اثربخشی آموزش غنیسازی روابط بین‌فردی بر واکنشپذیری بین‌فردی و عملکرد اجتماعی_انطباقی دانش‌آموزان با نشانگان اختلال نافرمانی مقابلهای
الموضوعات :
حکیمه آقایی
1
,
محمدعلی آهنگران
2
1 - استادیار، گروه روانشناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
2 - کارشناس ارشد روانشناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
الکلمات المفتاحية: غنیسازی روابط بین‌فردی, واکنشپذیری بین‌فردی, عملکرد اجتماعی_انطباقی, اختلال نافرمانی مقابلهای,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: یکی از رایج‌ترین اختلال‌های بالینی در کودکان و نوجوانان اختلال نافرمانی مقابلهای است. این پژوهش با هدف اثربخشی آموزش غنیسازی روابط بین‌فردی بر واکنشپذیری بین‌فردی و عملکرد اجتماعی_انطباقی دانش‌آموزان با نشانگان اختلال نافرمانی مقابلهای انجام شد.
روش: روش پژوهش نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون-پس‌آزمون و با دو گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان پسر دارای نشانگان نافرمانی مقابلهای 10 تا 12 ساله مدارس شهر شاهرود در سال تحصیلی 1403-1402 بودند. تعداد 30 دانش آموز دارای نشانگان نافرمانی مقابلهای به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شده و با گمارش تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش (هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش آموزش غنیسازی روابط بین‌فردی را در 8 جلسه 60 دقیقه‌ای دریافت کردند و گروه کنترل تا پایان پژوهش مداخله‌ای دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش پرسشنامه‌های اختلال نافرمانی کودکان هومرسن و همکاران (2006)، واکنشپذیری بین‌فردی دیویس (1983) و عملکرد اجتماعی_انطباقی پرایس و همکاران (2002) بود. دادهها با استفاده از نسخه 22 نرم‌افزار SPSS و آزمون تحلیل کوواریانس تکمتغیره در سطح معنا‌داری 05/0 تحلیل شدند.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که آموزش غنیسازی روابط بین‌فردی بر واکنشپذیری بین‌فردی و عملکرد اجتماعی_انطباقی دانش‌آموزان با نشانگان اختلال نافرمانی مقابلهای اثربخش است (05/0>p).
نتیجه‌گیری: بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که آموزش غنیسازی روابط بین‌فردی راهبردهایی کارآمد و سودمند برای بهبود واکنشپذیری بین‌فردی و عملکرد اجتماعی_انطباقی، در اختیار مراکز روان‌درمانی کودک و نوجوان قرار می‌دهد؛ بدین منظور به‌کارگیری الگوی یاد شده در مراکز درمانی و مشاوره‌ای، در جهت گسترش سلامت روانی، پیشنهاد می شود.
آقایوسفي، علیرضا؛ شریفي ساکي، شیدا؛ احمدی، هادی و کریمي، رضا. (1397). تاثیر آموز برنامه غني سازی ارتباط بین فردی بر رضایت زناشویي همسران معتادین. روانشناسي بالیني و شخصیت، 30(16): 49-56.
اله قلیلو، کلثوم. (1387). تحلیل رابطه مهارت های هوشیاری فراگیر، فراشناخت و تنظیم هیجان با رفتار بین فردی سوءمصرف کنندگان مواد، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه محقق اردبیلی.
ابوالقاسمی، عباس؛ طاهری‌فرد، مینا و کیامرثی، آذر. (1396). مقایسة حافظة هیجانی، تصمیم گیری و واکنش پذیری بین فردی در دانش آموزان دارای اختلال سلوک و عادی. مطالعات روانشناختی، 2(13): 58-43.
بختیاری، مریم؛ غمخوارفرد، زهرا؛ و طهماسیان، کارینه. (1392). اثربخشی گروه درمانی شناختی‌ـ‌رفتاری در درمان کودکان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. اندیشه و رفتار، 7(27)، ۷۷-۶۷.
سیدمحمودیان، سیدمحمد، علیزاده، حمید، پزشک، شهلا، برجعلی، احمد، و فرخی، نورعلی. (1396). تدوین یک برنامه آموزش مادران مبتنی بر تکنیک های آدلر-گلاسر و بررسی اثربخشی آن بر بهبود روابط مادر-فرزند در کودکان با اختلال نافرمانی مقابله ای. روانشناسی خانواده، 4(2 )، 19-28.
طاهری فرد, مینا, ابوالقاسمی, عباس, کیامرثی, آذر. (1396). مقایسة حافظة هیجانی، تصمیم گیری و واکنش پذیری بین فردی در دانش آموزان دارای اختلال سلوک و عادی. مطالعات روانشناختی, 13(2), 43-58.
فرامرزی، سالار؛ عابدی، احمد؛ و قنبری، آمنه. (1391). تأثیر آموزش الگوی ارتباطی مادران بر کاهش نشانگان اختلال نافرمانی مقابلهای فرزندان. مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، 34، 2، 96-90.
یعقوبی ابوالقاسم، مهدوی آزاده، محمدزاده سروه. فراتحلیل اثربخشی مداخلات روان شناختی و آموزشی بر کاهش نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای. فصلنامه سلامت روان کودک. ۱۳۹۷; ۵ (۲) :۱۶۴-۱۷۳
Beisland, L.A., Djan, K.O., Mersland, R. . (2021). Measuring Social Performance in Social Enterprises: A Global Study of Microfinance Institutions. J Bus Ethics 171, 51–71 https://doi.org/10.1007/s10551-019-04417-z
Crick, N. R., & Dodge, K. A. (1994). A review and reformulation of social information processing mechanisms in children’s social adjustment. Psychological Bulletin, 115, 74-101.
D’Arcy J, Adjerid I, Corey M. Angst, Ante Glavas. (2020). Too Good to Be True: Firm Social Performance and the Risk of Data Breach. Information Systems Research 31(4):1200-1223.
Ding, W., Meza, J., Lin, X., He, T., Chen, H., Wang, Y., Qin, S. (2020). Oppositional defiant disorder symptoms and children’s feelings of happiness and depression: Mediating roles of interpersonal relationships. Child Indic. Res. 13, 215–235.
Davis, M. H. (1983). Measuring individual differences in empathy: evidence for a multi- dimensional approach. Jurnal of Personality and Social Paychology, 44(1):113-126.
Goertz-Dorten A, Groth M, Detering K, Hellmann A, Stadler L, Petri B and Doepfner M (2019) Efficacy of an Individualized Computer-Assisted Social Competence Training Program for Children With Oppositional Defiant Disorders/Conduct Disorders. Front. Psychiatry 10:682. doi: 10.3389/fpsyt.2019.00682
Helander, M., Enebrink, P., Hellner, C. (2023). Parent Management Training Combined with Group-CBT Compared to Parent Management Training Only for Oppositional Defiant Disorder Symptoms: 2-Year Follow-Up of a Randomized Controlled Trial. Child Psychiatry Hum Dev 54, 1112–1126. https://doi.org/10.1007/s10578-021-01306-3
Hommersen‚P. & Murray C. & Ohan J. L. (2006). Oppositional Defiant Disorder Rating Scale: Preliminary Evidence of Reliability and Validity. Journal of Emotional and Behavioral Disorders‚14(2)‚ 118-130.
Li, L., Lin, X., Hinshaw, S. P., Du, H., Qin, S., Fang, X. (2018). Longitudinal associations between oppositional defiant symptoms and interpersonal relationships among Chinese children. J. Abnorm. Child Psychol. 46, 1267–1281.
Lin X, He T, Heath M, Chi P, Hinshaw S. (2022). A Systematic Review of Multiple Family Factors Associated with Oppositional Defiant Disorder. International Journal of Environmental Research and Public Health. 19(17):10866. https://doi.org/10.3390/ijerph191710866
O’Laughlin, E. M., Hackenburg, J. L., & Riccardi, M. M. (2010). Clinical usefulness of the Oppositional Defiant Disorder Rating Scale (ODDRS). Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 18, 247-255.
Price, C. S., Spence, S. H., Sheffield, J. & Donovan, C. (2002). The development and psychometric properties of a measure of social and adaptive functioning for children and adolescents. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 31(1), 111-122.
Rahmati Ghajari, F., Fakhri, M., & Mirzaeian, B. (2022). The effectiveness of play therapy based on cognitive-behavioral model on adaptive skills and social-adaptive functioning in children with confrontational disobedience disorder. International Journal of Pediatrics, 1(2),1-14. doi: 10.22038/ijp.2022.64426.4890
Tamm, L., Loren, R. E. A., Peugh, J., & Ciesielski, H. A. (2021). The Association of Executive Functioning With Academic, Behavior, and Social Performance Ratings in Children With ADHD. Journal of Learning Disabilities, 54(2), 124-138. https://doi.org/10.1177/0022219420961338
Wang Y, Li Y, Xiao W, Fu Y and Jie J. (2020) Investigation on the Rationality of the Extant Ways of Scoring the Interpersonal Reactivity Index Based on Confirmatory Factor Analysis. Front. Psychol. 11:1086. doi: 10.3389/fpsyg.2020.01086
