بررسی امکان جایگزینی مصرف کود سوپر فسفات تریپل با کود زیستی فسفر در کشت ارقام مختلف کلزا در شرایط اقلیمی شهرستان اسکو
الموضوعات : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعیاسماعیل کریمی 1 , طیبه پاوندی 2 , احمد بایبوردی 3 , عزت اله اسفندیاری 4
1 - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.
2 - دانش آموخته¬ی مقطع کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
3 - استادیار بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی،
4 - استاد گروه ژنتیک و مهندسی تولیدات گیاهی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
الکلمات المفتاحية: سودوموناس, پانته آ, وزن هزار دانه, درصد روغن, شاخص برداشت,
ملخص المقالة :
کود زیستی فسفات با آزادسازی و تامین فسفر مورد نیاز گیاه از منابع نامحلول موجود در خاک، سبب کاهش مصرف کود شیمیایی فسفاته می¬گردد. کلزا یکی از مهم¬ترین دانه¬های روغنی است که برای رسیدن به عملکرد مطلوب نیاز به تامین مقادیر کافی کود فسفاته دارد. این در حالی است که پاسخ ارقام مختلف کلزا به کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی از نظر عملکرد و اجزای عملکرد می¬تواند بسیار متفاوت باشد. برای بررسی این موضوع آزمایشی مزرعه¬ای در قالب فاکتوریل، بر پایه طرح بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل کود زیستی فسفات دو سطح، مایه¬زنی بذور کلزا با کود زیستی و عدم مایه¬زنی با آن، کود شیمیایی از منبع سوپر فسفات تریپل با مقادیر صفر، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار و ارقام مختلف کلزا شامل نیما، نپتون، دیفوژن، ناتالی، اکاپی، گابریلا بودند. نتایج نشان دادند که اثر متقابل مایه¬زنی کود زیستی در کاربرد سوپرفسفات تریپل معنی¬دار بوده و تعداد خورجین در بوته را به¬طور متوسط 8 درصد افزایش داد. اثر متقابل سه جانبه تیمارها بر تعداد دانه در خورجین و عملکرد دانه معنی¬دار شد. رقم اکاپی در تیمار کاربرد 25 و 50 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل در شرایط عدم مایه¬زنی و مایه¬زنی با کود زیستی به¬ترتیب 85%، 85%، 102% و 86% افزایش نسبت به تیمار کنترل مربوطه و رقم نیما در تیمار 25 و 50 کیلوگرم در شرایط عدم مایه¬زنی و مایه¬زنی با کود زیستی به¬ترتیب 96%، 106%، 47% و 47% افزایش نسبت به تیمارهای شاهد مربوطه و رقم ناتالی تنها در شرایط مایه¬زنی با کود زیستی و کاربرد 25 کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات تریپل با 98% افزایش بیشترین میزان عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. بنابراین، بهره¬گیری مؤثر از کود زیستی در جهت تامین فسفر وابسته به رقم کلزا بوده و از بین ارقام مورد بررسی ارقام گابریلا و ناتالی در صورت مایه¬زنی با کود زیستی، نیاز کمتری به کاربرد کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل خواهند داشت.
• Amiri, M., A.H. Shirani Rad, A. Valadabadi, S. Sayfzadeh, and H, Zakerin. 2019. Response of rapeseed fatty acid composition to foliar application of humic acid under different plant densities. Plant Soil and Environment. 65(6): 303–308.
• Anonymous. 2020. Iran country partnership strategy. Eco. Trade and Development Bank.
• Balasubramanian, D., K. Arunachalam, A. Arunachalam, and A.K. Das. 2013. Water hyacinth (Eichhornia crassipes) engineered soil nutrient availability in a low-land rain-fed rice farming system of North-East India. Journal of Ecology. 58: 3-12.
• Chi, F., P. Yang, F. Han, Y. Jing, and S. Shen. 2010. Proteomic analysis of rice seedlings infected by Sinorhizobium meliloti 1021. Proteomics. 10:1861–1874.
• Farhatullah, B., S. Ali, and F. Ullah. 2004. Comparative yield potential and other quality characteristics of advanced lines of rapeseed. International Journal of Agriculture and Biology. 6: 203-205.
• Fattahi Nejad, A., A. Siadat., M. Esfandiari, R. Moqaddisi, and A. Moezzi. 2013. Effect of phosphorus fertilizer on yield, oil and protein of rapeseed in rainfed agriculture in different soil fertility groups. Journal of Crop Physiology. 5(18): 83-96. (In Persian).
• Ghaderi, J., and F. Nourgholipour. 2020. Effects of phosphorus on grain yield and phosphorus efficiency indices in canola cultivars in Kermanshah region. Journal of Water and Soil. 34(2): 439-453. (In Persian).
• Ghasem Khanlio, Z., A. Nasrollah Zadeh Asl, A. Alizadeh, and N. Haj Hsani Asl. 2009. Effect of Bio- 2 phosphate biofertilizer on yield and yield component of potato varieties in Chaldran. Journal of Research in Crop Science. 1(3):1-13. (In Persian).
• Goswami, S.P., B.R Maurya, A. Nand Dubey, and N. Kumar Singh. 2019. Role of phosphorus solubilizing microorganisms and dissolution of insoluble phosphorus in soil. International Journal of Chemical Studies. 7(3): 3905-3913.
• Karimi, E., N., Aliasgharzad, and E. Esfandiari. 2022. Biofilm forming rhizobacteria affect the physiological and biochemical responses of wheat to drought. AMB Experiment. 12: 93 .
• Khan, B.A., A. Hussain, A. Elahi, M. Adnan, M. Mohsin Amin, M. Danish Toor, A. Aziz, M. Kashif Sohail, A. Wahab, and R. Ahmad. 2020. Effect of phosphorus on growth, yield and quality of soybean (Glycine max L.), A review. International Journal of Applied Research. 6(8): 01-06.
• Madani, H., M.A. Malboobi, K. Bakhshkelarestaghi, and A. Stoklosa. 2011. Biological and chemical phosphorus fertilizers effect on yield and P accumulation in rapeseed (Brassica napus L.). Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca. 40(2): 210-214.
• Maoteng, L., Q. Wei, C. Xin, and M. Jinling. 2010. The progress of intersubgenomic heterosis studies in Brassica napus. African Journal of Biotechnology. 9(11): 1543-1550.
• Mohammadi, E., H.R. Asghari, A. Gholami, H. Abbasdokht, and M. Rahimi. 2013. Effects of mycorrhiza inoculation and phosphorus fertilizer on yield and some growth indices of chickpea (Cicer arietinum L.) Hashem cultivar. Technical Journal of Engineering and Applied Sciences. 3:190-197.
• Mohammadi, K., A. Ghalavand, M. Aghaalikhani, G. Heidari, B. Shahmoradi, and Y. Sohrabi. 2011. Effect of different methods of crop rotation and fertilization on canola traits and soil microbial activity. Australian Journal of Crop Science. 5(10): 1261-1268.
• Mostafavi Rad, M., A. Nobahar, and A.M. Khamami. 2017. Rapseed nutrition management. Guilan Agricultural and Natural Resources Research and Training Center press. (In Persian).
• Norouzi Masir, M., N. Enayatizamir, and A. Ghadamkhani. 2019. Effect of phosphorus soluble bacteria on phosphorus uptake and some growth and nutritional characteristics of wheat. Electronic Journal of Soil Management and Sustainable. 8(4): 111-126. (In Persian).
• Odoh, C.K. 2017. Plant growth promoting rhizobacteria (PGPR): A bioprotectant bioinoculant for sustainable agrobiology. A Review. International Journal of Advanced Research in Biological Sciences. 4(5): 123-142
• Ozturk, F. 2019. Evaluation of three canola (Brassica napus L.) cultivars for yield and some quality parameters under the environmental condition of southeastern Anatolia, turkey. Applied Ecology and Environmental Research. 17(2): 2167-2177.
• Rehman, F., M. Kalsoom, M. Adnan, M.D. Toor, and A. Zulfiqar. 2020. Plant growth promoting rhizobacteria and their mechanisms involved in agricultural crop production: A Review. Sun Text Review of Biotechnology. 1(2): 110.
• Safari Arabic, M., Sh. Lak, A. Madh, M. Ramazanpour, and H.R. Mobser. 2017. The effect of phosphate solubilizing bacteria on yield and phosphorus content of leaves and seeds of rapeseed cultivars. Journal of Crop Physiology. 10(38): 133-150. (In Persian).
• Safdari-Monfared, N., G. Noor-Mohammadi, A.H. Shirani-Rad, and E. Majidi- Heravan. 2019. Effect of sowing date and glycinebetaine on seed yield oil content and fatty acids in rapeseed cultivars. Journal of Agricultural Science and Technology. 21(6): 1495-1506.
• Seema, K., K. Mehta, and N. Singh. 2018. Studies on the effect of plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) on growth, physiological parameters, and yield and fruit quality of strawberry cv. chandler. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry. 7(2): 383-387.
• Singh, J.S., V.C. Pandey, and D.P. Singh. 2011. Efficient soil microorganisms: a new dimension for sustainable agriculture and environmental development. Agricultural Ecosystem and Environment. 140:339–353.
• Tohidinia, M.A., D. Mazaheri, S.M. Hosseini, and H. Madani. 2014. Effect of biofertilizer Bio--2 and chemical phosphorus fertilizer application on kernel yield and yield components of maize (Zea Mays Cv. Sc704). Iranian Journal of Crop Science. 4(60): 295-307. (In Persian).
• Westerman, R.L. 1990. Soil testing and plant analysis. 3rd edition. American Society of Agronomy and Soil Science of America, Madison, Wisconsin. Enviromental Stresses in Crop Sciences. 8(2): 345-348. (In Persian).
• Zebarjadi, A., A. Sartip, and A. Rezayizad. 2011. Short Communication: Evaluation of drought tolerance of rapeseed genotypes (Brassica napus L.) using drought resistance indices.
