تبیین ظرفیت¬ها و زمینه¬های توسعه پایدار روستایی با تأکید بر گردشگری طبیعی در روستاهای شهرستان بندر انزلی

الموضوعات :

محمدرضا کاظمی ¹ , سیده صدیقه حسنی مهر ² , رفعت شهماری ³ , علیرضا پورشیخیان ⁴

1 - دکتری جغرافیا و برنامه¬ریزی روستایی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.
2 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.
3 - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا ، ایران
4 - استادیار گروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.

تاريخ الإرسال : 06 الإثنين , ربيع الأول, 1446 تاريخ التأكيد : 22 الأحد , جمادى الأولى, 1446 تاريخ الإصدار : 15 الجمعة , ربيع الثاني, 1446

الکلمات المفتاحية: گردشگری روستایی, توسعه پایدار, سکونتگاه¬های روستایی, گردشگری طبیعی, شهرستان بندر انزلی.,

ملخص المقالة :

مقدمه:  در اقتصادهای تک‌محصولی که وابستگی شدید به یک منبع درآمدی خاص دارند، تنوع‌بخشی به فعالیت‌های اقتصادی می‌تواند نقش مهمی در پایداری و توسعه ایفا کند. گردشگری به عنوان یک فعالیت اقتصادی جایگزین، ظرفیت بالایی برای ایجاد تحول در چنین اقتصادهایی دارد.

هدف پژوهش:  هدف اصلی این تحقیق، بررسی نقش گردشگری به عنوان یک فعالیت اقتصادی مکمل در نواحی روستایی شهرستان بندر انزلی و تحلیل تأثیرات آن بر توسعه درآمدی، زیرساختی و بهبود کیفیت زندگی روستاییان است.

روش­ شناسی تحقیق: نوع تحقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است که با هدف بررسی اثرات گردشگری بر توسعه نواحی روستایی انجام شده است. داده‌های مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی گردآوری شده‌اند و در این راستا از ابزارهایی نظیر فیش‌برداری، عکس، نقشه و پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل روستاییان شهرستان بندر انزلی بوده و حجم نمونه با استفاده از جدول استاندارد مورگان تعیین شده است؛ پرسشنامه‌ها نیز به صورت تصادفی میان افراد نمونه توزیع گردیده‌اند. داده‌های گردآوری‌شده با بهره‌گیری از نرم‌افزار SPSS و با استفاده از روش‌های آماری توصیفی و تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته‌اند تا نتایج علمی و قابل اتکایی حاصل شود.

قلمروجغرافیایی پژوهش:  این پژوهش در شهرستان بندر انزلی واقع در استان گیلان انجام شده است.

یافته­ ها و بحث: نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان داد که گردشگری می‌تواند امتیازات اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیست‌محیطی قابل توجهی برای نواحی روستایی فراهم آورد. این فعالیت موجب افزایش درآمد خانوارهای کشاورز، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، و بهبود زیرساخت‌های محلی شده است. همچنین، گردشگری با سرمایه‌گذاری اندک می‌تواند رشد اقتصادی ارگانیک را در سطح محلی تسهیل کند.

نتایج:  گردشگری روستایی به عنوان یک فعالیت مکمل در کنار کشاورزی، توانسته است درآمد جانبی قابل توجهی برای خانوارهای روستایی ایجاد کند. این فعالیت نه‌تنها جایگزینی برای فعالیت‌های سنتی محسوب می‌شود، بلکه زمینه‌ساز توسعه پایدار و متوازن در مناطق کمتر توسعه‌یافته نیز هست.

المصادر:

ازکیا، مصطفی، و ایمانی، عادل. (1386). رهیافت‌ها و روش‌های تحقیق کیفی در توسعه روستایی. تهران: نشر نی.
ازکیا، مصطفی، و ایمانی، عادل. (1392). توسعه پایدار روستایی. تهران: انتشارات اطلاعات.
بمانیان، محمدرضا. (1390). مبانی برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری روستایی. تهران: انتشارات تهران.
پایلی یزدی، محمد، و سقایی، محمد. (1390). گردشگری، ماهیت و مفاهیم. تهران: انتشارات سمت.
جمعه‌پور، محمود. (1392). برنامه‌ریزی توسعه روستایی: دیدگاه‌ها و روش‌ها (چاپ سوم). تهران: انتشارات سمت.
جورابی، محمد، و همکاران. (1393). آسیب‌شناسی توسعه گردشگری. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 14(29)،
حسنوند، حمید. (1393). بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی ورود گردشگران به نواحی روستایی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
حسینی، محمد، و امیدی، مهدی. (1385). توانمندی‌های اکوتوریسم و توسعه پایدار مناطق روستایی ایران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 13(28)،
رضوانی، محمدرضا. (1395). گردشگری روستایی. تهران: انتشارات سمت.
زیاری، کرامت‌الله. (1393). برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای. تهران: انتشارات سمت.
شارپلی، ریچارد. (1389). گردشگری روستایی (ترجمه‌ی رحمت‌الله منشی‌زاده و فاطمه نصیرزاده). تهران: انتشارات تهران.
صالحی‌فرد، محمد. (1395). گردشگری روستایی: مبانی برنامه‌ریزی و طرح‌های ساختاری. مشهد: مرندیز.
قادری، زاهد. (1392). اصول برنامه‌ریزی توسعه پایدار گردشگری روستایی. تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها.
قدیری معصوم، مجتبی، و همکاران. (1387). گردشگری پایدار روستایی و عشایر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
متاجی، محمد. (1382). توسعه صنعت گردشگری و توریسم در شمال ایران (مطالعه موردی: بخش کجور شهرستان نوشهر). نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 13(28)،
یعقوبی، مهرانگیز، مولایی هشجین، نصرالله، و قرشی میناآباد، محمدباسط. (1395). بررسی نقش گردشگری بر تغییر الگوی مسکن در نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان رضوانشهر). فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 6(6)، 179-188.