تحلیل جامعه‌شناختی رابطه پزشک و بیمار: یک مرور نظام‌مند با تأکید بر زمینه‌های تاریخی و نظری
الموضوعات : مطالعات توسعه اجتماعی ایرانعلی شهریار منطقی فسایی 1 , سروش فتحی 2 , زهرا زارع 3
1 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، دانشکده علوم انسانی ،واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استادیار جامعه شناسی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: پزشکی, پزشکی مدرن, تکنولوژی, تجهیزات پزشکی,
ملخص المقالة :
پزشکی مدرن به عنوان یک علم سازمان‌یافته و مبتنی بر روش‌های تجربی و علمی، محصول تحولات چندین قرن است که ریشه در دانش پزشکی یونان باستان و سپس پیشرفت‌های دوران اسلامی و رنسانس دارد. در دوران قرون وسطی، با وجود رکود علمی در غرب، دانشمندان مسلمان و ایرانیان با ترجمه و گسترش آثار بقراط، گالن و دیگر پزشکان یونانی، پایه‌های پزشکی را حفظ و توسعه دادند؛ از جمله ابن سینا که کتاب «قانون در پزشکی» او یکی از مراجع مهم پزشکی تاریخی است.
با آغاز رنسانس و کشف‌های علمی مانند گردش خون توسط ویلیام هاروی و مشاهده میکروب‌ها توسط آنتونی وان لوونهوک، پزشکی به سمت علمی‌تر شدن و استفاده از روش‌های آزمایشگاهی و تشریحی حرکت کرد. در قرن نوزدهم، پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه جراحی، بیهوشی، آسپتیک و اپیدمیولوژی رخ داد که پزشکی را به شکل امروزی آن نزدیک کرد.
پزشکی مدرن نتیجه فرآیندی چندلایه است که نه تنها از نفوذ دانش و فناوری غربی بلکه از اصلاحات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز تأثیر پذیرفته است. بیماری‌های همه‌گیر و نیازهای اجتماعی در ایران و جهان، زمینه‌ساز پذیرش و توسعه این علم نوین شدند و نقش پزشکان و نهادهای پزشکی در جامعه به طور چشمگیری افزایش یافت
این روند تحول پزشکی از طبابت سنتی به پزشکی مبتنی بر دانش علمی و فناوری، مسیر پیشرفت و بهبود سلامت بشر را هموار کرده است.
آسمانی،امید(1392) نگاهی به مدل های ارتباطی پزشک - بیمار و چالش های مرتبط با آن اخلاق و تاریخ پزشکی ایران. ۱۳۹۱; ۵ (۴) :۳۶-۵۰
ابراهیمی مرضیه ، شمیم شرافت ، ابوعلی ودادهیر ، حسن عینی زیناب ، (1391). انسان‌زدایی در مناسبات پزشک و بیمار: بررسی تجربی و انطباق نظری ﻣﺠﻠﻪ جامعه شناسی ايران، دوره بيست و دوم،شماره ٤،زمستان ١٤٠٠، ص٥٣-٣٣
اطهر معین وکبری عنبری اکمل (1388) ارتباط پزشک و بیمار نشریه دانشور پزشکی » اسفند 1388 شماره85
جعفری فرهاد ، فاطمه علیزاده ، نفیسه ظفرقندی ، زینب آبیار ،(1390) رابطه مالی پزشک و بیمار در طب سنتی ایران نشریه دانشور پزشکی » دي 1390 شماره96
محمدرضا خدابخش ، پروین منصوری (1390)همدلی و بازبینی نقش آن در بهبود روابط پزشک - بیمار نشریه اخلاق و تاریخ پزشکی » خرداد 1390 شماره3
زردار زرین ، سپیده پالیزدار(1400)ارتباط پزشک و بیمار در شبکۀ روابط میان‌فرهنگی تجربۀ درمان در محیط‌های چند‌فرهنگی بیمارستان‌های دولتی تهران دوره 22، شماره 53 - شماره پیاپی 85 اردیبهشت 1400 صفحه 71-94
شفعتی معصومه ،محمدجواد زاهدی(1391) تبیین جامعه‌شناختی رابطة پزشک و بیمار (مطالعة کیفی در شهر اهواز) ﻣﺠﻠﺔ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲاﻳﺮان،دورةﻫﺸﺘﻢ،ﺷﻤﺎرة1ﺑﻬﺎر ،1393:105-137
زاهدی مریم ، صدیقه محمداسماعیل، سیدمحسن بنی‌هاشمی، منصور شریفی(1399)تأملی فرهنگی بر روابط پزشک و بیمار با تأکید بر پرونده‌ی الکترونیکی سلامت اخلاق و تاریخ پزشکی ایران. ۱۳۹۹; ۱۳صص:۵۲۶-۵۴۰
شرافت شمیم ، ابوعلی ودادهیر؛ حسن عینی زیناب؛ مرضیه ابراهیمی(1402) مطالعۀ جامعه شناختی مناسبات پزشک و بیمار در ایران
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 48، مهر 1402، صفحه 429-446
شفعتی، معصومه و زاهدی، محمدجواد (1391). بررسی الگوهای زیستی، روانی و اجتماعی رابطۀ پزشک و بیمار: گذر از الگوی زیست پزشکی. نشریۀ اخلاق زیستی، 5(5)، 151-
ودادهیر، ابوعلی، علایی، محمدحسن و علائی خرائم، رقیه (1391). اهمیت جهان‌زیست در مناسبات بیمار و پزشک: پژوهشی کیفی در الگوهای مشاورۀ پزشکان با بیماران مراجع از روستا به شهر در اردبیل. مجلۀ توسعۀ روستایی. 4(1): 84-71.
