بازتاب تمثیلی «ماه» در اشعار فارسی سدۀ ششم تا هشتم

الموضوعات :

محمّد رضوانی نیا ¹ , محمدهادی خالق زاده ² , مهدی فاموری ³

1 - دانشجوی زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران
2 - زبان و ادبیات فارسی، علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی ، یاسوج ، ایران
3 - استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

تاريخ الإرسال : 02 الأحد , صفر, 1447 تاريخ التأكيد : 29 السبت , صفر, 1447 تاريخ الإصدار : 29 السبت , صفر, 1447

الکلمات المفتاحية: تمثیل, شعر, تشبیه, قرن ششم تا هشتم,

ملخص المقالة :

یکی از انواع ادبی در حوزۀ ادبیات تمثیل است که از تخیل قوی یک نویسنده یا شاعر برای بیان افکار و عقاید وی نشأت می­گیرد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی تمثیل در اشعار شاعران قرن ششم تا هشتم با تاکید بر اشعار خاقانی است که به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و به شیوۀ کتابخانه­ای انجام شده است. در اين مقالۀ توصيفي با واكاوي اشعار شاعران قرن ششم تا هشتم با تاکید بر اشعار خاقانی به جست و جوي انواع تمثيل روايي و توصيفي در این اثر پرداخته و چگونگي كاربرد و انواع هريك از تمثيل­هاي به كار رفته در آن را بيان مي­كنيم. در اين مقاله با استفاده از شيوۀ تحليلي - توصيفي، تشبيه تمثيلي، استعاره تمثيلي، تمثيل طبيعي در دیوان شاعران در بوتۀ نقد قرار می­گیرد، بنابراين ابتدا تمثيل از ديدگاه صاحب­نظران به صورت اجمال بيان مي شود و سپس انواع آن در شعر شاعران بررسي مي­گردد. بررسی در این اثر نشان می­دهد که این شاعران تمثيل را نه تنها جهت محسوس كردن موضوعاتي ذهنی استفاده کرده است تا این موضوع­ها را به صورت ملموس­تر بیان کند.

المصادر:

قرآن كريم.
انوری، محمّد بن محمد. (1376)، دیوان انوری، به اهتمام سعید نفیسی، تهران: نگاه.
پورنامداریان، تقی. (1367)، رمز و داستان¬های رمزی در ادب فارسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی
تهانوی، محمد اعلی بن علی. (1344)، کشاف اصطلاحات¬الفنون، کلکته: چاپ محمد وجیه و دیگران. چاپ افست تهران.
جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان. (1361) اسرار البلاغه، استانبول: چاپ هلموت رتیر
حافظ، شمس¬الدّین محمّد. (1362) دیوان حافظ، به تصحیح پرویز ناتل خانلری، چاپ دوم، تهران: خوارزمی.
خاقانی. افضل‌الدّین بدیل. (1375)، دیوان خاقانی، به اهتمام میرجلال الدین کزازی، تهران: سخن
داد، سیما. (1385)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید
رازی، شمس قیس. (1388)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، تهران: دانشگاه تهران.
زمخشری، محمود بن عمر. (1352)، اساس¬البلاغه. چاپ مصر
سعدی، مصلح¬الدّین. (1375) کلیات سعدی، تهران: میلاد.
شمیسا، سیروس. (1378) بیان. تهران: فردوسی.
شیری، قهرمان. (1382)، «تمثیل و تصویری نواز کارکردها و انواع آن»، کاوش¬نامه، سال یازدهم، شمارۀ 20.
صالح مازندرانی، محمّدهادی بن محمد. (1376)، انوارالبلاغه، به اهتمام محمّدعلی غلامی نژاد، تهران: دفتر میراث مکتوب
ضیف، شوقی. (1383) تاریخ و تطور علوم بلاغت، ترجمۀ محمدرضا ترکی. تهران: سمت.
نظامی گنجه¬ای، الیاس بن یوسف. (1385)، کلیات نظامی، به اهتمام وحید دستگردی،، تهران:
واعظ کاشفی سبزواری، میرزاحسین. (1369)، بدیع الافکار فی صنایع الاشعار، به کوشش جلال¬الدّین کزّازی، تهران: مرکز
ولک، رنه. (1377)، تاریخ نقد جدید، ترجمۀ سعید ارباب شیدانی، تهران: نیلوفر.