اثر تاريخ كاشت و تراكم بذر بر ویژگی های مورفولوژیک و عملکرد دو رقم گندم نان در منطقه مغان
الموضوعات :الکلمات المفتاحية: گندم, تاريخ كاشت, تراكم بوته و رقم,
ملخص المقالة :
به منظور بررسي اثر تاريخ و تراكم كاشت بر خصوصيات مورفولوژيكي و عملكرد دو رقم جديد گندم، آزمايشي در سال زراعي 86-1385 در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي اردبيل (مغان) انجام گرفت. اين آزمايش به صورت کرت های دو بار خرد شده در چهار تاريخ كاشت (15 آبان، 30 آبان، 15 آذر و 30 آذر) به عنوان كرت اصلي، دو لاين گندم(آرتا و مغان-3) به عنوان كرت فرعي و چهار تراكم بذر (300، 350، 400 و 450 دانه در متر مربع) به عنوان كرت فرعي فرعي با سه تكرار اجرا شد. نتايج تجزيه واريانس داده هاي مربوط به عملكرد دانه و صفات مورد بررسي حاكي از وجود اختلاف معني دار در بين تاريخ هاي كاشت از نظر عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، طول دوره رشد و روز تا سنبله دهي در سطح احتمال 1٪ و براي صفات تعداد پنجه بارور و طول سنبله در سطح احتمال 5٪ بود. مقايسه ميانگين تاريخ هاي مختلف كاشت نشان داد كه از نظر عملكرد دانه، تاريخ كاشت 15آبان ماه با 7397 كيلو گرم در هكتار جزو بهترين تاريخ هاي كاشت در منطقه است. عملكرد دانه بالاتر در اين تاريخ كشت ناشی از طول دوره رشد بيشتر (1/214 روز تا رسيدگي)، طول سنبله بيشتر (57/9 سانتي متر) و تعداد پنجه بارور بيشتر (24/3 پنجه) بود. بين ارقام گندم از نظر شاخص برداشت، تعداد سنبلچه، ارتفاع بوته و طول سنبله در سطح احتمال 1٪ و از نظر صفات تعداد دانه در سنبله در سطح احتمال 5 ٪ اختلاف معني دار مشاهده شد. تراكم هاي مختلف بذر نيز براي عملكرد دانه و صفات طول سنبله و تعداد دانه در سنبله در سطح احتمال 5 ٪ اختلاف معني دار داشتند. تراكم بذر 350 دانه در متر مربع با توليد7170 كيلو گرم در هكتار، با طول سنبله 08/9 سانتي متر و با تعداد دانه در سنبله برابر 43/42 دانه، بیشترین مقدار را داشت. اثر متقابل تاريخ كاشت در رقم نيز روي عملكرد دانه، شاخص برداشت، تعداد پنجه و طول پدانكل معني دار شد. اثر متقابل تاريخ كاشت در تراكم نيز روي عملكرد دانه و طول سنبله معني دار گرديد. اثر متقابل رقم در تراكم فقط در مورد عملكرد دانه معني دار شد. تاريخ كاشت سوم (15 آذر) و تراكم دوم (350 بذر در متر مربع) بيشترين عملكرد دانه را توليد كرد. اثر متقابل رقم در تراكم معني دار شد. به طوري كه رقم مغان-3 در تراكم دوم و رقم آرتا در تراكم سوم بيشترين عملكرد دانه را توليد كردند.
Anderson‚ B.‚ and S. Larsson. 1990. Seed rates and nitrogen fertilization of winter‚ with and without fungicide treatment. Field Crops. Abs‚ 43 ( 2).
2-Anonymous, 2008. Ardabil Regional Meteorology Office, meteorological statistics, Meteorology station of Moghan Agricultural and natural resources research center.
3-Anonymous, 2009. Agricultural statistics, Statistic and Information Technology office, Minestry of Jihad-E-Agriculture, Vol. (1).
4- Blue‚ E. N.‚S .C .Mason‚ and D. H .Sander. 1990. Influence of planting date‚seeding rate‚ and phosphorus rate on wheat yield. Agronomy Journal 82: 762-768.
5- Cassanit‚ S.‚ and G. Maurcmicale. 1989. Influence of sowing date and density on yield characteristics of durum wheat. Field Crop. Abs. 43. No. 2.
6-Fathi, G., S.A. Siyadat, N. Rozbeh, A.R.Abdalli-Mashhadii and F.Ebrahimpour. Effect of sowing date and plant density on seed yield of Dena wheat cultivar in Yasog region. Agriculture and Natural resource journal. 3. 66. (In Persian).
7- Fowler‚ D. B. 1983. Influence of date of seeding or yield and other agronomic characters of winter wheat and rye grown in Saskatchewan. Canadian Journal of Plant Science. 63: 109-113.
8- Fowler. D. B. 1986. Influence of delayed seeding on yield‚ hectoliter weight and seed size of winter wheat and rye grown in Saskatchewan. Canadian Journal of Plant Science. 66: 553-557.
9- Friend‚ D. J. C. 1987. Ear length and spikelet number of wheat growth at different temperature and light intensities. Canadian Journal of Botanic. 43: 345-353.
10-Ghobadi,M., A. Kashani and R. Mamaghani. 2000. Study the effect of different plant densities on yield and yield components in four cultivars in Ahvaz region. Iranian Journal of Crop Science. 2 (1): 47-52. (In Persian).
11-Gharineh, M.H., 1991. Determination of growth curve and comparison of three winter wheat in four densities under Ahvaz climate condition. Ms.C agronomy thesis. Shahid Chamran University. 162 pp.(In Persian).
12-Govil‚ S. R.‚ and H. N. Pandey. 1995. Expression of physiological characters associated with growth in wheat under competition. Plant Physiology and Biochemistry. New Delhi 22: 26-29.
13- Hadanova‚D. 1989. Development and structure of foliage in wheat stands of different density. Field Crop. Abs. 43 (9): 52-53.
14-Khalil-Zadeh, G., R.Vahab-Zadeh, M. Ghassemi and A. Gharib-Eshghi. 2009. Study the seed yield, yield components and reaction of spike Fussarium and wheat yellow rust in new lines of wheat in Moghan region. Iranian Journal of Crop Science.10 (1):35.(In Persian).
15-Khan. N., Qasim. M, Ahmed. F, Khan. R, Khanzada. A and Khan, B. 2002; Effect of sowing date on yield of Mize under Agroclimatic condition of Kaghan Vally. Asian Journal of plant Science: 1(2):140-147.
16-Majnon-Hossaini, N. 2006. Cereal crops (Wheat, Barely, Rice and Corn). Tehran University Press. 52 pp. (In Persian).
17- Modarres-Sanavi, S.A., A. Sourush-Zadeah. 2003. Effect of row space and plant density on some qualitative traits of M-75-10 wheat new line. Journal of Agricultural and Natural Recourses. 10 (2): 84. (In Persian).
18-Rahnama, A., A. Hashemmi-Dezfolli and A. Bakhshandeh. 1998. Evaluation of tiller function in dry material and seed yield in different cultivars of wheat in different densities. Seed and Plant Production Journal. Seed and plant improvement institute. 14 (2):. 8-19. (In Persian).
19-Thill‚D.C.‚ R. E. Witters‚ and R. I. Papendick. 1978. Interactions of early-and late- planted winter wheat with their environment. Agronomy Journal. 70: 1041-1047.
20-Winter‚ S. R.‚ and J. T. Musick. 1993. Wheat planting date effect on soil water extraction and grain yield. Agronomy Journal. 85: 912-916.
