جايگاه نفس امّاره از ديدگاه امام علي(ع) و امام خميني(ره)
الموضوعات :علیرضا بهداروند 1 , علی اکبر افراسیاب پور 2 , امیر جوان¬آراسته 3
1 - دانشجوی دکتری عرفان اسلامی و اندیشه امام خمینی(ره)، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین،ایران.
2 - دانشیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران. نویسنده مسئول: ali412003@yahoo.com
3 - دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.
الکلمات المفتاحية: نفس, مراتب وجود, نفس اماره, امام علي(ع), امام خميني(ره).,
ملخص المقالة :
نفس آدمي به معناي حقيقت وجودي انسان يك لطيفه الهي و از مراتب اصلي وجود است، گوهر بسيار ارزشمندي است كه در اسلام توصيه به مراقبت و نگهداري از آن شده¬است. اين توجه و تأکید به مراقبت از نفس به دليل حالات مختلفي است كه اين حقيقت مي¬تواند به خود بگيرد. اگر به بدي-ها و گناهان تمايل پيداكند، سقوط¬مي¬كند و تباه¬مي¬گردد و تبديل به نفس امّاره مي¬شود و آدمي را قرين و رفيق شيطان مي¬سازد و اگر به نيكي¬ها و خوبي¬ها گرايش پيداكند و بدان¬ها عمل¬نمايد به سوي نفس مطمئنه حركت¬مي¬كند و يا حالتي مواخذه¬گر نسبت به بدي هاي خود پيدامي¬كند و تبديل به نفس لوامه مي¬شود. ديدگاه امام علي (ع) كه مستقيماً از سرچشمه وحي سيراب¬گرديده در اين باره كاملاً منطبق بر نظر قرآن است و ديدگاه امام خميني (ره) نيز كه شاگرد مكتب اهل بيت (ع) بوده، كاملاً همسو و منطبق بر نظرات حضرات معصومين(ع) است. کلیدواژه‌ها: نفس، مراتب وجود، نفس اماره، امام علي(ع)، امام خميني(ره).
منابع و مآخذ:
1-قرآن
2-نهج البلاغه
3- ابن عربي، محي الدين محمد، الفتوحات المكيه، ج4، بيروت، دارالصادر، بي تا.
4- اميني¬ن‍زاد، علي، 1390، حكمت عرفاني، چاپ 1، موسسه آموزشي و پزوهشي امام خميني(ره)، قم.
5- انصاري، خواجه¬عبدالله، 1377، رسائل، تصحيح محمد سرور مولايي، چاب دوم، توس، تهران.
6- خميني، روح¬الله، 1372، مصباح الهدايه الي الخلافه والولايه، با مقدمه سيدجلال آشتياني، موسسه نشر و تنظيم آثار امام خميني، تهران.
7- ---------------، 1394، شرح حديث جنود عقل وجهل، به¬كوشش محمد اسفندياري، رضا حسيني¬فر، چ 2، چاپ و نشر عروج، تهران.
8-.---------------، تفسير سوره حمد، 1392، چاب 14، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، تهران.
9- ابن ابي¬جمهور، محمدبن علي بن احسائي، 1403ق.، عوالي الالي العزيزية في الاحاديث الدينيه، تحقيق آقا مجتبي تهراني، مطبعه سيدالشهدا، قم.
10- علي بن محمدتركه اصفهاني، صائن¬الدين، تمهيدالقواعد في شرح قواعدالتوحيد، تصحيح سيدجلال الدين آشتياني، مقدمه سيدحسين نصر،ج2.
11- اسفندياري،محمد، 1394، برگزيده¬اي از شرح حديث جنود و جهل امام خميني، به¬كوشش رضا حسيني فرد، موسسه تنظيم و نشر اثار امام خميني، تهران.
12- تميمي آدمي، عبدالواحد، غررالحكم و دررالكلم،1407ه ق، ج1، چاپ اول، موسسه اعلمي، بيروت.
13-..........،............، 1410ق، غررالحكم و دررالكلم، تصحيح سيدمهدي رجائي، چ دوم، دارالكتب اسلامي، قم.
14- ---------- ، 1335، غررالحكم و دررالكلم، ترجمه محمدعلي انصاري، جلد 2، قم.
15- خليلي،مصطفي، 1395، انسان¬شناسي عرفاني امام¬خميني و علامه طباطبايي، چ اول، نشرعروج، تهران.
16- شجاعي، سيدمهدي، 1378، متقين گل¬هاي سرسبد آفرينش(دريافتي از خطبه نهج¬البلاغه)، چاپ بنجم، محراب قلم، تهران
17- شيخ صدوق، علل الشرايع، چاپ داوري، بي تا، ج2، قم.
18- طاهرزاده، اصغر ،1388،چاب دوم، لب الميزان، اصفهان.
19- قدوسي زاده، حسين، در محضر روح الله،1400، چاب هفتم، دفتر نشر معارف، قم.
20- گيلاني، عبدالرزاق، 1366، مصباح الشريعه و مفتاح الحقيقه، تصحيح و تعليق سيدجلال¬الدين محدث ارموي، نشر صدوق، تهران.
21- مجلسي، علامه محمدباقربن محمدتقي 1403ه.ق، بحارالانوار، داراحياءالتراث العربي، بیروت.
22- مطهري، مرتضي، 1370، گفتارهاي معنوي، چاب نهم، انتشارات صدرا، تهران.
23- مكارم شيرازي، ناصر، 1391، پيام امام اميرالمومنين (ع)، چاب هفتم، دارالكتب الاسلاميه، تهران.
24- ناظم زاده قمي، سیداصغر، 1395، علي آيينه عرفان، چاپ ششم، بوستان كتاب، قم.
25- واسطي، علي¬بن¬محمد ليثي، 1376، عيون¬الحكم و المواعظ، به¬تحقيق حسين حسني بيرجندي، چاپ اول، موسسه علمي فرهنگي دارالحديث، قم.
26- وزيري فرد، ميرمحمدجواد 1398، ،آيينه رخ دوست، چاب دوم، نشر آفتاب فطرت، قم.
