تاثیر نانو فب ها با نگاهی به آیندۀ خلق ارزش و یکپارچگی سطوح تحقیق و توسعۀ نانو تکنولوژی

الموضوعات :

امراله دهقانی سانیج ¹ , تقی ترابی ² , عباس خمسه ³ , علیرضا بوشهری ⁴

1 - دانش آموخته دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - گروه مدیریت صنعتی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
4 - دانشکده مدیریت و فناوری های نرم، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 19 الخميس , جمادى الثانية, 1441 تاريخ التأكيد : 11 الجمعة , رجب, 1441 تاريخ الإصدار : 13 الجمعة , ذو الحجة, 1442

الکلمات المفتاحية: نانو تکنولوژی, تحقیق و توسعه, نانو فب, مدلسازی معادلات ساختاری,

ملخص المقالة :

یکی از ضروری ترین مسائل در مورد فعالیت های تحقیق و توسعه برقراری ارتباط بین سطوح مختلف تحقیق و توسعه است. بدون این مهم نمی توان به تاثیر مثبت فعالیت های تحقیق و توسعه بر روی توسعه اقتصادی و نوآوری امیدوار بود. هدف از این پژوهش، تعیین میزان تاثیر نانو فب ها در حوزه نانو تکنولوژی در بر قراری ارتباط بین سطوح مختلف تحقیق و توسعه و نیز تاثیر این مراکز بر نتایج نهایی فعالیت های تحقیق و توسعه است. در این تحقیق گردآوری داده ها از روش مطالعات کتابخانه ای و مطالعات میدانی صورت گرفته است که طی آن 29عامل تحقیق مشخص گردید. پس از آن پرسشنامه پژوهش طراحی و توزیع گردید. در نهایت پس از تکمیل پرسشنامه توسط 32 نفر از مدیران و کارشناسان حوزه نانو تکنولوژی ، داده های جمع آوری شده با استفاده از معادلات ساختاری و نرم افزار اسمارت پی ال اس تحلیل گردید و مدل پژوهش، مورد برازش قرار گرفت. و شاخص ها در 5 عامل برای مدل طراحی شده پذیرفته شد. نتایج، نشانگر آن است که تعدیل گر نانو فب تاثیر معنا دار و مثبتی بر خلق ارزشِ فعالیت های تحقیق و توسعه همچنین حلقه آخر تحقیق و توسعه یعنی تحقیقات توسعه ای دارد. از این پژوهش می توان نتیجه گرفت بدون وجود مراکز نانو فب فعالیت های تحقیق و توسعه در سطوح بنیادی و کاربردی نمی توانند به راحتی به حلقه انتهایی یعنی صنعت متصل شوند و منجر به محصول نهایی و خلق ارزش شوند.

نص كامل:



 

تاثیر نانو فب ها با نگاهی به آیندۀ خلق ارزش و یکپارچگی سطوح تحقیق و توسعۀ نانو تکنولوژی

 

 

 

چکیده

یکی از ضروری ترین مسائل در مورد فعالیت های تحقیق و توسعه¹ برقراری ارتباط بین سطوح مختلف تحقیق و توسعه است. بدون این مهم نمی توان به تاثیر مثبت فعالیت های تحقیق و توسعه بر روی توسعه اقتصادی و نوآوری امیدوار بود. هدف از این پژوهش، تعیین میزان تاثیر نانو فب ها² در حوزه نانو تکنولوژی در بر قراری ارتباط بین سطوح مختلف تحقیق و توسعه و نیز تاثیر این مراکز بر نتایج نهایی فعالیت های تحقیق و توسعه است. در این تحقیق گردآوری داده ها از روش مطالعات کتابخانه ای و مطالعات میدانی صورت گرفته است که طی آن 29عامل تحقیق مشخص گردید. پس از آن پرسشنامه پژوهش طراحی و توزیع گردید. در نهایت پس از تکمیل پرسشنامه توسط 32 نفر از مدیران و کارشناسان حوزه نانو تکنولوژی³، داده های جمع آوری شده با استفاده از معادلات ساختاری⁴ و نرم افزار اسمارت پی ال اس⁵  تحلیل گردید و مدل پژوهش، مورد برازش قرار گرفت. و شاخص ها در 5 عامل برای مدل طراحی شده پذیرفته شد. نتایج، نشانگر آن است که تعدیل گر نانو فب تاثیر معنا دار و مثبتی بر خلق ارزشِ فعالیت های تحقیق و توسعه همچنین حلقه آخر تحقیق و توسعه یعنی تحقیقات توسعه ای دارد. از این پژوهش می توان نتیجه گرفت بدون وجود مراکز نانو فب فعالیت های تحقیق و توسعه در سطوح بنیادی و کاربردی نمی توانند به راحتی به حلقه انتهایی یعنی صنعت متصل شوند و منجر به محصول نهایی و خلق ارزش شوند.

واژه های کلیدی: نانو فب، نانو تکنولوژی، تحقیق و توسعه، مدلسازي معادلات ساختاري

 

 

مقدمه

نانو تکنولوژی به عنوان يك موج تکنولوژی جديد از پتانسيل فراواني براي متحول نمودن صنايع برخوردار است. بسياري از صاحب نظران و دانشمندان از نانو تکنولوژی به عنوان انقلاب صنعتي آتي ياد مي كنند كه تمامي علوم را تحت تأثير قرار خواهد داد (میلر و سنجن⁶، 2008). و رشته هاي مختلف بدون گرايش به مباحث فنّاوري نانو در دهه هاي آينده فرصتي براي رشد نخواهند داشت (سلطاني، 1383).

از طرفی نقش و اهمیت تحقیق و توسعه از نیمه دوم قرن بیستم به طور مداوم در حال افزایش بوده است. به طوریکه در طی 50 سال اخیر تمامی کشورهاي صنعتی و به تبع آن کشورهاي در حال توسعه عمدۀ توجه و اهتمام خود را در جهت تقویت و ارتقاي سطح شاخص هاي مختلف تحقیقات مصروف ساخته اند. لذا بین تحقیقات و نوآوري و در نتیجه میزان پیشرفت حقیقی هر کشور، رابطه مستقیم وجود دارد (کشاورز و همکاران 1389). اما باید توجه داشت که تحقيق و توسعه فرآيندی پويا و مستمر از تحقيقات بنیادی، كاربردي و توسعه اي است كه نتايج علمي هر مرحله به صورت ذخيره اي با ارزش به عنوان ورودي مرحله بعد باید مورد استفاده قرار گیرد، (یونسکو⁷، 1982). دانشگاه ها با انجام تحقیقات بنیادی موجب افزایش و تقویت زیر بنای دانش می شوند. بنابراین، فعالیت اصلی دانشگاهها ایجاد پایه دانش ملی از طریق توجه بیشتر به تحقیقات بنیادی است (کشاورز و همکاران. 1389). بارنز و راجکان⁸ (2019) شاخص ترین خروجی دانشگاه را مقالات چاپ شده بیان می کنند. ایوانسوویک و کوویک⁹ (2018) ضمن پژوهشی در خصوص رتبه بندی دانشگاه ها، عواملی مانند تعداد مقالات، تعداد ارجاعات، اساتید و فارغ التحصیلان را از شاخص های عمده ارزیابی مراکز دانشگاهی معرفی نموده اند. همچنین زارعی و همکاران (1393) دانشگاهها، موسسات تحقیقاتی و بخش صنعت را متولی انجام فعالیت های تحقیق و توسعه دانسته و به ارزيابي كارايي نسبي عملكرد تحقيق و توسعة ايران پرداخته اند. در این پژوهش نیز نتایج فعالیت های تحقیق و توسعه در دانشگاه ها را تعداد مقالات و شاخص های سازمان های تحقیقاتی را میزان هزینۀ تحقیق و توسعه، توسعه محصول، توسعه فرآیند و یا تکنولوژی بیان نموده اند. همچنین خروجی تحقیق و توسعه در صنعت را ثبت پتت و توسعه بازار دانسته اند. مغفرتی و همکاران (1393) نیز شاخص های ارزیابی بخش تحقیق و توسعۀ واحدهای صنعتی را توسعه محصول، فرآیند و تکنولوژی جدید، کاهش هزینه های تولید، ثبت پتنت و بهینه سازی محصولات موجود و توسعه بازار دانسته اند.

در نانو تکنولوژی نیز فرض بر این است که بیشترِ تحقیقات بنیادی در دانشگاه ها و آزمایشگاه های ملی انجام خواهد شد (کارگروه بین المللی علوم نانو¹⁰، 2001). میازاکی و ایسلام¹¹ (2007) طی پژوهشی به مقایسه فعالیت های تحقیق و توسعه در سه بخش دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و صنعت پرداخته اند و ضمن مقایسه جایگاه کشورهای مختلف از نظر چاپ مقالات، و ثبت اختراع در حوزه نانو تکنولوژی، ایجاد آزمایشگاه های تحقیق و توسعه ملی و پارک های صنعتی را برای نتیجه بخش بودن فعالیت های تحقیق و توسعه پیشنهاد داده اند. از سوی دیگر ماتئوسی و همکاران¹² (2018) بیان می دارند که به دلیل عدم ارتباط بین تحقیقات بنیادی و توسعۀ صنعتی، در نانوتکنولوژی از نظر انتشارات نتایج چشمگیری به دست آمده است اما از نظر بهره برداری در بخش صنعت چنین نبوده است. لذا حمایت دولت برای ایجاد اکوسیستم نانو تکنولوژی در جهت نوآوری از طریق تهیه زیرساخت های لازم برای فعالیت های تحقیق و توسعه را ضروری می دانند.

 اغلب، تحقیقات در مراحل اولیۀ توسعه، توسط دولت سرمایه گذاری می شود، در حالی که صنعت به طور معمول در مراحل نهایی سرمایه گذاری می کند. در نتیجه، نوآوران برای به دست آوردن بودجه عمومی یا سرمایه گذاری خصوصی در مراحل میانی ​​نوآوری که به آن دره مرگ می گویند با مشکل مواجه می شوند. برای نوآورانِ حوزه نانو تکنولوژی، این مرحله  می تواند به صورت تلاش برای توسعه یک تکنولوژی یا محصول جدید و یا تلاش برای توسعه یک فرآیند تولید جدید بیان شود. در واقع دره مرگ نشانگر کمبود حمایت کافی از مراحل میانی ​​توسعه یک محصول یا یک روش برای تولید محصول جدید است (دفتر مسئولیت پذیری دولت¹³، 2014)

در بسیاری از کشورها موسساتی به عنوان سازمان های پژوهش و فناوری¹⁴، و یا سازمان های مشابه ایفا کننده نقش حلقۀ واسط پژوهش و تکنولوژی بین دانشگاه، و صنعت بوده و بخش مهمی از زیرساخت های توسعة علم، فناوری و نوآوری را تشکیل می دهند. نقش اصلی این سازمان ها واسط بودن بین تحقیقات و تولید می باشد (انصاری، طیبی، 1392). این مراکز حلقه های پیوند میان یافته های پژوهشی علمی از یک سو و کاربرد فنی از سوی دیگر بوده و در واقع حلقۀ رابطی هستند که دانشگاه ها و مراکز پژوهشی را به صنعت پیوند می دهند. آنچه در این مراکز تولید می شوند تکنولوژی است (آذر پژوه، حامدزاده. 1378). در نانو تکنولوژی، نانوفب ها حلقه واسط بین تحقیقات دانشگاهی و صنعتی هستند و نقش سازمان های پژوهش و فناوری در این حوزه را بازی می کنند. نانو فب ها مراکز ملی، آموزشی، خدماتی و همکاری با دسترسی آزاد هستند که در برنامه های کاربردی دانشگاهی و صنعتی در ساخت و توصیف محصولات نانو تکنولوژی متمرکز هستند (آلبرتا¹⁵، 2019). در واقع می توان گفت مسیر مستقیمی از نتایج تحقیق در دانشگاه ها به سوی کاربران بالقوه نهایی تعریف نشده است (نویکس و همکاران¹⁶، 2017).

هدف این پژوهش بررسی میزان تاثیر نانو فب ها بر خلق ارزش و یکپارپگی سطوح مختلف تحقیق و توسعه در حوزه نانو تکنولوژی می باشد. لذا سئوال اصلی این پژوهش بدین شکل مطرح می گردد که نقش تعدیل گری نانو فب ها بر رابطه سطوح مختلف تحقیق و توسعه و خلق ارزش در نانو تکنولوژی به چه میزان است؟

پیشینه پژوهش

تحقیق بنیادی،کار تجربی یا نظری است که عمدتاً به منظور کسب آگاهی­های جدید از منشأ پدیده­ها و حقایق قابل مشاهده انجام می­گیرد، بدون اینکه هیچ کاربرد و استفاده خاصی برای آن در نظر گرفته شود. تحقیق بنیادی، خواص، ساختارها و ارتباطات مختلف را به منظور پروراندن و آزمودن فرضیه­ها، نظریه­ها یا قوانین تحلیل می­کند. نتایج تحقیق بنیادی معمولاً قابل فروش نیست بلکه در مجلات علمی منتشر می­شوند یا به همکاران ذینفع منتقل می­شود. تحقیق کاربردی، تحقیق اصیلی است که به منظور کسب آگاهی­های جدید انجام می­گیرد و چنین تحقیقی عمدتاً به طرف اهداف یا مقاصد عملی خاصی هدایت می­شود و تحقیقات توسعه ای، کار نظام­مندی است که با استفاده از آگاهی­های حاصله از تحقیق یا تجربه عملی در جهت تولید مواد، فرآورده­ها یا تمهیدات جدید، ابداع فرآیندها، نظامها یا خدمات جدید انجام می­شود؛ یا در آنچه که تولید می­شده یا معمول است اصلاحات اساسی به عمل می­آورد (سازمان همکاری و توسعه اقتصادی¹⁷، 2015). از طرف دیگر چگونگی ایجاد یک زیرساخت متعادل برای تحقیق و توسعه نانو تکنولوژی، پیشبرد زمینه های تحقیق و رشد نیروی علمی و فنی برای آینده را ممکن خواهد ساخت. در این راستا سه سطح متفاوت در زیرساخت های تحقیق و توسعه نانو تکنولوژی یعنی تحقیقات بنیادی، کاربردی و توسعه ای بایستی مورد توجه قرار گیرد (کارگروه بین المللی علوم نانو، 2001). شایان ذکر است، اصطلاح "نانو تکنولوژی" یک تکنولوژی منحصر به فرد را توصیف نمی‌کند، بلکه طیفی از تکنولوژی هایی را در برمی‌گیرد که در ساختمان مواد بیولوژیکی و غیر بیولوژیکی در "اندازه نانو" عمل می‌کنند. نانوتکنولوژی در رابطه با مواد، سیستم ها و فرآیندهایی که در مقیاس100 نانومتر¹⁸ یا کمتر عمل می‌کنند، تعریف شده است (میلر و سنجن، 2008). نانوتکنولوژی، توانمندي توليد مواد، ابزارها و سيستمهاي جديد با در دست گرفتن كنترل در سطوح ملكولي و اتمي و استفاده از خواصي است كه در آن سطوح ظاهر ميشود. كاربردهاي وسيع اين عرصه به همراه پيامدهاي اقتصادي، اجتماعي، سياسي و حقوقي آن، اين تکنولوژی را به عنوان يك زمينه فرا رشته اي و فرا بخشي مطرح نموده است. استفاده از اين تکنولوژی در اغلب علوم از جمله علوم پزشكي، پتروشيمي، علوم مواد، صنايع دفاعي، الكترونيك و كامپيوترهاي كوانتومي باعث شده است كه تحقيقات در زمينه نانو به عنوان يك چالش اصلي علمي و صنعتي پيشروي جهانيان باشد (آل عمران و دیگران، 1392). موسسه تحقیقاتی لوکس¹⁹ چارچوبی را برای زنجیره ارزش نانو تکنولوژی معرفی کرده است، طبق این چارچوب می توان عملکرد شرکت های فعال در حوزه کاربرد و تجاری سازی نانو تکنولوژی را ارزیابی نمود (وانگ و گوآن²⁰، 2012). در این چارچوب، محصولات فناوری نانو را می توان به چهار دسته تقسیم کرد: نانومواد، مواد واسطه ایی نانویی، محصولات نانویی و نانو ابزار این طبقه بندی منطبق بر زنجیره ارزش بوده و نشانگر ارزش افزوده هر مرحله است. این تقسیم بندی ارزیابی جایگاه کشورها را از نظر پیشرفت نانو تکنولوژی بدون نیاز به جزییات مربوط به کسب و کارهای مختلف ممکن می سازد (آلنکار وهمکاران²¹، 2007). شکل 1 این زنجیره ارزش را نشان می دهد.

 

شکل 1 زنجیره ارزش نانو تکنولوژی (موسسه تحقیقاتی لوکس، 2006)

 

علی و سینها²² (2014) ضمن بیان بهبود عملکرد و کاهش هزینه های تولید محصولات تجاری شده و همچنین ارائه محصولات جدید بعنوان دست آورد نانو تکنولوژی، فاصله بین تحقیقات بنیادی و کاربرد نانو تکنولوژی در صنعت را یکی از چالش های موجود در این زمینه عنوان کرده و بازیگران این حوزه را دانشگاه ها، موسسات تحقیقاتی و شرکت های خصوصی برشمرده اند. شمسی و نورمحمدی (1397) ضمن بررسی شاخص های معرفی شده از طرف سازمان هایی مانند یونسکو، سازمان همكاري اقتصادي و توسعه، مدل معرفی شده توسط مجمع جهاني اقتصاد و نظر خبرگان برای ارزیابی شرکت های دانش بنیان، عواملی مانند تعداد ثبت اختراع و میزان هزینه های تحقیق و توسعه را جزو شاخص های ارزیابی بخش صنعت ذکر نموده اند. چن و همکاران²³ (2018) نیز در سطح ملی و بدون مشخص نمودن مراکز انجام فعالیت های تحقیق و توسعه، خروجی این فعالیت ها را تعداد مقالات و ثبت پتنت ذکر کرده اند. شاپیرا و همکاران²⁴ (2011) طی پژوهشی جامع در مورد فعالیت های تحقیق و توسعه کشورهای مختلف از مرحله اکتشاف تا تجاری سازی، سهم آمریکا از محصولات تجاری شده نانویی را 54 درصد عنوان می کنند، در این پژوهش نیز مقالات و ثبت پتنت را به ترتیب شاخص های تحقیق و توسعه در دانشگاه و مراکز صنعتی عنوان نموده و تعداد شرکت های نانویی را شاخصی برای توسعه نانو تکنولوژی دانسته اند. وانگ و گوآن (2012) با مقایسه فعالیت های تحقیق و توسعه در نانوتکنولوژی بین کشورهای مختلف، ثبت پتنت را به عنوان شاخص خروجی دانشگاه ها، موسسات تحقیقاتی و بخش صنعت معرفی نموده اند و نتیجه گرفته اند در کشورهای صنعتی سهم بخش صنعت در ثبت پتنت نسبت به دو بخش دیگر بیشتر بوده است. در ایران ستاد ویژه توسعه فناوری نانو (1397) طی گزارش سالانه، ضمن ارائه فعالیت های یک ساله این ستاد، شاخص هایی از قبیل تعداد مقالات، ارجاعات مربوط به آن، تعداد شرکت ها و محصولات نانویی را به تفکیک حوزه های مختلف صنعتی ارائه نموده است. همچنین پایگاه آمار و اطلاعات استت ‌نانو²⁵ (2017) که از سال ۲۰۱۰ با استفاده از متدلوژی‌های علمی به استخراج آمار و اطلاعات نانو تکنولوژی پرداخته و مرجع محققان و سیاستگذاران در دنیا به حساب می‌آید شاخص هایی از قبیل میزان سرمایه گذاری، تعداد شرکت ها و محصولات نانویی را به تفکیک کشورهای مختلف آورده است.

اصطلاح مهم دیگر، سازمان­های پژوهش و فناوری است که گاهی مؤسسات پژوهش و فناوری²⁶ هم نامیده می شوند، این سازمان ها خدمات تحقیق و توسعه، فناوری و نوآوری را برای دولت، صنعت، بازار و سایر مشتریان ارائه می­کنند (جوزف²⁷، 2011). شریعتی و اردکانی (1395) طی پژوهشی به ارزیابی عملکرد سازمان های تحقیقاتی پرداخته اند و خروجی این سازمان ها را ثبت پتنت و فروش دانش فنی دانسته اند. سازمان­های پژوهش و فناوری با جاگیری میان صنعت، دولت و دانشگاه و تنوع در محتوای فعالیت­ها و قالب­های ارائه خدمت، فرصت مناسبی برای سیاست­گذاران مهیا می­سازد تا بتوانند روابط مناسبی میان اجزای نظام ملی نوآوری ایجاد نمایند (انصاری، سلطانزاده. 1392). اگر ما بازیگران مختلف را در یک سیستم نوآوری که بین تحقیقات بنیادی و بازار در امتداد یک طیف قرار گرفته‌اند، در نظر بگیریم، این بازیگران مختلف در فعالیت‌ها و عملکردهای متفاوتی شرکت می‌کنند. همانطور که در نمودار 1 نشان داده شده است، فعالیت‌های سازمان های پژوهش و فناوری به آنها اجازه می دهد تا تحقیقات بنیادی را به کاربرد و تجاری سازی تکنولوژی‌ها متصل کنند (مارتینز²⁸، 2016).

در نانو تکنولوژی، نانوفب ها (مانند سازمان­های پژوهش و فناوری) فعالیت های پژوهشی و تکنولوژیکی در حوزه نانو تکنولوژی را ترویج و هماهنگ کرده و طیف متنوعی از خدمات فن آوری سطح بالا را در پاسخ به خواسته های خاص و پیچیده شرکت ها ارائه می دهد. پروژه ها و تحقیقات کاربردی مربوط به نیازهای صنعتی را انجام می دهند و تجهیزات مورد نیاز برای تحقیقات نانو را با منابع و زیرساخت های اولیه ارائه می دهند (فرانکو، 2010).

 

نمودار1 RTO ها تحقیقات بنیادی را به کاربردهای تجاری و صنعتی وصل می‌کنند (یوگان²⁹، 2015)

 

ماموریت نانوفب ها انتقال دانش فنی و نتایج تحقیقات صنعتی به شرکت هایی است که می توانند از کاربرد نانو تکنولوژی بهره مند شوند. نانوفب ها با ساختارهای خود و با همکاری دانشگاه ها و دیگر بخش های عمومی و خصوصی، تجهیزات مورد نیاز برای تحقیقات نانو را فراهم می آورند (فرانکو³⁰، 2010). مراکز نانوفب به منظور تشویق و حمایت از فعالیتهای تحقیق و توسعه نانو تکنولوژی در دانشگاهها، مؤسسات تحقیقاتی و صنعت به عنوان یک مرکز عمومی متمرکز برای ارائه خدمات در حوزه نانو ایجاد شده اند. نانوفب ها مراکزی هستند که تمامی تجهیزات و امکانات مرتبط با تجزیه و تحلیل، ساخت، ارزیابی فرآیند و دیگر مواردی که برای انجام فعالیت های تحقیق و توسعه فناوری نانو لازم است را فراهم می نمایند (پارک و کیم³¹، 2006). چانگ و همکاران³² (2006) یکی از استراتژهای توسعه نانو تکنولوژی در کره جنوبی را افزایش هزینه های تحقیق و توسعه و توسعه زیرساخت های نانو تکنولوژی از جمله ایجاد دو مرکز نانو فب در سالهای 2002 تا 2004 (مرکز ملی نانو فب³³ و مرکز پیشرفته نانو فب³⁴ کره) ذکر می کنند. کره جنوبی پس از ایالات متحده آمریکا، ژاپن و آلمان به عنوان یکی از کشورهای برتر در نانو تکنولوژی قرار گرفته است، کره جنوبی از نظر علوم پایه و تکنولوژی‌های پیشرفته بسیار قوی نیست. پس چگونه می‌توان چنین فعالیت‌های قوی در تحقیقات نانو تکنولوژی و تجاری را توضیح داد؟ پاسخ این است که تلاش‌های هماهنگ شدۀ دانشگاه‌ها و دولت قطعاً به توسعه نانو تکنولوژی در جمهوری کره کمک کرده است. در این راستا موسسات تحقیقاتی ملی (نانو فب ها) تشویق شدند تا فناوری‌های مورد نیاز را برای پیاده سازی نانو تکنولوژی توسعه دهند، در حالی که دانشگاه‌ها برای آماده سازی منابع انسانی اقدام نمودند ( کیم و همکاران³⁵، 2010). همچنین در رابطه با نقش نانو فب ها در توسعه نانو تکنولوژی شورای تحقیقات ملی³⁶ امریکا (2011) طی گزارشی به ارزیابی مرکز علوم و فناوری نانو³⁷ به عنوان یکی از اصلی ترین نانو فب های امریکا پرداخته است. در این ارزیابی ضمن معرفی این نانو فب بعنوان سازمانی بی نظیر برای ارائه خدمات به کاربران همه بخش های صنعت، دانشگاه و دولت، از طریق قابلیت های چشمگیر ارائه تجهیزاتِ اندازه گیری و ساخت محصولات نانویی، توصیه می کند: با توجه به مأموریت این نانو فب برای افزایش رقابت ایالات متحده، همچنان تمرکز خود را روی صنعت به عنوان مشتری اصلی خود افزایش دهد. همچنین مرکز علوم و فناوری نانو (2010) طی گزارش دیگری ضمن برشمردن بسیاری از پروژه های تحقیق و توسعه که با صنعت های مختلف داشته است وظیفه این نانو فب را پشتیبانی و حمایت از شرکت های فعال در حوزه نانو تکنولوژی از مرحله کشف تا تولید محصول بیان می کند. این نانو فب امکان دسترسی به مدرن ترین ابزار های مورد نیاز برای بخش صنعت، دانشگاه و سایر سازمان های تحقیقاتی در رشته های مختلف، از جمله فیزیک، شیمی، علوم مواد، زیست شناسی مولکولی، رایانه، برق و مکانیک را فراهم نموده است. متغیرهای شناسایی شدۀ حاصل از مرور ادبیات را می توان به صورت جدول 1 خلاصه نمود.

جدول 1 شاخص های تعریف کننده متغیرهای شناسایی شده

عامل	شاخص	نماد	منبع
تحقیقات بنیادی	تعداد مقالات چاپ شده در نشریات بین المللی	Bas1	(بارنز و راجکان، 2019).(ایوانسوویک و کوویک، 2018). (زارعی و همکارن، 1393). ( چن و همکاران، 2018). (شاپیرا و همکاران، 2011).
	شاخص اچ- اندیکس مقالات چاپ شده	Bas2	(ایوانسوویک و کوویک، 2018).(ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017)
	تعداد اساتید دانشگاه حوزه نانو تکنولوژی	Bas3	(ایوانسوویک و کوویک، 2018).(ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017)
	تعداد رشته های نانو تکنولوژی در دانشگاهها	Bas4	(ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017)
	تعداد فارغ التحصیلان در حوزه نانو تکنولوژی	Bas5	(ایوانسوویک و کوویک، 2018).(ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017)
	آزمایشگاه ها و تجهیزات دانشگاهی	Bas6	(ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017)
تحقیقات کاربردی	تعریف پایان نامه های دانشگاهی بر مبنای نیاز صنعت	App1	(ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017)
	تولید نمونه اولیه ( پروتوتایپ)	App2	(یوگان، 2015). (ستاد نانو، 1397).
	تعداد ثبت اختراع توسط مراکز تحقیقاتی	App3	(وانگ و گوآن، 2012). (ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017)
	شبیه سازی یک سیستم، محصول یا فرآیند	App4	(وانگ و گوآن، 2012). (آلنکار وهمکاران، 2007).
تحقیقات توسعه ای	وجود واحد R&D در بخش صنعت	Dev1	(زارعی و همکارن، 1393). (شمسی و نور محمدی، 1397).
	میزان هزینه R&D در بخش صنعت	Dev2	(شمسی و نور محمدی، 1397). (استت نانو، 2017)
	تعداد ثبت اختراع توسط مراکز صنعتی	Dev3	(زارعی و همکارن، 1393). (مغفرتی و همکاران، 1393). (شمسی و نور محمدی، 1397). ( چن و همکاران، 2018). (شاپیرا و همکاران، 2011). (وانگ و گوآن، 2012)
	کاهش هزینه تولید	Dev4	(مغفرتی و همکاران، 1393). ( علی و سینها، 2014)
	تولید پایلوت(نمونه صنعتی محصول)	Dev5	(زارعی و همکارن، 1393). (شورای تحقیقات ملی، 2011).
نانو فب ها	تولید پرتوتایپ برای یک محصول جدید مطابق با نیاز صنعت	Nan1	(زارعی و همکارن، 1393). (شورای تحقیقات ملی، 2011). (مرکز علوم و فناوری نانو، 2010)
	ایجاد آزمایشگاههای تخصصی برای محصول نهایی	Nan2	(میازاکی وایسلام، 2007). (ماتئوسی و همکاران، 2018). (چانگ و همکاران، 2006). (مرکز علوم و فناوری نانو، 2010).
	تهیه استاندارد ها و اخذ تاییدیه های داخلی و بین المللی	Nan3	(شورای تحقیقات ملی، 2011). (مرکز علوم و فناوری نانو، 2010). (ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017)
	ایجاد تسهیلات R&D برای استارت آپ ها و شرکت های دانش بنیان	Nan4	(ماتئوسی و همکاران، 2018). (چانگ و همکاران، 2006). (شورای تحقیقات ملی، 2011). (مرکز علوم و فناوری نانو، 2010)
	دسترسی به تجهیزات اندازه گیری	Nan5	(ماتئوسی و همکاران، 2018). (چانگ و همکاران، 2006). (شورای تحقیقات ملی، 2011). (مرکز علوم و فناوری نانو، 2010)
	تجهیزات تولید و روش های تولید	Nan6	(ماتئوسی و همکاران، 2018). (چانگ و همکاران، 2006). (شورای تحقیقات ملی، 2011). (مرکز علوم و فناوری نانو، 2010)
	تعداد محققین	Nan7	(ستاد نانو، 1397).
خلق ارزش	افزایش سهم بازار	Cre1	(مغفرتی و همکاران، 1393). (ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017)
	تعداد محصولات تجاری شده	Cre2	(مغفرتی و همکاران، 1393). ( علی و سینها، 2014)(ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017). (وانگ و گوآن، 2012) (آلنکار وهمکاران، 2007).(موسسه تحقیقاتی لوکس، 2006)
	تولید نانو مواد	Cre3	(ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017).(وانگ و گوآن، 2012) (آلنکار وهمکاران، 2007).(موسسه تحقیقاتی لوکس، 2006)
	تولید مواد نانویی واسطه ای	Cre4	(ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017).(وانگ و گوآن، 2012) (آلنکار وهمکاران، 2007).(موسسه تحقیقاتی لوکس، 2006)
	تعداد شرکت های فعال در زمینه تولید محصولات نانویی	Cre5	(شاپیرا و همکاران، 2011).(ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017) (وانگ و گوآن، 2012). (آلنکار وهمکاران، 2007).(موسسه تحقیقاتی لوکس، 2006)
	طول عمر بیشتر محصولات	Cre6	(مغفرتی و همکاران، 1393). ( علی و سینها، 2014)
	بهبود عملکرد محصولات موجود	Cre7	(مغفرتی و همکاران، 1393). ( علی و سینها، 2014). (ستاد نانو، 1397). (استت نانو، 2017).

 

 

روش‌شناسی پژوهش

تحقیق حاضر، از نوع تحقیق پیمایشی است که به کمک ابزار پرسشنامه و روش مصاحبه حضوري و مکاتبه انجام شده است. و با توجه به اینکه نتایج این پژوهش قابلیت استفاده در شركتهای پژوهش محور و همچنین ستاد توسعه فناوری نانو را دارد، لذا پژوهش از حیث هدف كاربردی می باشد در این پژوهش ضمن بررسی منابع گوناگونِ مربوط به موضوع تحقیق، مدل تحقیق با توجه به جدول 1 به صورت شکل 2 تهیه گردید. بر اساس این مدل سه سطحِ تحقیقات بنیادی، کاربردی و توسعه ای در حوزه فناوری نانو به منظور ایجاد ارزش و توسعه اقتصادی انجام می پذیرد و نانو فب ها نقش مثبت و بسزایی در برقرای ارتباط بین سطوح مختلف تحقیق و توسعه ونیز خروجی نهایی فعالیت های تحقیق و توسعه خواهند داشت. برای تأیید شاخص های به دست آمده از تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار  اسمارت پی ال اس استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش 32 نفر از مدیران و كارشناسان ستاد توسعه فناوری نانو و مدیران شرکت های نانویی در دسترس انتخاب شده اند تمامی این شرکت ها تجربه تحقیق و توسعه و توسعه محصول را داشته اند. با توجه به محدود بودن جامعه آماری، از روش تمام شماری استفاده شده است. درصد فراوانی گروه های تحصیلی جامعه آماری شامل 25/31 درصد دكتری، 875/46 درصد كارشناسی ارشد و 875/21 درصد كارشناسی میباشد.

 

 

        در ‌این ‌پژوهش ‌روایی‌ پرسشنامه ها‌ با ‌استفاده‌ از ‌قضاوت‌ خبرگان ‌مورد ‌تایید ‌قرار‌گرفته ‌است.‌‌ همچنین‌روایی ‌واگرا‌ و‌ همگرا‌ نیز ‌با‌ نرم افزار‌ اسمارت پی ال اس انجام‌گردید. مطابق با الگوریتم تحلیل داده ها در پی ال اس پس از سنجش بارهای عاملی شاخص ها، باید به محاسبه وگزارش پایایی آلفای کرونباخ³⁸ بپردازیم با توجه به تعریف آلفای کرونباخ، هر قدر همبستگی مثبت بین سوالات بیشتر شود، میزان آلفای کرونباخ بیشتر خواهد شد و بالعکس، هرقدر واریانس میانگین سوالات بیشتر شود آلفای کرونباخ کاهش پیدا خواهد کرد. بدیهی است که هر قدر شاخص آلفای کرونباخ به 1 نزدیکتر باشد، همبستگی درونی بین سوالات بیشتر و در نتیجه پرسش ها همگن تر خواهند بود. کرونباخ، ضریب پایایی 45/0را کم، 7/0 را متوسط وقابل قبول، و 95/0 را زیاد پیشنهاد کرده است. (کرونباخ،1951) ‌برای‌سنجش‌ پایایی پرسشنامه‌ از ‌آلفای‌كرونباخ ‌استفاده ‌شده ‌است. 

 

یافته‌های پژوهش

در این پژوهش ابتدا با مرور ادبیات، تعداد 29 شاخص موثر بر 5 عاملِ تحقیقات بنیادی، تحقیقات کاربردی، تحقیقات توسعه ای، نانو فب ها و خلق ارزش در حوزه نانو فناوری مطابق جدول 1 شناسایی گردید و بر اساس آن پرسشنامه پژوهش طراحی و بین جامعه آماری توزیع و جمع آوری گردید. سپس داده ها وارد نرم افزار اسمارت پی ال اس شده و تحلیل گردید. برای بررسی اثر تعدیل گر در این تحقیق، ابتدا مدل را بدون تعدیل گر اجرا کرده و پس از بررسی های مورد نیاز مدل را با تعدیل گر اجرا می نماییم. شکل 2 مدل معادلات ساختاری همراه با ضرایب بارهای عاملی بدون تعدیل گر و شکل شماره 3 مدل معادلات ساختاری همراه با ضرایب بارهای عاملی با تعدیل گر را نمایش می دهد. با توجه به اینکه ضریب هیچکدام از بارهای عاملی کمتر از 7/0 نبودند تمامی 22 شاخص در مدل بدون تعدیل گر و همچنین تمامی 29 شاخص در مدل با تعدیل گر باقی ماندند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 2 مدل اندازه گیری اولیه در حالت تخمین ضرائب استاندارد(بار عاملی) مدل بدون تعدیل گر

بعد از اجرای مدل بدون تعدیل گر مدل را به صورت کلی و با تعدیل گر اجرا نموده و تست های مناسب را برای برازش مدل انجام دهیم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 3 مدل اندازه گیری اولیه در حالت تخمین ضرائب استاندارد(بار عاملی) مدل با تعدیل گر

 

 

مقدار ‌آلفای‌كرونباخ‌ محاسبه ‌شده‌ برای‌ تمامی‌عوامل ‌بالاتر ‌از ‌7/0 حاصل ‌شد،‌ لذا‌ پرسشنامه پژوهش ‌پایایی‌لازم‌ را ‌داراست. همچنین براساس ‌نتایج ‌حاصل ‌از ‌پایایی، ‌روایی ‌همگرا ‌و ‌كیفیت ‌مدل، آزمون های ‌‌‌‌‌‌‌‌‌اعتبار سنجی ‌مدل ‌اندازه گیری انعکاسی ‌در‌ جدول 2 ‌آمده ‌است كه‌ با‌ توجه ‌به‌ توضیحاتی ‌كه ‌در‌ ذیل‌ آمده‌ است‌ مشاهده‌ میشود‌ كه‌ همگی ‌در ‌محدوده‌ مجاز‌ و‌ مورد‌ تأیید ‌قرار گرفته اند. 

آزمون همگن بودن و برازش مدل های اندازه گیری: ملاک ‌مناسب‌ بودن ‌مقادیر‌ برای ‌ضرایب ‌بارهای ‌عاملی ‌در‌‌ اسمارت پی ال اس 7/0، ‌و بالاتر ‌میباشد (هایر و همکارن³⁹، 2006). در‌این‌نرم افزار ‌هر چه ‌بار عاملی‌‌ ‌بالاتر از‌ 7/0 باشد نشاندهنده ‌دقت ‌بیشتر مدل است. ‌مطابق ‌شکل 3 همه شاخص ها دارای بار عاملی بالاتر از 7/0 بوده و مورد قبول واقع شدند.

آزمون روایی همگرا و پایایی مدل اندازه گیری انعکاسی: معیار ‌مناسب ‌برای‌ آلفای‌ كرونباخ ‌برای‌ تمامی ‌عوامل ‌بالای‌‌7/0 است ‌(آذر و همکاران،1391‌). مطابق ‌با‌ یافته های ‌جدول 2 پایایی ‌تركیبی ‌و ‌ضریب‌ آلفای‌كرونباخ ‌و ‌پایایی ‌اشتراكی ‌به دست‌آمده‌ برای ‌متغیرها‌ نشان ‌میدهد ‌كه ‌سازگاری ‌درونی ‌در‌ حد ‌مطلوب‌ قرار ‌دارد.‌ همچنین‌ در خصوص‌ روایی ‌همگرا ‌با ‌توجه ‌به ‌نتایج‌ كلیه ‌بارهای ‌عاملی ‌سؤالات،‌ بعد ‌از ‌برازش ‌معنادار ‌میباشند. یعنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌  t-Value از‌قدر ‌مطلق‌‌ 96/1 بزرگتر ‌بوده ‌و ‌نیز ‌كلیه‌ بارهای ‌عاملی بزرگتر از 7/0 می باشند.‌ همچنین‌ میانگین ‌واریانس ‌استخراج ‌شده ‌بزرگتر ‌از 5/0 بوده‌ و ‌نیز ‌در‌ مقایسه ‌پایایی ‌تركیبی ‌با‌ میانگین ‌واریانس ‌استخراج‌ شده‌ برای ‌هر ‌یك ‌از ‌عوامل ‌‌ CR>AVEمیباشد. ‌لذا ‌می توان‌ نتیجه‌ گرفت ‌كه‌ مدل‌ پژوهش ‌از ‌روایی ‌همگرای ‌مناسبی ‌برخوردار ‌است. 

‌ بررسی ‌بار‌ تقاطعی ‌شاخص ها:‌ بار‌تقاطعی، ‌بار‌عاملی ‌هر ‌یك ‌از شاخص ها‌ را‌ بر ‌عامل ‌خود ‌و‌ دیگر‌ عامل ها ‌نشان ‌میدهد.‌ بار‌ عاملی ‌هر ‌شاخص ‌بر‌ عامل ‌خود ‌باید ‌حداقل‌‌ 1/0 بیشتر ‌از ‌بار‌‌ عاملی ‌آن ‌بر ‌دیگر ‌شاخص ها ‌باشد (فورنل و لارکر⁴⁰، 1981)‌. در ‌كلیه‌ موارد‌ خروجی ‌نرم افزار‌ تایید کننده این موضوع است.

‌ تست ‌فورنل ‌و‌ لاكر :‌در ‌این ‌تست ‌به‌ بررسی‌ همبستگی ‌مربوط‌ به‌ متغیرهای‌ پنهان‌ پرداخته‌ میشود ‌و ‌باید ‌تمامی ‌اعداد ‌قطر ‌اصلی ‌از ‌اعداد‌ زیر ستون ‌خود ‌بیشتر ‌باشند ‌كه ‌نشان دهنده‌ همبستگی ‌بین ‌متغیرهای ‌پنهان ‌میباشد‌(فورنل و لارکر، 1981). خروجی های ‌نرم افزار‌ نشاندهنده ‌تأیید ‌این‌ مطلب ‌است.

 كیفیت ‌مدل ‌اندازه گیری ‌و ‌مدل ‌ساختاری: ‌اگر ‌شاخص ‌اعتبار ‌اشتراک ‌مدل ‌اندازه گیری‌ ‌ SSE/SS0 یا‌همان CV-COM برای‌متغیرهای ‌پنهان‌ مثبت ‌باشد،‌ نشاندهنده ‌این ‌است ‌كه‌ مدل ‌اندازه گیری ‌كیفیت‌ مناسبی‌ دارد (فورنل و لارکر، 1981). در‌این ‌پژوهش‌ خروجی‌ نرم افزار ‌نشان‌ دهنده ‌اعداد ‌مثبت ‌بوده‌ و‌ كیقیت‌ مدل ‌اندازه گیری ‌و‌ ساختاری ‌را ‌تأیید ‌می نماید.

جدول  2 نتایج پایایی، روایی همگرا و کیفیت مدل

روایی همگرا		پایایی			متغیرهای مکنون
CR>AVE	میانگین واریانس استخراجی (AVE)	پایایی ترکیبی (CR)	پایایی اشتراکی  (Community)	آلفای کرونباخ
OK	854/0	949/0	854/0	943/0	تحقیقات بنیادی
OK	771/0	943/0	771/0	941/0	تحقیقات کاربردی
OK	731/0	950/0	731/0	938/0	تحقیقات توسعه ای
OK	632/0	896/0	632/0	855/0	نانو فب ها
OK	675/0	936/0	675/0	919/0	خلق ارزش

بررسی مدل ساختاری پژوهش: برآوردهای‌ روایی‌ و ‌پایایی ‌مدل ‌اندازه گیری ‌اجازه ‌ارزیابی ‌مدل‌ ساختاری ‌را‌ میسر‌ می سازد‌. شکل‌ 4 مدل ‌ساختاری ‌درحالت ‌تخمین ‌ضرایب ‌مسیر ‌می باشد كه ‌نشان دهنده ‌سهم ‌هریك ‌از عامل ها‌ در ‌مدل ‌بوده‌ و ‌شکل‌ 5 مدل ‌ساختاری ‌در حالت ‌معنا داری ‌ضرایب ‌مسیر‌ می باشد ‌كه‌‌ نشان دهنده ‌معنادار ‌بودن ‌رابطه ‌بین ‌متغیر ‌مستقل ‌و ‌وابسته‌ می باشد.

 

 

 

شکل4 مدل ساختاری در حالت تخمین ضرائب مسیر با تعدیل گر

 

 

 

شکل 5 مدل ساختاری در حالت معناداری ضرائب مسیر با تعدیل گر

برازش‌ مدل ‌ساختاری ‌با ‌استفاده ‌از‌ضرایب ‌معناداری بیانگر‌ آن ‌است‌ كه ‌این ‌ضرایب ‌باید ‌از‌ 96/1 بالاتر ‌باشند ‌تا‌ بتوان‌ در ‌سطح ‌اطمینان‌‌ 95 درصد‌ معنادار‌ بودن ‌آنها ‌را  ‌تایید ‌كرد ‌و ‌این ‌بدین ‌معناست‌ كه‌ متغیر‌ مستقل ‌با‌ متغیر ‌وابسته ‌رابطه ‌معناداری ‌دارد ‌(آذر و همکاران،‌ 1391). مطابق ‌شکل 5 در ‌كلیه ‌موارد ‌ضرایب‌ معناداری ‌بالاتر ‌از‌ 96/1 میباشد.‌ همچنین جهت تعیین مناسب بودن متغییر ها برای مدل می توان به مقدار برآورد شده ضریب تعیین تعدیل شده یا  R²   اعتماد کرد. ضریب تعیین تعدیل شده معیاری است که نشان از ارتباط میان یک متغییر برون زا با یک متغییر درون زا دارد. سه مقدار 19/0 ، 33/0 و 67/0 به عنوان مقدار ملاک برای مقادیر ضعیف، متوسط و قوی R²در نظر گرفته می شود (هایر و همکاران، 2006). در این پژوهش مقدار R² ، 85/0 محاسبه شده است که قوی می باشد. از سوی دیگر معیار (Q² =1-SSE.SSO) Q² آزمون ارتباط پیش بین کیفیت مدل ساختاری را مورد سنجش قرار می دهد. که سه مقدار 02/0 (ضعیف) و 15/0 (متوسط) و 35/0 (قوی) ملاک های اندازه گیری این آزمون می باشند (هنسلر⁴¹، 2011). در این پژوهش مقدار Q² برابر 562/0 شده است که نشان از قدرت پیش بینی مدل دارد. در نهایت برای بررسی کیفیت نهایی در یک مدل از معیار GOF استفاده می شود که سه مقدار 01/0، 25/0، و 36/0 به عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای GOF استفاده می شود (وینز و همکاران⁴²، 2010). این معیار از طریق فرمول زیر محاسبه می شود.

 

 

 

باتوجه به مقدار بدست آمده GOF که 788/0 میباشد کیفیت بسیار مناسب مدل کلی تایید می شود.

 

بحث و نتیجه‌گیری

با بررسی شکل 2 می توان دریافت که تاثیر عملکرد سطوح مختلف تحقیق و توسعه بر خلق ارزش از نتایج تحقیق و توسعه بدون نقش تعدیل گر نانو فب به میزان 837/0 می باشد. همچنین شکل 3 نشان می دهد که تاثیر عملکرد سطوح مختلف تحقیق و توسعه بر خلق ارزش از نتایج تحقیق و توسعه با نقش تعدیل گر نانو فب به میزان 850/0 است. مقایسه این دو مقدار نشان دهنده آن است که تاثیر نانو فب بر ایجاد ارتباط بین سطوح مختلف تحقیق و توسعه و در نتیجه خلق ارزش از نتایج تحقیق و توسعه مثبت بوده و این روابط را تقویت می نماید. علاوه بر این، نانو فب ها بر تحقیقات توسعه ای نیز اثر مثبت داشته و میزان تاثیر تحقیقات توسعه ای بر خلق ارزش را از 180/0 به 209/0 افزایش داده اند. و درنتیجه کل ضریب تعیین تعدیل شده (R²) نیز افزایش یافته است. این موضوع موید موارد ذکر شده در بخش پیشینه پژوهش است. کشورهای امریکا و کره جنوبی در کنار تقویت تحقیقات دانشگاهی در نانو تکنولوژی، برای برقراری ارتباط بین دانشگاه و صنعت مراکز متعدد نانو فب را تاسیس کرده اند و ماموریت اصلی آن را ارائه انواع خدمات در راستای تحقیق و توسعه نانو تکنولوژی در سه سطح تحقیق بنیادی، کاربردی و توسعه ای با تمرکز بر نیاز صنعت یعنی تحقیقات توسعه ای بیان کرده اند. به بیان دیگر نانو فب ها پلی هستند برای عبور از دره مرگ و فائق آمدن بر مشکلات فعالیت های تحقیق توسعه میانی و بهره برداری صنعت از نتایج تحقیق و توسعه، از این بحث می توان نتیجه گرفت بدون ایجاد مراکز نانو فب در آینده فعالیت های تحقیق و توسعه در سطوح بنیادی و کاربردی نمی توانند به راحتی به حلقه انتهایی یعنی صنعت متصل شوند و منجر به محصول نهایی و خلق ارزش شوند. در ایران ستاد ویژه توسعه فناوری نانو متولی توسعه فناوری نانو در ایران بوده و طی سال های اخیر با حمایت های این ستاد، ایران به جایگاه قابل توجهی از نظر شاخص های تولید علم نانو دست یافته است. لذا پیشنهاد می گردد جهت بهره مندی بخش صنعت از تحقیقات دانشگاهی اقدام به تاسیس نانو فب های تخصصی در رشته هایی مانند پتروشیمی و نفت که جزو صنایع اولویت دار ایران هستند نماید.

 

منابع

1. آذر، عادل. غلامزاده، رسول. قنواتی، مهدی. (1391). مدلسازی ساختاری مسیری در مدیریت: كاربرد نرم افزار . Smart PLS نگاه دانش. تهران. 32

2. آذر پژوه، الهام. حامدزاده، تکتم. (1378). بررسی نظام های تحقیق و توسعه در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه. مجموعه مقالات همایش سراسری مراکز تحقیق و توسعه صنایع کشور

3. آل عمران، رويا. كسمائي پور،وحيده. آل عمران، سيدعلي. (1392). مقايسه تاثير تحقيق و توسعه فناوري نانو بر رشد اقتصادي كشورهاي درحال توسعه و توسعه يافته. اقتصاد كاربردي. 4 (12)

 4. انصاری، رضا. سلطان زاده، جواد. (1392) مطالعه تطبیقی سازمان های پژوهش و فناوری منتخب و درس هایی برای ایران. راهبرد فرهنگ. 21

5 . انصاري، رضا. طيبي، حميدرضا. (1392). بررسی و تبیین سازما نهای پژوهش و فناوری در نظام ملی نوآوری ایران مورد مطالعه: جهاد دانشگاهی. ، فصلنامه تخصصي پار کها و مراکز رشد فناوري.10(37)

6 . زارعي محمودآبادي، محمد. طحاري مهرجردي، محمدحسين . مهدويان، عليرضا. (1393). ارزيابي فعاليت هاي تحقيق و توسعه در ايران: رويكرد تحليل پوششي داده ها.مدیریت صنعتی. انتشارات دانشگاه تهران 6. (1). 55- 47

7 . ستاد نانو. (1397). گزارش عملکرد سند گسترش کاربرد فناوری نانو در ایران. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری. ستاد ویژه توسعه فناوری نانو

سلطاني, علي محمد .(1383). نانوتكنولوژي و جمهوري اسلامي ايران, بايدها و نبايدها. دفتر همكاري هاي فنّاوري كميته مطالعات. سياست نانوتكنولوژي، ص 4

8 . شريعتي، رضا. افخمي اردكاني، مهدي. (1395). شناسايي و اولويت بندی شاخص هاي ارزيابي عملکرد مراکز تحقيق و توسعه براساس مدل كارت امتيازي متوازن.اکتشاف و تولید نفت و گاز. 137 (25)

9 . شمسي،  مهناز. نورمحمدي، حمزه علي.(1397). شناسايي مهم ترين مدل ها و شاخص ها در ارزيابي علم و فناوري در شركت هاي دانش بنيان ايران. دوفصلنامه علمي  پژوهشي دانشگاه شاهد. 4 (2)

10 . کشاورز، محسن رحیمی، محسن. سلیمی، مجید.( 1389) نقش مراکز تحقیق و توسعه ي (R&D)  در نظام نوآوري. صنعت و دانشگاه، 3، ( 7 و8)

11. مغفرتي، عميد. پيشگر، فروز. قراخاني، داود. (1393) . ارائه مدلي مفهومي جهت ارزيابي عملكرد واحدهاي R&D شركت هاي توليدي با رويكرد DEA/AHP مورد كاوي: استان گيلان. مديريت صنعتي دانشكده علوم انساني، دانشگاه آزاد اسلامي.واحد سنندج  .9

 

 

1. Alberta, (2019) nanoFAB, Fabrication & Characterization Centre online: https://www.nanofab.ualberta.ca 

2. Alencar MSM, Porter AL, Antunes AMS (2007) Nanopatenting patterns in relation to product life cycle. Technol Forecast Soc Change 74(9):1661–1680

3. Ali, Azamat. Sinha, Kunal. (2014). Exploring the Opportunities and Challenges in Nanotechnology Innovation in India. Journal of Social Science for Policy Implications, Vol. 2, No. 2, pp. 227-251

4. Burns, Edgar. Rajcan, Adam. (2019). Publishing outputs of sociology PhD candidates at New Zealand universities, 2013-2017. New Zealand Sociology; Hamilton Vol. 34, Iss. 1. pp: 51-74.

5. Center for Nanoscale Science and Technology (CNST). (2010). Report marks the “end of the beginning”online: www.nist.gov/cnst.

6. Chen , Kaihua. Kou, Mingting. Fu, Xiaolan.(2018). Evaluation of multi-period regional R&D efÞciency: An application of dynamic DEA to ChinaÕs regional R&D systems. Omega-Volume 74, Pages 103-114

7. Chung, Bong Hyun. Park, Hyun Kyu. Jung, Yongwon.(2006). Nanobiotechnology R&D Strategy in the Republic of Korea. Korea Research Institute of Bioscience and Biotechnology. Vol. 10 . No. 17

8. Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika. 16, 297-334.

9. Fornell, C. and Larcker, D.(1981); Evaluating Structural Equation Modeling with Unobserved ariables and Measurement Error; Journal of Marking Research,Vol.18, No.1, pp.39-50.

10. Franco, Raffaele. (2010). NanoFab: making nanotechnology work for industry Veneto. online: https://ec.europa.eu/regional_policy/en/projects/best-practices/italy/1367

11. GAO. (2014). Nanomanufacturing:Emergence and Implications for U.S. Competitiveness, the Environment, and Human HealthUnited States Government Accountability Office. (GAO) -14-181SP

12. Hair, J.F. Black, W.C, Babin, B.J., Anderson, R.E., Tatham, R. (2006). Multivariate Analysis (6th ed.), New Jersey: Pearson Education Inc

13. Henseler, J. Fassott, G. (2011). Testing moderating effects in PLS path models: An illustration of available procedures. In Handbook  of partial least squares. Springer Berlin Heidelberg.  pp. 713- 735

14. Ivanˇcevi´c, Vladimir. Lukovi´c, Ivan. (2018). National university rankings based on open data: A case study from Serbia. Elsevier Ltd. Procedia Computer Science 126. pp : 1516–1525

15. IWGN. (2001). Nanotechnology Research Directions:IWGN Workshop Report

National Science and Technology Council (NSTC). Committee on Technology (CT). Interagency Working Group on Nanoscience, Engineering and Technology

 (IWGN) online: http://www.whitehouse.govIWHlEOP/OSTPINSTClhtmllNSTC Home.html

16. Joseph, Rue. (2011). Position on the next Generation of European Union Research and Innovation Programmes European Association of Research and Technology Organizations,“EARTO”, online: www.earto.org, 2011.

17. Kim, Sangin. Lee, Jaejin. Lim, Hanjo. So, Dae-sup. Kim, Kyung Ho. (2010). Korean experience in nanotechnology indust realization. Tech Monitor • Jan-Feb 2010

18. Lux Research (2006). The Nanotech Report, vol. 1, 4th edition

19. Martínez, Vela. (2016). Benchmarking Research and Technology Organizations (RTOs): A Comparative Analysis. Accelerating innovation in Brazil, Working Paper 16-005June 2016

20. Matteucci, Francesco. Roberto, Giannantonio. Calabi ,Franco. Agostiano, Angela. Gigli, Giuseppe. Rossi, Marco. (2018). Deployment and exploitation of nanotechnology nanomaterials and nanomedicine. Cite as: AIP Conference Proceedings 1990, 020001. online: https://doi.org/10.1063/1.5047755

21. Miller, Georgia. & Senjen, Rye. (2008). Out of the laboratory and on to our plates: nanotechnology in food & agriculture. A report prepared for Friends of the Earth Australia, Friends of the Earth Europe and Friends of the Earth United States and supported by Friends of the Earth Germany,

 online: http://www.foeeurope.org/activities/nanotechnology/index.htm

22. Miyazaki, Kumiko. Islam, Nazrul. (2007). Nanotechnology systems of innovation-An analysis of industry and academia research activities. Technovation . 27. pp 661–675

23. National Research Council (NRC). (2011). An assessment of the national institute of standards and technology center for nanoscale science and technology fisical year 2011. online: www.nap.edu

24. Novickis, Leonids. Mitasiunasb, Antanas. Ponomarenkoa, Viktorija. (2017) Information Technology Transfer Model as a Bridge between Science and Business Sector. Procedia Computer Science, 104 , 120 – 126

25. OECD, Organisation for Economic Co-operation and Development. (2015). Frascati manual proposed standard practice for surveys on research and experimental development. online:www.oecd-ilibrary.org › frascati-manual-2015_5jrxtjlv6bxx

26. Park, Jong Wan. Kim, Jeoung Woo. (2006). National NanoFab Center (NNFC): Nanofabrication Facility. Technical Application Division National NanoFab Center. 53-3 Eoeun-dong, Yuseong-gu, Daejeon 305-806, Korea1-4244-0268-9/06 $20.00 ©2006 IEEE

27. Shapira, Philip. Youtie, Jan. Kay, Luciano. (2011). National innovation systems and the globalization of nanotechnology innovation. Technology Transfer. Volume 36, Issue 6, pp 587–604

28. Stat Nano (2017). Status of Nano-Science, Technology and innovation. Online: https://statnano.com/publications/4144/StatNano-2016-Status-of-Nano-science-Technology-and-Innovation

29. UNESCO. (1982). Guide for Collecting Statistics Relating to Science and Technology Activities, Report No. 2, 1982.

30. Uygun, Y (2015). The Fraunhofer System: A Critical Analysis. Unpublished. MIT Industrial Performance Center.

31. Vinzi, V. E, Chin, W. Henseler, J. & Wang, H. (2010). Handbook of Partial Leastmquares, Springer, Germany: Berlin

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

[1] 1- Research and Development

[2] 2- Nanofabrication (Nanofab)

[3] 3- Nanotechnology

[4] 4-Equational structural

[5] 5- Smart PLS

[6] 6- Miller & Senjen

[7] - UNESCO

[8] 8- Burns & Rajcan  

[9] 9- Ivancevic & Lukovi 

[10] 10- Interagency Working Group on Nanoscience.(IWGN)

[11] - Miyazaki & Islam 

[12] - Matteucci, & et al 

[13] - United States Government Accountability Office (GAO) 

[14] - Research & Technology Organizations (RTOs) 

[15] - Alberta 

[16] - Novickis et al 

[17] - Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) 

[18] - یک نانومتر (nm) یک هزارم میکرومتر (μm) ، یک میلیونم میلیمتر (mm) و یک میلیاردم متر (m) است. برای درک بهتر از مقیاس نانو: یک رشته از DNA  2.5 نانومتر، مولکول پروتئین 5 نانومتر، گلبول قرمز 7000 نانومتر و موی انسان 80،000 نانومتر پهنا دارند. اگر یک نانومتر معادل یک نفر در نظر گرفته شود، یک گلبول قرمز برابر با 7 کیلومتر درازا دارد!

[19] - Lux Research 

[20] 20- Wang & Guan

[21] - Alencar et al 

[22] 22- Ali & Sinha

[23] 23- Chen et al

[24] 24- Shapira & et al

[25] 25- Stat Nano

[26] 26- Research & Technology Institutes (RTIs)

[27] 27- Joseph 

[28] - Martínez 

[29] - Uygun 

[30] - Franco 

[31] 31- Park & Kim

[32] 32- Chung & et al

[33] 33- National Research Council (NRC)

[34] 34- Center for Nanoscale Science and Technology (CNST)

[35] 35- Kim et al 

[36] 36- National Research Council (NRC)

[37] 37- Centre for Nanoscience and Nanotechnology (CNSNT) 

[38] 38- Cronbach's alpha 

[39] - Hair et al 

[40] - Fornell & Larcker 

[41] - Henseler 

[42] - Vinz & et al 

---