بازمفهوم سازی استراتژی فناوری اطلاعات: پیامدهای نظری و عملی
الموضوعات :مازیار گنجور 1 , سهراب خلیلی شورینی 2 , محمود البرزی 3 , سید محمد زرگر 4
1 - گروه مهندسی فناوری اطلاعات، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
2 - دانشیار، عضو هیات علمی گروه مدیریت ، دانشکده اقتصاد و مدیریت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه آموزشی مدیریت فناوری اطلاعات. دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات. تهران. ایران.
4 - استادیار، گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
الکلمات المفتاحية: استراتژی فناوری اطلاعات, مرور سیستماتیک کیفی, بازمفهوم‌سازی,
ملخص المقالة :
بیش از پنجاه سال از مطرح شدن مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات می‌گذرد. به دلیل تغییر در مفاهیم پایه‌ای استراتژی چه از منظر عملی و چه نظری این مفهوم نیز با تغییراتی زیادی روبرو شده است که نیاز به درک مجدد آن در زمینه و زمانه جدید مورد نیاز است.هدف این مقاله بررسی روند تاریخی شکل‌گیری این مفهوم و سپس بازمفهوم‌سازی آن برای کاربست آن در حال و آینده فناوری اطلاعات در سازمان‌هاست. از این رو، با بکارگیری روش مرور سیستماتیک کیفی، ابتدا جستجوی جامعی در منابع اطلاعاتی صورت گرفت پس از آن با استفاده روش تحلیل محتوا از نوع کیفی با رویکرد تلخیصی، اسناد برگزیده تحلیل گردیدند. این اسناد در شش موضوع که در برگیرنده روش‌شناسی سیستمهای اطلاعاتی ، برنامه‌ریزی رسمی، برنامه‌ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات ، توسعه توانمندی‌های فناوری اطلاعات، توسعه استراتژی خرد فناوری اطلاعات و بستر فناوری اطلاعات به مثابه استراتژی است، طبقه‌بندی شدند. پنج مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات به منزله برنامه، استراتژی فناوری اطلاعات به منزله پشتیبانی از کسب و کار، استراتژی فناوری اطلاعات به منزله الگو، استراتژی فناوری اطلاعات به منزله مُبَدّل کسب و کار و استراتژی فناوری اطلاعات به منزله منظر، شناسایی شده اند. بررسی‌ها نشان داد که مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات به منزله منظر مورد توجه قرار گرفته است. این مفهوم به بررسی خردبنیاد‌های استراتژی، نقش استراتژیست‌ها، گفتمان حاکم بر سازمان و رفتارهای شناختی و انگیزشی کارکنان و چگونگی شکل‌گیری استراتژی‌های پیدایشی می‌پردازد و پیشنهاد تحقیقاتی نوینی برای پژوهشگران به همراه می‌آورد.
فصلنامه آینده پژوهی مدیریت سال سی و چهارم/شماره135/زمستان1402 |
مازیار گنجور(نویسنده مسئول)
گروه مهندسي فناوري اطلاعات، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ايران
ganjoo@gmail.com
دکتر سهراب خلیلی شورینی
گروه مدیریت ، دانشکده اقتصاد و مدیریت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ايران
دکترمحمود البرزی
گروه مدیریت ، دانشکده اقتصاد و مدیریت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ايران
دکتر سید محمد زرگر
گروه مدیریت، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ايران
چکیده:
بیش از پنجاه سال از مطرح شدن مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات می‌گذرد. به دلیل تغییر در مفاهیم پایه‌ای استراتژی چه از منظر عملی و چه نظری این مفهوم نیز با تغییراتی زیادی روبرو شده است كه درك مجدد آن در زمينه و زمانه جديد مورد نياز است.
هدف این مقاله بررسی روند تاریخی شکل‌گیری مفهوم استراتژي فناوري اطلاعات و سپس بازمفهوم‌سازي آن براي كاربست آن در حال و آينده استراتژي فناوري اطلاعات در سازمان‌هاست.از این رو، با بکارگیری روش مرور سیستماتیک كيفي، ابتدا جستجوی جامعی در منابع اطلاعاتی صورت گرفت پس از آن با استفاده از روش تحلیل محتوا از نوع کیفی با رویکرد تلخیصی، اسناد برگزیده تحلیل گردیدند.
پس از پالایش اسناد بدست آمده، این اسناد در شش موضوع که در برگیرنده روش‌شناسی سیستمهای اطلاعاتی ، برنامه‌ریزی رسمی، برنامه‌ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات (شامل همسویی استراتژیک، جستجو و کشف فرصت‌های فناوری اطلاعات در توسعه مزیت رقابتی، مدیریت سبد فناوری اطلاعات و توسعه معماری و سیاست تکنولوژی)، توسعه توانمندی‌های فناوری اطلاعات، توسعه استراتژی خرد فناوری اطلاعات و استراتژی فناوری اطلاعات به مثابه يك بستر طبقه‌بندی شدند. سپس بر اساس نظریات پایه‌ای مرتبط با هر طبقه، پنج مفهوم از استراتژی فناوری اطلاعات شناسایی گردید. استراتژی فناوری اطلاعات به منزله برنامه، استراتژی فناوری اطلاعات به منزله پشتیبانی از کسب و کار، استراتژی فناوری اطلاعات به منزله الگو، استراتژی فناوری اطلاعات به منزله مُبَدّل کسب و کار و استراتژی فناوری اطلاعات به منزله منظر، پنج مفهوم شناسایی شده‌اند.
بررسی‌ها نشان داد که امروزه دو مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات به منزله برنامه و استراتژی فناوری اطلاعات به منزله پشتیبانی از کسب و کار به ندرت مورد بررسی قرار می‌گیرند و مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات به منزله مُبَدّل سررشته برنامه‌های تحقیقاتی قرار گرفته است. مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات به منزله منظر، به تازگی در پژوهش‌ها مورد توجه قرار گرفته است. این مفهوم به بررسی خردبنیاد‌های استراتژی، نقش استراتژیست‌ها، گفتمان حاکم بر سازمان و رفتارهای شناختی و انگیزشی کارکنان و چگونگی شکل‌گیری استراتژی‌های پیدایشی می‌پردازد و پیشنهاد تحقیقاتی نوینی برای پژوهشگران به همراه می‌آورد.
کلیدواژه‌ها: استراتژی فناوری اطلاعات ،مرور سیستماتیک كيفي، بازمفهوم‌سازي
1-
18 |
مدیران فناوری اطلاعات بیشتر بر این باورند که مدیران رده‌های بالاتر و بخش‌های دیگر شرکت درک مناسبی از استراتژی فناوری اطلاعات ندارند. از سوی دیگر، شُماری از مدیران بخش‌های مختلف شرکت به صراحت اذعان نموده‌اند که مدیران فناوری اطلاعات برای همه چیز پیشنهاد دارند، درحالیکه درک مناسبی از فعالیت‌های بخش‌های مختلف شرکت ندارند. شرکت مشاوره‌ای گارتنر در گزارشی، به درک مدیران مالی شرکت‌ها از روند شکل‌گیری استراتژی فناوری اطلاعات و چگونگی بکارگیری فناوری‌های نوین پرداخته است و در آن تاثیر درک متقابل مدیران مالی و مدیران فناوری اطلاعات را نشان داده است. در این گزارش آمده است که تنها 32 درصد مدیران مالی، مدیر فناوری اطلاعات را به عنوان شریک استراتژیک خود قلمداد می‌کنند داده‌های فوق نشان از رابطه نه چندان مناسبی بین مدیران فناوری اطلاعات و مدیران دیگر بخش‌ها دارد (Gartner Insight, 2023). آیا مدیران فناوری اطلاعات، مزیت با ارزشی در گوشه‌ای از ساختار شرکت دارند که بر اساس آن بتوانند زنجیره ارتباط بخش‌های سازمان باشند؟ پیتر ای های1 یکی از مشاوران فناوری اطلاعات در شرکت‌های بزرگ فراملیتی در یکی از کتاب‌های خود اشاره کرده است که زمانی استراتژی‌های فناوری اطلاعات بر استراتژی‌های کسب و کار و وظیفه‌ای مؤثر خواهند بود که ماهیت و مفهوم این استراتژی‌ها برای دیگر حوزه‌های وظیفه‌ای قابل درک باشد (High, 2014). تالون و همكاران نيز در مطالعه‌اي سيستماتيك به تغيير نقش مفهوم استراتژي فناوري اطلاعات در دهه اخير پرداخته و گوشزد كرده‌اند كه نگاه سازمانها از فناوري اطلاعات به عنوان سيستم پشتيبان به مفهوم ايجاد چابكي سازماني انتقال يافته است (Tallon et al., 2019). ديگر پژوهش‌هاي نيز بر تغيير مفهوم استراتژي فناوري اطلاعات به منزله‌ي توانمندساز استراتژي‌هاي چندگانه (Tariq et al., 2022)، اثر متقابل فرهنگ و استراتژي فناوري اطلاعات (Vos & Boonstra, 2022)، استراتژي فناوري اطلاعات به منزله بستر نوآوري (Chatterjee et al., 2020) توجه كرده‌اند؛ امّا بررسي جامعي در زمينه تغيير تاريخي مفاهيم و اشكال جديد اين مفهوم در پژوهش‌ها و سازمانها انجام نشده است. در این مقاله، مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات2 در طول یک دوره پنجاه‌ساله مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعات صورت گرفته در این دوره زمانی نشان دهنده تغییرات زیادی در روند تحقیقات است که عمدتاً ناشی از تغییر در درک سازمانها از استراتژی فناوری اطلاعات در محیط واقعی بوده است. پرسش اساسی در مقاله این است که امروزه استراتژی فناوری اطلاعات در سازمانها چه مفهومی دارد و روند تغییرات آن در طول دوره مطالعه چه بوده است. در ادامه این مقاله، ابتدا روش‌شناسی پژوهش ارائه شده، سپس پژوهش‌های صورت‌گرفته در حوزه استراتژی فناوری اطلاعات طبقه‌بندی شده‌اند و بر اساس این طبقه‌بندی و تحلیل محتوای متون، روند تغییر مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات شرح داده شده است. درپایان و بر اساس تحلیل صورت گرفته، مفهوم فراگیر استراتژی فناوری اطلاعات و دستور کار تحقیقاتی3 در این حوزه ارائه شده است.
2- روش‌شناسی
19 |
نمودار 1. مسیر غربال و بررسی اسناد جهت اجرای مرور سیستماتیک
سپس، این اسناد نهایی(72 سند) با استفاده از یک چک لیست مورد ارزیابی قرار گرفتند. محور اصلی چک لیست، بررسی ویژگی‌های موضوعی در مقاله، زمان ارائه سند، نظریه بنیادین و روش تحقیق مورد استفاده بود. سپس با استفاده از اطلاعات حاصل شده طبقه‌بندی موضوعی و تاریخی از پژوهش‌ها صورت گرفت. پس از آن با استفاده روش تحلیل محتوا از نوع کیفی با رویکرد تلخیصی، اسناد برگزیده تحلیل گردیدند (ایمان & نوشادی, 1390). اگرچه استفاده از این روش بیشتر برای تحلیل متون مصاحبه و ایجاد نظریات زمینه‌ای است اما در پژوهش‌هایی برای تحلیل متن مقالات و توسعه مفهوم نیز استفاده شده
است (Butler et al., 2016; de Farias et al., 2021; Seers, 2015).
20 |
3- مرور سیستماتیک پیشینه‌ها و طبقه‌بندی موضوعی پژوهش‌ها در حوزه استراتژی فناوری اطلاعات
14
|
13
|
12
|
11
|
10
|
21 |
3-1. روش‌شناسی سیستمهای اطلاعاتی به منزله استراتژی
|
3-2- برنامه‌ریزی رسمی
16
|
15
|
17
|
|
22 |
3-3- برنامه‌ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات
در مطالعاتی که عمدتاً از اواسط دهه 80 و سپس دهه 90 میلادی انجام شد، موضوع استراتژی فناوری اطلاعات به یک موضوع کسب و کار تبدیل شد. اِرل18 ، 28 پروژه برنامه‌ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات در سازمانها را به طور عمیق مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد که هدف سازمانها از این پروژه‌ها، همسویی سرمایه‌گذاری سیستمهای اطلاعاتی با اهداف کسب و کار، جستجو و کشف فرصت‌های فناوری اطلاعات در توسعه مزیت رقابتی، مدیریت سبد (پورتفوی) فناوری اطلاعات و توسعه معماری و سیاست تکنولوژی بوده است (Earl, 1993). مدل‌های بسیار گوناگونی در این طبقه‌بندی‌های توسط پژوهشگران مختلف تهیه شده است. این دوره از نظر پژوهش بسیار گسترده است. به همین دلیل در این‌جا هر بخش آن جداگانه شرح داده می‌شود.
3-3-1- همسویی استراتژیک
19
|
18
|
|
|
3-3-2- جستجو و کشف فرصت‌های فناوری اطلاعات در توسعه مزیت رقابتی
20
|
|
23 |
3-3-3- مدیریت سبد (پورتفوی) فناوری اطلاعات
مدیریت سبد فناوری اطلاعات به عنوان یک خروجی ملموس یا نوعی اولویت‌بندی استراتژی‌ها، مورد استفاده قرار گرفته است. این دیدگاه که از اواسط دهه 80 در حوزه استراتژی فناوری اطلاعات وارد شده است به مجموعه فعالیت‌های مک فارلین21 باز می‌گردد. مک فارلین در این دوره یک ماتریس دوبعدی با تبعیت از الگوی استراتژی بوستن ارائه نمود که در محور افقی آن اثرات استراتژیک سیستمهای عملیاتی موجود و در محور عمودی آن اثرات استراتژیک سبد توسعه فناوری اطلاعات قرار گرفته است. انواع نقش‌های فناوری اطلاعات در این چارچوب جای می‌گیرد (McFarlane, 1984). پس از او خصوصاً در دهه 80 میلادی نمونه‌های دیگری از این ماتریس‌های دوبعدی ارائه گردید که هدف همه آنها طبقه‌بندی انواع استراتژی‌ها و در نهایت طبقه‌بندی انواع فعالیت‌ها و پروژه‌ها در حوزه فناوری اطلاعات است (R D Galliers, 1987; Ives & Learmonth, 1984; Munro & Huff, 1985; Sullivan, 1985; Ward, 1987). پس از آن علاقه به این روش فروکش نمود و مدیریت سبد فناوری اطلاعات به سوی روش‌های سرمایه‌گذاری و مدیریت پروژه فناوری اطلاعات هدایت شده است.
3-3-4- توسعه معماری و سیاست تکنولوژی
این بخش به موضوع معماری سازمانی باز می‌گردد. عمده چارچوب‌های معماری سازمانی با توسعه مجموعه‌ای از سیاست‌ها و مدل‌های معماری کلان آغاز می‌شوند. برخی از کارها که عمدتاً در تیم‌های مشاوره‌ای انجام شده‌اند بر این موضوع تمرکز کرده‌اند. برای نمونه چارچوب‌های TOGAF، FEAF و نمونه چارچوب معماری سازمانی ایران، فرایندهایی را برای توسعه سیاست تکنولوژی اطلاعات در سازمانها پیشنهاد نموده‌اند. تنها برای یک نمونه، مايي22 و ديگران بر اساس تحقيقاتي كه توسط شركت كاپ‌گميني23هدايت مي‌گرديد، به بسط مدل هندرسون- ون‌كاترمن پرداختند و بر اساس نتايج به‌دست آمده، مدلي براي همسویی معماري سازمانی و استراتژي‌هاي كسب و كار ارائه نمودند. از دید آنها براي بهره‌برداري از فناوري اطلاعات در سازمانها بايستي وضعيت استراتژيك و عملياتي فناوري اطلاعات در سازمان مورد بررسي قرار گيرد (Maes et al., 2000). همچنین آویسون24 و دیگران، هرگونه كوشش براي تبديل مفهوم همسویی به روشي عملي را نيازمند چارچوبي مرجع، جهت آميختن رويكردهاي استراتژيك و عملياتي دانستند و براي توسعه اين چارچوب كلي، به تركيب چارچوب مديريت اطلاعات و چارچوب معماري يكپارچه‌شده25(IAF) پرداختند (Avison et al., 2004; Tamm et al., 2022). در هر حال توسعه معماری سازمانی و موضوع استراتژی فناوری اطلاعات به گونه‌ای با یکدیگر عجین شده‌اند و لازم و ملزوم یکدیگر تلقّی می‌شوند.
3-4- توسعه توانمندی‌های26 فناوری اطلاعات
21 22 23 24
|
25 26 27
|
|
|
24 |
28 29 30
|
31 32
|
3-5- توسعه استراتژی خرد30 فناوری اطلاعات
25 |
3-6- بستر36 فناوری اطلاعات به مثابه استراتژی
همانطور که اشاره شد در مرورهای انجام شده جهت طبقه‌بندی موضوعی به پنج طبقه اشاره شده است اما در سال‌های اخیر در برخی از منابع مجموعه‌ای از مطالعات به موضوع کسب و کارهای دیجیتال و استراتژی‌های تحقق آنها پرداخته اند. ظهور استراتژی‌های کسب و کار دیجیتال، خصوصا استراتژی‌هایی که توسط منابع دیجیتال شک ل می‌گیرند یک از موضوع جدید است. در حقیق ت پاسخ به این پرسش که چه فعالیت‌های در سازمان جنبه دیجیتال دارند و برای دیجیتال کردن آنها چه نوع استراتژی‌هایی بایستی اعمال گردد. در نهایت آیا این استراتژی‌ها می‌توانند به افزایش عملکرد سازمان بیانجامند و یا می‌توانند به استراتژی کسب و کار تبدیل گردند. حتی در مواردی مبدل37 کسب و کارهای در حال افول باشند (Coltman et al., 2015). بستر فناوری اطلاعات به عنوان مهمترین منبع دیجیتال، مرکز توجه این مجموعه تحقیقات استراتژی فناوری اطلاعات است. به گونه‌ای دیگر در این طبقه ادعا می‌شود که بستر فناوری اطلاعات اصلی‌ترین منبع رشد سازمانی است و به تکنولوژی یا بستر بسیار فراتر از مجموعه‌ای از ابزار نگریسته می‌شود و آن را حاصل نوآوری صنعتی و اجتماعی می‌داند.
4- یافته‌های تحلیل کیفی
برای شناسایی مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات از مطالعه دقیق متون موجود در هر حوزه موضوعی استفاده شد. مطالعه متون تا زمانی ادامه یافت که اقناع اطلاعاتی صورت گرفت. بدین صورت که هر متن با تمرکز بر مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات خط به خط بررسی گردید. هر خط یک واحد معنا بود که برخی از آنها با توجه به پرسش تحقیق دارای ارتباطی با مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات بودند. واحدهای معنای مرتبط به صورت واحد معنای فشرده شده درآمده و سپس کدی برای آنها شناسایی گردید. این کد از خود متن و نظریات مرتبط استخراج گردید. برای نمونه در جدول زیر نمونه‌ای از بررسی چند واحد معنا از چندین متن ارائه شده است.
جدول 1. نمونه‌ای از بررسی متن و دستیابی به کدها
36 37
|
|
[1] Peter A. High
[2] در این متن استراتژی فناوری اطلاعات و استراتژی سیستمهای اطلاعاتی معادل هم درنظر گرفته شده‌اند. در بررسی مطالعات نیز همین موضوع قابل تایید است.
[3] Research Agenda
[4] Systems Development Methodologies
[5] IS Planning
[6] Andersen Consulting Method
[7] IBM Business Systems Planning
[8] Critical Success Factors
[9] Strategic Planning forInformation Systems (SPIS)
[10] Resource- Based theory
[11] Capability
[12] Activity-Base theory
[13] Mintzberg
[14] IS Strategizing
[15] Business System Planning
[16] Information Engineering
[17] Zachman
[18] Earl
[19] Henderson and Venkatraman
[20] Porter
[21] McFarlane
[22] Maee
[23] CAPGemini
[24] Avison
[25] Integrated Architecture Framework
[26] Capability
[27] Barny
[28] Competency
[29] Ciborra
[30] Micro Strategy
[31] Galliers
[32] Jarzabkowski
[33] Sub Community
[34] Ambidexterity
[35] Tushman and O’Reilly
[36] Platform
[37] Transform
33 34 35
|
|
مرجع | واحد معنا | واحد معنای فشرده شده | کد | ||
|---|---|---|---|---|---|
(Henfridsson & Lind, 2014; J. Morton et al., 2022) | Our understanding of information systems (IS) strategy has been dominated by the idea that deliberate managerial planning is essential when using information systems for strategic positioning and performance (Bakos and Treacy, 1986; Kettinger et al., 1994), aligning IS strategy to the firm’s business strategy (Avison et al., 2004; Henderson and Venkatraman,1993), controlling the strategic information systems cycle (Galliers,1991;Gottschalk,1999),and building IS competence and capability for competitive advantage in turbulent environments (Nevo and Wade, 2011; Pavlou and El Sawy, 2006; Peppard and Ward, 2004). | deliberate managerial planning strategic positioning performance IS-Business alignment controlling the strategic information systems cycle IS competence Capability competitive advantage turbulent environments
| برنامه‌ریزی آگاهانه در مقابل پیدایشی نقش فناوری اطلاعات در جایگاه‌یابی استراتژیک اثراستراتژی فناوری اطلاعات بر عملکرد همسویی استراتژیک فناوری اطلاعات و کسب و کار شایستگی سیستم اطلاعاتی و نقش آن در توسعه شایستگی‌های کسب و کار نقش استراتژی فناوری اطلاعات در مزیت رقابتی نقش استراتژی فناوری اطلاعات در محیط نامطمئن | ||
(Chen et al., 2023; Nevo & Wade, 2011) | At the heart of the Nevo and Wade model is the concept of the IT enabled resource, which is a system (or a subsystem, depending on one’s perspective) comprised of an IT asset and an organizational resource (OR) in a relationship.
| IT enabled resource IT asset organizational resource | نقش دارایی‌های فناوری اطلاعات در توانمد‌سازی منابع سازمانی | ||
| Intensive industry collaboration builds upon networks of trust. ..... Collecting and analyzing data as outside observers is not satisfying! Researchers should extend existing relationships, but they have to advance their engagement in the solution of SIS business problems and thus help companies crate and sustain IS-supported competitive advantage. | collaboration trust outside observers existing relationships SIS business problems IS-supported competitive advantage | پشتیبانی سیستمهای اطلاعاتی از شبکه‌های همکاری جهت ایجاد اعتماد | ||
(Baker & Niederman, 2014; Yetton et al., 2022) | The IS function should play a critical role in the success of organizational integration for three main reasons: (1) Since business processes are closely tied to supporting information systems, information systems need also be accounted for when building a unified firm; (2) Because management decision making is largely based on complete, accurate, and timely information, effective integration of IS can provide the data needed for such decision ... | IS function organizational integration business processes supporting IS decision making
| نقش وظایف فناوری اطلاعات در یکپارچگی سازمانی از طریق اتصال فرایندهای کسب و کار، پیشتیبانی در تصمیم‌سازی و توسعه قابلیت‌ها |
28 |
پس از شناسایی کد‌های استخراج‌شده، این کدها مورد بررسی کمی قرار گرفتند و تواتر هر یک در متون مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین تواتر کدها ابتدا مغایرت نوشتاری بین مفاهیم شناسایی و مفاهیم به صورت آنچه که بیشتر مرسوم است درآمدند. همچنین پس از بررسی کمی آنها کدها در زیر
مقوله و در نهایت در مقوله‌هایی‌های طبقه‌بندی گردیدند. جدول زیر نمونه‌ای از کدها، تواتر آنها، زیر مقولات استخراج‌شده را نشان می‌دهد.
جدول 2. نمونه‌ای از کدها و زیرمقوله شناسایی شده
کدها | تواتر | زیرمقوله |
نقش فناوری اطلاعات در جایگاه‌یابی استراتژیک
| 15 | نقش استراتژیک فناوری اطلاعات |
نقش استراتژی فناوری اطلاعات در مزیت رقابتی | 32 | نقش استراتژیک فناوری اطلاعات |
نقش استراتژی فناوری اطلاعات در مدیریت فرایندهای کسب و کار نگاه فرایندی | 20 | نقش عملیاتی فناوری اطلاعات |
پلت‌فرم‌های الکترونیک به عنوان منبع سازمانی متابع فناوری اطلاعات محور | 40 | منابع فناوری اطلاعات و نقش آن در استراتژی کسب و کار |
نقش فرهنگ در استراتژی فناوری اطلاعات | 8 | فناوری اطلاعات و نقش آن در ایجاد درک مشترک سازمانی |
محیط محیط پر آشوب | 40 | نقش استراتژی فناوری اطلاعات در پاسخ به محیط‌های پرآشوب |
پیکربندی ارزش ارزش کسب و کار از فناوری اطلاعات | 2 | ایجاد ارزش از فناوری اطلاعات یا ارزش‌افزایی اطلاعات |
.... | .... | .... |
29 |
سپس زیر مقوله‌ها مورد بررسی قرار گرفته و مقوله اصلی از آن استخراج گردید. جدول زیر این مقوله‌ها را نشان می‌دهد.
جدول 3.مقولات و زیرمقوله‌های شناسایی شده
مقوله‌ها | زیرمقوله‌ها | |
|---|---|---|
نقش استراتژی فناوری اطلاعات | نقش رسمی(برنامه رسمی) نقش پشتیبانی از استراتژی کسب و کار نقش عملیاتی نقش استراتژیک ایجاد الگوها و توسعه قابلیت‌ها مبدل کسب و کار ایجاد چشم‌انداز توسعه دیدگاه فنی فرهنگی | |
نوع استراتژی فناوری اطلاعات | آگاهانه پیدایشی | |
تمرکز استراتژی فناوری اطلاعات | استقلال حوزه وظیفه‌ای فناوری اطلاعات از کسب و کار رویکرد بالا به پایین (تمرکز بر استراتژی کسب و کار) رویکرد پایین به بالا(تمرکز بر توسعه قابلیت‌های فناوری اطلاعات) ادغام استراتژی حوزه وظیفه‌ای و کسب و کار توسعه درک مشترک با تمرکز بر فرهنگ سازمانی تمرکز بر رهبری و قدرت فناوری اطلاعات در سازمان | |
خروجی عملی | بودجه‌ریزی توسعه استراتژی کسب و کار توسعه محیط مناسب برای توسعه قابلیت‌ها
هدایت سرمایه‌گذاری در فناوری اطلاعات ایجاد فرهنگ فنی | |
نوع همسویی یا تناسب | درون وظیفه‌ای عمودی محیطی بینا وظیفه‌ای ساختاری فراوظیفه‌ای وفرهنگی | |
رفتار استراتژیک | دوگانه نوآرانه تحلیل‌گرانه واکنشی محافظه‌کارانه |
30 |
39
|
5- باز مفهوم‌سازی استراتژی فناوری اطلاعات
38
|
31 |
43 44
|
4041 42
|
32 |
اگر مقوله‌های اشاره شده در جدول 2 و تفسیر ارتباط آنها را در نظر بگیریم می‌توان به این نکته دست یافت که پنج تم اساسی در مطالعات قابل بررسی است. برای شناسایی این پنج تم محقق از نظریات مینتزبرگ استفاده نموده است .بر اساس این پنج تم می‌توان پنج مفهوم از استراتژی فناوری اطلاعات در اسناد شناسایی کرد. شرح این مفاهیم بر اساس مقولات در جدول شماره 4 ارائه شده است.
[1] Firm-level
[2] Construct
[3] Process-level
[4] Function level
[5] Practitioner
[6] Phenomena
[7] Micro foundation
45
|
33 |
تم ویژگی‌ها | استراتژی فناوری اطلاعات به منزله یک برنامه | استراتژی فناوری اطلاعات به منزله پشتیبانی از کسب و کار | استراتژی فناوری اطلاعات به منزله الگو | استراتژی فناوری اطلاعات به منزله مبدل1 کسب و کار | استراتژی فناوری اطلاعات به منزله منظر | |
|---|---|---|---|---|---|---|
طبقه‌بندی موضوعی | برنامه‌ریزی رسمی | برنامه‌ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات | توسعه توانمندی‌های فناوری اطلاعات | توسعه توانمندی‌های فناوری اطلاعات بستر فناوری اطلاعات به مثابه استراتژی | توسعه توانمندی‌های فناوری اطلاعات توسعه استراتژی‌ها خرد فناوری اطلاعات | |
دوره تاریخی | 1960-2000 | 1985-2010 | 1995- تاکنون | 2005 - تاکنون | 1995- تاکنون | |
نوع استراتژی | آگاهانه | آگاهانه | پیدایشی | آگاهانه | پیدایشی | |
نقش استراتژی فناوری اطلاعات | نقش رسمی(برنامه رسمی)
| نقش پشتیبانی از استراتژی کسب و کار، نقش عملیاتی و نقش استراتژیک | ایجاد الگوها و توسعه قابلیت‌ها
| مبدل کسب و کار
| ایجاد چشم‌انداز توسعه دیدگاه فنی فرهنگی | |
تمرکز | کاملا وظیفه‌ای است و تمرکز بر فناوری اطلاعات است. این استراتژی فارغ از استراتژی کسب و کار شکل می‌گیرد. | ابتدا استراتژی کسب و کار تشخیص داده شده و سپس بر اساس استراتژی کسب و کار مجموعه‌ای از فعالیت ها و پروژه‌ها برای فناوری اطلاعات تدوین می‌گردد. | تمرکز بر شناسایی قابلیت‌های فناوری اطلاعات و پرورش آنهاست. همچنین فناوری اطلاعات به عنوان یک منبع سازمانی در نظر گرفته‌می‌شود که این منبع و قابلیت‌ها توسط استراتژی فناوری اطلاعات شکل می‌گیرند. | استراتژی فناوری اطلاعات و کسب و کار در هم ادغام می‌شوند. و شکل‌دهنده استراتژی کسب و کار دیجیتال می‌شوند. | استراتژی فناوری اطلاعات ایجادکننده درک مشترک در سازمان است. که افزایش قدرت فناوری اطلاعات و پذیرش نقش رهبری در سازمان است.
| |
جنبه عملی | نتیجه نهایی استراتژی | نتیجه نهایی بهبود و تقویت استراتژی‌های کسب و کار است. استراتژی فناوری اطلاعات به صورت بخشی از استراتژی کسب و کار توسعه می‌یابد و خودش یک استراتژی نیست. | ایجاد یک محیط مناسب برای شکل‌گیری قابلیت‌ها و سپس بهره‌گیری از آن در استراتژی کسب و کار است. | شکل‌گیری یک کسب و کار جدید مبتنی بر فناوری اطلاعات یا کسب و کار دیجیتال | هدایت سرمایه‌گذاری ها و تصمیمات بر اساس فرهنگ شکل‌گرفته توسط فناوری اطلاعات | |
نوع همسویی | همسویی درون وظیفه‌ای | همسویی عمودی (بالا به پایین) همسویی محیطی | همسویی عمودی (پایین به بالا) همسویی بینا وظیفه‌ای همسویی ساختاری | ادغام یا همسویی فرا وظیفه‌ای | همسویی فرهنگی | |
رفتار استراتژیک | واکنشی
| محافظه‌کارانه تحلیل‌گرانه
| نوآرانه
| دوگانه | نوآرانه
|
34 |
[1] Transformer
35 |
نمودار 2. نمودار جریان تاریخی مطالعات استراتژی فناوری اطلاعات (این مقاله)
6- پیشنهاد دستور کار تحقیقاتی در حوزه استراتژی فناوری اطلاعات
همانطور که در روند شکل‌گیری مفاهیم استراتژی فناوری اطلاعات گفته شد، امروزه پژوهش‌های نادری در دو مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات به عنوان برنامه و پشتیبانی کسب و کار انجام می‌گیرد. بررسی‌های مجدد نیز نشان داد که پژوهش‌هایی در این دو مفهوم که در اسناد 2010 به بعد دیده می‌شود تکرار مطالب قبلی است و نکات جدیدی ندارد. اما در سه مفهوم دیگر استراتژی فناوری اطلاعات شکاف‌هایی قابل شناسایی است. برای شناسایی شکاف‌های تحقیقاتی، اسناد مربوط به سه مفهوم بار دیگر بازخوانی شد و از دو نگاه روش‌شناسی و موضوعی مورد بررسی دوباره قرار گرفتند. در بررسی روش‌شناسی، گرایش به رویکرد پیدایشی در مقابل آگاهانه، تعمیم‌پذیری نتایج و سطح تحلیل و در بررسی موضوعی، پرسش‌های جدید پژوهشی و پیشنهادات پژوهشی آینده مطرح شده در اسناد، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی به مجموعه‌ای از پیشنهادات که در ادامه مطرح می‌شوند، انجامید.
46
|
شکل‌گیری استراتژی فناوری اطلاعات از پدیده نوع دوم است. از این رو، بایستی ابتدا ارکان اصلی شکل‌گیری فناوری اطلاعات شناسایی و سپس تعامل میان آنها مورد بررسی قرار گیرد. در مطالعات اندک صورت گرفته، از روش تحقیق کیفی و مفاهیم سیستمهای پویا استفاده شده است. طراحی مجموعه مطالعاتی با این فنون پژوهشی می تواند درک ما را از مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات در سازمانها گسترش دهد.
1. بررسی مجدد تعمیم‌پذیری پژوهش‌ها
36 |
2. تغییر سطح تحلیل از کلان به خرد
بررسی اسناد نشان می‌دهد که بخش وسیعی از پژوهش‌ها در سطح تحلیل کلان یا سطح بنگاه4 اجرا شده است و مطالعات کمی به سطح تحلیل خرد توجه نموده‌اند. با نگاهی به طبقه‌بندی موضوعی ارائه شده (6 طبقه) تنها در طبقه استراتژی خرد فناوری اطلاعات سعی شده است سطح تحلیل را خردتر گردد و به فرایندها و وظایف و افراد توجه شود. در مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات به منزله منظر نیز، همین موضوع قابل ردیابی است. تغییر سطح تحلیل از کلان به خرد به تازگی در پژوهش‌ها مورد توجه قرار گرفته است، به گونه‌ای که آن را موضوع روز می‌نامند. خردتر نمودن سطح تحلیل پیشنهادی است که در آینده می‌تواند طرح‌های تحقیقاتی جدیدی را با محوریت استراتژی وظیفه‌ای، فرایند و افراد تاثیرگذار بر استراتژی پوشش دهد. شناسایی شکل‌های جدید نوآوری، نقش استراتژیست‌ها و تیم‌های آنها در توسعه استراتژی فناوری اطلاعات، نقش گفتگوی5 حاکم بر عاملان خرد سازمان در شکل‌گیری استراتژی فناوری اطلاعات، بررسی رویکردهای شناختی و انگیزشی در توسعه استراتژی فناوری اطلاعات در سازمان و شناسایی و بررسی خُردبنیادهای (Micro foundations) استراتژی فناوری اطلاعات فهرستی از پیشنهادات برای خرد نمودن سطح تحلیل است.
3. شکل‌گیری استراتژی کسب و کار دیجیتال
در مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات به منزله مُبدّل کسب و کار خصوصاً در حوزه استراتژی کسب و کار دیجیتال پرسش‌هایی هست که می‌توانند مبنایی برای پیشنهادات آتی تحقیقاتی باشند. پرسش اول به این باز می گردد که طرفداران استراتژی کسب و کار دیجیتال مدعی‌اند که فناروی اطلاعات سبب ایجاد استراتژی کسب و کار یا خود کسب و کار می‌شود. بنابراین استراتژی‌های کسب و کار و فناوری اطلاعات از هم قابل تشخیص نیستند. آیا واقعا همین طور است؟ پرسش دوم این است که آیا بین عملکرد و استراتژی فناوری اطلاعات رابطه‌ای دو طرفه وجود دارد؟ آیا استراتژی‌های دیجیتال هم همین طورند؟ و پرسش سوم به این موضوع باز می گردد که چگونه اجبارها یا نیروهایی مانند مشاوران، سازمانهای حکومتی و جوامع حرفه‌ای و گروه‌های فشار بر استراتژی فناوری اطلاعات تاثیر می‌گذارند و آن را ضروری می‌کنند؟
4. یکپارچگی، بازپیکربندی، بهره‌برداری و توزیع مجدد منابع فناوری اطلاعات در سازمان
در یکی از آخرین مطالعات مروری صورت گرفته در مفهوم استراتژی فناوری اطلاعات به منزله یک الگو ، یک شکاف مطالعاتی در این مفهوم شناخته شده است (Bogers et al., 2019; Daniel et al., 2014)، که هنوز پاسخ مناسبی به آن داده نشده است. برخی از نویسندگان توانمندی‌های پویا6 را به مثابه یک فرایند و برخی دیگر به مثابه یک روال توصیف می‌کنند. ترکیب این دو مفهوم ما را به یک تعریف عمومی نزدیک می‌کند که عبارت است از: فرایندهایی از شرکت -به ویژه فرایندهایی برای یکپارچگی، بازپیکربندی، بهره‌برداری و توزیع منابع- که از منابع در جهت تطابق یا تغییر بازار استفاده می‌کنند. بنابراین، توانمندی‌های پویا روال‌های استراتژیک و سازمانی هستند که شرکت‌ها از طریق آنها منابع را پیکربندی می‌کنند. این پیکربندی به صورت ظهور در بازار، برخورد، جدا شدن، تکامل و مرگ خود را نشان می‌دهد. این توانمندی‌ها در شرایط اقتصادی گوناگون متفاوت هستند و متفاوت عمل می‌کنند. چرا و چگونه؟ پاسخ به این پرسش موضوع بازسازی مجددمنابع برای دستیابی به رقابت پایدار را به همراه دارد که خصوصاً در ادغام7 منابع شرکت‌ها نقش موثری دارد.
4748 49
|
50 51 52
|
37 |
Amit, R. H., Zott, C., & Navarra, unieversity of. (2010). Business model innovation: Creating value in times of change. ISES Business school.
Arun, K., & Yildirim Ozmutlu, S. (2022). Narratives of environmental munificence of 3PL firms on the relationship between dynamic capabilities, strategic management and organizational performance. Journal of Strategy and Management, 15(1), 96–118.
Avison, D., Jones, J., Powell, P., & Wilson, D. (2004). Using and validating the strategic alignment model. The Journal of Strategic Information Systems, 13(3), 223–246.
Baker, E. W., & Niederman, F. (2014). Integrating the IS functions after mergers and acquisitions: Analyzing business-IT alignment. The Journal of Strategic Information Systems, 23(2), 112–127.
Barney, J., & Felin, T. (2013). What are microfoundations? The Academy of Management Perspectives, 27(2), 138–155.
Barton, P. S., & Peters, D. H. (1992). The ASB Bank: an IT case study in sustained competitive advantage. The Journal of Strategic Information Systems, 1(3), 165–170.
Bharadwaj, A. S. (2000). A resource-based perspective on information technology capability and firm performance: an empirical investigation. MIS Quarterly, 169–196.
Bhatt, G. D., & Grover, V. (2005). Types of information technology capabilities and their role in competitive advantage: An empirical study. Journal of Management Information Systems, 22(2), 253–277.
Bogers, M., Chesbrough, H., Heaton, S., & Teece, D. J. (2019). Strategic management of open innovation: A dynamic capabilities perspective. California Management Review, 62(1), 77–94.
Buhl, H. U., Fridgen, G., König, W., Röglinger, M., & Wagner, C. (2012). Where’s the competitive advantage in strategic information systems research? Making the case for boundary-spanning research based on the German business and information systems engineering tradition. The Journal of Strategic Information Systems, 21(2), 172–178.
Butler, A., Hall, H., & Copnell, B. (2016). A guide to writing a qualitative systematic review protocol to enhance evidence‐based practice in nursing and health care. Worldviews on Evidence‐Based Nursing, 13(3), 241–249.
Carr, N. G. (2003). IT doesn’t matter. Educause Review, 38, 24–38.
Chan, R. Y. K. (2021). Do chief information officers matter for sustainable development? Impact of their regulatory focus on green information technology strategies and corporate performance. Business Strategy and the Environment, 30(5), 2523–2534. https://doi.org/10.1002/bse.2761
Chan, Y. E., Reich, B. H., & Brown, T. (2007). IT alignment: what have we learned? Journal of Information Technology, 17(4), 297–315.
Chatterjee, S., Moody, G., Lowry, P. B., Chakraborty, S., & Hardin, A. (2020). Information Technology and organizational innovation: Harmonious information technology affordance and courage-based actualization. The Journal of Strategic Information Systems, 29(1), 101596.
Chen, X., Dai, Q., & Na, C. (2023). How finance shared services affect profitability: an IT business value perspective. Information Technology and Management, 1–16.
Ciborra, C. (1994). The grassroots of IT and strategy. Strategic Information Systems, 3–24.
Clemons, E. K., & Row, M. C. (1991). Sustaining IT advantage: The role of structural differences. MIS Quarterly, 275–292.
Coltman, T. R., Tallon, P. P., Sharma, R., & Queiroz, M. (2015). Strategic IT alignment: twenty-five years on. Journal of Information Technology, 43(2), 1–10.
Cragg, P., King, M., & Hussin, H. (2002). IT alignment and firm performance in small manufacturing firms. The Journal of Strategic Information Systems, 11(2), 109–132.
Daniel, E. M., Ward, J. M., & Franken, A. (2014). A dynamic capabilities perspective of IS project portfolio management. The Journal of Strategic Information Systems, 23(2), 95–111.
38 |
Dehning, B., & Stratopoulos, T. (2003). Determinants of a sustainable competitive advantage due to an IT-enabled strategy. The Journal of Strategic Information Systems, 12(1), 7–28.
Drnevich, P. L., & Kriauciunas, A. P. (2011). Clarifying the conditions and limits of the contributions of ordinary and dynamic capabilities to relative firm performance. Strategic Management Journal, 32(3), 254–279.
Dvorak, R. E., Holen, E., Mark, D., & Meehan, W. F. (1997). Six principles of high-performance IT. McKinsey Quarterly, 164–179.
Earl, M. J. (1993). Experiences in strategic information systems planning. MIS Quarterly, 1–24.
Evans, M. K., & Hague, L. R. (1962). master plan for information-systems. Harvard Business Review, 40(1), 92–103.
Felin, T., Kauffman, S., & Zenger, T. (2020). Microfoundations of resources: a theory. SSRN Scholarly Paper ID, 3549865.
Ferreira, J. J., Fernandes, C. I., Guo, Y., & Rammal, H. G. (2022). Knowledge worker mobility and knowledge management in MNEs: A bibliometric analysis and research agenda. Journal of Business Research, 142, 464–475.
Galliers, R D. (1987). Information technology planning within the corporate planning process. Controlling Projects within an Integrated Management Framework, Pergamon, Oxford.
Galliers, Robert D. (2006). On confronting some of the common myths of Information Systems strategy discourse: towards a revised framework. OLKC Conference Proceedings.
Gartner Insight. (2023). Guide To IT Strategic Plan.
Gerow, J. E., Thatcher, J. B., & Grover, V. (2015). Six types of IT-business strategic alignment: an investigation of the constructs and their measurement. European Journal of Information Systems, 24(5), 465–491.
Grant, D., & Yeo, B. (2022). Resource-based view of the Productivity Paradox. Technology Analysis & Strategic Management, 1–16.
Henderson, J. C., & Venkatraman, N. (1993). Strategic alignment: Leveraging information technology for transforming organizations. IBM Systems Journal, 32(1), 4–16.
Henfridsson, O., & Lind, M. (2014). Information systems strategizing, organizational sub-communities, and the emergence of a sustainability strategy. The Journal of Strategic Information Systems, 23(1), 11–28.
High, P. A. (2014). Implementing world class IT strategy: How IT can drive organizational innovation. John Wiley & Sons.
Huang, J., Newell, S., Huang, J., & Pan, S.-L. (2014). Site-shifting as the source of ambidexterity: Empirical insights from the field of ticketing. The Journal of Strategic Information Systems, 23(1), 29–44.
Ives, B., & Learmonth, G. P. (1984). The information system as a competitive weapon. Communications of the ACM, 27(12), 1193–1201.
Keen, P. G. W. (1993). Information technology and the management difference: a fusion map. IBM Systems Journal, 32(1), 17–39.
Kettinger, W. J., Grover, V., Guha, S., & Segars, A. H. (1994). Strategic information systems revisited: a study in sustainability and performance. MIS Quarterly, 31–58.
King, W. R., & Cleland, D. I. (1975). A new method for strategic systems planning. Business Horizons, 18(4), 55–64.
Kirchmer, M. (2012). Business process oriented implementation of standard software: how to achieve competitive advantage efficiently and effectively. Springer Science & Business Media.
Koch, H. (2010). Developing dynamic capabilities in electronic marketplaces: A cross-case study. The Journal of Strategic Information Systems, 19(1), 28–38.
Kriebel, C. H. (1968). The strategic dimension of computer systems planning. Long Range Planning, 1(1), 7–12.
Luftman, J. N. (1996). Competing in the information age: strategic alignment in practice. Oxford University Press.
39 |
Mata, F. J., Fuerst, W. L., & Barney, J. B. (1995). Information technology and sustained competitive advantage: A resource-based analysis. MIS Quarterly, 487–505.
McFarlane, F. W. (1984). Information technology changes the way you compete. Harvard Business Review, Reprint Service.
Merali, Y., Papadopoulos, T., & Nadkarni, T. (2012). Information systems strategy: Past, present, future? The Journal of Strategic Information Systems, 21(2), 125–153.
Morton, J., Amrollahi, A., & Wilson, A. D. (2022). Digital strategizing: An assessing review, definition, and research agenda. The Journal of Strategic Information Systems, 101720.
Morton, M. S. S. (1991). The corporation of the 1990s: Information technology and organizational transformation. Oxford University Press.
Munro, M. C., & Huff, S. L. (1985). Information technology and corporate strategy. Business Quarterly, 50(2), 18–24.
Nevo, S., & Wade, M. (2011). Firm-level benefits of IT-enabled resources: A conceptual extension and an empirical assessment. The Journal of Strategic Information Systems, 20(4), 403–418.
Page, M. J., McKenzie, J. E., Bossuyt, P. M., Boutron, I., Hoffmann, T., Mulrow, C. D., Shamseer, L., & Moher, D. (2020). Mapping of reporting guidance for systematic reviews and meta-analyses generated a comprehensive item bank for future reporting guidelines. Journal of Clinical Epidemiology, 118, 60–68.
Peppard, J., Galliers, R. D., & Thorogood, A. (2014). Information systems strategy as practice: Micro strategy and strategizing for IS. J. Strategic Inf. Sys., 23(1), 1–10.
Peppard, J., & Ward, J. (2004). Beyond strategic information systems: towards an IS capability. The Journal of Strategic Information Systems, 13(2), 167–194.
Piccoli, G., & Ives, B. (2005). Review: IT-dependent strategic initiatives and sustained competitive advantage: a review and synthesis of the literature. MIS Quarterly, 29(4), 747–776.
Porter, M. E., & Millar, V. E. (1985). How information gives you competitive advantage. Harvard Business Review, Reprint Service.
Powell, T. C., & Dent-Micallef, A. (1997). Information technology as competitive advantage: The role of human, business, and technology resources. Strategic Management Journal, 18(5), 375–405.
Price, C. (2022). Syntheses Synthesized: A Look Back at Grant and Booth’s Review Typology. Evidence Based Library and Information Practice, 17(2), 132–138.
Reich, B. H., & Benbasat, I. (1996). Measuring the linkage between business and information technology objectives. MIS Quarterly, 55–81.
Ross, J. W., Weill, P., & Robertson, D. (2006). Enterprise architecture as strategy: Creating a foundation for business execution. Harvard Business Press.
Sabherwal, R., & Chan, Y. E. (2001). Alignment between business and IS strategies: A study of prospectors, analyzers, and defenders. Information Systems Research, 12(1), 11–33.
Saxena, A., Venkatagiri, S., & Bandi, R. K. (2022). Conflict management in agile distributed development: evidence from product development and services engagements. Information Technology and Management, 1–20.
Seers, K. (2015). Qualitative systematic reviews: their importance for our understanding of research relevant to pain. British Journal of Pain, 9(1), 36–40.
Silvius, A. J. (2014). Exploring Differences in the Perception of Business & IT Alignment. Communications of the IIMA, 7(2), 3.
Steininger, D. M., Mikalef, P., Pateli, A., & Ortiz-de-Guinea, A. (2022). Dynamic capabilities in information systems research: A critical review, synthesis of current knowledge, and recommendations for future research. Journal of the Association for Information Systems, 23(2), 447–490.
Sullivan, C. H. (1985). Systems planning in the information age. Sloan Management Review, 26(2), 3–12.
40 |
Tallon, P. P., & Kraemer, K. L. (2007). Fact or fiction? A sensemaking perspective on the reality behind executives’ perceptions of IT business value. Journal of Management Information Systems, 24(1), 13–54.
Tallon, P. P., Queiroz, M., Coltman, T., & Sharma, R. (2019). Information technology and the search for organizational agility: A systematic review with future research possibilities. The Journal of Strategic Information Systems, 28(2), 218–237.
Tamm, T., Seddon, P. B., & Shanks, G. (2022). How enterprise architecture leads to organisational benefits. International Journal of Information Management, 67, 102554.
Tariq, E., Alshurideh, M., Akour, I., & Al-Hawary, S. (2022). The effect of digital marketing capabilities on organizational ambidexterity of the information technology sector. International Journal of Data and Network Science, 6(2), 401–408.
Tushman, M. L., & O’Reilly III, C. A. (2006). Ambidextrous organizations: Managing evolutionary and revolutionary change. Managing Innovation and Change, 170.
Vos, J. F. J., & Boonstra, A. (2022). The influence of cultural values on Enterprise System adoption, towards a culture–Enterprise System alignment theory. International Journal of Information Management, 63, 102453.
Ward, J. (1987). Information Systems & Technology Application Portfolio Management An Assessment Of Matrix-Based Analaysis. Journal of Information Technology, 3(3), 205–215.
Wu, L.-Y. (2006). Resources, dynamic capabilities and performance in a dynamic environment: Perceptions in Taiwanese IT enterprises. Information & Management, 43(4), 447–454.
Yetton, P. W., Henningsson, S., Böhm, M., Leimeister, J. M., & Krcmar, H. (2022). How IT carve-out project complexity influences divestor performance in M&As. European Journal of Information Systems, 1–27.
Young, R. C. (1967). Systems and data processing departments need long-range planning. Computers and Automation, 30–33.
Zachman, J. (1987). A framework for information systems architecture. IBM Systems Journal, 26(3), 276–292.
Zachman, J. A. (1977). control and planning of information-systems. Journal of Systems Management, 28(7), 34–41.
Zachman, J. A. (1982). Business systems planning and business information control study: a comparison. IBM Systems Journal, 21(1), 31–53.
اخوان‌نیاکی, ا. (1380). مقایسه متدولوژی‌های ایجاد و توسعه سیستمهای اطلاعاتی. شرکت ایز ایران.
ایمان, محمد‌تقی, & نوشادی, محمود‌رضا. (1390). تحلیل محتوای کیفی. عیار پژوهش در علوم انسانی, 6(3), 15–44. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/964378
قراجه‌داغی, ج., & شورینی, س. خ. (1394). تفکر سیستمی ،مدیریت آشفتگی و پیچیدگی، پلت‌فرمی برای معماری کسب و کار. سازمان مدیریت صنعتی.
مشایخی, علی‌نقی, علی‌اکبر فرهنگی, سیروس علی‌دوستی و منصور مومنی. 1384. "بررسی عوامل کلیدی مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانهای دولتی ایران: کاربرد روش دلفی." مدرس علوم انسانی شماره 1(9) NAD: 191-232.
[1] Context
[2] Scientometrics
[3] Meta analyze
[4] Firm level
[5] Discourse
[6] Dynamic capability
[7] Merging
41 |
Abstract
Over fifty years have passed since the introduction of information technology (IT) strategy. This concept has changed drastically due to variations in the basic concepts of strategy, both theoretically and practically.
The present study is aimed to examine the historical process of the formation of this concept. Therefore, using the systematic review method and compendium content analysis, a comprehensive search was conducted on different databases.
After refining the retrieved documents, they were classified into six categories: methodology of information systems, formal planning, IT strategic planning (including strategic alignment, searching and discovering IT opportunities in the domain of competitive advantage, IT portfolio management, and development of technology policy and architecture), IT capability development, IT micro strategy development and IT platform as a strategy. Then, by studying selected texts, conceptual codes were extracted in accordance with the problem question. The codes are categorized into different categories. Then, five concepts of IT strategy were identified based on basic theories related to each category: IT strategy as a plan, as supporting businesses, as a pattern, as a business transformer, and as a perspective.
Results revealed that the two concepts of IT strategy as a plan and as supporting businesses are rarely studied nowadays. Few studies have been focused on IT strategy as a pattern, including the experimental examination of the results of this concept in various organizational contexts and investigation of dynamic capabilities. The concept of IT strategy as a business transformer focuses on the integration of business strategy and IT strategy and creation of digital businesses. Currently, this topic is a major research issue. The concept of IT strategy as a perspective has recently been regarded by researchers. This concept examines strategic micro-foundations, role of strategists, discourse governing organizations, employees’ cognitive and motivational behaviors, as well as formation of emergent strategies, and offers novel research suggestions for researchers.
KeyWords: IT strategy, Qualitative systematic review, Reconceptualization
بازمفهوم سازی استراتژی فناوری اطلاعات: پیامدهای نظری و عملی
