طراحی چارچوب مفهومی به منظور ارزشیابی معلمان ابتدایی بر مبنای مؤلفه¬های شایستگی

الموضوعات :

نازنین حسینی نژاد ¹ , حسین افلاکی فرد ²

1 - آموزگار
2 - گروه آموزش علوم تربیتی،دانشگاه فرهنگیان،تهران،ایران.

تاريخ الإرسال : 07 السبت , شوال, 1446 تاريخ التأكيد : 02 الأحد , صفر, 1447 تاريخ الإصدار : 16 الخميس , ذو الحجة, 1446

الکلمات المفتاحية: شایستگی, ارزشیابی معلمان ابتدایی, مؤلفه‌های شایستگی, راهبردهای اجرایی, معلمان ابتدایی,

ملخص المقالة :

هدف از این پژوهش طراحی چارچوب مفهومی برای ارزشیابی معلمان ابتدایی بر مبنای مؤلفه‌های شایستگی بود. این پژوهش با رویکرد کیفی و هدف کاربردی انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با مشارکت 24 نفر از متخصصان علوم تربیتی (شامل ارزشیابان آموزشی، مدیران، کارشناسان آموزشی و معلمان ابتدایی) در شهرستان کازرون طی سال تحصیلی 1402-1403 جمع‌آوری گردید. نمونه‌گیری به شیوه هدفمند و از نوع نظری بوده و تحلیل داده‌ها با روش نظریه پردازی داده بنیاد تا دستیابی به اشباع نظری ادامه یافت. یافته‌ها در شش مضمون اصلی شامل (شرایط علّی تحقق نظام ارزشیابی شایسته‌محور، مؤلفه‌های شایستگی معلمان، راهبردهای اجرایی مؤثر، موانع و محدودیت‌ها، عوامل زمینه‌ای تأثیرگذار و پیامدهای نظام ارزشیابی کارآمد)، در قالب 31 کد انتخابی، 85 کد محوری و 183کد باز سازمان‌دهی شد. نتایج نشان داد که نظام ارزشیابی فعلی، به‌دلیل تکیه بر معیارهای سنتی و فرم‌های کلی‌، توان سنجش واقعی عملکرد معلمان را نداشته و بسیاری از مؤلفه‌های شایستگی (از جمله شایستگی‌های رفتاری، دانشی و حرفه‌ای) را نادیده می­گیرد؛ که این امر منجر به شکل‌گیری نگرش منفی در معلمان، کاهش انگیزه شغلی و افت بهره‌وری نظام آموزشی شده است. چارچوب پیشنهادی، با شناسایی و تلفیق مؤلفه­های کلیدی شایستگی و ارائه راهکارهای اجرایی مبتنی بر مشارکت ذی­نفعان، قابلیت پاسخگویی به چالش­های نظام فعلی ارزشیابی را داراست. در نهایت، یافته­های این پژوهش منجر به طراحی یک مدل مفهومی جامع و کاربردی برای ارزشیابی شایسته محور معلمان ابتدایی گردید که می­تواند راهگشای تصمیم­سازی مدیران و سیاست گذاران آموزشی باشد.

المصادر:

ابراهیمی، ع.، جهانگیری، آ.، و نعمتی، م. (۱۳۹۷). تبیین روابط ساختاری شایستگی حرفه‌ای معلمان و عملکرد شغلی آنان با نقش میانجی انگیزش کاری. فصلنامه تعلیم و تربیت، 24(3)، ۵۹-۸۲.
تاج‌الدین، الهه و نوروزی، محمد (۱۴۰۱). الگوی شایستگی حرفه¬ای معلمان ابتدایی: مطالعه کیفی. فصلنامه علوم تربیتی
دانایی‌فرد، حسن و امامی، سید مجتبی . (1386). استراتژی‌های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی ‌داده‌بنیاد. اندیشه مدیریت راهبردی، 1(2)، 69-97.
سیف، علی اکبر(1389). روش¬های تحقیق در علوم تربیتی و روان شناسی، تهران: انتشارات دوران.
شبانی، ز. (۱۴۰۰). توسعه شایستگی حرفه‌ای معلمان جدیدالاستخدام. فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش، ۸(۳)، ۵۰–۷۰.
گرشاسبی، ع.، و همکاران. (۱۳۹۶). شایستگی حرفه‌ای معلمان در آموزش و پرورش ایران. پژوهش‌های نوین در آموزش.
مهرمحمدی، م. (۱۳۹۸). مروری بر شایستگی معلمان و عوامل مؤثر بر آن. مطالعات برنامه‌درسی ایران، ۱۴(۲)، ۲۰–۴۵.
Danielson, C. (2007). Enhancing professional practice: A framework for teaching (2nd ed.). ASCD.
Danaeifard, H., & Emami, S. M. (2007). Qualitative research strategies: Reflections on grounded theory. Strategic Management Thought, 1(2), 69–97. [In Persian]
Ebrahimi, A., Jahangiri, A., & Naemati, M. (2018). Structural explanation of the relationship between teachers’ professional competence and their job performance with the mediating role of work motivation. Journal of Education & Training, 34(3), 59-82. [In Persian]
Gerashabi, A., et al. (2017). Professional competency of teachers in Iran’s education system. Journal of New Research in Education. [In Persian]
Mehrmohammadi, M. (2019). A review of teacher competency and its influencing factors. Iranian Curriculum Studies, 14(2), 20–45. [In Persian]
Princess, E. J., Fatwa, M., Daulay, N. A., & Khairi, M. A. (2024). Evaluation Of Teacher Performance Assessment to Improve the Quality of Learning. Journal of Creative Student Research, 22(6), 119-130.
Shulman, L. S. (1987). Knowledge and teaching: Foundations of the new reform. Harvard Educational Review, 57(1), 1–54.
UNESCO. (2016). Education 2030: Incheon Declaration and Framework for Action. Paris: UNESCO.
Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research (Vol. 15). Newbury Park, CA: sage.
Seif, A. A. (2010). Research methods in educational and psychological sciences. Tehran: Doran Publishing. [In Persian]
Shabani, Z. (2021). Professional competency development of newly recruited teachers. Quarterly Journal of Management in Education, 8(3), 50–70. [In Persian]
Tajeddin, Z., & Norouzi, M. (2022). Representation of teacher knowledge base in teacher education programs in Iran. Handbook of Research on Teacher Education: Pedagogical Innovations and Practices in the Middle East, 549-568. [In Persian]