بررسی تطبیقی تعیین میزان دریافت تابش انرژی خورشیدی در جبهه شمالی مدارس دوره قاجار شیراز (به روش قانون کسینوس و نقاله خورشیدی)
الموضوعات :
حامد عیالی
1
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا)
الکلمات المفتاحية: جهت¬گیری, تابش خورشیدی, مدارس دوره قاجار, حیاط مرکزی, شیراز,
ملخص المقالة :
در این پژوهش سعی بر آن است که نظام قانون¬مند مسلط بر معماری ایرانی که نمودی فاخر از انطباق کالبد بنا با شرایط اقلیمی و استفاده حداکثری از میزان دریافت انرژی خورشیدی ورای آن¬چه که به عنوان اصول پایداری در معماری سنتی مدارس ایران مطرح می¬شود، بیان گردد. هدف از این پژوهش، بررسی کالبدی حیاط مرکزی مدارس دوره قاجار شیراز با توجه به میزان دریافت تابش انرژی خورشیدی و تاثیر سایه بر میزان تابش است. در این راستا پژوهش پیش رو به این سوال پاسخ خواهد داد که: میزان دریافت تابش انرژی خورشیدی چه تاثیری بر جهت¬گیری مدارس ثبت شده دوره قاجار در شیراز داشته است؟ روش تحقیق در این پژوهش، ترکیبی از ارزیابی نمونه¬های موردی ثبت شده و موجود با شیوه جمع¬آوری اطلاعات از مطالعات اسناد کتابخانه¬ای و مشاهده¬¬های میدانی است. در این پژوهش مدارس ثبت شده دوره قاجار مورد بررسی قرار گرفته و سپس نقد و تجزیه و تحلیل گردیده¬اند. سپس با توصیف¬های تحلیلی، استنتاجی و طبقه¬بندی آن¬ها احکام لازم صادر گردید. نتایج تحقیق نشان می¬دهد که مناسب¬ترین جهت¬گیری مدارس دوره قاجار شیراز از نظر دریافت میزان تابش انرژی خورشیدی در جبهه شمالی حیاط مرکزی مدارس، محدوده زاویه 25 درجه چرخش نسبت به شمال است.
• حسین¬آبادی، سعید، لشکری، حسن، سلمانی¬مقدم، محمد، (1391)، طراحي اقليمي ساختمان هاي مسکوني شهر سبزوار با تاکيد بر جهت گيري ساختمان و عمق سايبان، فصل¬نامه جغرافيا و توسعه، دوره 10، شماره 27، زاهدان، صص 103-116
• حسینی علمداری، آرش، موسوی، سید احسان، کرامتی شیخ¬الاسلامی، حمید، سعادتمند، مریم، (1396)، گونه¬شناسی مسجد-مدرسه¬های ایران بر اساس شیوه دسترسی، فصلنامه باغ نظر، شماره 53، تهران، صص 53-62
• رازجویان، محمود، (1374)، آسایش در پناه معماري همساز با اقلیم، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران
• روحی زاده، امیر رضا، (1388)، تنظیم شرایط محیطی ساختمان، عصر کنکاش، تهران
• زارع، لیلا و همکاران، (1391)، رابطه طبیعت و حیاط مرکزی (با نگاه به معماری مسکن ایرانی-کاشان)، فصل¬نامه هویت شهر، دوره 6، شماره 12، تهران، صص 49-60
• سلطان¬زاده، حسین، (1364)، تاریخ مدارس ایران از عهد باستان تا تاسیس دارالفنون، نگاه، تهران
• سليقه، محمد، (1383)، مدل سازي مسكن همساز با اقليم براي شهر چابهار، فصل¬نامه جغرافيا و توسعه، دوره 2، شماره 4، زاهدان، صص 147-170
• علاقمند، سپیده، صالحی، سعید، مظفر، فرهنگ، (1396)، مطالعه تطبیقی معماری و محتوای مدارس ایران از دوره سنتی تا نوین، فصلنامه باغ نظر، شماره 49، تهران، صص 5-18
• علیجانی، بهلول، (1373)، نگرش نو در کاربرد آب¬وهواشناسی در مدیریت منابع و توسعه کشور، نقش آب¬وهوا در طراحی مسکن، فصل¬نامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 35، اصفهان، صص 45-61
• قبادیان، وحید، (1392)، بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، چاپ هشتم
• طاهباز، منصوره، (1386)، طراحی سایه در فضای باز، نشریه هنرهای زیبا، شماره 31، تهران، صص 27-38
• طاهباز، منصوره، (1392)، دانش اقلیمی طراحی معماری، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران
• طاووسی، تقی، عبدالهی، آرام، (1389)، ارزیابی شاخص¬های آسایش دمایی و معماری همساز با اقلیم روانسر، فصل¬نامه جغرافیا و برنامه¬ریزی، دوره 15، شماره 32، تبریز، صص 125-150
• کسمایی، مرتضی، (1384)، اقلیم و معماری، انتشارات خاک، تهران
• مازریا، ادوارد، (1385)، معماری خورشیدی غیرفعال، ترجمه: بیژن آقازاده، پیک ادبیات، تهران
• مدیری، مهدی و همکاران، ذهاب ناظوري، سميه، علي بخشي، زهرا، افشارمنش، حميده، عباسي، محمد، (1391)، بررسی جهت مناسب استقرار ساختمان¬ها بر اساس تابش آفتاب و جهت باد (مطالعه موردی: شهر گرگان)، فصل¬نامه جغرافیا و برنامه¬ر¬یزی منطقه¬ای، دوره 2، شماره 2، تبریز، صص141-156
• معماریان، غلامحسین، (1373)، معماری مسکونی ایران، گونه¬شناسی درونگرا، دانشگاه علم و صنعت، تهران
• معماریان، غلامحسین، (1384)، سیری در مبانی نظری معماری، انتشارات سروش دانش، تهران
• معماریان، غلامحسین، (1387)، معماری ایرانی، انتشارات سروش دانش، تهران
• نیلسن، هالگرکخ (1385): تهویه طبیعی، راهنماي طراحی اقلیم مناطق گرم
ترجمه: محمد احمدي نژاد
اصفهان؛ نشر خاك
• واتسون، دانلد، لبز، کنت، (1385)، طراحی اقلیمی: اصول نظری و اجرایی کاربرد انرژی در ساختمان، ترجمه وحید قبادیان و محمد فیض مهدوی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هشتم، تهران
• Duffie, JA, Beckman, WA, 1991, Solar engineering of thermal processes, Wiley, New York
• Givoni, B
, 1989, Climate and Architecture, John Willy, USA
• Eley, Charles, 1998, Passive solar design strategies: guidelines for home building, San Francisco, California, Passive solar Industries Council, National Renewable Energy Laboratory
• Keifa, Rabah, 2004, «Development of energy – efficient passive solar building design in Nicosia Cyprus», Department of physics, eastern Mediterranean university, Gazimagusa, North Cyprus, Via Mersinlo, Turkey • Li, D
H
W
, Lam, J
C
, Wong, S
L
, 2005, Daylight and its effect on peak-load determine energy
• Oke, 1988, Street design and urban canopy layer climate, Energy and Buildings, Volume 11, Issue 1
• Olgyay, Victor, 1963, Design with climate: Bioclimatic Approach to Architectural Regionalism, Princeton University Press, Princeton
• Sen, Zekai, 2008, solar energy fundamentals and modeling techniques: atmosphere, environment, climate change and renewable energy, Springer
• Yaglou, CP
, 1927, the comfort zone for man, Journal of industrial Hygiene, pp
9-251
