پیش بینی افکار پارانوئید براساس طرحواره های ناسازگار اولیه - زهرا تفتیان / سیده زهرا سیدمیرزایی / منوچهر لرنی
الموضوعات : سلامت و روانشناسی
زهرا تفتیان
1
,
سیده زهرا سید میرزایی
2
,
منوچهر لرنی
3
1 - دانشگاه آزاد کرج، کرج، ایران
2 - دانشگاه آزاد کرج، کرج، ایران
3 - دانشگاه آزاد کرج، کرج، ایران
الکلمات المفتاحية: پارانوئید, افکار پارانوئید, طرحواره های ناسازگار اولیه, متغیر بریدگی و طرد, متغیر خودگردانی و عملکرد مختل, متغیر محدودیت‌های مختل, متغیر جهت‌مندی, متغیر گوش به زنگی بیش از حد و بازدارندگی,
ملخص المقالة :
افکار پارانوئید، به‌عنوان یکی از ویژگی های بارز اختلالات روان پریشانه و برخی اختلالات شخصیت، با سوء ظن شدید، تفسیرهای تهدیدآمیز از رفتار دیگران و نگرش منفی نسبت به جهان پیرامون همراه هستند. این افکار می‌توانند به شکل چشمگیری عملکرد روانی، اجتماعی و هیجانی افراد را مختل سازند. پژوهش حاضر، با روش مروری و با هدف بررسی پیش‌بینی پذیری افکار پارانوئید بر اساس طرحواره های ناسازگار اولیه انجام شده است. یافته های مرور شده در این مقاله نشان می‌دهند که فعال سازی طرحواره های ناسازگار اولیه می‌تواند به پردازش های شناختی تحریف شده، سوگیری های ادراکی، و شکل‌گیری نگرش های خصمانه نسبت به دیگران منجر شود که در نهایت به افکار پارانوئید می انجامند. از منظر بالینی، شناسایی طرحواره هایی که بیشترین ارتباط را با افکار پارانوئید دارند، می‌تواند به تدوین مداخلات درمانی هدفمند، به ویژه در قالب طرحواره درمانی، کمک شایانی نماید. افزون بر این، این مقاله با پرداختن به نقش عوامل زیستی، روان‌شناختی، اجتماعی و فرهنگی در تکوین افکار پارانوئید، نگاهی چندبعدی به این پدیده ارائه می‌دهد و بر اهمیت بررسی آن در بستر زمینه‌ای هر فرد تأکید می‌کند. در مجموع، نتایج مرور مطالعات پیشین بر این فرض تأکید دارند که طرحواره های ناسازگار اولیه می‌توانند پیش‌بینی کننده معناداری برای افکار پارانوئید باشند و اصلاح این طرحواره ها ممکن است نقش مؤثری در کاهش بدبینی های افراطی و ارتقای سلامت روان ایفا نماید.
جامعه آماری در این پژوهش دانشجویان دانشگاه آزاد کرج و حجم نمونه 435 نفر از دانشجویان بودند که با استفاده از پرسشنامه های افکار پارانوییدی گرین و پرسشنامه فرم کوتاه طرحواره یانگ نمونه گیری انجام شد و توسط نرم افزارهای SPSS و SMART PLSیافته ها نشان دادند که طرحواره‌های ناسازگار اولیه بر پیش‌بینی افکار پارانوئید تأثیر معنادار و مثبت دارد.
حسنوند، صبا، کربلایی محمد میگونی، احمد، و رضابخش، حسین. (1400). پیش بینی افکار پارانوئید بر اساس سبک های دلبستگی با میانجی گری اجتناب تجربی در زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان. مدیریت ارتقای سلامت، 10(4 )، 121-135. SID. https://sid.ir/paper/411343/fa
غدیری صورمان آبادی، فرهاد، عبدالمحمدی، کریم، باباپورخیرالدین، جلیل، و اصل رحیمی، وهاب. (1395). رابطه اختلال جسمانی سازی با عزت نفس, بی خوابی و افکار پارانوئید در دانشجویان. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، 10(10)، 61-68. SID. https://sid.ir/paper/132348/fa
Ahmed, J. U. (2010). Documentary research method: New dimensions. Indus Journal of Management & Social Sciences, 4(1), 1-14.
Ang, B., Gollapalli, S., Du, M., & Ng, S. (2025). Unraveling Online Mental Health Through the Lens of Early Maladaptive Schemas: AI-Enabled Content Analysis of Online Mental Health Communities. Journal of Medical Internet Research, 27. https://doi.org/10.2196/59524.
Azadfar, Z., Rossi, G., Dierckx, E., Duenas, J., Díaz-Batanero, C., Schoevaerts, K., Peuskens, H., Santens, E., Pauwels, E., Haekens, A., & Baetens, K. (2025). Early maladaptive schemas as mediators between childhood maltreatment and adult psychopathology in psychiatric inpatients.. Child abuse & neglect, 160, 107238 . https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2024.107238.
Bahlinger, K., Lincoln, T., Krkovic, K., & Clamor, A. (2020). Linking psychophysiological adaptation, emotion regulation, and subjective stress to the occurrence of paranoia in daily life.. Journal of psychiatric research, 130, 152-159 . https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2020.07.021.
Baxendell, R., Schmitter M., Spijker, J., Keijsers, G., Tendolkar, I., & Vrijsen, J. (2025). Measuring Early Maladaptive Schemas in Daily Life. Cognitive Therapy and Research. https://doi.org/10.1007/s10608-025-10574-5.
Bencharfa, Z., Ballouk, H., Katir, I., Laboudi, F., Ouanass, A., Moreno, M., Milas, A., Carreño, L., A.Izquierdo, D., Puente, L., Del, P., & Calderón, S. (2024). Exploring maladaptive early schemas in adults with bipolar disorder. European Psychiatry, 67, S434 - S434. https://doi.org/10.1192/j.eurpsy.2024.899.
Busetto, L., Wick, W., & Gumbinger, C. (2020). How to use and assess qualitative research methods. Neurological Research and practice, 2(1), 14.
Byrne, B. M. (2013). Structural equation modeling with LISREL, PRELIS, and SIMPLIS: Basic concepts, applications, and programming. Psychology Press.
Calvete, E., Gámez-Guadix, M., Fernández-González, L., Orue, I., & Borrajo, E. (2018). Maladaptive schemas as mediators of the relationship between previous victimizations in the family and dating violence victimization in adolescents.. Child abuse & neglect, 81, 161-169 . https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2018.04.028.
Clark, T., Foster, L., Bryman, A., & Sloan, L. (2021). Bryman's social research methods. Oxford university press.
Cronin, M. A., & George, E. (2023). The why and how of the integrative review. Organizational Research Methods, 26(1), 168-192.
Cui, J., Wang, Z., Ho, S. B., & Cambria, E. (2023). Survey on sentiment analysis: evolution of research methods and topics. Artificial Intelligence Review, 56(8), 8469-8510.
Dostal, A., & Pilkington, P. (2023). Early maladaptive schemas and obsessive-compulsive disorder: A systematic review and meta-analysis.. Journal of affective disorders. https://doi.org/10.1016/j.jad.2023.05.053.
Ekici, E., Nazlı, Ş., & Yığman, F. (2024). Evaluation of early maladaptive schemas and domains in social anxiety disorder specifiers and non-clinical samples. Journal of Clinical Psychiatry. https://doi.org/10.5505/kpd.2024.08684.
Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 39-50.
Geraets, C., Snippe, E., Van Beilen, M., Pot-Kolder, R., Wichers, M., Van Der Gaag, M., & Veling, W. (2020). Virtual reality based cognitive behavioral therapy for paranoia: Effects on mental states and the dynamics among them. Schizophrenia Research, 222, 227-234. https://doi.org/10.1016/j.schres.2020.05.047.
Gupta, V., Siddiqi, N., Ojha, A., & Sharma, B. (2019). Hepatoprotective effect of Aloe vera against cartap‐ and malathion‐induced toxicity in Wistar rats. Journal of Cellular Physiology, 234, 18329 - 18343. https://doi.org/10.1002/jcp.28466.
Hair Jr, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tahtam, R. L. (2006). Data Analysis Multivariate.
Hendren, K., Newcomer, K., Pandey, S. K., Smith, M., & Sumner, N. (2023). How qualitative research methods can be leveraged to strengthen mixed methods research in public policy and public administration?. Public Administration Review, 83(3), 468-485.
Henseler, J., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the academy of marketing science, 43(1), 115-135.
Hepper, E., Ellett, L., Kerley, D., & Kingston, J. (2021). Are They Out to Get Me? Individual Differences in Nonclinical Paranoia as a Function of Narcissism and Defensive Self-Protection.. Journal of personality. https://doi.org/10.1111/jopy.12693.
Ishigaki, T., & Nishiguchi, Y. (2024). Effects of Interpersonal Stress and Maladaptive Metacognitive Beliefs on Paranoid Ideation Among Japanese University Students. Early Intervention in Psychiatry, 19. https://doi.org/10.1111/eip.13642.
Khan, S. A. R., Yu, Z., Golpira, H., Sharif, A., & Mardani, A. (2021). A state-of-the-art review and meta-analysis on sustainable supply chain management: Future research directions. Journal of Cleaner Production, 278, 123357.
Kotur, A. S. (2023). A bibliometric review of research in wine tourism experiences: insights and future research directions. International Journal of Wine Business Research, 35(2), 278-297.
Krkovic, K., Clamor, A., & Lincoln, T. (2018). Emotion regulation as a predictor of the endocrine, autonomic, affective, and symptomatic stress response and recovery. Psychoneuroendocrinology, 94, 112-120. https://doi.org/10.1016/j.psyneuen.2018.04.028.
Kunisch, S., Denyer, D., Bartunek, J. M., Menz, M., & Cardinal, L. B. (2023). Review research as scientific inquiry. Organizational Research Methods, 26(1), 3-45.
Lawrence, K., Bucci, S., Berry, K., Carter, L., & Taylor, P. (2022). Fluctuations in proximity seeking and paranoia. The British Journal of Clinical Psychology, 61, 1019 - 1037. https://doi.org/10.1111/bjc.12372.
Legenbauer, T., Radix, A., Augustat, N., & Schütt-Strömel, S. (2018). Power of Cognition: How Dysfunctional Cognitions and Schemas Influence Eating Behavior in Daily Life Among Individuals With Eating Disorders. Frontiers in Psychology, 9. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.02138.
Ludwig, L., Mehl, S., Schlier, B., Krkovic, K., & Lincoln, T. (2019). Awareness and rumination moderate the affective pathway to paranoia in daily life. Schizophrenia Research, 216, 161-167. https://doi.org/10.1016/j.schres.2019.12.007.
Martin, F., Bacak, J., Polly, D., & Dymes, L. (2023). A systematic review of research on K12 online teaching and learning: Comparison of research from two decades 2000 to 2019. Journal of Research on Technology in Education, 55(2), 190-209.
McCulloch, G. (2004). Documentary research: In education, history and the social sciences. Routledge.
Mogalakwe, M. (2006). The use of documentary research methods in social research. African Sociological Review/Revue Africaine De Sociologie, 10(1), 221-230.
Monsonet, M., Kwapil, T., & Barrantes-Vidal, N. (2020). Deconstructing the relationships between self‐esteem and paranoia in early psychosis: an experience sampling study. The British Journal of Clinical Psychology, 59, 503 - 523. https://doi.org/10.1111/bjc.12263.
Nittel, C., Lincoln, T., Lamster, F., Leube, D., Rief, W., Kircher, T., & Mehl, S. (2018). Expressive suppression is associated with state paranoia in psychosis: An experience sampling study on the association between adaptive and maladaptive emotion regulation strategies and paranoia. British Journal of Clinical Psychology, 57, 291–312. https://doi.org/10.1111/bjc.12174.
Panagiotopoulos, A., Despoti, A., Varveri, C., Wiegand, M., & Lobbestael, J. (2023). The Relationship Between Early Maladaptive Schemas and Cluster C Personality Disorder Traits: A Systematic Review and Meta-Analysis. Current Psychiatry Reports, 25, 439 - 453. https://doi.org/10.1007/s11920-023-01439-3.
Phillips, K., Brockman, R., Bailey, P., & Kneebone, I. (2019). Young Schema Questionnaire – Short Form Version 3 (YSQ-S3): Preliminary validation in older adults. Aging & Mental Health, 23, 140 - 147. https://doi.org/10.1080/13607863.2017.1396579.
Pilkington, P., Karantzas, G., Faustino, B., & Pizarro-Campagna, E. (2023). Early maladaptive schemas, emotion regulation difficulties and alexithymia: A systematic review and meta-analysis.. Clinical psychology & psychotherapy. https://doi.org/10.1002/cpp.2914.
Rassel, G., Leland, S., Mohr, Z., & O'Sullivan, E. (2020). Research methods for public administrators. Routledge.
Rek, K., Kappelmann, N., Zimmermann, J., Rein, M., Egli, S., & Kopf-Beck, J. (2022). Evaluating the role of maladaptive personality traits in schema therapy and cognitive behavioural therapy for depression. Psychological Medicine, 53, 4405 - 4414. https://doi.org/10.1017/S0033291722001209.
Rubio-Escobar, E., Sión, A., Rodríguez, L., Jurado-Barba, R., Sánchez, D., Armada, V., Osset, B., Horcajadas, F., & Valladolid, G. (2024). New Approach to Early Maladaptive Schemas and its Relationship with Alcohol use Disorder. Role of Psychopathology and Prognostic Variables.. The Spanish journal of psychology, 27, e23 . https://doi.org/10.1017/SJP.2024.22.
Saarinen, A., Granö, N., & Lehtimäki, T. (2020). Self-Reported Cognitive Functions Predict the Trajectory of Paranoid Ideation Over a 15-Year Prospective Follow-Up. Cognitive Therapy and Research, 45, 333-342. https://doi.org/10.1007/s10608-020-10142-z.
Sheinbaum, T., Racioppi, A., Kwapil, T., & Barrantes-Vidal, N. (2020). Attachment as a mechanism between childhood maltreatment and subclinical psychotic phenomena: Results from an eight-year follow-up study. Schizophrenia Research, 220, 261-264. https://doi.org/10.1016/j.schres.2020.03.023.
Sireli, O., Çolak, M., Demirci, T., Savascihabes, A., & Cinar, H. (2024). Early maladaptive schemas in adolescents with attention deficit hyperactivity disorder. Frontiers in Psychiatry, 15. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2024.1455897.
Steylaerts, B., Dierckx, E., & Schotte, C. (2023). Relationships Between DSM-5 Personality Disorders and Early Maladaptive Schemas from the Perspective of Dimensional and Categorical Comorbidity. Cognitive Therapy and Research, 47, 454-468. https://doi.org/10.1007/s10608-023-10349-w.
Sudirjo, F., Ratnawati, R., Hadiyati, R., Sutaguna, I. N. T., & Yusuf, M. (2023). The Influence of Online Customer Reviews and e-Service Quality on Buying Decisions In Electronic Commerce. Journal of Management and Creative Business, 1(2), 156-181.
Sutrisno, S., Ausat, A. M. A., Permana, B., & Harahap, M. A. K. (2023). Do Information Technology and Human Resources Create Business Performance: A Review. International Journal of Professional Business Review: Int. J. Prof. Bus. Rev., 8(8), 14.
Thomas, J. R., Martin, P., Etnier, J. L., & Silverman, S. J. (2022). Research methods in physical activity. Human kinetics.
Zanfir, A. (2024). Exploring the Interplay Between Early Maladaptive Schemas and Depression: A Comparative Analysis. European Psychiatry. https://doi.org/10.1192/j.eurpsy.2024.541.
