تحلیل سیاستی ناترازی انرژی در تهران با تأکید بر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر
Translator
الموضوعات : Bi-quarterly Journal of development economics and planning
1 - دانشجوی دکتری تخصصی برنامه ریزی محیط زیست،واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران
الکلمات المفتاحية: ناترازی انرژی, سیاست‌گذاری انرژی, انرژی‌های تجدیدپذیر, توسعه پایدار, زیرساخت انرژی, استان تهران,
ملخص المقالة :
ناترازی انرژی به‌عنوان یکی از چالش‌های ساختاری در نظام اقتصادی ایران، به‌ویژه در کلان‌شهر تهران که بیشترین تراکم جمعیتی، صنعتی و مصرفی را داراست، ابعاد نگران‌کننده‌ای به خود گرفته است. این ناترازی نه‌تنها موجب اختلال در تولید صنعتی و توزیع خدمات شده، بلکه زمینه‌ساز بروز مشکلات زیست‌محیطی، اقتصادی و امنیتی نیز گشته است. هدف این پژوهش، تحلیل سیاستی وضعیت ناترازی انرژی در استان تهران و ارزیابی ظرفیت‌های توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به‌عنوان راهکاری برای رفع این بحران است. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل ثانویه گزارش‌ها، داده‌های رسمی، مطالعات سیاستی و تطبیقی بوده و با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که ریشه‌های ناترازی انرژی در تهران را می‌توان در فرسودگی زیرساخت‌ها، عدم تعادل قیمت‌گذاری، سیاست‌های حمایتی ناکارآمد، وابستگی به سوخت‌های فسیلی و کمبود سرمایه‌گذاری هدفمند جستجو کرد. در این میان، انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه انرژی خورشیدی و بادی، از پتانسیل بالایی برای جایگزینی بخش‌هایی از بار مصرف انرژی استان برخوردارند. با اصلاح سیاست‌های تخصیص منابع، ایجاد مشوق‌های مالی برای بخش خصوصی، ارتقاء بهره‌وری مصرف و حمایت از فناوری‌های نوین، می‌توان این ظرفیت‌ها را بالفعل کرد. در پایان، سیاست‌هایی مبتنی بر تجربه‌های جهانی و بومی برای حکمرانی هوشمندانه انرژی در سطح منطقه‌ای ارائه شده است که می‌تواند به‌عنوان مبنای برنامه‌ریزی توسعه پایدار انرژی در تهران مدنظر قرار گیرد.
1. Bache, I., & Flinders, M. (2004). Multi-level Governance. Oxford University Press.
2. Geels, F. W. (2011). The multi-level perspective on sustainability transitions: Responses to seven criticisms. Environmental Innovation and Societal Transitions, 1(1), 24-40.
3. Sabatier, P. A. (2007). Theories of the Policy Process. Westview Press.
4. Sovacool, B. K., Sidortsov, R. V., & Jones, B. R. (2013). Energy Security, Equality and Justice. Routledge.
5. Sovacool, B. K., Burke, M., Baker, L., Kotikalapudi, C. K., & Wlokas, H. (2016). New frontiers and conceptual frameworks for energy justice. Energy Policy, 105, 677–691.
6. مرکز آمار ایران. (1402). آمارنامه اقتصادی استان تهران. تهران: معاونت برنامه‌ریزی و توسعه.
7. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. (1402). بررسی عملکرد طرح برق امید. دفتر مطالعات زیربنایی.
8. ساتبا. (1402). گزارش عملکرد انرژی‌های تجدیدپذیر استان تهران. تهران: سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق.
9. شرکت توانیر. (1402). گزارش وضعیت شبکه برق در تابستان 1402. تهران: دفتر مطالعات فنی.
10. شرکت توانیر. (1403). پیش‌بینی بار و ظرفیت تولید استان تهران. تهران: معاونت برنامه‌ریزی.
11. وزارت نیرو. (1401). سند ملی انرژی. تهران: دبیرخانه شورای عالی انرژی.
12. وزارت نیرو. (1402). گزارش ناترازی انرژی در استان‌ها. تهران: دفتر مطالعات راهبردی انرژی
