تحلیل اثرات واگذاری مسکن اجتماعی(اجاره به‌شرط تملیک) در توانمندسازی گروه های کم درآمد شهر زنجان
الموضوعات :حسین طهماسبی مقدم 1 , مجید حضرتی 2
1 - استادیار، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
2 - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
الکلمات المفتاحية: : مسکن اجتماعی, توانمندسازی, اجاره به‌شرط تملیک, کمیته امداد, شهر زنجان,
ملخص المقالة :
مقدمه: مسکن اجتماعی به‌عنوان یک راهکار مؤثر در کاهش فقر و توانمندسازی خانواده‌های کم‌درآمد، به‌ویژه در قالب اجاره به‌شرط تملیک، نه تنها به خانواده‌ها امکان می‌دهد تا در یک محیط پایدار و امن زندگی کنند، بلکه به آن‌ها این فرصت را می‌دهد که با پرداخت اقساط معقول، به تدریج مالکیت مسکن خود را به دست آورند، و از بار مالی سنگین خرید مسکن رهایی یابند. اجرای موفق این مدل نیازمند همکاری بین دولت، بخش خصوصی و سازمان‌های غیردولتی است تا با ایجاد شرایط مناسب و تأمین منابع مالی، به توانمندسازی خانواده‌های فقیر و ارتقاء کیفیت زندگی آن‌ها کمک شود.
روش‌شناسی تحقیق: تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، بدنبال بررسی و تحلیل اثرات واگذاری مسکن اجتماعی(اجاره به‌شرط تملیک) در توانمندسازی خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و خروج از چرخه حمایت در شهر زنجان است. جامعه آماری نیز شامل گروه متخصصین با نمونه‌گیری گلوله برفی به تعداد 30 نفر است. برای تحلیل داده‌ها از آزمون تک نمونه‌ای T، و روش تحلیل مسیر با کمک نرم‌افزار SPSS استفاده شد.
یافتهها: یافته‌های تحقیق نشان داد که، تأثیرگذارترین شاخص در واگذاری مسکن اجتماعی(اجاره به‌شرط تملیک) در توانمندسازی خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد، «ارتقاء سلامت غذایی با کاهش هزینه‌های زندگی» و «افزایش اعتماد به نفس با مالکیت مسکن» با میانگین 97/3 ، «کاهش هزینه‌های مسکن» با میانگین 93/3 و «افزایش قدرت خرید خانوارها و بهبود تغذیه» با میانگین 90/3 است. طبق آزمون تحلیل مسیر مؤلفه‌های امنیت با اثر کل 815/0 و سلامت روانی و جسمانی با اثر کل 734/0 بیشترین اثرگذاری را بر توانمندسازی خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و خروج از چرخه حمایت در شهر زنجان دارند.
نتایج: مسکن اجتماعی به‌عنوان یک ابزار سیاست‌گذاری می‌تواند با ایجاد محیط امن و تأمین سلامت روانی و جسمانی به کاهش نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی کمک کند و به دولت‌ها بویه نهادهای اجتماعی از جمله کمیته امداد امام خمینی(ره) این امکان را می‌دهد که با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مسکن، به بهبود شرایط زندگی اقشار آسیب‌پذیر بپردازند.
اتحادیه، مهسا و فلسفی، رضا. (1403). شناسایی چالش‌ها و موانع تحقق مسکن اجتماعی پایدار، دومین همایش ملی پایداری در محیط‌های انسان ساخت، اصفهان. https://civilica.com/doc/2182448/
اسلام پور، شیما؛ میررریاحی، سعید و حبیب، سوزان. (1402). واکاوی ابعاد پنهان سکونت با رویکردی معناشناسانه در مسکن اجتماعی(مطالعه موردی: سکونتگاه‌های مسکن اجتماعی در همدان). برنامه ریزی توسعه کالبدی، 10(1)، 15-40. doi: 10.30473/psp.2023.6 3480.2591
آفتابی چوان، معصومه؛ پناهی، علی و ولی زاده، رضا. (1401). آسیب شناسی نظام برنامه‌ریزی مسکن گروه‌های کم‌درآمد در رویکرد آمایش سرزمین (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)، نشریه جغرافیا و مطالعات محیطی، 11(43)، 58-73. magiran.com/p2457455
زیاری، کرامت الله؛ پوراحمد، احمد؛ حاتمي نژاد، حسین و محمدی، اکبر. (1395). برنامه‌ریزی مسکن گروه‌های کم‌درآمد شهری با تأکید بر توانمندی مالي و خط فقر مسکن(جمعیت شهری استان کردستان). پژوهش‌های جغرافیای انساني، 48(96)، 226-211. doi: 10.22059/jhgr.2016.51219
سادات فاطمی، آزاده و افشار، علی. (1403). تبیین شاخص‌های کیفیت زندگی مسکن اجتماعی در محله سیدی مشهد، هشتمین کنفرانس بین المللی نوآوری در مهندسی معماری و شهرسازی، تهران. https://civilica.com/doc/2206030/
سلاورزی زاده، محمد؛ شیخی، حجت و حاتمی، شهین. (1400). شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر توسعه مسکن اجتماعی با تأکید بر آینده‌نگاری (مورد شناسی: شهر ایلام). جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، 11(39)، 199-224. doi: 10.22111/gaij.2021.6396
سلیمانی، محمد. (1396). بررسی تأثیر مسکن اجتماعی بر دسترسی به خدمات عمومی. هشتمین کنفرانس بین المللی نوآوری در مهندسی معماری و شهرسازی، تهران، https://civilica.com/doc/1817328/
کردی، رویا و فرجودی، فاطمه. (1399). بررسی وضعیت مسکن ساخته شده توسط کمیته امداد امام خمینی (ره) (مطالعه موردی: کمیته امداد امام خمینی (ره) منطقه 3 استان گیلان)،اولین کنفرانس علمی پژوهشی شهرسازی،عمران، معماری و محیط‌زیست. https://civilica.com/doc/1044416/
کمیته امداد امام خمینی. (1402). سالنامه آماری 1402کمیته امداد امام خمینی، انتشارات کمیته امداد امام خمینی ، تهران.
مالکی، مهسا. (1400). بررسی تطبیقی تجارب مسکن اجتماعی در ایران و کشورهای دیگر، مجله معماری شناسی، 4(18)، 12-1. https://memarishenasi.ir/fa/archive.php?pid=388&rid=19
مقتدایی راد، عبدالمحمد؛ صحراگردمنفرد، نداسادات و غفاری، علی. (1402). شناسایی الگوی مفهومی مسکن قابل استطاعت پایدار. کنفرانس ملی شهرسازی و معماری دانش بنیان. SID. https://sid.ir/paper/1083298/fa
Adabre, M. A., & Chan, A. P. C. (2019). Critical success factors (CSFs) for sustainable, affordable housing. Building and Environment, 156, 203-214. https://doi.org/10. 1016/j.buildenv. 2019. 04. 030
Alhajri, M.F. (2022). Housing challenges and programs to enhance access to affordable housing in the Kingdom of Saudi Arabia. Ain Shams Engineering Journal, 13, 1-13.
Alonso, W. (2022). Location and Land Use: Toward a General Theory of Land Rent. Harvard University Press
Aoki, K., Proudman, J., & Vlieghe, G. (2004). House Price Consumption and Montary Policy; Financial Accelerator Approach. Journal of Finanical Intermediation, 13(4), 415- 435.
Arbaci, S., Tapada-Berteli, T. Social inequality and urban regeneration in Barcelona city centre: Reconsidering success. European Urban and Regional Studies. 2012; 19(3):287-311. https://doi.org/10.1177/0969776412441110
Arnott, R. (2021), HOUSING POLICY IN DEVELOPING COUNTRIES THE IMPORTANCE OF THE INFORMAL ECONOMY. Department of Economics.
Atuestaa, L., H., Hewings, G., J., D. (2019). Housing appreciation patterns in low-income neighborhoods: Exploring gentrification in Chicago, Journal of Housing Economics, 44, 35–47
Azevedo, N, Silva, J, Silva, P. (2010), Definition of indicators for sustainable social housing in search of a model. International Journal for Housing Science, 34(2), 79-92.
Boardman, A. E., Greenberg, D. H., Vining, A. R., & Weimer, D. L. (2018). Cost-Benefit Analysis: Concepts and Practice. Cambridge University Press.
Brundtland, G. H. (2017). Our Common Future: Report of the World Commission on Environment and Development. Oxford University Press.
Carswell, A. (2020). The Encyclopedia of Housing. In (2 ed.). SAGE Publications, Inc. https://doi.org/10.4135/9781452218380
Cho, M., Kim, J. (2016) Coupling urban regeneration with age-friendliness: Neighborhood regeneration in Jangsu Village, Seoul. Cities.; 58:107-14. https://doi.org/10.1016/j.cities.2016.05.019
Cin, M. M., Egercioğlu, Y. (2016) A critical analysis of urban regeneration projects in Turkey: Displacement of Romani settlement case. Procedia-Social and Behavioral Sciences; 216: 269-78. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.12.037
Debrunner, G., & Hartmann, T. (2020). Strategic use of land policy instruments for affordable housing – Coping with social challenges under scarce land conditions in Swiss cities. Land Use Policy, 99, 1 -12.
Doling, J. (2019). Comparative Housing Policy: Government and Housing in Advanced Economies. Palgrave Macmillan.
Franklin, S. (2020). Enabled to work: The impact of government housing on slum dwellers in South Africa. Journal of Urban Economics, 118, 1-17.
Glaeser, E. L., & Gyourko, J. (2020). The Economic Implications of Housing Supply. Journal of Economic Perspectives, 22(1), 3-30.
Gooding, T. (2016). Low-income housing provision in Mauritius: Improving social justice and place quality. Habitat International, 53, 502-516
Leccis, F. Regeneration programmes: Enforcing the right to housing or fostering gentrification? The example of Bankside in London. Land Use Policy. 2019; 89:104217. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104217
Liu, Quanhong & Luo, Quanbing & Xie, Yayun (2013) A Study of the National Policy on Suppressing Real Estate Speculation: Based on the Comparative Analysis of China, Britain, Singapore and Germany, International Conference on Education Technology and Management Science, Pp. 179-182.
Maslow, A. H. (2015). A Theory of Human Motivation. Psychological Review
Moghayedi, A., Awuzie, B., Omotayo, T., Le Jeune, K., Massyn, M., Ekpo, C. O., Braune, M., & Byron, P. (2021 ). A Critical Success Factor Framework for Implementing Sustainable Innovative and Affordable Housing: A Systematic Review and Bibliometric Analysis. Buildings, 11(8). 317. https://doi.org/10.3390/buildings11080317
Mulliner, E., Smallbone, K., & Maliene, V. (2013). An assessment of sustainable housing affordability using a multiple criteria decision making method. Omega, 41(2), 270-279. https://doi.org/10.1016/j.omega.2012.05.002
Pattison, B., Tyler, P., Wells, P., Wilson, I. Regeneration revival? Making housing-led regeneration work across England. Sheffield Hallam University: Centre for Regional Economic and Social Research; 2016. https://www.shu.ac.uk/-/media/home/research/cresr/reports/r/regeneration-revival.pdf
Pullen, S., Arman, M., Zillante, G., Zuo, J., Chileshe, N., & Wilson, L. (2010). Developing an Assessment Framework for Affordable and Sustainable Housing. Construction Economics and Building, 10, 48.https://doi.org/10.5130/AJCEB.v10i1 -2.1587
Putnam, R. D. (2020). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. Simon & Schuster
Ram, P., & Needham, B. (2016). The provision of affordable housing in India: Are commercial developers interested? Habitat International, 55, 100–108. doi:10.1016/j.habitatint.2016.03.002
Rawls, J. (2021). A Theory of Justice. Harvard University Press.
