تحلیل و تاثیر اقدامات کرتیر بر وضعیت مسیحیان نستوری از سال (379-276م) (دوره بهرام دوم تا شاپور دوم ساسانی)
الموضوعات : Epistemological and methodological researcher of historical researchپروین علم الهدایی 1 , زهرا حامدی 2 , الهام ملک زاده 3
1 - گروه تاریخ، واحد داراب، دانشگاه آزاد اسلامی، داراب، ایران.p.alamalhodaee@gmail.com
2 - گروه تاریخ ، واحد داراب، دانشگاه آزاد اسلامی، داراب، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استادیار تاریخ،تهران،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
الکلمات المفتاحية: ساسانیان, مسیحیان نستوری, کرتیر,
ملخص المقالة :
جریان های فکری و اقدامات و عملکردهای سیاسی و اجتماعی ، همواره آثار قابل توجهی از خود بر جای می گذارند که ممکن است تاثیرات آن تا سالیان متمادی باقی بمانند. در این خصوص و با توجه به سبک حکومت تمرکزگرای دینی ساسانیان، کرتیر از جمله شخصیت های بلندپایه و بانفوذ مذهبی دربار ساسانی بوده که با هدف انسجام بخشی و حفظ حیات دین زرتشتی، اقدامات سرکوب گرایانه ای را در قبال اقلیت های مذهبی و بویژه مسیحیان نسطوری ساکن در مناطق غربی ایران اعمال کرد. پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی تحلیلی بر آن است، تا تاثیر اقدامات کرتیر را در فاصله سالهای(379-276م) یعنی از زمان سلطنت بهرام دوم تا شاپور دوم را مورد واکاوی قرار دهد و در پاسخ گویی به این پرسش است که اقدامات کرتیر در فاصله سال های (379-276م) بر وضعیت مسیحیان نسطوری ایران چه تاثیری داشته است. بررسی ها بیانگر این است که تاثیرات جریان های فکری و اقدامات سیاسی و اجتماعی نه تنها در طول سالیان متمادی باقی می مانند، بلکه به موازات تغییرات ایجاد شده در روزگاران بعد، ممکن است این تاثیرات تثبیت، تشدید و یا تضعیف شوند. یافته پژوهش، بیانگر این است که اقدامات خشونت آمیز کرتیر، نه تنها در زمان حیات وی تاثیراتی بر جای نهاده، بلکه تاثیر اندیشه سرکوب اقلیت های مذهبی جهت رسیدن به اهداف مورد نظر شاهنشاهی ، در دوره های پس از مرگ وی، یعنی در دوران هرمز دوم و شاپور دوم نیز تداوم داشته است.
ابن بلخی (1374)فارسنامه، توضیح و تحشیح منصور رستگار فسایی، شیراز: بنیاد فارس شناسی.
امریک، ر.ا. (1387) آیین بودایی در میان اقوام ایرانی، تاریخ ایران کمبریج از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان، گرداورنده احسان یار شاطر، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
ایمان پور، محمد تقی(1377)فصلنامه هستی، دور دوم، سال دوم و سوم، ش9، 8، 81،80.
اینوسترانترسف، کنستانتین (1348). مطالعاتی درباره ساسانیان، ترجمه کاظم کاظم¬زاده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
آسموسن، ی.پ (1387)، «مسیحیان در ایران»، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان، گرداورنده احسان یار شاطر، ترجمه حسن انوشه، ج3، تهران: امیرکبیر.
آمیه، پیر (1389). شوش هزار ساله، ترجمه علی موسوی، تهران: انتشارات فروزان روز.
بروسیوس، ماریا (1388) ایران باستان، ترجمه عیسی عبدی، تهران: ماهی.
بویس، مری (1377)، تاریخ کیش زرتشت، ترجمه همایون صنعتی زاده، تهران: صفی علیشاه.
بیوار، ا. د (1392). تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان، جلد3، گردآورنده احسان یاشاطر، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
پیگولوسکایا، نینا، ویکتوریا (1387) شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمه عنایت اله رضا، تهران: علمی و فرهنگی.
جلیلیان، شهرام (1391)، تاریخ تحولات ساسانی، تهران: سمت.
رجبی، پرویز (1383) هزاره های گمشده: ساسانیان، ج5، تهران: توس.
رضی، هاشم (1384)، دین و فرهنگ ایرانی پیش از عصر زرتشت، تهران: سخن.
زرین کوب، عبدالحسین (1371)، تاریخ مردم ایران، ج1، تهران: امیرکبیر.
ساسان پور، شهرزاد (1397). جامعه ایران در گذر از عصر ساسانی به عصر اسلامی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
شهادتنامه¬های سریانی مسیحیان ایران (1398). ترجمه سجاد امیری باوند، تهران: پل فیروزه.
شیپمان، کلاوس (1384) مبانی تاریخ پارتیان، ترجمه هوشنگ صادقی، تهران: فرزان روز.
صلیبی، ژاسنت (1382) ایرانیان آشوری و کلدانی، ویراستارکاظم سادات اشکوری، تهران: پژوهش های فرهنگی.
کریستنسن، آرتور. (1388). ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشیدیاسمی، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات نگاه.
لوکونین، ولادیمیر گریگوریچ (1373)، تمدن ایران ساسانی، ترجمه عنایت الله رضا، تهران: علمی و فرهنگی.
مشکور، محمد جواد (1366) تاریخ ساسانیان، ج1، تهران: دنیای کتاب.
معینی سام، بهزاد،خسروی، زینب (1390)، «پیوند آناهیتا و ایشتر بابلی»، نشریه مطالعات ایرانی، ش 10، ش 20.
موریس فیه، ژان (بی¬تا). اسناد و مباحثی درباره تاریخ کلیسای شرق، جلد1، بی¬جا: بینا.
نامه تنسر به گشنسپ (1354) تصحیح مجتبی مینوی، گرداورنده مجتبی مینوی و محمد اسماعیل رضوانی، تهران: اساطیر.
نفیسی، سعید (1383) تاریخ تمدن ایران ساسانی، به اهتمام عبدالکریم جربزه وار، تهران: اساطیر.
نولدکه، تئودور (1378). تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ترجمه عباس زریاب، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ویسهوفر، یوزف (1377)، ایران باستان، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: ققنوس.
وینتر، انگلبرت، دیگناس، بئاته (1386) روم و ایران دو قدرت جهانی در کشاکش و همزیستی، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
هوشنگی، لیلا (1389) تاریخ و عقاید نسطوریان، تهران: بصیرت.
یارشاطر، احسان و دیگران. (1393). تاریخ ادبیات فارسی، به کوشش رونالد امریک و ماریا ماتسوخ، ترجمه زیر نظر ژاله آموزگار، چاپ اول، تهران: انتشارات سخن.
یعقوبی، احمدبن اسحاق (1395). تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران: علمی فرهنگی.
منابع انگلیسی
Huff, Dietrich. (2008), "Formation and Ideology of the Sasanian State in the
Context of Archaeological Evidence, The Sasanian Era, The Idea of Iran, Vol. III
Khorashadi, S; Mousavi S.M (2019), "How did Kartir Become Kartir", Journal of
International Humanities, Vol. 25 .
Keall, E. J. (1971), "Parttho-Sassanian Archaeology", A New Phhase. Expedition
Vol. 13 .
Mochiri, I.I. (1996), "History of Civilizations of Central Asia", The Crosswords of
Civilizations: A. D. 250 to 750, Vol III. (ed). B. A. Litvinsky, Pars: United Nations
Educatione, Scientific and cultural organization.
