تبیین روابط میان شخصیت پویا، خودکارآمدی شغلی پویا و رضایت شغلی: شواهدی از بخش خصوصی حسابرسی
الموضوعات : Auditing
بهمن قادری
1
,
بهمن بنی مهد
2
,
فریدون رهنمای رودپشتی
3
1 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استاد، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
3 - استاد، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: شخصیت پویا, خودکارآمدی شغلی پویا, رضایت شغلی, نظریه شناختی اجتماعی.,
ملخص المقالة :
هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین روابط بین شخصیت پویا، خودکارآمدی شغلی پویا و رضایت شغلی در بخش خصوصی حسابرسی انجام شده است. با توجه به تغییرات سریع محیط کار و اهمیت ویژگیهای شخصیتی پایدار، این مطالعه به بررسی نقش شخصیت پویا به عنوان یک عامل کلیدی در موفقیت شغلی حسابرسان میپردازد. چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر نظریه شناختی اجتماعی است که بر نقش ویژگیهای فردی در شکلگیری باورهای خودکارآمدی تأکید دارد؛ باورهایی که میتواند در جهتدهی به رفتارهای شغلی و افزایش رضایت شغلی نقش آفرین باشد.
روش: این پژوهش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه استاندارد بر روی 228 نفر از حسابرسان شاغل در مؤسسههای حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران در سال 1403 انجام شد. دادهها با استفاده از الگوسازی معادلات ساختاری و به روش حداقل مربعات جزئی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافتهها: نتایج نشان داد که شخصیت پویا به طور معناداری با خودکارآمدی شغلی پویا و رضایت شغلی حسابرسان رابطه مثبت دارد. همچنین، خودکارآمدی شغلی پویا به عنوان متغیر میانجی، رابطه بین شخصیت پویا و رضایت شغلی را تقویت میکند.
نتایج: حسابرسانی که دارای شخصیت پویاتری هستند، از خودکارآمدی شغلی و رضایت شغلی بالاتری برخوردارند. بنابراین، شخصیت پویا و خودکارآمدی شغلی پویا، متغیرهای مهمی در افزایش رضایت شغلی حسابرسان هستند. مؤسسات حسابرسی میتوانند با شناسایی و جذب حسابرسان دارای شخصیت پویا و ارتقای خودکارآمدی شغلی کارکنان خود، به بهبود رضایت شغلی و عملکرد آنها کمک کنند.
دانشافزایی: این پژوهش به توسعه دانش در حوزه حسابداری رفتاری کمک میکند و راهکارهای عملی برای بهبود عملکرد مؤسسات حسابرسی ارائه میدهد. نتایج این مطالعه میتواند در طراحی برنامههای آموزشی و توسعه حرفهای حسابرسان مورد استفاده قرار گیرد.
آذرنیوشان، مریم.، مشایخ. مریم. و محمدی شیرمحله، فاطمه. (1397). رابطه نوآوری سازمانی با عملکرد شغلی و رضایت شغلی معلمان. مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 8(3): 94-75.
اسدی، فاطمه.، حسینی، سیدحسین.، و همتی، بهرام. (1403). بررسی تاثیرسوگیری تکیهگاه و تعدیل با رویکرد ترتیب اطلاعات و شدت اخلاقی بر قضاوت حسابرسی با تعدیلگری فشار بودجه زمانی. مجله دانش حسابداری مالی، 11(2): 166-135.
حبیبزاده شیرازی، آرزو. و امیدوار، بنفشه. (1399). پیشبینی خودکارآمدگی شغلی بر اساس تفکر انتقادی و شخصیت پويا در کارکنان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز. مجله علوم پزشکی صدرا. 9(1): 78-69.
حکیمی، ایمان. (1399). نقش شخصیت پویا بر اشتیاق شغلی با میانجیگری معنای کار. پژوهشنامه روانشناسی مثبت. 6(2): 48-35.
رجبدری، حسین. (1398). رابطه هویت سازمانی و گزارش تقلبهای مالی با نقش تعدیلگر شدت اخلاقی ادارک شده و شخصیت پویا. مجله اخلاق، 9(36): 123-99.
سپاسی، سحر. و دیناربر، مینا. (1394). ارائه مدلی تبیینی به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر تردید حرفهای حسابداران رسمی با رویکرد تحلیل عاملی اکتشافی و مدلسازی معادلات ساختاری. مجله دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت. 4(15): 116-107.
سلیمی، علی اکبر.، صفری گرایلی، مهدی. و ولیان، جسن. (1399). بررسی تأثیر گزارههای خودکارآمدی بر کیفیت حسابرسی: تحلیلی بر فهم فرهنگ فردگرایی. مجله مدیریت فرهنگ سازمانی. 18(2): 324-297.
صمیمی، سعید. (1402). الگوی محدود سازی انحصارگرایی و ویژگی های منفی ماکیاولیسم حسابرسان در پرتو تئوری انتقادی. مجله دانش حسابداری مالی. 10(2): 215-185.
غلامی، الهام. (1399). تأثیر رضایت شغلی بر عملکرد سازمانی. مجله رهیافتی در مدیریت بازرگانی. 1(2): 89-77.
مشعشعی، سید محمد.، هاشمی، سید عباس. و فروغی، داریوش (1400). تأثیر تفاوت های فردی بر تعهد سازمانی و رضایت شغلی حسابرسان، مجله پژوهش های تجربی حسابداری، 11(39): 53-47.
نظامی، احمد.، پورحیدری، امید. و پاکدامن. مجید. (1399). بررسی اثر ویژگیهای شخصیتی(وجدان و توافقپذیری)، احساسات-تفکر و ریسکپذیری بر قضاوت حسابرس با توجه به نقش میانجی خودکارآمدی. مجله دانش حسابداری مالی. 7(1): 24-1.
وارسته، هاشم.، جهانشاد، آزیتا.، و بنیمهد، بهمن. (1401). تأثیر منبع کنترل و خودکارآمدی حسابرس بر گزارش تخلفات با توجه به نقش میانجی رضایت شغلی. مجله دانش حسابداری مالی. 9(2): 249-215.
یوسفی، شکوفه.، نایبزاده، شهناز. و اسلامی، حسین. (1394). تأثیر استرسهای شغلی بر رضایت شغلی حسابداران. مجله سلامت کار ایران. 12(3): 53-46.
Afifah, U., Sari, R. N., Anugerah, R., and Sanusi, Z. M. (2015). The effect of role conflict, self-efficacy, professional ethical sensitivity on auditor performance with emotional quotient as moderating variable, Procedia Economics and Finance, 31(2), 206-212.
Agarwalla, S.K., Desai, N., Tripathy, A (2017). The impact of self-deception and professional skepticism on perceptions of ethicality.
Andreas, H., Zarefar, A., and Rasuli, H. M. (2016). Analysis of factors affecting the auditors’ professional skepticism and audit result quality-the case of Indonesian government auditors, IJABER, 14(6), 3807-3817.
Asadi, F., Hosseini, S. H., and Hemmati, B. (2024). Investigating the impact of adjustment and anchoring bias with the approach of information order and moral intensity on audit judgment with time budget pressure as a moderating variable. Financial accounting knowledge. 11(2), 135-166 (In Persian).
Azarnioushan, M, mashayekh, M. and Mohammadi Shir Mahaleh, F. (2019). The relationship between teachers' organizational innovation and job performance and job satisfaction. Innovation and Creativity in Human Science. 8(3), 75-94 (In Persian).
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: the exercise of control. New York: W.H. Freeman.
Bargsted, M., Ramírez-Vielma, R., and Yeves, J. (2019). Professional Self-efficacy and Job Satisfaction: The Mediator Role of Work Design. Journal of Work and Organizational Psychology, 35, 157 - 163.
Bateman, T. S., and Crant, J. M. (1993). The proactive component of organizational behavior: A measure and correlates. Journal of Organizational Behavior, 14(2), 103–118.
Caniëls, M. C., Semeijn, J. H., and Renders, I. H. (2018). Mind the mindset! The interaction of proactive personality, transformational leadership and growth mindset for engagement at work. Career development international, 23(1), 48-66.
Crant, J. M. (2000). Proactive behavior in organizations. Journal of Management, 26(3), 435–462.
Fuller, J. B., Marler, L. E., and Hester, K. (2006). Promoting felt responsibility for constructive change and proactive behavior: Exploring aspects of an elaborated model of work design. Journal of Organizational Behavior, 27, 1089-1120.
Gholami, E. (2020). The effect of job satisfaction on organizational performance. Advertising and Sales Management Journal, 1(2): 77-89 (In Persian).
Greenhaus, J. H., Parasuraman, S., and Wormley, W. M. (1990). Effects of race on organizational experiences, job performance evaluations, and career outcomes. Academy of management journal, 33(1), 64-86.
Habibzadeh Shirazi, A. and Omidvar, B. (2021). Predicting job self-efficacy based on critical thinking and dynamic personality in employees working at school of dentistry of Shiraz University of Medical Sciences. Sadra medical journal. 9(1), 69-78 (In Persian).
Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., and Sarstedt, M. (2017). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Hakami, T. A. (2024). The determinants of job satisfaction and auditors' performance in the Saudi context. Journal of Money and Business (2024) 4 (1): 18–37.
Hakimi. I. (2020). The role of proactive personality on job engagement by mediating work meaning. Positive psychology research. 6(2), 35-48 (In Persian).
Hobfoll, S. E. (1989). Conservation of resources: a new attempt at conceptualizing stress. American psychologist, 44 (3): 513.
Holland, J. L. (1985). Making vocational choices (2nd ed.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Ji, M., Li, Y., Zhou, Ch., Han, H., Liu, B., and He, L. (2017). The impact of perfectionism on situational judgment among chinese civil flying cadets: the roles of safety motivation and self-efficacy, Journal of air transport management, 63(3), 126-133.
Judge, T. A., and Bono, J. E. (2001). Relationship of core self-evaluations traits—self-esteem, generalized self-efficacy, locus of control, and emotional stability—with job satisfaction and job performance.
Judge, T. A., Bono, J. E., and Locke, E. A. (2000). Personality and job satisfaction: The mediating role of job characteristics. Journal of applied psychology, 85(2), 237-249.
Kline, R. B. (2015). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: The Guilford Press.
Lent, R. W., and Brown, S. D. (2013). Social cognitive model of career self-management: toward a unifying view of adaptive career behavior across the life span. Journal of counseling psychology, 60(4): 557–568.
Lent, R. W., Morris, T. R., Wang, R. J., Moturu, B. P., Cygrmus, E. R., and yeung, J. G. (2022). Test of a social cognitive model of proactive career behavior. Journal of career assessment. 30(4), 756–775.
Li, H., Xu, Z., Song, S., and Jin, H. (2024). How and when does proactive personality predict career adaptability? A study of the moderated mediation model. Organizational Psychology, 15, 1-10.
Li, K., Houghton, J. D., Chen, S., Li, X., Li, D., and Zou, W. (2025). The impact of proactive personality on career decision-making self-efficacy: The role of AI acceptance and innovation skills. Behavioral Sciences, 15 (4), 538.
Li, M., Wang, Z., Gao, J. and You, X. (2017). Proactive personality and job satisfaction: the mediating effects of self-efficacy and work engagement in teachers. Current Psychology, 36, 48-55
Ma, G., Zhu, X., Ma, B. and Lassleben, H. (2024). Employee proactive personality and career growth: the role of proactive behavior and leader proactive personality. Journal of behavioral science. 14(3), 1-16.
Moshashaei, S. M., Hashemi, S. A. and Forooghi, D. (2021). Effects of Individual Differences on Auditors’ Organizational Commitment and Job Satisfaction. Empirical Research in Accounting, 11(1), 53-74 (In Persian).
Naidoo, S. K., and S. Govender. (2021). The Impact of General Education in Enhancing the Self-Efficacy of Accounting Students at Universities of Technology. South african journal of higher education, 35(4), 205-223.
Nelson, M. W. (2009). A model and literature review of professional skepticism in auditing. Auditing: A Journal of practice & theory, 28(2), 1-34.
Nezami, A., pourheydari, O., and Pakdaman, M. (2020). The effect of personality traits (conscience and agreeableness), feeling-thinking and risk-taking on auditor's judgment regarding the mediating role of self-efficacy. Financial accounting knowledge, 7(1), 1-24 (In Persian).
Nolder, C. J. and Kadous, K. (2018). Grounding the professional skepticism construct in mindset and attitude theory: a way forward. Accounting, Organizations and Society, Forthcoming. 1-51. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2524573.
Pajares, F. and Urdan, T. (2006). Self-Efficacy belief of adolescents. https://www.researchgate.net
Parker, S. K., and Collins, C. G. (2010). Taking stock: Integrating and differentiating multiple proactive behaviors. Journal of Management, 36(3), 633-662.
Parker, S. K., Williams, H. M., and Turner, N. (2006). Modeling the antecedents of proactive behavior at work. Journal of applied psychology, 91(3), 636-652.
Rajabdorri, H. (2020). The Relation of Organizational Identification and Internal Whistle-Blowing with the Moderate Role of Perceived Ethical Climate and Proactive Personality. Quarterly Scientific Journal of Applied Ethics Studies, 15(36): 99-124 (In Persian).
Rigotti, T., Schyns, B., and Mohr, G. (2008). A short version of the occupational self-efficacy scale: structural and construct validity across five countries. Journal of career assessment, 16(2), 238–255.
Saat, M. M., Abdul Halim, N. S., and Rodzalan, Sh. (2021). Job satisfaction among auditors. Advanced International Journal of Banking Accounting and Finance 3(7):72-84.
Salanova, M., Grau, R. M., and Martínez, I. M. (2005). Demandas laborales y conductas de afrontamiento: El rol modulador de la autoeficacia profesional [Job demands and coping behaviors: The moderating role of professional self-efficacy]. Psicothema, 17(3), 390-395.
Salimi, A. A., Safari Gerayli, M. and Valiyan, H. (2020). The effect of auditors' self-efficacy and audit quality: an analysis of the understanding of the individuality culture. Organizational culture management. 18(2), 297-324 (In Persian).
Samagaio, A., and Felício, T. (2022). The influence of the auditor’s personality in audit quality. Journal of business research, 142(3), 794-807.
Samimi, S. (2023). The pattern restricting monopolism and negative machiavellian property of auditors with emphasis on critical theory. Financial accounting knowledge, 10(2), 185-215 (In Persian).
Savickas, M. L. (2001). the next decade in vocational psychology: mission and objectives. Journal of Vocational Behavior, 59(2), 284–290.
Seibert, S. E., Crant, J. M., and Kraimer, M. L. (1999). Proactive personality and career success. Journal of applied psychology, 84(3), 416–427.
Seibert, S. E., Kraimer, M. L., and Crant, J. M. (2001). What do proactive people do? A longitudinal model linking proactive personality and career success. Personnel Psychology, 54(4), 845-874.
Sepasi, S. and Dinarbar, M. (2015). A conceptual model for iranian cpa's professional skepticism using efa and se modeling. Journal of knowledge of accounting and management auditing. 4,107-116 (In Persian).
Uy, K. J. D., Bongcales, T. E. B., Balunan, A. A., Igot, L. O., Laude, J. M. L., and Mojados, J. J. D. (2023). Auditor’s professional skepticism and its relationship with their thinking styles. Recoletos multidisciplinary research journal, 10(2), 1-1.
Varasteh, H., Jahanshad, A., and Banimahd, B. (2022). Effect of the locus of control and self-efficacy of auditors on whistleblowing regarding the mediating role of job satisfaction. Financial accounting knowledge, 9(2), 215-249 (In Persian).
Vermooten, N., Boonzaier, B., and Kidd, M. (2019). Job crafting, proactive personality and meaningful work: Implications for employee engagement and turnover intention. Journal of industrial psychology, 45(1), 1-13.
Wang, H. and Lei, L. (2021). Proactive personality and job satisfaction: Social support and Hope as mediators. Current Psychology, 42(7), 126-135.
Woo, S. E., and Allen, D. G. (2014). Toward an inductive theory of stayers and seekers in the organization. Journal of business and psychology, 29(4), 683-703.
Yang, L., Brink, A.G., and Wier, B. (2018). The impact of emotional intelligence on auditor judgment. International journal of auditing, 22(1), 83-97.
Yousefi, Sh., Nayebzadeh, Sh., Eslami, H. (2015). The effects of job stress on accountant’s job satisfaction. Journal Iran occupational health. 12(3), 46-53 (In Persian).
Zhao, L., li, W., and Zhang, H. (2022). Career Adaptability as a Strategy to Improve Sustainable Employment: A Proactive Personality Perspective. Journal of Sustainability 14(19), 1-20.
