از سادگی تا پیچیدگی الگوریتمی با بازنمایی بصری و تولید سلیقه دیجیتال در زیبایی شناسی معماری معاصر (مطالعه موردی منطقه یک تهران)

الموضوعات : Sociology, social sciences and economics

محمد جدیری عباسی ¹ , مهسا بلوری ² , reza fathipour ³

1 - دانشکاه آزاد اسلامی
2 - دانشجوی دکترای معماری، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
3 - Department of Technical and Engineering, Ahar Branch, Islamic Azad University, Ahar, Iran

تاريخ الإرسال : 15 الأربعاء , ذو الحجة, 1446 تاريخ التأكيد : 17 الثلاثاء , ربيع الأول, 1447 تاريخ الإصدار : 30 الإثنين , ربيع الأول, 1447

الکلمات المفتاحية: زیبایی‌شناسی دیجیتال, طراحی الگوریتمی, بازنمایی بصری, سلیقه معمارانه, معماری معاصر تهران,

ملخص المقالة :

تحول در زیبایی‌شناسی معماری معاصر، هم‌راستا با گسترش فناوری‌های طراحی دیجیتال و گفتمان‌های رسانه‌ای، به ظهور فرم‌هایی انجامیده که از سادگی مینیمالیستی فاصله گرفته و به پیچیدگی‌های الگوریتمی و بصری روی آورده‌اند. در این زمینه، منطقه یک تهران با ساخت‌وسازهای لوکس، بستری شاخص برای ظهور و بازنمایی این تحولات است. مقاله حاضر با تمرکز بر پیوند میان طراحی الگوریتمی، بازنمایی دیجیتال، و شکل‌گیری سلیقه زیبایی‌شناسی در معماری معاصر شهری، به تحلیل چگونگی گذار از سادگی فرمی به پیچیدگی الگوریتمی در پروژه‌های منتخب این منطقه می‌پردازد.

این پژوهش با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای بصری و نظری، و بر اساس نظریه‌های زیبایی‌شناسی دیجیتال بازنمایی فرهنگی و تمایز اجتماعی در مصرف فرهنگی، نشان می‌دهد که فرم‌های معمارانه امروز نه‌فقط در فرآیند طراحی، بلکه در بازنمایی رسانه‌ای و پلتفرم‌های اجتماعی نیز بازتولید می‌شوند. این فرآیند، به شکل‌گیری سلیقه‌ای دیجیتال در میان کاربران شهری می‌انجامد که بر «دیدنی بودن» فرم بیش از «زیست‌پذیر بودن» آن تأکید دارد.

یافته‌ها نشان می‌دهند که ساختمان‌هایی نظیر برج چناران الهیه یا آلتون کورت نیاوران، در بازنمایی‌های تصویری خود از منطق الگوریتمی، تقارن رسانه‌پسند، و جذابیت بصری برای شبکه‌های اجتماعی پیروی می‌کنند. نتیجه آنکه سلیقه زیبایی‌شناسی در معماری معاصر منطقه یک تهران، در هم‌نشینی بین فرم، فناوری طراحی، و اقتصاد توجه دیجیتال شکل می‌گیرد.

المصادر:

امینی، ه.(1398). معماری پارامتریک و چالش‌های آن در بافت شهری تهران. فصلنامه معماری معاصر، 6(2)، 65–84.
امرعایی، ب. (1402). مقایسهٔ روش‌شناختی فرایندهای طراحی محصول و طراحی معماری. باغ—پژوهش‌های شهری و منظر. DOI: 10.22034/BAGH.2023.358072.5252
حیدری، ف.، و نادری، س. (1399). زیبایی‌شناسی دیجیتال و نقش الگوریتم‌ها در طراحی معماری معاصر. فصلنامه معماری و شهرسازی، 52(4)، 101–118.
هاشمی، ا.ر. و مصطفوی، ا. (1404). فقر شهری و بازنمایی رسانه‌ای: مطالعه‌ای موردی. Journal of Regional Development. DOI: 10.22059/jrd.2025.388001.668894
کریمی خیرآبادی، ا.، دیبا، د.، و آیوازیان، س. (1404). معیارهای زیبایی‌شناسی فناوری‌های ساخت‌وساز در معماری معاصر. مطالعات طراحی معماری و شهرسازی زمینه‌گرا. DOI: 10.22067/context.2025.91627.1008
میرهادی، ژ.، دهباشی شریف، م.، و دیبا، د. (1402). بررسی مولفه‌های کالبدی تکتونیک معماری مؤثر در زیبایی‌شناسی بناهای فرهنگی ایران: نمونهٔ بناهای شاخص فرهنگی 20 سال اخیر شهر تهران. نشریه علمی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
DOI: 10.22094/lsj.2024.1988968.1103.
نیکنام، پ. (1400). رسانه‌های دیجیتال و بازنمایی بصری در معماری شهری. فصلنامه مطالعات شهری، 15(3)، 55–72
رضایی، م.، و عباسی، ن. (1400). بازنمایی معماری در شبکه‌های اجتماعی: تأثیر اینستاگرام بر فرم و نما در تهران. پژوهش‌های معماری معاصر، 8(2)، 77–95.
کاظمی، ن.، و رستگار، ع. (1401). بررسی تأثیر رسانه‌های اجتماعی بر شکل‌گیری سلیقه زیبایی‌شناسی در معماری مسکونی تهران. پژوهش هنر و معماری معاصر ایران، 10(1)، 23–40.
کاظمی، س. (1399). تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی در تولید سلیقه بصری معاصر. فصلنامه هنر و رسانه، 7(2)، 45–63.
میرمقتدایی، ج. (1397). معماری معاصر ایران و چالش‌های جهانی‌شدن. فصلنامه هویت شهر، 12(3)، 45–63.
Beder, D. (2024). Influence of complexity and Gestalt principles on aesthetic evaluations of building façades. Frontiers in Psychology, 15. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2024.11379339
Caetano, I., Leitão, A., & Bastos, F. (2020). An algorithmic-based approach for façade design. Journal of Façade Design and Engineering, 8(2), 59–80. https://doi.org/10.7480/jfde.2020.2.4543
Castelo-Branco, R. (2022). Digital representation methods: The case of algorithmic design. Frontiers of Architectural Research, 11(1), 45–57. https://doi.org/10.1016/j.foar.2021.12.001
Degen, M. (2024). Conceptualising aesthetic power in the digitally mediated city. Urban Studies, 61(7), 1357–1374. https://doi.org/10.1177/00420980241232501
Kingery-Page, K. (2012). The aesthetics of digital representation: Realism and architectural representation. Architectural Theory Review, 17(2–3), 216–228. https://doi.org/10.1080/18626033.2012.746091
Mondol, T., & Banerjee, S. (2021). Computational creativity and aesthetics with algorithmic approaches. Frontiers in Artificial Intelligence, 4, 749. https://doi.org/10.3389/frai.2021.749712
Ostwald, M. J. (2004). Freedom of form: Ethics and aesthetics in digital architecture. The Philosophical Forum, 35(2), 201–220. https://doi.org/10.1111/j.0031-806X.2004.00170.x
Svoboda, L., & Csébfalvi, B. (2014). A framework for integrated design of algorithmic/parametric forms. Automation in Construction, 41, 84–95. https://doi.org/10.1016/j.autcon.2013.11.004
Vasseghipanah, B. (2024). Techno-aesthetics in architectural discourses: A state of the art. Frontiers of Architectural Research, 13(2), 145–159. https://doi.org/10.1016/j.foar.2024.01.019
Woo-Jung, S., & Choon, C. (2022). A study on post-digital images in architecture: A comparative analysis of post-digital and avant-garde architectural collages. Journal of the Architectural Institute of Korea, 38(7), 91–101. https://doi.org/10.5659/JAIK.2022.38.7.91
Yildirim, Y., & Arefi, M. (2024). A qualitative study on digital aesthetics and sound interaction. Multimodal Technologies and Interaction, 8(11), 97. https://doi.org/10.3390/mti8110097