انتخاب گیاهان مناسب در مدارس ابتدایی (مطالعه موردی: مدرسه ابتدایی شاهد شهر سنندج)
الموضوعات : َArchitecture
سینا آرمان
1
,
نینا قصلانی
2
,
صلاح الدین مولانایی
3
,
نیما اخوان
4
1 - پژوهشگر دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 - پژوهشگر دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
4 - پژوهشگر کارشناسی ارشد معماری، دانشده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
الکلمات المفتاحية: انتخاب گیاهان, فضاهای آموزشی, مدرسه, سنندج,
ملخص المقالة :
ارتباط کودکان با طبیعت یکی از مسائل بسیار مهمی است که تجربه آن یکی از تأثیرگذارترین عناصر رشد فیزیکی، عاطفی و ادراکی کودکان است. گیاهان مناسب برای مدارس ابتدایی علاوه بر اینکه عملکرد فضای آموزشی را مختل نمی‌سازند، اثرات مثبتی را برای کاربران فضا به ارمغان می‌آورند. گیاهان مختلف ویژگی‌های متنوعی دارند که برای طراحی فضاهای خاص باید به این ویژگی‌ها توجه نمود و گیاهان مناسب را برای شرایط فضایی و اقلیمی پروژه انتخاب کرد. پژوهش حاضر در پی دسته‌بندی گیاهان مناسب برای فضاهای آموزشی مختلف در مدارس ابتدایی است. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی انجام شده است. روش تحقیق این پژوهش شامل چهار مرحله اصلی است. در مرحله نخست، گیاهان مناسب اقلیم سنندج دسته‌بندی و ویژگی‌های آن‌ها با همکاری کارشناسان گیاه‌شناسی تعیین شد. در مرحله دوم، اطلاعات معیارهای فضاهای آموزشی مطلوب از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با معلمان و دانش‌آموزان گردآوری و کدگذاری شدند. داده‌ها بر مبنای سه فضای لابی، حیاط و کلاس درس جمع‌آوری و تحلیل شدند. مرحله سوم شامل مشورت با متخصصان از حوزه‌های مختلف برای ارزیابی گیاهان بر اساس معیارهای فضاهای آموزشی بود. در مرحله چهارم، تحلیل نهایی با تطبیق ویژگی‌های گیاهان و معیارهای آموزشی انجام شد و اولویت‌بندی گیاهان بر اساس امتیازدهی به دست آمد. نتایج نشان داد که گیاهان بومی منطقه بیشترین تطابق را با معیارهای فضاهای آموزشی داشتند و در اولویت‌های بالاتر قرار گرفتند. همچنین، گیاهان با مقیاس انسانی و اندازه‌های کوچک‌تر برای فضاهای کلاس و لابی مناسب‌تر بودند و در فضاهای باز، درختان خزان‌پذیر امتیاز بالاتری کسب کردند. این دسته‌بندی و اولویت‌بندی گیاهان، راهنمایی کاربردی برای انتخاب گیاهان مناسب در طراحی مدارس ابتدایی فراهم می‌کند و می‌تواند به بهبود عملکرد و کیفیت محیط آموزشی کمک نماید.
چارمز، کتی. (1401). ساخت نظریه زمینه‌ای (ترجمه: وجه الله قربانی‌زاده مرضیه شاه‌محمدی اعظم عدنان راد امیرحسن عزتی). انتشارات بازتاب.
حق‌شناس، حسین، حیدرنتاج، وحید، با عزت، فرشته و نقی نژاد، علیرضا. (1403). تاثیر گیاهان بر کاهش استرس کودکان؛ مطالعه موردی: دانش‌آموزان مدرسه ابتدایی شهدای مدافع حرم شاهین‌شهر. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 26(5)، 129-139.
زارعی، مهسان، معتضدیان، فهیمه، میرزاکوچک خوشنویس، احمد. (1400). ارزیابی فضاهای سبز در مدارس ابتدایی با رویکرد احساسی گرایی.. فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت مدرسه، 9(2)، 138-165.
علیزاده اجیرلو، سعد اله، رئیسی ساداتی، فرشته، پوربیرامی هیر، یونس و نریمانی، محمد. (1403). بررسی تأثیر گیاهان زینتی بر توان نسبی امواج مغزی آلفا با رویکرد کاهش استرس یادگیری در محیط آموزشی. روان‌شناسی مدرسه و آموزشگاه.
مولانایی، صلاح‌الدین، آرمان، سینا. (1398). مدرسۀ سبز: مدیریت استفاده از گیاهان در مدارس و نقش آن در انسان‌گرا کردن مدارس مدرن. مدیریت مدرسه، 5(6)، 121-134.
Akoumianaki-Ioannidou, A., Paraskevopoulou, A. T., & Tachou, V. (2016). School grounds as a resource of green space to increase child-plant contact. Urban forestry & urban greening, 20, 375-386.
Baines, E. & Blatchford, P. (2011). Children’s games and playground activities in school and their role in development. In A. D. Pellegrini (Ed.) , The Oxford Handbook of the Development of Play. New York: Oxford University Press.
Bowman, C. (2019). The Biophilic Classroom-The benefits of Nature in a Learning Environment. Sustainable Building Performance Analysis and Design. https://www. researchgate. net/publication/333619305_The Biophilic_Classroom_The_benefits_of_Nature_in_a_Learning_ Environment.
Browning, M. H., & Rigolon, A. (2019). School green space and its impact on academic performance: A systematic literature review. International journal of environmental research and public health, 16(3), 429.
Chawla, L. (2015). Benefits of nature contact for children. Journal of Planning Literature, 30(4), 1-20. doi: 10.1177/0885412215595441
Chawla, L., Keena, K., Pevec, I., & Stanley, E. (2014). Green schoolyards as havens from stress and resources for resilience in childhood and adolescence. Health & Place, 28, 1-13.
Chiesi, L., Costa, P., Ciaravella, F., & Galmarini, B. (2024). Re-naturalizing the built environment. Plants, architecture, and pedagogy in contemporary green schools. Frontiers in Sustainable Cities, 6, 1397159.
Dadvand, P., Nieuwenhuijsen, M. J., Esnaola, M., Forns, J., Basagaña, X., AlvarezPedrerol, M., Su, J. (2015). Green spaces and cognitive development in primary schoolchildren. Proceedings of the National Academy of Sciences, 112(26), 7937-7942. doi:10.1073/pnas.1503402112
Fjørtoft, I. (2004). Landscape as playscape: The effects of natural environments on children's play and motor development. Children, Youth and Environments, 14(2), 21-44.
Gatt, S., Tunnicliffe, S. D., Borg, K., & Lautier, K. (2007). Young Maltese children's ideas about plants. Journal of Biological Education, 41(3), 117-122.
Gill, T. (2014). The benefits of children's engagement with nature: A systematic literature review. Children, Youth and Environments, 24(2), 10-34. doi:10.7721/chilyoutenvi.24.2.0010
Glaser, B. G. (1978). Theoretical sensitivity. University of California.
Gunn, C., Vahdati, M., & Shahrestani, M. (2022). Green walls in schools-The potential well-being benefits. Building and Environment, 224, 109560.
Hammann, M., Jördens, J., & Büschgens, D. (2020). Students’ situational interest in cultivated plants: the importance of contextualisation and topic selection. International Journal of Science Education, 42(16), 2765-2799.
Johnstone, A., Martin, A., Cordovil, R., Fjørtoft, I., Iivonen, S., Jidovtseff, B., ... & McCrorie, P. (2022). Nature-based early childhood education and children’s social, emotional and cognitive development: A mixed-methods systematic review. International journal of environmental research and public health, 19(10), 5967.
Kim, J., Hong, T., & Koo, C. W. (2012). Economic and environmental evaluation model for selecting the optimum design of green roof systems in elementary schools. Environmental science & technology, 46(15), 8475-8483.
Kos, M., & Jerman, J. (2015). Observing Natural Objects: Characteristics of Flowering Plants Perceived as Important by 5-and 10-Year-Old Children. Journal of Baltic Science Education, 14(1), 109-120.
Lindemann-Matthies, P., & Knecht, S. (2011). Swiss elementary school teachers’ attitudes toward forest education. The journal of environmental education, 42(3), 152-167.
Liu, W., & Chen, J. (2021). Green spaces in Chinese schools enhance children's environmental attitudes and pro-environmental behavior. Children, Youth and Environments, 31(1), 55-87.
Liu, J., & Green, R. J. (2023). The effect of exposure to nature on children’s psychological well-being: A systematic review of the literature. Urban Forestry & Urban Greening, 81, 127846.
Lomax, T., Butler, J., Cipriani, A., & Singh, I. (2024). Effect of nature on the mental health and well-being of children and adolescents: meta-review. The British Journal of Psychiatry, 1-9.
Lulu, M., Muthuveeran, A. A. S., Dai Na, A.
