مهاجران افغانستانی و سیاست مهاجرتی جمهوری اسلامی

الموضوعات : فصلنامه مطالعات سیاسی

علی خدادوست ¹ , مسعود مطلبی ² , عبدالرضا بای ³

1 - گروه علوم سیاسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر ، ایران
2 - گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - گروه علوم سیاسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران

تاريخ الإرسال : 20 الأحد , ربيع الثاني, 1447 تاريخ الإصدار : 13 الجمعة , جمادى الأولى, 1446

الکلمات المفتاحية: سیاست‌ مهاجرتی, مهاجران افغانستانی, چرخه سیاستگذاری,

ملخص المقالة :

مسأله مهاجرت و مهاجران، چه به عنوان چالش و چه به عنوان فرصت، یکی از موضوعات مهم برای سیاست گذاران، مسئولان و کارگزاران جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود. از همین رو پرسش اصلی این پژوهش که مبتنی بر مدل تحلیل مرحله‌ای چارلز جونز در فرایند سیاست‌گذاری عمومی به رشته تحریر درآمده است این است که، مبتنی بر چرخه سیاست‌گذاری جونز چه عوامل داخلی و خارجی روند و فرایند سیاست‌گذاری مهاجرتی جمهوری اسلامی ایران را در خصوص اتباع و مهاجرین افغانستانی تحت تأثیر قرار داده است؟ در پاسخ به سوال مطرح شده فرضیه پژوهش بر تضاد نگاه ایدئولوژیکی با منافع ملی، سیاست زدگی برنامه‌های مهاجرتی، نبود مرکز تصمیم گیری واحد، فشارهای دیپلماتیک افغانستان و نهادهای حقوق بشری بین المللی و نیز رسانه‌های گروهی برون مرزی به عنوان عوامل تأثیر گذار داخلی و خارجی بر روند و فرایند سیاست‌گذاری مهاجرتی جمهوری اسلامی ایران در خصوص اتباع و مهاجرین افغانستانی تأکید دارد. نتایج سیاستگذاری مهاجرتی جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد تعدد مراکز تصمیم گیر با رویکردهای متنوع و بعضاً متضاد نسبت به موضوع مهاجرت و همچنین غلبه رویکرد موقتی و کوتاه مدت به این موضوع نه تنها به سیاست گذاری‌های نامناسب به لحاظ وضع قوانین و مقررات و نیز عدم انتفاع از سرمایه‌های انسانی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی این جمعیت میلیونی طی چهار دهه اخیر شده است، بلکه هزینه‌های مالی و بین المللی فراوانی نیز به وجهه بین المللی و منافع ملی کشور وارد ساخته است.

المصادر:

فاضلی، نعمت‌الله(1399)، زندگی سراسر فهم مسأله است: مسأله و مسأله‌شناسی در علوم اجتماعی و انسانی ایران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
فقیهی‌پور، جواد؛ کشاورز، میثم؛ سیمیاری، مهدی و روایی، سلطنت (1400)، مهارت حل مسأله و تصمیم‌گیری؛ مهارت‌ها و سوگیری‌ها، تهران: انتشارات دارالفنون.
جهانبخش، مصطفی(1402)، «اظهارنظر کارشناسی درباره: طرح تأسیس سازمان ملی اقامت»، ماهنامه گزارش های کارشناسی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، دوره 11، سال اول، شماره 4، صص 14-1.
عراقچی، سید عباس(1404)، «عراقچی: بازگشت مهاجران افغان آبرومندانه خواهد بود»، روزنامه فرهیختگان، 4 فروردین ماه،
کد خبر : 204203 https://farhikhtegandaily.com/news/204203
یاراحمدی، نادر(1403)، «میزان هزینه برای تحصیل هر دانش‌آموز افغان در ایران»، سایت تحلیلی خبری عصر ایران، 4 آذرماه، کد خبر ۱۰۱۶۲۷۰ ، مندرج در https://www.asriran.com/fa/news/1016270
یاراحمدی، نادر(1403)، «اعلام ۶ گروه اتباع افغانستانی مجاز که می توانند در ایران بمانند»، خبرگزاری ایسنا، کد خبر: 1403121913503، ۱۹ اسفند ماه، مندرج در
https://www.isna.ir/news/1403121913503

Jones, Charles 0 (1977). An Introduction to the Study of Public Policy, Wadsworth: California