تأثیر ادبیات عرفانی دوره دوم متوسطه بر اخلاق‌مداری دانش‌آموزان
الموضوعات :
1 - استادیار زبان وادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. fmoradi@cfu.ac.ir
الکلمات المفتاحية: کلیدواژه‌ها: آموزش, ادبیات عرفانی, ارزش‌های اخلاقی, کتب فارسی دوره دوم متوسطه, اخلاق‌مداری.,
ملخص المقالة :
هدف از این پژوهش بررسی تأثیر آموزش و تحلیل متون ادبیات عرفانی دوره دوم متوسطه بر توسعه اخلاق¬مداری دانش¬آموزان است. با توجه به اهمیت پرورش ابعاد معنوی و اخلاقی در کنار آموزش‌های علمی، این پژوهش به¬دنبال پاسخ به این سوال اساسی است که آیا مواجهه دانش¬آموزان با مفاهیم عمیق عرفانی و انسانی موجود در ادبیات کلاسیک فارسی می‌تواند به تقویت ارزش‌های اخلاقی و رفتارهای مسئولانه در آنان منجر شود؟ روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و با استفاده از ابزارهای گردآوری داده شامل پرسشنامه و تحلیل محتوای پاسخ‌های تشریحی، به بررسی نگرش‌ها و رفتارهای اخلاقی دانش آموزانی پرداخته¬است که در معرض آموزش هدفمند ادبیات عرفانی قرارگرفته‌اند. نتایج اولیه نشان¬می‌دهد که آشنایی با مضامین ایثار، نوع‌دوستی، صبر، تواضع و حقیقت‌جویی موجود در آثار عرفانی می‌تواند تأثیر مثبتی بر دیدگاه دانش آموزان نسبت به مسائل اخلاقی و اجتماعی داشته¬باشد. کلیدواژه‌ها: آموزش، ادبیات عرفانی، ارزش‌های اخلاقی، کتب فارسی دوره دوم متوسطه، اخلاق‌مداری.
منابع و مآخذ
1) قرآن کریم.
2) نهج‌البلاغه.
3) آزاد، غلامحسین. (1376). روانشناسی اخلاقی. تهران: انتشارات بعثت.
4) استعلامی، محمد(۱۳۹۸) فرهنگنامه تصوف و عرفان، تهران : نشر فرهنگ معاصر.
5) امیرکبیری، علیرضا، داروئیان، سهیلا(۱۳۹۰) برداشت¬های اخلاق حرفه¬ای مدیران، فصلنامه اخلاق در علوم وفناوری شماره( ۱،۱۳۹۰)
6) باقری، خسرو. (1383). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. تهران: انتشارات مدرسه.
7) باندورا، آلبرت،(1372). نظریه یادگیری اجتماعی، مترجم فرهاد ماهر. تهران: نشر راهگشا.
8) جعفری، محمدتقی(۱۳۵۴)در قلمرو معرفت تعلیم و تربیت اسلامی، به کوشش: محمدرضا جوادی، تهران: پیام آزادی.
9) جوادی آملی، عبدالله(۱۳۹۰) مبادی اخلاق در قرآن، قم : نشر اسرا
10) حسینی، محمد، (۱۳۸۳) بررسی ارزش¬شناسی علامه طباطبایی و دلالت¬های آن در تربیت اخلاقی، فصلنامه روانشناسی و علوم تربیتی (۳۴ش: ۲)
11) دانشنامه زبان و ادب فارسی (به سرپرستی اسماعیل سعادت)، ج1، ادبیات عرفانی، تقی پورنامداریان، (1384)تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
12) رستگار فسایی، منصور(۱۳۷۲) انواع شعر، شیراز: نوید شیراز.
13) زرین¬کوب، عبدالحسین. (۱۳۷۲). ارزش میراث صوفیه. تهران: امیرکبیر.
14) --------------. (1364). جستجو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر.
15) ساکی، رضا (۱۳۹۰) اخلاق در پژوهش¬های آموزشی، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری شماره( ۲،۱۳۹۰)
16) سجادی، سید ضیاالدین(1376) مقدمه ای بر عرفان و تصوف، چاپ ششم، تهران: سمت.
17) سعدی شیرازی، مصلح بن عبدالله. گلستان. شرح :یوسفی غلامحسین ( ۱۳۷۸) تهران : خوارزمی.
18) سهروردی، فی الحقیقه العشق، مترجم صابری، محمد علی(1400) تهران: علم.
19) شریعتمداری، علی. (1372). جامعه و تعلیم و تربیت. تهران: انتشارات امیرکبیر.
20) شمیسا، سیروس. (۱۳۸۳). انواع ادبی. تهران: میترا.
21) صافی ، احمد(۱۳۹۱) آموزش وپرورش ایران در صد ساله گذشته، ویژه¬نامه رشد دوره هجدهم
22) طهوریان، حبیب‌الله. (1388). ادبیات عرفانی ایران. تهران: سخن.
23) عطار نیشابوری، فریدالدین محمد بن ابراهیم، تذکره الاولیا. تصحیح وشرح : مقام فر، محمدعلی(1389)تهران: فکر روز.
24) -----------------------------، منطق‌الطیر.تصحیح وشرح : کاظم دزفولیان(1387) تهران: طلایه.
25) عین القضات همدانی ، تمهیدات، تصحیح: عسیران، عفیف (۱۴۰۱) تهران : مولی.
26) گروه مؤلفان، کتاب¬های فارسی متوسطه دوره دوم (۱۴۰۰) تهران: شرکت نشر وچاپ کتب درسی ایران.
27) گروه نویسندگان(۱۳۷۹) تربیت اسلامی ، تهران : انتشارات اسلامی.
28) ----------- (۱۳۷۹)مجموعه مصوبات شورای عالی آموزش وپرورش.
29) مطهری، مرتضی(۱۳۷۵)تعلیم وتربیت در اسلام ، تهران : صدرا.
30) موحد، ضیا(۱۳۷۳)سعدی، تهران : طرح نو.
31) مولوی، جلال‌الدین محمد بن حسین بلخی. مثنوی معنوی. شرح: زمانی ، کریم (1390) تهران: اطلاعات.
32) همت بناری، علی(۱۳۷۹)تربیت اخلاقی وضرورت نگاهی دوباره به آن، فصلنامه تربیت اسلامی، ش .۲
