شناسایی و تبیین مؤلفه ها و ابعاد خودکارآمدی پژوهشی

الموضوعات : Qualitative Research

علی ابراهیمی قلعه‌ قاضی ¹ , کلثوم نامی ² , مختار ذاکری ³ , محمود صباحی زاده ⁴

1 - گروه حکمرانی آموزشی و سرمایه انسانی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران
2 - گروه حکمرانی آموزشی و سرمایه انسانی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران
3 - گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
4 - گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 04 الأحد , محرم, 1447 تاريخ التأكيد : 12 الأربعاء , صفر, 1447 تاريخ الإصدار : 27 الخميس , صفر, 1447

الکلمات المفتاحية: خودکارآمدی پژوهشی, دانشجویان تحصیلات تکمیلی, تسلط بر مهارت‌های پژوهشی, نگرش درونی مطلوب نسبت به مقوله پژوهش,

ملخص المقالة :

هدف این پژوهش شناسایی و تبیین مؤلفه‌ ها و ابعاد خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان بود. پژوهش با روش کیفی و با نظام کدگذاری استقرایی به ­انجام رسیده است. در این پژوهش، برای شناسایی مؤلفه‌ ها و ابعاد خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی از روش مصاحبه نیمه‌ ساختار یافته با متخصصان، استادان و معاونان پژوهشی دانشگاه‌های استان هرمزگان استفاده شد. نمونه‌گیری به صورت هدفمند انجام شد و با 20 مصاحبه، داده‌ها به اشباع رسید. پژوهشگر به‎عنوان ابزار پژوهش، از روش مصاحبه برای جمع­آوری داده‌ها استفاده کرد. جامعه­ پژوهشی شامل متخصصان، استادان و معاونین پژوهشی دانشگاه‌های سطح استان هرمزگان بودند. یافته‌ ها بیان‌گر این است که شش مقوله کلیدی شامل تسلط بر مهارت‌ ها و روش علمی نسبت به مقوله پژوهش؛ تسلط بر مراحل و نحوه انجام هر یک از مراحل پژوهشی؛ داشتن ویژگی‌ های شخصیتی و مهارت‌های ارتباطی مناسب برای انجام پژوهش؛ نگرش درونی مطلوب نسبت به مقوله پژوهش؛ تسلط بر دانش تخصصی مرتبط با مقوله پژوهش؛ و تأییدپذیری از جامعه علمی هدف انجام کار پژوهشی، ابعاد و مؤلفه‌های خودکارآمدی پژوهشی هستند. نتایج نشان داد؛ سه مؤلفه تسلط بر مهارت‌ها و روش علمی نسبت به مقوله پژوهش، نگرش درونی مطلوب نسبت به مقوله پژوهش و تسلط بر دانش تخصصی مرتبط با مقوله پژوهش، بیشترین برجستگی را در این بین دارا هستند و سایر مقولات در درجات بعدی اهمیت قرار می­گیرند.

المصادر:

پوربرات، سالار، رمضانی، ثانی، گلیان، ناهید، حسین‌زاده، امین، شکوری، پویان، سعیدی، احسان و حارث آبادی، مهدی. (1400). خودکار آمدي پژوهشی و عوامل مرتبط آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی. مجله علوم پزشکی خراسان شمالی، 13(1)، 37-42.
doi:10.52547/nkums.13.1.37
حسام، معصومه، منجزی، سعیده، ملهمی، فرشاد و مهرآور، محمد. (1400). ارزیابی عملکرد پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و ارتباط آن با خودکارآمدی پژوهشی. افق توسعه آموزش علوم پزشکی، 12(4)، 53-63. doi:10.22038/hmed.2021.53040.1102
حسینی‎طبقدهی، لیلا و صالحی، محمد. (1397). رابطه بین یادگیری خودراهبر و خودکارآمدی دانشجویان با نقش میانجی سواد اطلاعاتی. فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 8(3)، 21-45.
حمیدی‎فر، جاوید. (1397). نقش خود کارآمدی پژوهشي و مهارت‎های پژوهشي در آمادگي‎های شناختي عاطفي خلاقيت پژوهشي. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی دانشگاه سیستان و بلوچستان.
زین‎آبادی، حسن رضا، مرادی برزل‎آباد، رقیه، یاسینی، علی و تابان، محمد. (1395). محیط پژوهش آموزي، کیفیت تعامل استاد ـ دانشجو و خودکارآمدي پژوهش: ارائه یک الگو. مدیریت در دانشگاه اسلامی، 5(2)، 339-357.
سیدی‎نظرلو، سیدطاهر، طهماسب‌زاده شیخلار، داود، قادری، سیامند و محمدی پویا، سهراب. (1401). رابطه تعاملات آموزشی و رضایت تحصیلی با خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان. آموزش مهندسی ایران، 24(93)، 87-104. https://doi.org/10.22047/ijee.2022.321878.1875
قربانی، محبوبه. (1400). شناسایی مؤلفه¬های خودکارآمدی پژوهشی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 23(2)، 61-76.
قنبری، سیروس و حیدری‎سورشجانی، نسرین. (1399). نقش کیفیت عملکرد اعضای هیئت علمی در یادگیری خودراهبر با میانجی‎گری خودکارآمدی پژوهشی. تدریس پژوهی، 8 (2)، 177-198. https://doi.org/10.34785/J012.2020.931
وحدت‎زاد، محمدعلی، زارع بنادکوکی، محمدرضا، اولیاء، محمدصالح و لطفی، محمدمهدی. (1396). تحلیلی بر رتبه‎بندی دانشگاه های ایران با استفاده از شاخص‎های علم سنجی. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 33(1)، 117-160.
Bandura, A. (1997). Self- efficacy: The exercise of control. New York: Free man.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). Commentaries on "The 'What' and 'Why' of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior". Psychological Inquiry, 11(4), 269-318. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_02
Garnasih, R., Primiana, I., & Effendi, N. (2017). Strengthening research selfefficacy and research productivity through research culture implementation. Journal of Management and Marketing Review, 2(4), 19–26
Han, X., Xu, Q., Xiao, J., & Liu, Z. (2024). Academic atmosphere and graduate students’ innovation ability: the role of scientific research self-efficacy and scientific engagement. European Journal of Psychology of Education, 39(2), 1027–1044.‏ https://doi.org/10.1007/s10212-023-00737-x
Howard, V. (2021). Undergraduate mental health nursing students’ reflections in gaining understanding and skills in the critical appraisal of research papers–An exploration of barriers and enablers. Nurse Education in Practice, 55, 103143. DOI: 10.1016/j.nepr.2021.103143
Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage Publications, Inc.
Livinƫi, R., Luca, G., & Iliescu, D. (2021). Research self-efficacy: A meta-analysis. Educational Psychologist, 56(3), 215–242. https://doi.org/10.1080/ 00461520.2021.1886103.
Manitzas Hill, H. M., Zwahr, J., & Gonzalez, III, A. (2022). Evaluating research self-efficacy in undergraduate students: Experience matters. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 22(1), 67–80. doi: 10.14434/josotl.v22i1.31203
Ommering, B. W., Wijnen–Meijer, M., Dolmans, D. H., Dekker, F. W., & van Blankenstein, F. M. (2021). Promoting positive perceptions of and motivation for research among undergraduate students to stimulate future research involvement: a grounded theory study. Future physician-scientists: let's catch them young! unravelling the role of, 47.
Pop, A. I., Lotrean, L. M., Buzoianu, A. D., Suciu, S. M., & Florea, M. (2022). Attitudes and practices regarding research among Romanian medical undergraduate students. International journal of Environmental Research and Public Health, 19(3), 1872. https://doi.org/10.3390/ijerph19031872
Qiu, C., Feng, X., Reinhardt, J. D., & Li, J. (2019). Development and psychometric testing of the research competency scale for nursing students: An instrument design study. Nurse Educ Today, 79, 198–203. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2019.05.039
Sun, Z., Xie, K., & Anderman, L. H. (2018). The role of self-regulated
learning in students' success in flipped undergraduate math courses. The
Internet and Higher Education, 36, 41–53. https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2017.09.003
Sunal, Z. (2020). Counselor education doctoral students’ research self-efficacy: A concept mapping approach. Doctor of Philosophy (PhD), Dissertation, Counselingand Human Services, Old Dominion University.