امکان‌سنجی کیفرگذاری در قبال ارز دیجیتال
الموضوعات :
صادق خضری نیا
1
,
جعفر کوشا
2
,
پرویز ذکاییان
3
1 - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران
2 - دانشگاه بهشتی
3 - استادیار، گروه الهیات، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران.
الکلمات المفتاحية: ارز دیجیتال, کیفرگذاری, سیاست کیفری افتراقی, جرایم اقتصادی, جرم¬انگاری,
ملخص المقالة :
امکان یا عدم امکان جرم¬انگاری و القای وصف جرایم کیفری به فعالیت¬های ناشی از ارز دیجیتال با چالش¬های زیادی همراه می¬باشد. معمولاً کاربران این¬گونه ارزها را برای موارد متعددی از جمله فرار مالیاتی استفاده می¬نمایند و به دلیل اینکه این¬گونه ارزها قابل پیگیری نمی¬باشد، بستری است برای جرایمی از جمله پولشویی و فرار مالیاتی و مانند آن. در نظام کیفری ایران مقررات و اطلاعیه¬های مختلفی در جهت جرم¬انگاری و کیفرگذاری در خصوص ارزهای دیجیتالی صادر شده است که یکی از آنها مصوبه¬ی بانک¬ها و مؤسسات مالی است. طبق این اطلاعیه، هرگونه استفاده و خرید و فروش بیت¬کوین و سایر ارزهای دیجیتال در بانک‌ها، مؤسسات مالی و صرافی‌های دارای مجوز بانک مرکزی رسماً ممنوع اعلام شد. این ممنوعیت از گذشته نیز وجود داشت، اما برای آن بخشنامه رسمی صادر نشده بود، که اگر بخواهیم برای این موضوع جرم¬انگاری و کیفرگذاری نماییم، با توجه به مخاطرات ناشی از عدم قاعده¬مندی ارزهای دیجیتال از یک سو و گسترش روزافزون آنها در سطح داخلی و بین¬المللی از سوی دیگر و تهدید جدی امنیت داخلی و بین¬المللی از طریق تأمین گروه¬های تروریستی و خرابکاری، با مراجعه به یک سیاست جنایی امنیت¬گرا، می-توان اقدامات تهدیدآمیز در این حوزه را جرم¬انگاری و کیفرگذاری نمود. به نظر می¬رسد رد و مصادره¬ اموالی که از این طریق کسب می¬شود به نفع دولت می¬تواند بهترین گزینه باشد، که یافته¬های مقاله بطور اجمالی با روش کتابخانه¬ای با ابزار فیش¬برداری موضوع مورد بررسی قرار گرفته و نهایتاًرا می¬توان از یافته¬های علمی این پژوهش دانست
1. بوسورث، روون؛ سالت¬مارش، گراهام. (1376). پولشویی، مترجم: نصرالله امیر بشیری، اداره کل آموزش نیروی انتظامی.
2. حسن¬زاده، علی؛ مجتهد، احمد؛ بغدادی، پویا؛ تقی¬زاده حصاری، فرهاد. (1396). پول و بانکداری نوین، چاپ دوم، تهران، انتشارات جنگل (جاودانه).
3. خضری¬نیا، صادق. (1398). پول¬شویی جرم اقتصادی یا مالی، جلد اول، تهران، انتشارات عدلیه.
4. خلیلی پاجی، عارف؛ نیازپور، امیرحسین. (1400). بایسته¬های شمول قانون مبارزه با پولشویی بر دارایی¬های مجازی؛ در پرتو توصیه¬های گروه ویژه اقدام مالی FATF ، دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی، شماره 20.
5. خلیلی پاجی، عارف؛ نیازپور، امیرحسین؛ شاملو، باقر. (1400). جرم¬انگاری در حوزه رمز ارزها، آموخته¬های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دوره 18، شماره 21.
6. خردمند، محسن. (1398). بررسی فقهی استخراج و مبادله¬ی رمز ارزها با تمرکز بر شبکه¬ی «بیت کوین»، معرفت اقتصاد اسلامی، شماره 10و 12.
7. رجبی، ابوالقاسم. (1397). ارز مجازی: قانونگذاری در کشورهای مختلف و پیشنهادها برای ایران، تهران: مرکز پژوهش¬های مجلس شورای اسلامی.
8. روشن، محمد؛ مظفری، مصطفی؛ میرزایی، هانیه. (1398). بررسی وضعیت فقهی و حقوقی بیت کوین، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 87.
9. فراتی، مریم؛ شاملو، باقر؛ گلدوزیان، ایرج. (1398). راهکارهای مقابله با پولشویی از طریق بیت¬کوین، فصلنامه علمی تحقیقات حقوقی آزاد، دوره 13.
10. سماواتی پیروز، امیر. (1388). مؤلفه¬های افتراقی جرایم اقتصادی در تقابل با جرایم مالی، رهنمون، شماره 25و26.
11. سبحانی، حسن؛ قائمی¬نیا، علی¬اصغر. (1397). تأملی در منشا ارزش بیت¬کوین از منظر اعتباریات علامه طباطبایی(ره)، پژوهشنامه اقتصادی، دوره18، شماره 70.
12. سلطانی، محمد؛ اسدی، حمید. (1394). ماهیت حقوقی پرداخت در پول الکترونیک، پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره 41.
13. سیدحسینی، میرمیثم؛ دعائی، میثم. (1393). بیت کوین نخستین پول مجازی، ماهنامه بازار سرمایه ایران، شماره 114 و 115، 84-88.
14. عبدی¬پور، ابراهیم. (1389). تحلیل حقوقی ماهیت پول الکترونیکی، مجله حقوق خصوصی، دوره 7، شماره16.
15. غلام¬پور، امین. (1402). پولشویی با ارز دیجیتال، برگرفته شده از سایت:
16. کاشیان، عبدالحمید؛ بهرامی، زهرا؛ قلی¬پور، فهیمه؛ شهروی، زهرا. (1398). درک ماهیت پول‌های رمزپایه و تعیین برخی از الزامات قانونگذاری آن در ایران از منظر اقتصاد اسلامی، فصلنامۀ سیاستهای مالی و اقتصادی، شماره 26.
17. کوشا، جعفر (1388). امنیت اقتصادی با تاکید بر پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا و پیشگیری، مجله تحقیقات حقوقی، نشریه دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
18. وایزی، بهار؛ جمشیدی، علیرضا. (1396). سیاست¬جنایی ایران در قبال جرم پولشویی، کنفرانس ملی تحقیقات علمی جهان در مدیریت، حسابداری، حقوق و علوم اجتماعی.
19. محمدی، پژمان؛ اسدی، روح¬الله. (1391). ماهیت انتقال مالکیت اموال غیرمادی غیرفکری، نشریه دانش و پژوهش حقوقی، شماره 1.
20. محمودی، اصغر. (1398). تحلیل ارزهای مجازی در پرتو فقه، حقوق و مطالعات تطبیقی، نشریه مطالعات حقوق خصوصی (حقوق)، شماره 3.
21. میرزاخانی، رضا؛ سعدی، حسین¬علی. (1397). بیت‌کوین و ماهیت مالی- فقهی پول مجازی، جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصادی اسلامی، شماره 30.
22. نواب¬پور، علیرضا؛ یوسفی، احمدعلی؛ طالبی، محمد. (1397). تحلیل فقهی کارکردهای پول‌های رمزنگاری شده (مطالعه موردی بیت کوین)، فصلنامۀ علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، شماره72.
23. نوری، مهدی؛ نواب¬پور، علیرضا. (1397). مقدمه‌ای بر تنظیم¬گری رمزینه ارزها در اقتصاد ایران، تهران: دفتر مطالعات اقتصادی مجلس شورای اسلامی.
24. Chodorow, A. (2016). Bitcoin And The Definition Of Foreign Currency. Florida Tax Review, Vol 19.
25. Boehm, F. & Pesch, P. (2014). Bitcoin: A First Legal Analysis. In: Böhme R.، Brenner M.، Moore T.، Smith M. (Eds) Financial Cryptography and Data Security. FC. Lecture Notes in Computer Science, Vol 8438. Springer، Berlin، Heidelberg، n. d.
26. David, L.E.E. Chuen, K. (2015). Handbook of Digital Clarency Bitcoin. Innovation. Financial Instruments, and Big Data. Elsevier Science.
27. Darfon, B. (2014). Bitcom and Money Laundering Mixing for an Effective Solution. 89 Indiana Law Joumal.
