تبیین بوروکراسی تمرکززدایی در حکمرانی و بازتاب اجتماعی آن بر فرهنگ‌سازمانی نهادهای حکومتی ایران
الموضوعات :
مجید نوری
1
,
نادر شیخ الاسلامی‌کندلوسی
2
,
زهرا علی‌پوردرویشی
3
,
آزاده اشرفی
4
1 - گروه مدیریت‌دولتی، واحد تهران‌شمال، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.
2 - گروه مدیریت‌دولتی، واحد تهران‌شمال، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.
3 - گروه مدیریت‌دولتی، واحد تهران‌شمال، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.
4 - گروه مدیریت‌دولتی، واحد تهران‌شمال، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: بوروکراسی, تمرکززدایی, حکمرانی, فرهنگ‌سازمانی.,
ملخص المقالة :
بوروکراسی تمرکززدایی در حکمرانی، به‌عنوان راهبردی مؤثر در ارتقای فرهنگ‌سازمانی و افزایش اعتماد عمومی به نهادهای حکومتی مطرح است. تمرکززدایی ضمن کاهش تمرکز قدرت، تقویت مسئولیت‌پذیری و افزایش انعطاف‌پذیری ساختارهای سازمانی، زمینه‌ساز توسعۀ ارزش‌های اخلاقی و تمدن سازمانی در سازمان‌های حکومتی می‌شود. پژوهش حاضر باهدف تبیین تأثیر بوروکراسی تمرکززدایی بر فرهنگ سازمانی نهادهای حکومتی ایران و شناسایی ابعاد تمدن سازمانی اجرا شده است. این مطالعه ازنظر هدف بنیادی–کاربردی، روش‌تحقیق توصیفی و از نوع هم‌بستگی و رگرسیونی است و داده‌ها ازطریق پرسش‌نامه به روش کمی جمع‌آوری شد. جامعۀ آماری شامل مدیران و کارکنان استانداری‌ها و فرمانداری‌های استان‌های مرکزی ایران (اصفهان، یزد، کرمان)، بود که حجم‌نمونه ۱۹۹نفر بااستفاده‌از نرم‌افزار G*Power و روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای تعیین شد. برای ارزیابی و اعتبارسنجی مدل مفهومی، از مدلسازی ساختاری–تفسیری با تکنیک حداقل مربعات جزئی (PLS-SEM) ، در نرم‌افزار SmartPLS بهره گرفته شد. یافته‌ها نشان دادندکه بوروکراسی تمرکززدایی با تقویت چهار بعد تمدن سازمانی شامل دانش‌مداری، انسان‌مداری، جامعه‌مداری و عدالت‌مداری، تأثیر مثبت بر شفافیت سازمانی، مشارکت ذی‌نفعان و تسریع فرایندهای تصمیم‌گیری دارد و در نهایت باعث افزایش اعتماد سازمانی در میان کارکنان و مدیران می‌شود. این نتایج بازتاب مستقیم سیاست‌های تمرکززدایی بر فرهنگ سازمانی نهادهای حکومتی ایران و اثربخشی آن در بهبود کارآمدی و مشروعیت سازمان‌ها را تأیید می‌کند.
پرمهر، تورج. بهرامی، شهاب. جلیلوند، محمد. (1401). اثر تمدن سازمانی بر تصویر سازمانی با نقش میانجی مستندسازی تجارب و شبکۀ اجتماعی سازمان )مطالعه‌موردی: سازمان ورزش شهرداری تهران(. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مدیریت منابع انسانی در ورزش، دورۀ 10، شمارۀ 1، 148-129.
خادمی‌کوهی، مرتضی. ذوالفقاری، سیدمحمد. بیگلری، احمد. خادمی‌کوهی، روحالله. (1401). توانمندسازی بازوی دولت در حکمرانی متعالی از منظر تمرکززدایی و توسعۀ حکمرانی استانی. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-حکمرانی متعالی، دورۀ 3، شمارۀ 2؛ (پیاپی 10)، 86-69.
عمادی، عباس. (1402). ترسیم وضعیت مطلوب تمرکززدایی مدیریتی از دیدگاه شهیدبهشتی (ره). فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-حکمرانی متعالی، دورۀ 4، شمارۀ 2؛ (پیاپی 14)، 128-107.
فاني، علی‌اصغر. زرين‌نگار، محمدجعفر. دانايي‌فرد، حسن. دلخواه، جلیل. (1397). واكاوي و تبيين تمدن سازماني در سازمان‌هاي دولتي ايران. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مدیریت دولتی، دورۀ 10، شمارۀ 1، 108-89.
قاسمی، ابوالفضل. (1403). تمرکززدایی دولت و حکمرانی خوب شهری در ایران. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-دولت پژوهی، دورۀ 10، شمارۀ 38، 162-121.
کاظمی، سیما. محمدی، محمد. یعقوبی، نورمحمد. جراحی‌فریز، جلیل. ( 1400). مؤلفه‌های سیستم روابط بین کارکنان مبتنی‌بر تمدن سازمانی دانش‌محور در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مدیریت سلامت، دورۀ 24، شمارۀ 2، 69-59.
معدنی، جواد. الوانی، سیدمهدی. (1401). شناسایی و تبیین مؤلفه‌های اصلی و مؤثر در تمرکززدایی امور اداری از سازمان‌های دولتی. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-حکمرانی متعالی، دورۀ 10، شمارۀ 3؛ (پیاپی 39)، 140-123.
میرسپاسی، ناصر. (1387). نقش آموزش در تکوین و ارتقای تمدن سازمانی. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-علوم مدیریت، دورۀ 2، شمارۀ 5، 20-7.
نمازیان، حسین. فروتنی، زهرا. بحرانی، عطیه. گرامیپور، مسعود. (1401). طراحی و تبیین مدل تمدن سازمانی، پژوهش موردي: شرکت فولاد مبارکه اصفهان. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مدیریت سازمان‌هاي دولتی، دورۀ 10، شمارۀ 4. 52-35.
یکانگی، سیدکامران. رضاپورتنها، معصومه. (1402). مروری‌بر مفهوم تمدن سازمانی. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-پژوهش‌های معاصر در علوم مدیریت و حسابداری، دورۀ 5، شمارۀ 17، 67-55.
Calabrese Barton, Angela. Tan, Edna. Birmingham, Daniel J. (2020). Rethinking High-Leverage Practices In Justice-Oriented Ways. Journal Of Teacher Education, 71(4), 477-494.
Dick-Sagoe, Christopher (2020). Decentralization For Improving The Provision Of Public Services In Developing Countries: A Critical Review. Journal Of Cogent Economics & Finance, 8(1): 1-13.
Jia-lin, LI. Man-hong, Shen. Ren-feng, MA. Hong-sheng, Yang. Yi-ning, Chen. Cai-zhi, Sun. Ming, Liu. Xi-qiu, Han. Zhi-ding, HU. Xue-guang, MA. (2022). Marine Resource Economy And Strategy Under The Background Of Marine Ecological Civilization Construction. Journal Of Natural Resources, 37(4),: 829-849.
Mohd, Shah. (2025). Good Governance And The Role Of bureaucracy. International Journal Of Arts, Humanities And Social Studies, 7(1): 695-701.
Reineke, Philipp. Katila, Riitta. Eisenhardt, Kathleen M. (2025). Decentralization In Organizations: A Revolution Or A Mirage?. The Academy Of Management Annals, 19(1): 298-342.
