پیشگیری از جرائم سبز در پرتو رویکردهای جرم ¬شناسی انتقادی
الموضوعات :
1 - استادیار گروه حقوق، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
الکلمات المفتاحية: جرم¬شناسی سبز, جرایم سبز, عدالت زیست محیطی, پیشگیری از جرایم سبز.,
ملخص المقالة :
جرائم عليه محيط زيست به اقداماتي اطلاق مي¬شود که تحت شرايطي خاص، به آلودگي يا از بين رفتن و يا آسيب به مظاهر محيط زيست، منتج است. اهميت پيشگيري از اين جرائم از اين جهت است که با سلامتي انسان¬ها به صورت مستقيم ارتباط دارد. علاوه بر موارد مذکور، باید اضافه کرد که با جهانی شدن فرآیندهای اقتصادی و فرهنگی، بحران ناشی از آسیب¬های زیست محیطی در سطحی فراگیرتر منعکس گشته است که در این راستا جرم ¬شناسی سبز، ابتداء، با نوعی نگاه بدبینانه نسبت به این نوع موضوعات و پیشگیری از جرائم زیست محیطی شروع به کار کرد و مهمترین خصیصه¬ی جرم ¬شناسی سبز، انتقادی بودن آن است. از آنجاکه محیط زیست، ارزش و مصلحتی حقوقی است که در دهه¬های اخیر، مورد توجه واقع شده است، لذا پیشگیری از جرائم مرتبط با آن نیز حائز اهمیت است. جرائم علیه محیط زیست، به اقداماتی اطلاق می‌شود که تحت شرایطی خاص، به آلودگی یا از بین رفتن و یا آسیب به مظاهر محیط زیست منتج است. اغلب کشورها، رژیم جزائی خاصّی در این مورد به اجرا می‌گذارند؛ بدین جهت، این مهم، موضوعی ویژه در شکل‌دهی سیاست جنایی قانونی در مورد حفاظت از محیط زیست است که قابل مطالعه و بررسی است. هر انسان اندیشمندی با درک این تهدیدات، پی می¬برد که راه¬ حل، فقط، به پیشگیری از ادامه تخریب و حفاظت از محیط زیست، منحصر است؛ از این رو، پژوهش حاضر بر این است به بررسی جرم¬ شناسی سبز و تأثیر آموزه¬های آن در حقوق کیفری ایران و موضع حقوق کیفری ایران در پیشگیری از جرائم زیست محیطی بپردازد.
1. انصاری، مهدی، (1387)، مسئولیت ناشی از خسارت¬های زیست محیطی، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره سی و دوم.
2. بابایی مقدم، عابدین، (1384)، بررسی وجوه تمایز بین خسارات زیست محیطی و سایر خسارات، جزوه درسی مسئولیت مدنی زیست محیطی، کارشناسی ارشد حقوق محیط زیست، تهران، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
3. بادینی، حسن، (1384)، فلسفه مسئولیت مدنی، تهران، شرکت سهامی انتشار.
4. بیگ¬زاده، ابراهیم، (1390)، تغییرات آب و هوایی از امنیت بین ¬المللی تا امنیت انسانی در حقوق بین ¬الملل، تحقیقات حقوقی، ویژه¬نامه شماره: 5.
5. تقي زاده انصاري، مصطفي، (1381)، حقوق محيط زيست در ايران، تهران، انتشارات سمت.
6. جاهد، محسن، (1392)، اخلاق و حیوانات: رویکردها و نظریه¬ها، اخلاق زیستی، سال سوم، شماره دهم.
7. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1370)، ترمینولوژی حقوق، تهران، انتشارات گنج دانش.
8. حاتمی نژاد، حسین، محیط زیست و سیاست اجتماعی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
9. حبیبی، محمد حسین، (1393)، حقوق محیط زیست، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
10. حکمت نیا، محمود، (1390)، مبانی مسئولیت مدنی در جرایم زیست محیطی، قم، انتشارات فرهنگ اسلامی.
11. خالقی، ابوالفتح؛ رشنوادی، حجت الله، (1392)، سیاست تقنینی کیفری ایران در صیانت از منابع آب با عنایت به اسناد بین¬المللی، پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، شماره سوم.
12. خانعلی¬پور، سکینه، (1395)، حقوق حیوانات در سنجه جرم شناسی انتقادی گونه¬های حیوانی، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال هفتم، شماره دوم.
13. خلعتبری، یلدا، (1395)، تحليل مفاهيم آلودگي و خسارت در حقوق بين ¬الملل محيط زيست، تهران، دانشگاه علوم تحقیقات.
14. دانش ناری، حمید رضا، (1394)، تأثیر جرم شناسی سبز در جامعه¬ی بین الملل، تهران، انتشارات جنگل.
15. دهخدا، علی اکبر، (1377)، لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
16. رجبی، عبدالله، (1388)، بررسی معیارهای ویژه در طراحی نظام مسئولیت مدنی خسارات زیست محیطی، حقوق محیط زیست (نظریه¬ها و رویه¬ها)، تهران، انتشارات خرسندی.
17. رمضانی قوام آبادی، محمد حسین، (1391)، حقوق بین ¬الملل و جرم¬ شناسی انتقادی، مجله جرم ¬شناسی زیست محیط، سال هفتم، شماره سوم.
18. زمانی، سید قاسم، (1381)، توسعه مسئولیت بین ¬المللی در پرتو حقوق بین ¬الملل محیط زیست، مجله پژوهش-های حقوقی، شماره یک.
19. ساعد، نادر، (1389)، حقوق زيست محيطی بشر، تهران، نشر دادگستر.
20. عباچی، مریم، (1395)، جرم شناسی سبز، (دائرة المعارف علوم جنایی؛ مجموعه مقالات تازه¬های علوم جنایی)، تهران، نشر میزان.
21. عرفان منش، مجيد، (1381)، آلودگي محيط زيست، اصفهان، انتشارات ارکان.
22. عمید، حسن، (1376)، فرهنگ عمید، تهران، انتشارات رهاورد.
23. فتائی، ابراهیم، (1386)، مقدمه¬ای بر شناخت محیط زیست، اردبیل، انتشارات مهد تمدن.
24. فهيمي، عزیز الله، (1391)، مسئوليت مدني ناشي از تخريب محيط زيست در فقه و حقوق ايران، مطالعه¬ي تطبيقي در حقوق فرانسه و اسناد بين ¬المللي، قم، انتشارات علوم و فرهنگ اسلامي.
25. قاسمی، ناصر، (1384)، حقوق کیفری محیط زیست، تهران، انتشارات جمال ¬الحق.
26. کی نیا، مهدی، (1373)، جرم ¬شناسی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
27. گرجی¬فرد، حمید رضا، (1395)، جرم¬ شناسی سبز، تهران، نشر میزان.
28.گلدوزیان ، ایرج، (1378)، بایسته¬های حقوق جزای عمومی، تهران، نشر میزان.
29. مجید، مخدوم، (۱۳۷۱)، زیستن در محیط زیست، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
30. محمد زاده، رضا، (1394)، نظم عمومی در حقوق کیفری، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
31. موسوی، سيد فضل الله، (1380)، حقوق بين ¬الملل محيط زيست، تهران، انتشارات میزان.
32. میر محمد صادقی، حسین، (1392)، جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی، تهران، نشرمیزان.
33. نجفی ابرند آبادی، علی حسین، (1380)، جرم شناسی، تهران، انتشارات دانشگاه بهشتی.
34. نجفی، بهزاد، (1392)، حقوق سازمان¬های بین ¬المللی؛ سازمان جهانی بهداشت (WHO) و حقوق سلامت، تهران، نشر میزان.
35. نوربها، رضا، (1387)، زمینه حقوق جزای عمومی، تهران، انتشارات سمت.
36. وایت، راب، (1394)، جرایم زیست محیطی فراملی، ترجمه: حمید رضا دانش ناری، تهران، نشر روناس.
