بررسی ظرفیت سند جامع 25 ساله ایران و چین درارتقاء جایگاه منطقه ای ایران

الموضوعات : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

سید علی طباطبایی پناه ¹ , امیر هادی ² , رضا جلالی ³ , اردشیر سنایی ⁴

1 - دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی-دانشکده علوم سیاسی-گروه روابط بین الملل
2 - دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی-دانشکده علوم سیاسی-گروه روابط بین الملل
3 - دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی-دانشکده علوم سیاسی-گروه روابط بین الملل
4 - دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی-دانشکده علوم سیاسی-گروه روابط بین الملل

تاريخ الإرسال : 21 السبت , شوال, 1446 تاريخ التأكيد : 11 السبت , ذو الحجة, 1446 تاريخ الإصدار : 24 الخميس , ذو القعدة, 1446

الکلمات المفتاحية: سند جامع , جایگاه منطقه ای ایران, وابستگی متقابل ,

ملخص المقالة :

چین ازمهمترین شرکاء ایران است. درسال 2021 سند25 ساله همکاری ایران و چین مبادله گردید.اجرای این سند بروابستگی می افزاید و این وابستگی منجر به عمق ارتباط وحمایت طرفین در مسائل کلان می شود.سرمایه گذاری شرکت های چینی درایران باعث برهم خوردن پیگیری سیاست توازن چین ، دسترسی ایران به منابع بیشتر، افزایش پشتوانه ایران و امکان پیگیری سیاستهای منطقه ای ایران خواهد شد.درآسیای مرکزی با ساخت یک سری خطوط لوله و راه آهن - مانند کریدور قزاقستان – ترکمنستان، ایران - سعی کرده خود رابه عنوان خروجی آسیای مرکزی به خلیج فارس قرار دهد.دراینصورت کشورهای آسیای مرکزی قادر خواهند بودبدون نیاز به عبوراز روسیه، گاز طبیعی رابه اروپا و آسیا برسانندو ایران نفوذ واهرم بیشتری درآسیای مرکزی به دست خواهد آورد.بنابراین تحقق سند 25 ساله از حوزه های مختلف منجربه ارتقاء جایگاه منطقه ای ایران درغرب آسیا و آسیای مرکزی می گردد.سه مزیت نسبی ایران شامل تأمین انرژی پایدار،دسترسی امن ترانزیتی به آسیای میانه و شرق مدیترانه وایجاد امنیت در جغرافیای اسلامی، توأمان، سه نیاز اصلی چین برای حفظ چرخه ثبات و رشد اقتصادی در دهه‌های آینده است؛در مقابل،تأمین زنجیره ارزش افزوده مشتقات انرژی، تکمیل زیرساخت‌های ترانزیتی وتسهیل دسترسی به منابع مالی مزایای چین برای اقتصاد ایران محسوب می‌شود.

المصادر:

1- انوری،حمیدرضا و رحمانی موحد، مرتضی ،1387،«سازمان همکاری شانگهای؛ چشم اندازی به سوی جهان چند قطبی»،وزارت امور خارجه
2- بایراملو، بخشعلی، 1400، نگاه چینی به "برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله ایران و چین"، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر، تهران
3- بزرگی ،وحید،1375 ،از وابستگی متقابل تا حکمرانی جهانی بنیادهای همکاری در سیاست جهانی،نشر قومس
4- راه نجات،میترا و تقی پور جاوید، میترا(1400)، تأثیر رقابت چین و اتحادیه اروپا در غرب آسیا بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علمی پژوهش های راهبردی سیاست، دوره ،10، شماره38
5- سجادپور،محمدکاظم و شریعتی،شهرام(1390)،گزاره ایران در روابط آمریکا و چین،فصلنامه بین المللی ژئوپلتیک
6- شفیعی، نوذر (1401) "تحلیل توافق نامه 25 ساله ایران و چین در پرتو تحولات سیاست خارجی چین" فصلنامه علمی پژوهشی ، مطالعات اقتصاد سیاسی بین المللی
7- لیام فهمی و رابرت راندل ،1390،آموختن از آینده،سناریوهای آینده نگاری رقابتی،تهران:مرکز آینده پژوهی علوم فناوری
8- مشیرزاده، حمیرا (1386)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: سمت مرکز بررسی‌های استراتژیک
9- محمدی و صالحی (1401) «اقتصاد سیاسی راه ابریشم جدید چین و وابستگی متقابل ایران»،فصلنامه علمی مطالعات روابط بین الملل،دوره 15،شماره 2
10- مرکز پژوهش های مجلس(1395)،بررسی جامع روابط دو جانبه ایران و چین،معاونت پژوهش های سیاسی-حقوقی ، دفتر مطالعات سیاسی، شماره14825،
11- موسوی نیا،سید رضا،1399،نقدی بر الگوی امتداد حال در آینده پژوهی،فصلنامه پژوهشهای راهبردی سیاست،دوره نهم، شماره35
12- نیاکویی،سیدامیر وپیرمحمدی،سعید،(1397)،سیاستگذاری امنیتی ایران در قبال منازعات خاورمیانه پس از بهار عربی،فصلنامه علمی پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره 5 ، شماره1
13- وزارت امورخارجه (1399). »ویرایش نهایی برنامه همکاری جامع 25 ساله ایران و چین«، دبیرخانه ساز و کار عالی مشارکت جامع راهبردی ایران و چین، خردادماه
14- هلمان،سباستین،1399،((نظام سیاسی چین))،نشر ابزار معاصر تهران.
15- یاریان، افسانه(1401) ،(جایگاه ایران در سیاست خارجی چین)، پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل
16-
17- *Alterman, Jon B. (2019). written testimony for the House Foreign Affairs Subcommittee on the Middle East, North Africa, and international Terrorism, Hearing on Chinese and Russian Influence in the Middle East, May 9, 2019, 5.
18- Bliddal, Henrik; Sylvest, Casper; Wilson, Peter, 2013, Classics of International Relations: Essays in Criticism and Appreciation Taylor and Francis, Hoboken, available at: https://www.gvsu.edu/cms4/asset/54A33349-DDB5-9122-52D039391EF8BB6C/keohane_and_nye_essay_13.pdf
19- * Ford L., & Hill, M., (2019). China’s Evolving Ties with the Middle East. Asia Society, https://asiasociety.org/asias- new-pivot/china
20- Fulton, J., (2020). U.S.-China Relations in 2020: Enduring Problems and Emerging Challenges. https://www.uscc.gov/sites/default/files/2020- 09/Fulton_Testimony.pdf
21- Foley, Sean. (2017). When oil is not enough: sino- saudi relations and vision 2030. Asian Journal of Eastern and Islamic Studies. 11
22- *Gill, Stephen and David, Law (1988). The Global Economy: Perspectives, Problems and Policies, Hemel Hempstead: Harwester Wheatsheaf.
23- Jonathan Fulton(2018 ).China’s Changing Role in the Middle East,Atlantic Council, June 5, 4
24- Talebi Arani, Ruhollah and Others (2016), “The Role of Energy in the Development of International Relations between Iran and Turkey with Emphasis on Natural Gas”, National Research Monthly, Vol. 1, No. 3, pp. 86-106 [in Persian].
25- * Tollison, R.D., and Willett, T.D. (1973). Some simple economics of voting. Public Choice 16
26- *Tarabay, Jamie, (2018). “CIA Official: China Wants to Replace US as World Superpower,” CNN (21 July 2018),
27- Keck, Zachary, 2013, Iran and China: Destinated to clash, available at: https://www.boulevard-exterieur.com/Iran-and-China-Destinated-to-clash.html
28- *Keohane, R. O., & Nye, J. S. (1973). Power and Interdependence. Survival, 15, 158-165.
29- *Waltz, Kenneth .(1979). Theory of International Politics, New York: Random House.
30- * Xinhua, (2019). China, Saudi Arabia Agree to Expand Cooperation. http:// www.xinhuanet.com/ english/