راهبردهای بازاریابی گردشگری مبتنی بر ظرفیت‌های دریایی و بندری (مطالعه موردی: مکران)
الموضوعات :
1 - استادیار گروه شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
الکلمات المفتاحية: بازاریابی گردشگری, ظرفیت دریایی, میهمان‌نوازی, مکران ,
ملخص المقالة :
مقدمه: گردشگری دریایی و بندری به‌عنوان بخشی پویا از صنعت گردشگری، نقش کلیدی در توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق ساحلی دارد. سواحل مکران در جنوب شرق ایران، با خط ساحلی ۵۰۰ کیلومتری، منابع طبیعی بکر، تنوع زیستی، و بنادر استراتژیک مانند چابهار و جاسک، از ظرفیت‌های منحصربه‌فردی برخوردار است. اما ضعف زیرساخت‌ها، بازاریابی نامؤثر و رقابت منطقه‌ای، توسعه این صنعت را محدود کرده‌اند.
هدف پژوهش: هدف این پژوهش، تدوین راهبردهای بازاریابی برای بهره‌برداری از پتانسیل‌های گردشگری دریایی مکران است.
روش شناسی تحقیق: این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی است. داده‌ها از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی جمع‌آوری و با ابزارهای Meta-SWOT و PESTEL تحلیل شدند.
قلمروجغرافیایی پژوهش: منطقه مکران در جنوب شرقی ایران، یکی از مقاصد جذاب و کمتر شناخته‌شده برای گردشگری است که با ترکیبی از طبیعت بکر، جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی منحصربه‌فرد، توجه گردشگران را به خود جلب می‌کند. این منطقه که بخشی از استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان را شامل می‌شود، از سمت شرق با پاکستان و از جنوب با دریای عمان هممرز است.
یافته ها و بحث: نتایج نشان می‌دهد سواحل بکر، بندر آزاد چابهار (۱۹% وزن) و پتانسیل گردشگری ماجراجویانه (۱۶% وزن) از مزیت‌های اصلی منطقه هستند. در مقابل، تغییرات اقلیمی و چالش‌های ژئوپلیتیکی، تهدیدات کلیدی محسوب می‌شوند.
نتایج: راهکارهای پیشنهادی شامل برندسازی متمایز، توسعه زیرساخت‌های گردشگری، ترویج اکوتوریسم و همکاری با بخش خصوصی است. این راهبردها جذب گردشگر، رشد اقتصادی و پایداری محیطی را هدف قرار داده‌اند. همچنین، هماهنگی بین دولت، بخش خصوصی و جوامع محلی برای تبدیل مکران به مقصد برتر گردشگری دریایی ضروری است.
Aledo, A., & Mazón, T. (2004). Impact of residential tourism and the destination life cycle theory. WIT Transactions on Ecology and the Environment, 76.
Alen, E., Losada, N., & De Carlos, P. (2017). Understanding tourist behaviour of senior citizens: lifecycle theory, continuity theory and a generational approach. Ageing & Society, 37(7), 1338-1361.
Altinay, L., & Kozak, M. (2021). Revisiting destination competitiveness through chaos theory: The butterfly competitiveness model. Journal of Hospitality and Tourism Management, 49, 331-340.
Baloch, A. H., Hasan, G., & Faiz, J. (2022). Historical Study of Makran: From the view point of the Modern Archeologists. Journal of Development and Social Sciences, 3(3), 809-820.
Butler, R. (2024). Tourism destination development: the tourism area life cycle model. Tourism Geographies, 1-9.
Cabral, R. B., Millage, K. D., Mayorga, J., Kordell, T., Kelkar, M., Caughman, A. M., . .. Sala, E. (2025). Marine protected areas for dive tourism. Scientific Reports, 15(1), 1923.
Cole, S. (2012). Synergy and congestion in the tourist destination life cycle. Tourism management, 33(5), 1128-1140.
Gkarane, S. K., & Manou, D. B. (2025). Integrating sustainable coastal tourism and aquaculture principles into higher education curricula: a comprehensive literature review. International Journal of Sustainable Agricultural Management and Informatics, 11(1), 111-132.
Hallajisani, M., Molaeih, N. and Ghoreyshi, M. (2023). Analysis of the effects of tourism policies on the development of entrepreneurship in rural areas (case study: ramsar county). Geographical Engineering of Territory, 7(2), 251-270.
Hanafiah, M. H., Hemdi, M. A., & Ahmad, I. (2016). Tourism destination competitiveness: Towards a performance-based approach. Tourism Economics, 22(3), 629-636.
Hunt, S. D., Arnett, D. B., & Madhavaram, S. (2006). The explanatory foundations of relationship marketing theory. Journal of business & industrial marketing, 21(2), 72-87.
Khavareh, A., Salarzehi, H., Yaghubi, N., & Moradzadeh, A. (2019). Develop a model for the development of Makran beaches tourism industry with emphasis on human resources approach. Political Sociology of Iran, 2(3), 472-496.
Kiany, D. (2017). The Role of Makran in Political and Economical Horizon of Iran (Lost Treasure). Journal of Economic & Management Perspectives, 11(1), 1195-1205.
Lotfi, H. (2021). Analyzing the role of Makran Coast in regional security of the Persian Gulf. Scientific-Research Quarterly of Geographical Data (SEPEHR), 30(117), 267-280.
Mohammadi, M., Rudi, M. Z., & Jalaei, S. A. (2020). Investigating the Impact of Development Indicators on Regional Economic Development with the Emphasis on Poverty Reduction (Case Study: Makran coast). Quarterly of Geography (Regional Planing), 10(3), 519-533.
Mortazaei, S., Mojtahedzadeh, P., & Ezzati, E. (2020). Reviews of Challenges of Tourism Diplomacy in Iranian Relations and Eastern Neighbors with Emphasis on Makran Area. Regional Planning, 10(39), 171-186.
Osuji, J., & Agbakwuru, J. (2024). Ocean and coastal resources components and their contributions to sustainable development of Nigeria. Journal of Applied Sciences and Environmental Management, 28(1), 135-146.
Pari, S., & Amin, N. U. (2023). Pak-Iran Land Trade Routes: Makran Division, Balochistan. Journal of Islamic Civilization and Culture, 6(02), 66-83.
Sancholi, B., Karimian Bostani, M., & Hafez Rezazadeh, M. (2022). Planning analysis, planning approaches and design of the new city of Tis In line with the regional development of Makran Coast. Journal of Applied Researches in Geographical Sciences, 22(64), 369-388.
Sayari, H., & Khanzadi, H. (2017). Development of MAKRAN Coasts by Consideration of Sea Power Rehabilitation. Journal Scientific Research of Strategic Defence Studies, 14(66), 5-.
Veicy, H. (2023a). The Development of Makran Depends on the Adoption of Maritime Strategy and Land Use Planning. Geography, 21(77), 31-54.
Veicy, H. (2023b). The necessity of adopting a maritime strategy and land use planning for the development of Makran region (Makran: Gateway of Hope and Future Development of Iran). Journal Strategic Studies of Public Policy, 13(48), 206-22
Xu, J., & Au, T. (2023). Destination competitiveness since 2010: research themes, approaches, and agenda. Tourism Review, 78(3), 665-696.
Yu, L., Wang, Y., Katsumata, S., Zhao, H., Wang, Y., & Jiang, X. (2024). Ocean and coastal tourism: National or regional culture on culinary selection of inbound tourists. Ocean & Coastal Management, 249, 106981.
Zarghmi, B. (2024). Coastal and sea tourism development strategy in Makran coast. Political Organizing of Space, 6(4), 2-0.
Ziari, K., Ghazi, I., & Ariankia, M. (2024). Assessing the potential of establishment of coastal-port cities in Makran region of Iran from the perspective of spatial planning and sustainable development. Town and Country Planning, 16(1), 143-159.
Zinkhan, G. M. (2002). Relationship marketing: Theory and implementation. Journal of Market-Focused Management, 5(2), 83-89.
