نیست با نیروهای فعلی آن را تهیه کند، را برون سپاری کرد. رضی­نژاد (1396)، در پژوهشی به ارایه یک مدل شناسایی، رتبه بندی عوامل موثر بر برون سپاری فناوری اطلاعات با تاکید بر تلفیق تکنیک های FTOPSIS،FANP،DEMATEL پرداختند. این پژوهش با استفاده از ادبیات موضوع، جمعاً 12 شاخص مربوط به سه شاخص‌های کلیدی موفقیت (محیطی، مدیریتی و محصول) در برون‌سپاری پروژه‌های فناوری اطلاعات را شناسایی و پس از توزیع پرسشنامه محقق ساخته با اعتبار مناسب، اقدام به جمع‌آوری داده‌ها نموده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به معیارهای تأثیرگذار در برون‌سپاری پروژه‌های فناوری اطلاعات از تکنیک های دی متل، تاپسیس و تحلیل شبکه استفاده شده است که یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که شاخص کلیدی مسائل مدیریتی بیشترین اولویت و زیرشاخص افزایش گردش مالی بیشترین اولویت برخوردار بودند. در حقیقت با اجرای نظام‌ها و فنون مورد نظر (که با در نظر گرفتن همه جوانب بررسی شده‌اند) به اهداف و مأموریت خود دست خواهد یافت و پیاده‌سازی آن‌ها موجب یکپارچگی، روان‌سازی و حذف فرایند‌های فاقد ارزش در سازمان خواهد شد. سازمان برای پیاده‌سازی طرح‌های پذیرفته‌شده با محدودیت‌های بودجه، کمبود کارشناس و متخصص و نبود فرهنگ و زیرساخت مناسب مواجه بود. به طور کلی، ارائه چنین مدل‌هایی گام مهمی در ارتقای بهره‌وری سیستم‌های تولیدی و خدماتی ایفا می‌کند و مدیران را در ارتقای بهره‌وری سازمان کمک می‌کند. 

جامی پور و همکاران (1396) در تحقیقی با عنوان ارائه مدل مدیریت تغییر در برون سپاری خدمات فناوری اطلاعات، به شناسایی و اولویت بندی الزامات مدیریت تغییر در فرآیند منبعی یابی مبتنی بر رویکرد برون سپاری فناوری اطلاعات پرداخته که بر اساس رویکرد مدل سازی تفصیلی – ساختاری به اولویت بندی مؤلفه های مؤثر بر موفقیت مدیریت تغییر در برون سپاری فناوری اطلاعات توجه شده است. 

عربی و حمیدی (1395) در پژوهشی با عنوان ارائه ساختار نظام مند عوامل استراژیک مؤثر بر برون سپاری خدمات به شناسایی 21 عامل مؤثر در برون سپاری بومی سازی شده پرداخته. نتایج دلالت بر آن دارد که عوامل ریسک وابستگی به تأمین کننده ریسک عدم انجام تعهدات توسط تأمین کننده، ریسک از دست دادن شایستگی ها و دانش کلیدی و استفاده از سرمایه و تکنولوژی تأمین کننده دارای بیشترین تأثیرگذاری را داشته اند.

عربی و حمیدی (1395) در تحقیقی دیگر با عنوان مدل تصمیم گیری برای برون سپاری فناوری اطلاعات به منظور بهبود پشتیبانی فناوری اطلاعات سازمان ها نشان می دهد که پشتیبانی فناوری اطلاعات در سازمان به عنوان یک گزینه مناسب برای برون سپاری فناوری اطلاعات سازمان به شمار می رود. پشتیبانی فناوری اطلاعات سازمان از سوی مدیران نشان می دهد، مدیران علاوه بر اینکه از مزایای برون سپاری فناوری اطلاعات استفاده می نمایند، آزمایش کنترل مدیریتی ناتوانی بازار در ارائه خدمات و از ریسک های امنیتی که با برون سپاری به پیمانکاران داخلی و خارجی سازمان را تهدید می نماید، جلوگیری نمایند.

باقری و همکاران (1394) در پژوهشی با عنوان طراحی الگوی عوامل مؤثر بر تصمیم گیری جهت برون سپاری فعالیت ها به این نتایج رسیده اند که تصمیم گیری برای برون سپاری فعالیت ها در سازمان ها، حاصل گذار از سه مرحله است مرحله نخست، مدیران باید از انگیزاننده ها و بازدارنده های برون سپاری مطلع شوند. مرحله دوم، سازمان باید از قابلیت فعالیت برای برون سپاری اطمینان حاصل نمایند. مرحله سوم، سازمان باید از شرایط محیطی که شامل شرایط سیاسی و قانونی، شرایط تأمین کنندگان و توانمندی سازمان در برون سپاری فعالیت ها است آگاهی پیدا کنند.

کین⁴ (2019)، در پژوهشی به بررسی اختلال برون سپاری استراتژیک در بازار مشترک پرداخته. در این پژوهش،مدلی ریاضی در جهت برون سپاری شرکت هایی که دارای محصولات مشترک در بازار هستند، با در نظر گیری قیمت عمده فروشی،حداکثر سود ارائه دادند.نتایج نشان داد که فروش محصولات در طرح برون سپاری به حداکثر سود ممکن دست می یابد. واینر⁵ (2019)، در پژوهشی به بررسی یادگیری مشروعیت معنی دار در برنامه ریزی استراتژیک خارجی طرح های برون سپاری پرداخته. این پژوهش به تغییرات در برنامه ریزی استراتژیک سیاست خارجی طرح های برون سپاری اشاره دارد که مشتمل بر تغییر در منافع،قابلیت ها،اتحاد،هنجارها،دانش و زمینه سازمان می باشد.این مطالعه پدیده شناسی فرآیند یادگیری معنی دار را نقش محرکی بر آمادگی سازمان جهت تغییرات وارده ناشی از برون سپاری می داند. سامسون⁶ (2019)، در پژوهشی به بررسی تصمیم گیری استراتژیک سازمان برای افزایش نوآوری محصول و بین المللی کردن شرکت ها از طریق برون سپاری در مقابل تولید داخلی پرداخته. هدف از این مطالعه، بررسی انتخاب تولیدات شرکت های تولیدی به عنوان تصمیم استراتژیکی به منظور افزایش نوآوری محصول و بین المللی شدن با استفاده از داده های شرکت های تحقیقاتی جمع آوری شده از کره جنوبی می باشد.متغیرهای مستقل و تعدیل شده از دیدگاه هزینه معامله، مبتنی بر صنعت،چشم انداز و دیدگاه مبتنی بر سازمان حاصل می شود.با جمع آوری سه دیدگاه ، این پژوهش در تلاش برای بررسی میزان اعطای تصمیمات راهبردی برون سپاری شرکت ها و تصمیمات محیط زیستی است که زمینه را در آن شرکت ها برای تعیین سطح نوآوری و عملکرد بین المللی را برای تجزیه و تحلیل اثرات برون سپاری، فشار رقابتی و حفاظت از حق مالکیت بر نوآوری محصول  و بین المللی شدن را تعیین می کند. یافته ها نشان می دهد که برون سپاری به شرکت ها کمک می کند که منابع را کاهش دهند، و سبب ایجاد ظرفیت شرکت برای استفاده از این منابع ذخیره شده می گردد. 

کائو⁷ و همکاران (2019) در پژوهشی با عنوان برون سپاری استراتژیک شرکت های نامتقارن نشان داده اند که برون سپاری سبب می گردد که بازار مصرف کننده در مقایسه با عرضه کننده خارجی را کاهش دهد. این حالت زمانی رخ می دهد که تولید کالاهای نهایی از کنترل تولید کننده خارج گردد. آنها در خط مشی گذاری استراتژیک برون سپاری کاهش هزینه های تولید از طریق برون سپاری تولید کالاهای نهایی به دیگران تولید کنندگان را دارای نوآوری دانستند.

پنکووسکا⁸ (2019) در پژوهشی با عنوان زنجیره برون سپاری فناوری ا طلاعات، بررسی ادبیات و پیامدهای آن بر توسعه هماهنگی توزیع شده، هماهنگی پایدار و مدیریت زنجیره های برون سپاری فناوری اطلاعات را توضیح می دهد در این پژوهش هدف ارائه زنجیره های برون سپاری در ابعاد مختلف یعنی پویایی و چابکی ارتباطات در زنجیره جبران و تطابق، قرارداد، ذینفعان، مدل تصمیم گیری، مشکلات اداری، ادغام اندازه گیری عملکرد مدیریت پروژه و توسعه استراتژی پرداخته شده است.

4-       روش پژوهش ، جامعه و نمونه آماری

پژوهش حاضر از نظر هدف در حیطه تحقیقات کاربردی می‌باشد. همچنین پژوهش حاضر بر اساس ماهیت و روش، یک پژوهش توصیفی-پیمایشی از نوع معادلات ساختاری است. در ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه ای مراجع مرتبط برونسپاری فناوری اطلاعات و خط مشی گذاری استراتژیک بررسی گردیده. سپس با عنایت به مطالعات کتابخانه ای و هم چنین مصاحبه با تعدادی از خبرگان حوزه مورد نظر، متغیرها و زیرمتغیرهای مرتبط با موضوع از مقالات مربوطه استخراج گردیده و پس از توافق نهایی با آنها پرسشنامه ای بر مبنای عوامل مذکور طراحی و در اختیار پاسخگویان جهت بررسی هدف اصلی تحقیق قرارداده شده است . جامعۀ آماری در بخش کیفی از پژوهش، اساتید، مدیران و کارشناسان ارشد حوزه فناوری اطلاعات و همچنین اساتید، مدیران و کارشناسان ارشد حوزه سرمایه گذاری و توسعه دانشگاه آزاد اسلامی هستند که از سوابق اجرایی در سطوح تصمیم­گیری برخوردار می باشند و به اصطلاح خبرگان آگاه نام دارند. که در این پژوهش تعداد 16 نفر به‌عنوان مصاحبه‌شونده با توجه به اصل اشباع در نظر گرفته شده است . همچنین فرایند مصاحبه در پاییز 1398 انجام شده است . در فرآیند مصاحبه دلفی فازی، ابتدا شاخص ها و مولفه های اولیه که از طریق مبانی نظری موجود استخراج گردیدند در قالب یک پرسشنامه نیمه باز در اختیار خبرگان قرار می گیرد و موافقت خود را با مولفه ها و عوامل موثر اولیه و پیشنهادی به صورت فازی ذوزنقه ای در بازه صفر تا ده اعلام می­دارند و چنانچه پیشنهادی در خصوص سایر شاخص ها و مولفه های موثر داشتند ارائه می­دهند. پژوهشگر در فرایند نمونه­گیری از شرکت کنندگان داده­ها را مورد تحلیل قرار داده تا مواردی که ناقص بوده با دریافت اطلاعات جدید از شرکت­کننده جدید کامل گردد. 

5-       یافته­های پژوهش

1- 5 توصیف آماری متغیرهای پژوهش

شاخص های مرکزی و پراکندگی مربوط به مولفه های استخراجی خط مشی گذاری استراتژیک در برونسپاری فناوری اطلاعات مورد بررسی قرار گرفته اند. اطلاعات  بدست آمده از مشخصه‌های آماری همچون میانگین، انحراف استاندارد، چولگی و کشیدگی برای مولفه های استخراجی خط مشی گذاری استراتژیک در برونسپاری فناوری اطلاعات نشان می‌دهد. که، با توجه به مقادیر چولگی و کشیدگی که در بازه‌ی معقولی برای حدس بر نرمال بودن داده‌ها قرار دارند، می‌توان فرض نرمال بودن داده‌ها را مطرح کرده و پذیرفت.

2-5 استنباط آماری داده­ها

نرمال بودن داده‌های مربوط به متغیرهای پژوهش با استفاده از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف مورد بررسی قرار گرفت که نتایج آن در جدول زير منعکس شده است. چنانکه در اطلاعات جدول زیرملاحظه می‌شود، سطح معنی‌داری آماره‌ی آزمون کولموگروف-اسمیرنوف نشان می‌دهد برای همه متغیرها آماره‌ی آنها در بازه‌ی (1.96+ ،1.96-) قرار گرفته است که سطح معناداری این آزمون در ستون آخر، نرمال بودن متغیرها را تائید می‌کند و با توجه به اینکه سطح معناداری برای متغییرهای پژوهش بزرگتر از 0.05 می باشد پس فرض H1 تایید می شود و نتیجه می گیریم که داده های جمع آوری شده برای متغیرهای پژوهش نرمال است.

 

 

جدول (1)- خلاصه آزمون کولموگروف-اسمیرنوف

سازه	ابعاد	آماره آزمون	سطح معناداری
خط مشی گذاری استراتژیک	تجزیه و تحلیل و تدوین خط مشی	0.103	0.541
	اجرای خط مشی گذاری استراتژیک	0.411	0.660
	ارزیابی خط مشی استراتژیک	0.139	0.555
برون سپاری فناوری اطلاعات	عملکرد سیستم IT	0.338	0.632
	ارائه خدمات پشتیبانی سیستم	0.686	0.754
	فناوری اطلاعات سبز	0.411	0.659
	شکاف کاربردی فناوری اطلاعات	0.306	0.620
	اهمیت استراتژیک	0.826	0.796
	ویژگی های سازمان و پروژه	0.505	0.693
	ویژگی­های تامین کنندگان و پروژه	0.680	0.752

 

جهت انجام رتبه‌بندی  مولفه ها در مدل خط مشی گذاری استراتژیک در برون سپاری فناوری اطلاعات از روش ANP فازی استفاده می‌نمائیم. جدول زیر وزن نهایی و رتبه هر کدام از مولفه های شناسایی شده را نشان می‌دهد.

 

جدول (3)- وزن نهایی مولفه ها در روش FANP و رتبه بندی نهایی

متغیر	مولفه	وزن در ماتریس محدود شده	رتبه با استفاده از ANP فازی
خط مشی گذاری استراتژیک	تجزیه و تحلیل و تدوین خط مشی	0.0606	3
	اجرای خط مشی گذاری استراتژیک	0.04124	10
	ارزیابی خط مشی استراتژیک	0.05219	6
برون سپاری فناوری اطلاعات	عملکرد سیستم IT	0.07217	1
	ارائه خدمات پشتیبانی سیستم	0.05077	8
	فناوری اطلاعات سبز	0.05237	5
	شکاف کاربردی فناوری اطلاعات	0.05116	7
	اهمیت استراتژیک	0.04338	9
	ویژگی های سازمان و پروژه	0.05624	4
	ویژگی­های تامین کنندگان و پروژه	0.06109	2

 

6-       بحث و نتیجه­گیری

یافته­های به دست آمده نشان داد خط مشی گذاری استراتژیک دارای مؤلفه‌هایی نظیر "تجزیه‌وتحلیل و تدوین خط مشی، اجرای خط مشی گذاری استراتژیک و ارزیابی خط مشی استراتژیک" می‌باشد. در بخش  مؤلفه شناسایی ابعاد خط مشی گذاری استراتژیک در بخش تجزیه تحلیل و تدوین خط مشی گذاری استراتژیک نقطه قوت پژوهش حاضر نسبت به مطالعات و تحقیقات در زیر آمده توجه ویژه به انجام سیاستگذاری مختص خود سازمان درامربرون سپاری می‌باشد مطالعات صورت پذیرفته توسط استایلیتز (2002)، اوستروم (2010)، اوشری و همکاران (2015)، یئو و همکاران (2017)، سامسون (2019)، رهنورد و همکاران(1387)، سالمون(1390)، کلیمووتز (2015)، کائو (2018)، کابیراج و همکاران (2016)، پور معلم(1390) و چشم براه و همکاران(1386) شاخص‌هایی برای مؤلفه تجزیه‌وتحلیل و تدوین خط مشی در نظر گرفته شد که بدین شرح می‌باشند. طرح مسئله برون‌سپاری بایستی موردتوجه مدیران قرار گیرد. محتوای خط مشی به‌دقت تعیین و سازوکارهای آن مشخص گردد. برنامه‌های اقتصادی سازمان با کمی سازی هزینه‌ها و تدوین نقشه منافع اقتصادی سازمان مشخص گردد. منابع سازمان برای طرح‌های برون‌سپاری مشخص گردد و پیامدهای کسب موفقیت در این طرح‌ها پیش‌بینی شود، چارچوب‌های قانونی لازم برای این قبیل طرح‌ها در نظر گرفته شود. زیرساخت‌های لازم اطلاعاتی و ارتباطی سازمان محیا شود و دیدگاه مثبتی نسبت به خط مشی گذاری های سازمان وجود داشته باشد و ارزش های سازمان در اینگونه طرح ها حفظ شود. همچنین در طرح های برون سپاری با رویکرد خط مشی گذاری استراتژیک بایستی مواردی از قبیل تعیین اهداف برون سپاری، درجه بندی ارزش های فعالیت های برون سپاری، مشخص کردن ترجیحات تصمیم گیرندگان برای برون سپاری، شناسایی تمام گزینه های مناسب برای برون سپاری فناوری اطلاعات، جلب حمایت و تأثیر نهادهای قانون گذار خط مشی گذار، دسترسی خط مشی گذار به تمامی اطلاعات مورد نیاز، ، درجه تمرکز در ساختار نظام خط مشی گذاری استراتژیک، بررسی موانع پیش از اجرای طرح برون سپاری، تدوین مشوق های انگیزشی برای ارتقاء مشترک اعضای سازمان با برون سپاری، به وجود آوردن پل های ساختاری در سازمان که موجب ارتباط اعضای سازمان با گزینه های برون سپار می گردد، بررسی ظرفیت جذب گزینه های برون سپار، آینده پژوهی، در نظرگیری تأثیرات محیطی بر سیاست گذاری خط مشی گذار، تدوین نقشه راه، فرهنگ سازی در بین اعضای سازمان، نگرش یکپارچه بین ستاد و اجرا، تدوین ابزار کار، لزوم اجتناب از تصمیمات لحظه ای، و اعتماد سازی درنظر گرفته شود. طبق نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها هفت مولفه عملکرد سیستم فناوری اطلاعات، ارائه خدمات پشتیبانی سیستم، فناوری اطلاعات سبز، شکاف کاربردی فناوری اطلاعات، اهمیت استراتژیک، ویژگی های سازمان و پروژه و ویژگی های تامین کنندگان پروژه برای برون سپاری فناوری اطلاعات استخراج گردیدند. طبق مطالعات دیلون و همکاران (2017)، الاحمدی و همکاران (2013)، بکر و همکاران (2009)، لی  (2017)، ژو و همکاران (2017) و لینگمین و همکاران (2014) و همچنین نظرات خبرگان پژوهش شاخص هایی نظیر کیفیت اطلاعات موجود و اطلاعات مورد نیاز، کاهش هزینه های عملیاتی، بازیابی سریع و قابلیت اطمینان سیستم برای مولفه عملکرد سیستم فناوری اطلاعات در نظر گرفته شد.

7- پیشنهادات

1-7- پیشنهادهای مبتنی بر یافته‌های پژوهش

در این پژوهش جهت خط مشی گذاری استراتژیک در برون سپاری فناوری اطلاعات بر اساس سوالات پژوهش و مولفه های شناسایی و رتبه بندی شده، پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود. 

§       پیشنهادهای خط مشی گذاری استراتژیک

1- با توجه به مؤلفه تجزیه و تحلیل و تدوین خط مشی گذاری استراتژیک، پیشنهاد می گردد سازمان برون سپارنده در امر برون سپاری به انجام سیاست گذاری مختص سازمان خود بپردازد. که یکی از مهمترین مؤلفه ها در مقوله برون سپاری فناوری اطلاعات با توجه به پراکندگی و شرایط متفاوت حاکم بر سازمان ها می باشد. خصوصاً دانشگاه آزاد اسلامی که از پراکندگی بسیار بالایی برخوردار می باشد.

2- سازمان (دانشگاه آزاد اسلامی) در اجرای خط مشی برون سپاری لازم است به چگونگی فرایند واگذاری مسئولیت اجرا، اعم از شناسایی، نحوه انعقاد و اجرای قراردادها توجه ویژ ه داشته باشندو نسبت به تشکیل کمیته تخصصی اقدام نمایند.

3- ارائه برنامه های ارزیابی در خط مشی ارائه شده در برون سپاری از طریق گزینش در نحوه ارزیابی مقوله برون سپاری به طور مستمر نسبت به ممیزی خط مشی تدوین شده بپردازد. توجه ویژه به ارزیابی در خط مشی تدوین شده در توقف، تغییر مسیر و تدوین خط مشی های مکمل نقش بسزایی خواهد داشت.

§       پیشنهادهای برون سپاری فناوری اطلاعات

4- تأکید بر بهره مندی از نوآوری های روز و ارتقاء بهره وری در ارائه خدمات متناسب با استانداردهای روز دنیا. در اینجا ایجاد یک تیم توانمند IT در داخل سازمان و ارتباط مستمر با تأمین کنندگان را ضروری می سازد.

5- تأکید تیم برون سپاری به ارائه دسترسی کافی به تجهیزات فناوری اطلاعات به صورتی که در سالیان آینده سیستم سازمان دارای سیستم نوینی از فناوری اطلاعات بوده و نیازی به بروزرسانی جامع نداشته باشد.

6- بررسی زیرساخت های موجود سازمان برای برون سپاری در جهت حرکت به سوی رایانش ابری سبز برای مجازی سازی و بهبود مرکز داده ها در برون سپاری فناوری اطلاعات این امر کمک شایانی در ارائه خدمات آموزش مجازی دانشجویان با ظرفیت بالا را به سازمان خواهد داد.

7- طرح مسئله شناسایی نقاط ضعفی که سازمان قادر به اجرای کامل آنها نیست و نیاز به برون سپاری از طریق تأمین کنندگان را دارد که بیشترین ارزش را برای سازمان ایجاد می نمایند.

8- تطابق فرایند برون سپاری و هزینه و فایده آن با برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت سازمان توسط تیم تخصصی و مجرب در زمینه های مختلف فنی و اجرایی در جهت تحقق اهداف اصلی سازمان

9- بررسی شرایط کلی داخل سازمان، عوامل انسانی، مالی، فرهنگی و مدیران و ... که می بایستی همسو با خط مشی برون سپاری سازمان باشند که مقوله برون سپاری با موفقیت انجام پذیرد.

10- تدوین خط مشی و تنظیم وظایف از سوی تیم تخصصی حقوقی و فنی در جهت مدیریت امنیت اطلاعات با توجه به اینکه سازمان از کاربران بسیار زیادی پشتیبانی می کند (دانشجویان، کارکنان، اعضای هیأت علمی و سایر کاربران)

11- الزام به رعایت قوانین مالکیت معنوی و پوشش تعهدات در متن قرارداد با تأمین کنندگان با رعایت مسائل حقوقی توسط کمیته منتخب، متخصص در جرایم رایانه ای و فناوری اطلاعات

12- بهینه نمودن فرایندهای رفع مشکل و ارائه خدمات شبانه روزی از طریق تقویت فضای مجازی توسط تیم تأمین کننده و سازمان

13- توانمند سازی بخش اجرایی و به وجود آوردن کانال های ارتباطی مستمر با تأمین کنندگان

14- تدوین استانداردهای لازم برای تیم برون سپار به جهت برآورده ساختن نیازهای اطلاعاتی کاربران و حفظ و بازیابی اطلاعات با قابلیت اطمینان بالا

15- اطمینان از توانمند بودن تأمین کنندگان فناروی اطلاعات از طریق بررسی سوابق و برگزاری مناقصه مطابق با تشریفات قانونی و آئین نامه معاملات

16- اهداف اصلی دانشگاه آموزش و پژوهش می باشد و فناوری اطلاعات از ابزارهای این کار به شمار می رود. می توان با برون سپاری فناوری اطلاعات و آزاد سازی منابع داخلی سازمان و تمرکز بر فعالیت های اصلی و بهره برداری از سرمایه فکری سایر سازمان ها به اهداف اصلی باکیفیت بالاتری دست یافت.

2-7 پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آتی

آنچه مسلم است محقق در پایان پژوهش خود دیدگاه­های جدیدی را خواهد شناخت که می­تواند راهنمای پژوهشگرانی که قصد پژوهش مشابه را دارند باشد. بنابراین می­توان این پژوهش را باب جدیدی برای پاره‌ای از پژوهش­ها به­شمار آورد. پژوهش­های قابل پیش­بینی با توجه به محدودیت های پژوهش در حال حاضر عبارتند از:

-       بررسی عواملی که می توانند نقش میانجی یا تعدیل کنندگی در مدل خط مشی گذاری استراتژیک برونسپاری فناوری اطلاعات داشته باشند.

-       بومي كردن مدل‌ و شاخص‌هاي مدل خط مشی گذاری استراتژیک برونسپاری فناوری اطلاعات (مطابق فرهنگ كشور ايران).

منابع:    

-       اکبری، ح. نیک زاد، س. (1389). ابزارهای پر کاربرد مدیریتی در سازمان های ایرانی. ماهنامه تدبیر، 217، 24-28.

-       الوانی ،م. اشرف زاده ، ف. (۱۳۸۷).برون‌سپاری راهی به سوی توسعه ،انتشارات مبتکران.

-       باقری، مسلم؛ ابراهیمی، ابوالقاسم؛ کیانی، مهرداد؛ طراحی الگوی عوامل موثر بر تصمیم گیری جهت برون سپاری فعالیت ها(مورد مطالعه: شرکت صنایع اپتیک اصفهان)، بهبود مدیریت » پاییز 1394 - شماره 29 علمی-پژوهشی ‏(30 صفحه - از 137 تا 166).

-       جامی پور، مونا؛ شرکت، محمد حسین؛ یزدانی، حمیدرضا (1396)، ارائه مدل مدیریت تغییر در برون سپاری خدمات فناوری اطلاعات: مجله علمی-پژوهشی (وزارت علوم) شماره 32، صفحه - از 405 تا 424.

-       حمیدی، حجت اله؛ روغنیان، عماد؛ کمانکش، علی؛ (1395)، مدل تصمیم گیری برای برون سپاری فناوری اطلاعات به منظور بهبود پشتیبانی فناوری اطلاعات سازمان ها- شماره 51 علمی-ترویجی (وزارت علوم) (16 صفحه - از 71 تا 86

-       رضی نژاد، م. جوکار، ع. (1396)، ارایه یک مدل شناسایی، رتبه بندی عوامل موثر بر برون سپاری فناوری اطلاعات با تاکید بر تلفیق تکنیک های FTOPSIS،FANP، DEMATEL (مطالعه موردی: بانک پارسیان استان مازندران)،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران غرب.

-       رضی نژاد،محمد،جو کار،علی اکبر، ارایه یک مدل شناسایی، رتبه بندی عوامل موثر بر برون سپاری فناوری اطلاعات با تاکید بر تلفیق تکنیک های FTOPSIS،FANP، DEMATEL (مطالعه موردی: بانک پارسیان استان مازندران)،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران غرب،1396.

-       شفایی تنکابنی،میر سعید،شیخ رضا،جلالی،محمد مهدی، پيمايشي دربارة اولويت بندي عوامل مؤثر بر برون سپاري فناوري اطلاعات در بستر رايانش ابري، در دانشگاه هاي استان سمنان با بهره مندي از روش ديمتل فازي،مدیریت فناوری اطلاعات،دوره ی 7،شماره 2،تابستان 1394،صص 344-325.

-       عباسی، ب. (1399)، شناسایی و رتبه­بندی معیارهای مدیریت استراتژیک منابع انسانی در دانشگاه بر اساس روش­های تصمیم­گیری چند معیاره، مجله دانشگاه تهران، دوره 12، شماره 2.

-       کشتکار رجبی، م. اعتباریان، ا. قیتانی، ا. آقا حسینعلی شیرازی، م. (1399)، مدلسازی عوانل نوثر بر استفاده از سیاست­پژوهی در حوزه خط و مشی­گذاری بخش مسکن، مجله دانشگاه تهران، دوره 11، شماره 2.

-       مظاهری, م. شیرویه زاد، ه. ذوالفقاری، ذ، (1397)، شناسایی دسته بندی عوامل کلیدی موفقیت در برون سپاری حوزه فناوری اطلاعات با استفاده از رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری، پانزدهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع، یزد، دانشگاه یزد.

-       مظاهری, معزالدین؛ هادی شیرویه زاد و مجید ذوالفقاری، (1397)، شناسایی دسته بندی عوامل کلیدی موفقیت در برون سپاری حوزه فناوری اطلاعات با استفاده از رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری، پانزدهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع، یزد، دانشگاه یزد.

-       مقدم, ذ. شهرکی مقدم؛ ا. پودینه مقدم، ع. سرگلزایی، ا. (1396)، مروری بر دلایل برون سپاری پروژه های فناوری اطلاعات یک مقاله مروری، کنفرانس ملی کاربرد فناوری های نوین در علوم و مهندسی، برق و کامپیوتر و IT، تهران، دانشگاه ایوانکی.

-       مقدم, ذبیح الله؛ افشین شهرکی مقدم؛ عاطفه پودینه مقدم و احسان سرگلزایی، (1396)، مروری بر دلایل برون سپاری پروژه های فناوری اطلاعات یک مقاله مروری، کنفرانس ملی کاربرد فناوری های نوین در علوم و مهندسی، برق و کامپیوتر و IT، تهران، دانشگاه ایوانکی.

-       موسی خانی، م.، مانیان، ا.، محمودی، ج.، کارگر، م.ح. (1396). ارائه چارچوب جامع راهبردی فناوری اطلاعات و بومی سازی آن برای صنعت خودروی ایران (مطالعه موردی: مادر شرکت خودروی اطلس)، نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، 9(1)، 165-143.

-       نعمت الهی، ف. (1392)، "توسعه مدل برون سپاری بلند مدت موفق در شرکت های تولید نرم افزار ایران". پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی فناوری اطلاعات، گرایش سیستم های اطلاعاتی. دانشکده فنی مهندسی. دانشگاه الزهرا.

 

-       Agrawal, S., Singh, R. K. & Murtaza. Q. (2016). Outsourcing decisions in reverse logistics: Sustainable balanced score card and graph theoretic. Resources, Conservation and Recycling. 108:41 – 53.

-       Ai sh, Du R, W.Straub D, M.Maruping L, Miao Y, Measuring creolization in IT outsourcing: Instrument development and validation, International Journal of Information Management,Volume 47, August 2019, Pages 16-30.

-       Aron R, Singh JV (2005). Getting offshoring right, Harvard Business Review, (December): 135 – 143.

-       Bohm, M., Leimeister,S., Riedl, C. & Krcmar, H. (2011). Cloud computing-outsourcing 2.0 or a new business model for IT provisioning? In Keuper, F. Oecking, C. & Degenhardt, A. (eds.) Application management, Springer Gabler, Wiesbaden, Germany. 31-56.

-       Chou, D. C. & Chou, A. Y. (2009). Information systems outsourcing life cycle and risks analysis. Computer Standards & Interfaces, 31(5): 1036 – 1043.

-       Pankowska M, (2019), Information Technology Outsourcing Chain: Literature Review and Implications for Development of Distributed Coordination, Sustainability, 11(5), 1460.

-       Parashkevova,A. (2010). Implementation of outsourcing – factor for improving the quality of public services in the republic of Bulgaria. The 18th NISPAcee Annual Conference Warsaw, Poland.

-       Qin Zh,(2019) Disruption and Strategic Outsourcing to the Competitor in the Common Market,International Journal of Operations Research and Information Systems Volume 10 , Issue 1 • January-March 2019.

-       Samson k, (2019), Outsourcing vs. In-House Production: A Strategic Decision to Increase a Firm’s Product Innovation and Internationalization, Samson, Kouame, Outsourcing vs. In-House Production: A Strategic Decision to Increase a Firm’s Product Innovation and Internationalization , pp 1-28.

-       WAJNER,DF, Learning for Legitimacy: The Gaza Flotilla Case of Meaningful Learning in Foreign-Policy Strategic Planning, Foreign Policy Analysis (2019) 0, 1–22.

-       Wang MM, Wang JJ, (2019) "How vendor capabilities impact IT outsourcing performance: An investigation of moderated mediation model", Journal of Enterprise Information Management, Vol. 32 Issue: 2, pp.325-344.

-       Wang.J.J., & Yang.D.L. (2007). Using a hybrid multi-criteria decision aid metod for information systems outsourcing computers & Operations Research, 34(12). 3691-3700.

 

 

 

Identification and ranking of strategic policy-making components in information technology outsourcing (Case study of Islamic Azad University )

Abstract

The aim of this study was to identify and rank the components of strategic information technology outsourcing policy. The research method was expedient in terms of purpose, basic-applied in terms of data type, mixed (qualitative-quantitative) in terms of exploratory type. The statistical population of the qualitative part of the research included professors, managers and senior experts in the field of information technology, as well as professors, managers and senior experts in the field of investment and development of Islamic Azad University. To determine the samples of this research and determine this group of experts, 16 non-random sampling methods were used. Semi-structured interview tools and a researcher-made questionnaire were used to collect data. Data analysis method was a fuzzy Delphi technique based on thematic analysis method. The results of the research showed that strategic policy making has three components: policy analysis and formulation, strategic policy implementation and strategic policy evaluation, and also information technology outsourcing has seven components of information technology system performance, service delivery. System support, green information technology, applied information technology gap, strategic importance, organizational and project characteristics and project supplier characteristics.

Keywords: Policy Making, Outsourcing, Information Technology, Strategy

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

[1]  http://www.shahrashub.com/db/t3policy.htm )

[2] - Group Model

[3]  Smith & Komar

[4]  Qin

[5]  WAJNER

[6]  Samson

[7]  - Cao

[8]  - Pankowska

---