بررسی و تحلیل نقش ساخت و ساز مسکن در رشد شهرها (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه)

الموضوعات :

مهدی عباسی ¹ (کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، آموزش عالی جهاددانشگاهی، کرمانشاه، ایران)
دکتر بهروز بادکو ² (دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، آموزش عالی جهاددانشگاهی، کرمانشاه، ایران)
دکتر محمد قاسمی سیانی ³ (دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، آموزش عالی جهاددانشگاهی، کرمانشاه، ایران)

تاريخ الإرسال : 29 السبت , ربيع الأول, 1445 تاريخ التأكيد : 08 السبت , رجب, 1445 تاريخ الإصدار : 15 السبت , رجب, 1445

الکلمات المفتاحية: رشد شهر, ساخت و ساز, کرمانشاه, مسکن,

ملخص المقالة :

در دهه‌های اخیر رشد و گسترش جمعیت شهرنشین نیاز به ساخت و ساز مسکن برای تامین سرپناه در شهرها را با سرعت قابل توجهی روبه رو کرده است سیاست‌های ساخت و ساز مسکن در دوره‌های مختلف، گاه با رونق و گاه با رکود، تداوم داشته است. این مساله باعث افزایش مساحت و رشد و پراکندرویی در شهرها شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل نقش ساخت و ساز مسکن در رشد شهر کرمانشاه است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری شامل مدیران، کارشناسان شهرداری و بنگاه‌داران مناطق هشت گانه شهر کرمانشاه به تعداد 2980 نفر می‌باشد که بر اساس فرمول کوکران تعداد 340 نفر برآورد گردید و با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده پرسشنامه‌ها توزیع گردید. دوره مورد مطالعه، ساخت و سازهای شهر کرمانشاه در طول سال‌های 1390 تا 1400 مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی این موضوع، پرسشنامه‌ای با چهار بعد (سیاست‌ها، خدمات و منابع، بازار زمین و مسکن و مهاجرت) در نظر گرفته شده است. روایی پرسشنامه به شیوه صوری و محتوایی تایید شده است و پایایی نیز بر اساس آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه به میزان 83/0 تایید شده است. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها با بهره‌گیری از نرم افزار 25 SPSS و آزمون تحلیل عاملی اکتشافی انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که مهمترین عوامل تاثیرگذار در رشد شهر کرمانشاه در بعد سیاستی، دخالت‌های دولت در بازار زمین با بار عاملی 0.851، در خدمات و منابع،‌ بهبود دسترسی‌ها و ارائه خدمات با بارعاملی 0.683، در بعد بازار زمین و مسکن، رشد خانه‌های دوم و ویلاسازی با بارعاملی 0.824،‌ و در بعد مهاجرت، مهاجرت‌های روستا - شهری با کمترین بارعاملی 0.364 تاثیرگذاری بیشتری بر رشد شهر کرمانشاه داشته‌اند.

المصادر:

1) آپروديسيوا، لاكويان. (1363). خانه‌سازي در جهان سوم، ترجمه مينو رفيعي - سازمان برنامه و بودجه.
2) آزادخانی، پاکزاد، سلیمانی، سمیه و امیدی، مهدی (1396). بررسی الگوی توسعه کالبدی- فضایی شهر ایلام با مدل آنتروپی شانون و هلدرن، فصلنامه مطالعات عمران شهری، دوره 3، 4-27.
3) حاجی زاده بیگدلی، علی، افضلی، کوروش، وزیاری، کرامت‌اله (1401). ارزیابی و سنجش نقش شاخص‌‌های محیط طبیعی در توسعه کالبدی شهرها مطالعه موردی (شهرهای کشور ایران). نشریه جغرافیا و مطالعات محیطی، 11(42 )، 72-91.
4) حسین‌زاده دلیر، محمدمهدی، ثروتی، محمدرضا، صرافی، مظفر، اسماعیلی، رضا و پناهی، رویا(1393). بررسی محدودیت‌های ژئومورفولوژیک برای توسعه‌ی فیزیکی شهر کرمانشاه. آمایش محیط، 7(26)، 18-38.
5) رحیمی، محمود و نظریان، اصغر(1387). عوامل موثر در مدیریت ساخت و ساز مسکن شهری،‌ فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال پنجم،‌ شماره 17.
6) رحیمی، محمود و نظریان، اصغر(1387). عوامل مؤثر در مديريت و ساخت مسكن شهري. فصلنامه جغرافيايي سرزمين، 17، 17-46.
7) ‌شکویی، حسین (1376). جغرافیای شهری، چاپ چهارم، انتشارات دانشگاه پیام نور.
8) شیخ بیگلو، رعنا و نگهبان، سعید(1396). تعیین محورهای مناسب برای توسعة فیزیکی شهر با تأکید بر عامل‌های ژئومورفولوژیک (مطالعه موردی: شهر دزفول). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری،5(4)، 565-583.
9) فردوسی، بهرام (1384). امکان‌سنجی و کاربرد سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری در توسعۀ فیزیکی شهر، نمونۀ موردی: سنندج، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
10) فرید، یداله(1373). نگرش‌های نوین در بستر جغرافیای شهری، تحقیقات جغرافیایی، شماره 33.
11) قاسم زاده عقیانی، امید، سلطانی، علیرضا، و جلایی، سیدعبدالمجید(1400). تاثیر حوزه مسکن و سیاستهای مسکن مهر بر رشد اقتصادی ایران (1396: 1356). خط مشی گذاری عمومی در مدیریت (رسالت مدیریت دولتی)، 12(43 )، 147-160.
12) کریم زاده دلیر،‌ کریم، بابایی اقدام،‌ فریدون وصدر موسوی، میرستار(1397). اکولوژی ازدحام شهری در حواشی شهر تبریز، فصلنامه جغرافیا و توسعه،5(9).
13) کمانرودی، موسی(1384). مسکن شهری سیاست‌های توسعه در ایران، جزوه کلاس کارشناسی ارشد، دانشکده علوم جغرافیایی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری.
14) محمدزاده، رحمت(1386). بررسی اثرات زیست محیطی توسعه شهری منطقه 5 شهرداری تهران، جلد دوم، معاونت شهرسازی و معماری، 1-21.
15) نظری قنبری، سارا و علی¬پور، سارا(1396). رشد و توسعه شهری. پنجمین کنفرانس افق نوین.
16) نظريان، اصغر(1380). شهرهاي آينده كانون فاجعه انساني يا بستر تعامل فرهنگي، فضاي جغرافيايي،1(3)، 1-21.
17) Brueckner, J.K., & Hyun, K. (2003). Urban Sprawl and the Property Tax.International Tax and Public Finance.
18) Brueckner, J.K., & Hyun, K. (2003). Urban Sprawl and the Property Tax.International Tax and Public Finance.
19) Cadwallader, M. (1985). Analytical urban geography: spatial patterns and theories.englewood cliffs: prentice-Hall.
20) Cadwallader, M. (1985). Analytical urban geography: spatial patterns and theories.englewood cliffs: prentice-Hall.
21) Cheng, J., & Masser, I. (2003). Urban growth pattern modeling: a case study of Wuhan city, PR China, andscape and Urban Planning, 62, 199-217.
22) Cheng, J., & Masser, I. (2003). Urban growth pattern modeling: a case study of Wuhan city, PR China, andscape and Urban Planning, 62, 199-217.
23) Dubovyk, O. (2010). Spatio-temporal analysis of ISs development, A case study of Istanbul, Turkey, MSc thesis, Faculty of Geo-information science and earth observation, ITC.
24) Dubovyk, O. (2010). Spatio-temporal analysis of ISs development, A case study of Istanbul, Turkey, MSc thesis, Faculty of Geo-information science and earth observation, ITC.
25) Huang, B., Zhang, L., & Wu, B. (2009). Spatiotemporal analysis of rural-urban land coversion, international journal of Geographic Information Science, 23(3), 379-398.
26) Huang, B., Zhang, L., & Wu, B. (2009). Spatiotemporal analysis of rural-urban land coversion, international journal of Geographic Information Science, 23(3), 379-398.
27) Kaya, S. & Curran, P.J. (2006), Monitoring urban growth on the European side of the Istanbul metropolitan area, International journal of applied earth observation, 74-85.
28) Kaya, S., & Curran, P.J. (2006). Monitoring urban growth on the European side of the Istanbul metropolitan area, International journal of applied earth observation, 74-85.
29) Liu.Yaolin and et al (2020), The spatial integration and coordinated industrial development of urban agglomerations in the Yangtze River Economic Belt, China, Cities 104 (2020) 102801.
30) Overman, H. (2006). Fat City: The Relationship Between Urban Sprawl and Obesity. center for economic performance.
31) Overman, H. (2006). Fat City: The Relationship Between Urban Sprawl and Obesity. center for economic performance.
32) Shukla, S., Gedam, S., (2022). Evaluating hydrological responses to urbanization in a tropical river basin: a water resources management perspective. Nat. Resour. Res. 28, 327e347.