گونه شناسی مواجهه های منفی رفتاری در برابر آیات الهی
الموضوعات :مرتضی اسکندری 1 , سیدنادر محمدزاده 2 , فرهاد ادریسی 3
1 - گروه علوم قرآن و حدیث، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
2 - گروه ادیان و عرفان، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
3 - گروه علوم قرآن و حدیث، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
الکلمات المفتاحية: گونه شناسی, آیه, رفتار, ناشایست,
ملخص المقالة :
قرآن کریم از انواع برخوردها و رفتارها با آیات خدا سخن می گوید؛ خواه آیات قرآن و خواه آیات آفرینش. رفتارهای شایسته و بایسته همچون: دیدن و شنیدن آیات، تدبر، تفکر، تفقه و تعقل در آیات و تذکر از آنها، شکر، گریه، سجده و ازدیاد ایمان در برابر آیات، یقین به آنها و ...، و رفتارهای ناشایست و ناپسند، مانند: کوری و کری در قبال آیات، بی توجهی و غفلت و اعراض از آنها، مجادله و خوض باطل در آنها، نسیان آیات، کوچک شمردن و استهزاء آنها، مرور از کنار آیات و بی توجهی به آنها، دریافت آیات و منسلخ شدن از آنها، فروختن آیات به بهای ناچیز، ظلم و مکر در حق آیات و بستن راه مردم به سوی آنها، کفر، جحد، الحاد، عناد و تکذیب آیات و... . مواجهه در برابر آیات الهی از اعتقاد آدمی نشأت میگیرد و در اعمال و رفتار او بروز داده میشود و بدین گونه برخوردها به دو گونه اعتقادی و رفتاری تقسیم بندی میگردند. برخی به صورت شایسته و مناسب در برابر آیات الهی رفتار میکنند و برخی برای رسیدن به مقاصد دنیوی خویش، حقّ آیات را زیر پا میگذارند و رفتارهای نامناسبی را در برابر آیات، از خود بروز میدهند، در حالی که دنیا مقدمهای برای رسیدن به زندگی اخروی است. قرآن نیز بنا به تربیتی بودن مطالبش بر روی مواجهه های منفی و نامناسب بیشتر تأکید میکند و به ذکر جزئیات بیشتری در مورد برخوردهای منفی میپردازد. در قرآن کریم آیات بسیاری به معرفی مواجهه های بسیار متنوع مثبت و منفی انسانها در برابر انواع آیات، در طول تاریخ پرداخته است. این مقاله به امید خدا بر آن است مواجهههای منفی رفتاری در برابر آیات الهی را اولاً استخراج کند آنگاه به بحث و بررسی در رابطه با ماهیت اصلی و حقیقی آنها بپردازد و در این راه از تفاسیر مختلف مخصوصاً تفاسیر عرفانی بهره گیرد.
1. قرآن ( ترجمه فولادوند)
2. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، تنظیم و ویرایش: علی اسلامی، قم، اسراء، چاپ اول، 1381ش.
3. طبرسی، فضل بن حسن،ترجمه مجمع البيان فی تفسير القرآن، تحقيق: رضا ستوده، انتشارات فراهانی، تهران،1360 ش، نوبت چاپ: اول.
4. مکارم شیرازی ، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ ش، چاپ اول.
5. مصطفوی، حسن، تفسير روشن، مركز نشر كتاب، تهران،1380 ش، نوبت چاپ: اول، ج۲.
6. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات في غريب القرآن، دمشق، دارالعلم الدارالشامیه، 1412ق، چاپ اول.
7. طباطبايی، محمد حسین، الميزان فی تفسیر القرآن، دار الكتب الاسلاميه، تهران، چاپ چهارم، 1362.
8. طیب، سید عبدالحسین، تفسیر اطیب البیان، انتشارات اسلام، تهران، 1378ش، چاپ دوم.
9. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، مؤسّسة الوفاء، بيروت، 1404 ق.
10. نهج البلاغه، قم، انتشارات دارالهجرة.
11. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران،١٣٧١
1. Qur'an (translation by Fouladvand) 2. Majlesi, Mohammad Bagher, Bihar al-Anwar, Al-Wafa Foundation, Beirut, 1404 AH 3. Tayeb, Seyyed Abdul Hossein, Tafsir Atyib al-Bayan, Islam Publications, Tehran,1378 4. Mostafavi, Hassan, Tafsir Roshan, Book publishing center, Tehran, 1380 5. Makarem Shirazi, Nasser, Tafsir al-Nashon, Tehran, Dar al-Kitab al-Islamiya, 1374 6. Tabatabayi, Seyyed Mohammad Hossein, Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an, Islamic Publications Office of the Qom Seminary Community of Teachers, 1417 A.H. 7. Tabarsi, Fazl bin Hassan, Majma al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an, translation and research: Reza Sotoudeh, Farahani Publications, Tehran, 1360 8. Javadi Amoli, Abdullah, Tafsir Tasnim, arranged and edited by: Ali Eslami, Qom, Esra, first edition, 1381 9. Ragheb Esfahani, Hossein bin Muhammad, al-Mufardat fi Gharib al-Qur'an, Damascus, Dar al-Alam al-Dar al-Shamiya, 1412 AH 10. Mostafavi, Hassan, Tahaqiq fi kalamat al-Qur'an al-Karim, Ministry of Culture and Islamic Guidance, Tehran, 1371 11. Nahj al-Balagheh, Qom, Dar al-Hijra Publications
