تأثیر جمال¬پرستی روزبهان بقلی بر مولوی
الموضوعات :محمود شالوئی 1 , عبدالرضا مظاهری 2 , انشاالله رحمتی 3 , پرویز عباسی¬داکانی 4
1 - دانشجوی دکتری گروه ادیان و عرفان، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استاد گروه ادیان و عرفان، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. نویسنده مسئول: mazaheri77@yahoo.com
3 - استاد گروه ادیان و عرفان، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - دانشیار گروه ادیان و عرفان، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: جمال¬پرستی, عبهرالعاشقین, روزبهان بقلی, مولوی, عشق,
ملخص المقالة :
کتاب «عبهرالعاشقین» اثر روزبهان بقلی شیرازی از متون برجسته عرفانی و شاهکارهای ادبی قرن ششم هجری به¬شمارمی¬آید که هماره شایسته دریافت اهتمام و ژرف¬اندیشی متفکرانه می¬باشد. این اثر گرانسنگ که درواقع حدیث نفس و شرح زندگی معنوی روزبهان است، مطالب با اهمیت و ارزشمندی درباره ی عشق صوفیانه و جمال¬پرستی دربرداشته که عرفا و صوفیان بعد از خود را نیز تحت¬تأثیر قرارداده¬است. یکی از ایشان مولانا جلال¬الدین محمد بلخی ست که عشقش به شمس تبریز سبب تحول و شهرت وی گشت. در تحقیق بنیادی پیش¬رو به این پرسش پاسخ داده¬خواهدشد که تا چه میزان اندیشه¬ جمال¬پرستی روزبهان بقلی و نگاه او به مسأله عشق بر ایدئولوژی، تفکر و تحول مولوی تاثیرگذار بوده¬است. همچنین در پاسخ به پرسشی دیگر شباهت¬ها و تفاوت¬های نگاه به مقوله عشق در عبهرالعاشقین و مثنوی مورد بررسی قرارمی¬گیرد. نتایج پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام¬شده اثبات¬می¬کند که مولوی نیز همچون روزبهان عشق به جمال معشوق زمینی را مقدمه و اساس عشق حقیقی دانسته و باور دارد گذار از عشق انسانی به عشق ربانی به شرطی محقق¬می¬گردد که اندیشه بتواند هرگونه روی و اندام زیبا را به آب و گل معنوی، هرگونه داده محسوس را به رمز همچنین هر حجابی را به آینۀ تماشا مبدّل¬سازد. به عبارت دیگر عشق باید بازتاب و آینه تمام عیار ذات باری تعالی باشد. کلیدواژه‌ها:جمال¬پرستی، عبهرالعاشقین، روزبهان بقلی، مولوی، عشق
منابع و مآخذ
1) قرآن کریم، (1376)، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه بهاءالدین خرمشاهی، انتشارات جامیاستیس، و.ت (۱۳۶۱)، عرفان و فلسفه، ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، چاپ دوم، تهران: انتشارات سروش
2) جعفری، محمد تقی (1378)، عرفان اسلامی، تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری
3) خیاطیان، قدرت¬الله (1389)، «بررسی تطبیقی انسان کامل از نظر ابن عربی و مولوی»، نشر خردنامه، شماره 61، پاییز 89، صص 40- 64
4) ذوقی، سهیلا (1391)، زیبایی¬شناسی در عرفان زرتشتی و مشترکات آن با عرفان مولانا جلال¬الدین محمد بلخی»، تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 4(13)، 283-302
5) روزبهان بقلی شیرازی (۱۳۸۳)، شرح شطحیات، انجمن ایران‌شناسی فرانسه در ایران، تهران: طهوری
6) --------------- (۱۳۷۷)، عبهرالعاشقین. کارل دبلیو ارنست، ترجمه دکتر مجدالدین کیوانی، تهران: نشر مرکز
7) زرین‌کوب، عبدالحسین (1395)، صدای بال سیمرغ، تهران: سخن
8) --------------- (1364)، سر نی، نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی، تهران: علمی
9) زکی مبارک (2009)، التصوف الاسلامی فی الادب و الاخلاق، قاهره: المکتبه الثقافیه الدینیه
10) ستاری، جلال (1375)، عشق صوفیانه، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز
11) سجادی، سیدضیاءالدین (۱۳۷۴)، مقدمه¬ای بر مبانی عرفان و تصوف، چاپ چهارم، تهران: سمت
12) سجادی، سیدجعفر (1362)، فرهنگ لغات و اصطلاحات عرفانی، تهران: طهوری
13) سلیم، غلامرضا (1361)، آشنایی با مولوی، تهران: توس
14) سهروردی، شهاب¬الدین ابوحفض (۱۳۸۶)، عوارف المعارف، مصحح قاسم انصاری، تهران: علمی و فرهنگی
15) شایگان، داریوش (۱۳۹۴)، آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی، هانری کُربن، چاپ نهم، تهران: انتشارات فرزان روز
16) کاشانی، عزالدین (۱۳۸۲)، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، چاپ اول، مقدمه، تصحیح و توضیحات عفت کرباسی و محمدرضا برزگر، تهران: انتشارات زوّار
17) فروزانفر، بدیع‌الزمان (1390)، شرح مثنوی شریف، تهران: انتشارات زوّار
18) کاشفی، محمدرضا (1389)، عرفان و عشق، نشر نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه¬ها، دفتر نشر معارف، ایران : قم
19) کربن، هانری (۱۳۹۴)، چشم¬اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی، (جلد سوم)، تحقیق و ترجمه دکتر انشاءالله رحمتی، چاپ اول، تهران: سوفیا
20) کربن، هانری (1399)، شرح شطحیات شیخ روزبهان بقلی شیرازی، چاپ هشتم، تهران: انتشارات طهوری
21) مولوی، (1371)، مثنوی جلال¬الدین محمد بلخی، به اهتمام دکتر محمد استعلامی، تهران: زوار
22) مولوی، (1397)، فیه¬مافیه: از گفتار مولانا جلال¬الدین محمد مشهور به مولوی، ویراستار محمدحسن فروزانفر، چاپ ششم، تهران: نگاه
23) همایی، جلال¬الدین (1385)، مولوی¬نامه، چاپ دهم، تهران: نشر هما
