تشریع حکم حجاب و حدود فقهی و الزام حکومیّ آن در اسلام
الموضوعات :داود مختاری اردستانی 1 , زهرا اسدی 2 , اکبر احمدی 3
1 - دانشجوی دکترای گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران.
2 - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران
الکلمات المفتاحية: امربه معروف و نهی از منکر, الزام حکومیّ, تعزیر, جِلباب, خِمار. ,
ملخص المقالة :
حجاب و پوشش زنان در برابر مردان نامحرم حکم واجب قرآنی و ضروری دین اسلام و اجماعی بین فقهاء مسلمان است. هر چند زنان در ادوار و جوامع مختلف به رعایت پوشش در برابر دیگران اعتناء و توجه داشته¬اند، خداوند حکم حجاب و بیان حدود و ثغور آنرا در دو آیه قرآن تشریع و قانونگذاری نموده است. آیه جِلباب که، زنان را در مراوده با افراد نامحرم ملزم به اِدناء الجلباب یعنی پوشش سرتاسری نموده است و در آیه خِمار که آنها را به ضَرب الخِمار یعنی پوشش سر و گردن و سینه و عدم ابداء زینت¬های باطنی دستور داده است. یعنی زنان در مواجهه با نامحرمان باید همه بدن خود به جزء صورت و دست ها تا مچ را بپوشانند و با توجه به آنکه حجاب اسلامی یک موضوع اجتماعی و از جمله حقوق الهی است نه فردی، حاکم اسلامی مکلف است بر مبنای اصل امر به معروف و نهی از منکر و قاعده فقهی تعزیر این واجب الهی را در اجتماع عملی نماید.
قرآن
ابن منظور، محمد بن مکرم(412 ا ق). لسان العرب، چاپ اول. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
ابوحیان، محمدبن یوسف (1420 ق). البحر المحیط فی التفسیر، تحقیق محمد جمیل صدقی. بیروت: دارالفکر.
ابن اثیر(1367ش). مبارک بن محمد، النهایة فی الغریب الحدیث و الاثر. قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان،.
الفیومی، احمدبن محمد(1405 ق). المصباح المنیر، دارالهجرة.
بهرامپور، ابوالفضل (1396). نهج البلاغه، چاپ اول. قم: انتشارات سبحان.
جزیری (1410). کتاب الفقه علی المذاهب الاربعة. بیروت، بی¬جا.
جوهری، اسماعیل بن حمال(1376 ق). الصحاح، تحقیق احمد عبد الغفور عطار. بیروت: دارالعلم.
حکیم، محسن (1374 ش). مستمسک العروة الوثقی. قم: دارالتفسیر.
حلّی محقق، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن الحسن(1457 ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. بیروت: موسسه الوفاء.
حلّی، احمدبن شمس الدین (1414 ق). تذکرة الفقهاء. قم: آل البیت علیهم السلام.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دارالقلم.
زحیلی، وهبه (1411 ق). التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج، چاپ دوم. دمشق: دارالفکر.
زمخشری، محمود بن عمر (1407 ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دارالکتاب العربی.
سجستانی، سلیمان بن اشعث (1998 م). سنن ابن داود. بیروت: موسسه ریان.
سیوطی، جلال الدین(1410ق). الجامع الصغیر، چاپ اول. بیروت: دارالفکر.
شهید ثانی، زین الدین الجبعی العاملی (بی تا). الروضه البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
شهید ثانی، زین الدین الجبعی العاملی (1413 ق). مسالک الافهام. قم: سال نشر.
شیخ حر عاملی، محمد بن حسن(1409ق). وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة موسسه آل البیت علیهم السلام. قم.
طباطبایی حکیم، سیدمحمدتقی(بی تا). الاصول العامة فی الفقة المقارن. قم: مجمع جهانی اهل بیت (ع).
طباطبایی یزدی (1417 ق). ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل. قم.
طباطبایی، محمدحسین(بی تا). المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ اول. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، احمدبن علی(1403 ق). الاحتجاج علی اهل اللجاج. مشهد: نشر مرتضی.
طبرسی، فضل بن حسن (1406 ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ اول. بیروت: دارالمعرفه.
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر (1412 ق). جامع البیان، چاپ اول. بیروت: دارالمعرقه،.
طریحی، فخرالدین (بی تا). مجمع البحرین. تهران: المکتبة المرتضویه.
عروسی حویزی (1315 ق). تفسیر نور الثقلین، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی. قم: اسماعیلیان.
فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی (1362). الصافی فی تفسیر القرآن، چاپ ششم. تهران: المکتیة الاسلامیة.
قرشی، سید علی اکبر (1412ق). قاموس قرآن، جلد 4. تهران: داراکتب الاسلامیه.
قلعجی، محمد (1408 ق). معجم لغة الفقهاء، ج2. بیروت: دارالنفائس للطباعة و النشر و التوزیع.
کلینی، محمدبن یعقوب (1429 ق). الکافی، قم: دارالحدیث.
مصطفوی، حسن (1360). التحقیق فی کلمات القرآن. تهران: ترجمه و نشر کتاب.
مکارم شیرازی، ناصر(1374 ش). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
موسوی خمینی، روح الله (1368). تحریر الوسیله. قم: دارالعلم.
نجفی، محمد حسن بن باقر (بی تا). جواهر الکلام، چاپ سوم. تهران: المکتبة الاسلامیة.
