تأثیرهوش مصنوعی بر تحول حقوق اداری با تأکید بر تصمیم گیری‌های اداری
الموضوعات : دستاوردهای نوین در حقوق عمومی
میلاد کاشی کمیجانی
1
,
علی مشهدی
2
1 - دانشجو کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه قم
2 - دانشیار گروه حقوق عمومی و بین الملل دانشکده حقوق دانشگاه قم
الکلمات المفتاحية: هوش مصنوعی , حقوق اداری , مسئولیت‌پذیری حقوقی,
ملخص المقالة :
هوش مصنوعی به عنوان یکی از فناوری‌های نوین در حال تغییر بنیادین حوزه‌های حقوقی، بخصوص حقوق اداری است. استفاده از هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری‌های اداری می‌تواند فرآیندهای اداری را بهبود بخشد، دقت و سرعت تصمیم‌گیری را افزایش دهد و از تبعیضات و خطاهای انسانی بکاهدبا این حال، این تحول با چالش‌های قانونی و اخلاقی همراه است. از جمله چالش‌های مهم می‌توان به مسائل مرتبط با شفافیت در تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر الگوریتم، مسئولیت‌پذیری حقوقی، وحفظ حقوق شهروندان در برابر تصمیمات خودکار اشاره کرد. استفاده از هوش مصنوعی در قانونگذاری اداری می‌تواند به تجزیه و تحلیل دقیق‌تر داده‌ها کمک کند و تصمیم‌گیری‌های اداری را بهبود بخشد. در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، پس از بررسی جایگاه و نقش هوش مصنوعی در فرآیندهای اداری، به چالش‌ها و فرصت‌های حقوقی استفاده از این فناوری در تصمیم‌گیری‌های اداری پرداخته می‌شودواین سوال مهم که تاثیر هوش مصنوعی بر تحول حقوق اداری چیست؟ برای بهره‌برداری مطلوب از هوش مصنوعی در حقوق اداری، لازم است چارچوب‌های قانونی و نظارتی مناسب ایجاد شده و توازن میان بهره‌وری، حفظ اصول دموکراتیک و حفظ حقوق شهروندی برقرار گردد. بازبینی در حقوق اداری در صورت همگامی با تطورات مستمر فناوری می‌تواند نظریه تحول حقوق اداری به تأسی از هوش مصنوعی را ایجاد کند. لزوم تدوین مقررات جدید برای تنظیم کاربردهای هوش مصنوعی در حقوق اداری، به منظور حفظ عدالت و حاکمیت قانون امری ضروری است.
1. اسم خانی آده، میترا (1402)، جایگاه هوش مصنوعی در مدیریت منابع انسانی. همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران. 2. جوادنیاریک، محمد و ملکی روحنواز، سعید، (1402)، نقش و کاربرد هوش مصنوعی در علم حقوق، هفتمین کنفرانس بین المللی حقوق، روانشناسی، علوم تربیتی و رفتاری، تهران 3. خوئی، سیدمحمد (1397)، هوش مصنوعی و قانونگذاری تحقیقاتی در هوش مصنوعی و قانونگذاری، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. شماره 3 . 4. سی کینگستون، جی. کی، صلح چی، سارا و بیگلربیگی، کیان (١٤٠٢). هوش مصنوعی و مسئولیت قانونی، نشریه تمدن حقوقی، دوره ٨، شماره ١٨. 5. سیدنژاد فهیم، سیدرضا و غلامی، فاطمه (١٤٠٢)، بهبود توان عملیاتی با استفاده از هوش مصنوعی، پژوهش‌های نظری و کاربردی هوش ماشینی، سال اول، شماره ١. 6. سيفي، آناهيتا و رزمخواه نجمه (١٤٠١) ، هوش مصنوعي و چالش هاي پيش رو در قلمروي حقوق بين الملل بشر با رويكردي بر حق كار، دوفصلنامه بين المللي حقوق بشر، سال ٧١، شماره ١. 7. شیخ الاسلامی، خالد (1397)، هوش مصنوعی و قانونگذاری (2) (روش‌های استدلالی برای هوش مصنوعی و قانون). تهران، ایران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره 20 . 8. کلاته آقامحمدی، آمنه و شریفی، سیدمهدی (1401)، بررسی جایگاه هوش مصنوعی در منابع انسانی از منظر نقش هوش مصنوعی در حذف مشاغل، فصلنامه دانش آینده پژوهی رسانه، سال 3، شماره 3. 9. فرزین، امید و سمیعی، روح الله (1402)، چالش‌های اخلاقی و حقوقی استفاده از هوش مصنوعی در کسب وکارهای دیجیتال، فصلنامه تکنولوژی در کارآفرینی و مدیریت استراتژیک. 10. کیائی، فرخنده (1401)، نظریه نوین حاکمیت قانون اداری، تحلیل ویژگی‌ها و تحولات برخاسته از هوش مصنوعی. فصلنامه علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، شماره 12 11. طهماسبی، محمدرضا، (1385) روایت افراطی از هوش مصنوعی و مسئله وضوح ناپذیری ذهن، مجله علمی- پژوهشی نامه مفید، تهران. 12. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1391). حقوق اداری، تهران: سمت، چاپ هجدهم 13. مازاریان، علیرضا (1398)، تحلیل انتقادی استدلال عدم تفاوت مربوط در دفاع از هوش مصنوعی، فصلنامۀ علمی- پژوهشی پژوهش‌های فلسفه کلامی، تهران. 14. مهرپور، حسین (1378)، حقوق بشر و راهکارهای اجرای آن. چاپ اول. تهران: انتشارات اطلاعات. 15. میرمحمدصادق، نگین (1402). مطالعه تطبیقی تأثیر هوش مصنوعی بر سلامت روان کارگران و سازوکارهای حقوقی مرتبط با حقوق فرانسه، مجله حقوق سلامت، شماره 1. 16. مرادی، مهدی و تنگستانی، محمد قاسم (1401)، الگوریتم و حقوق اداری؛ چالش‌ها و راهکارها، فصلنامه حقوق اداری. 17. واثقی، محسن (1399) امکان سنجی اعطای شخصیت حقوقی به ربات‌های هوشمند با تکیه بر مصوبه اتحادیه اروپا فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 103 .
1. Andrew Guthrie) 2012) The Rise of Big Data Policing: Surveillance, Race, and the Future of Law Enforcement . 2. Acemoglu, Daron and Pascual Restrepo. (2019) “The Wrong Kind of Ai? Artificial Intelligence and the Future of Labor Demand.” IZA DP, no.12292 . 3. Artificial Intelligence, Governments, Algorithmization and Accountability.)2019(” International Journal of Law and Information Technology 27, no. 2:122-141. 4. Barfield, Woodrow and Barfield, Jessica (2021). “An Introduction to Law and Algorithms”, in the Cambridge Handbook of the Law of Algorithms,Edited by: Woodrow Barfield, Cambridge. 5. Bessen, James. (2015) “How Computer Automation Affects Occupations: Technology, Jobs, and Skills.” Law and Economics Research Paper, no. 12-34 6. Brożek, Bartosz and Marek Jakubiec. (2017) “On the Legal Responsibility of Autonomous Machines.” Artificial Intelligence and Law 25, no. 25: 293-304. 7. Cerka, Paulious, Jurgita Grigienė and Gintarė Sirbikytė. (2015) “Liability for Damages caused by Artificial Intelligence.” Computer Law & Security Review 31, no. 3: 376- 389. 8. Carney, Terry (2018). “The New Digital Future for Welfare: Debtswithout Legal Proofs or Moral Authority?”, UNSW Law J. Forum, No 2 . 9. Cobbe, Jennifer (2019). “Administrative Law and the Machines of Government: Judicial Review of Automated Public-sector Decision- Making”, Legal Studies, No. 39(4). 10. Finck Michèle ( 2020 ) Automated Decision-Making and Administrative Law . 11. Greengard, Samuel (2021). The Internet of Things, Massachusetts: MIT Press. Guidelines on Automated individual decision-making and Profiling for the purposes of Regulation . 12. Harvey, Philip. (2002) “Human Rights and Economic Policy Discourse: Taking Economic and Social Rights Seriously.” Colombia Human Rights Review, no. 33: 363-471. 13. Kevin D. Ashley (2018) Artificial Intelligence and Legal Analytics . 14. Manyika J, Sneader K. (2018). Automation And The Future Of Work: Ten Things To Solve. Makinsey Global Institute. 15. Liu, Han-Wei, Ching-Fu Lin and Yu-Jie Chen. (2016) “Beyond state v Loomis . 16. Njoto, Sheilla. “Bias in the use of Artificial Intelligence in Recruitment. (2020) ” The Policy Lap, University of Melbourne: 1-42. 17. Pilving, Ivo and Mikiver, Monika (2020). “A Kratt as an AdministrativeBody: Algorithmic Decisions and Principles of Administrative Law”, Juridica International, Vol. 29 18. Rodrigues, Rowena. (2020) “Legal and Human Rights Issues of AI: Gaps, Challenges and Vulnerabilities.” Journal of Responsible Technology 45, no. 4: 10- 12. 19. Robertson Jennifer ( 2022 ) Implementing and managing Algorithmic Decision-Making in the public sector . 20. Subramaniyan, M., Skoogh, A., Muhammad, A. S., Bokrantz, J., & Bekar, E. T. (2019). A prognostic algorithm to prescribe improvement measures on throughput bottlenecks. Journal of Manufacturing Systems. 53. 21. Suksi, Markku (2021). “Administrative Due Process when UsingAutomated Decision-Making in Public Administration: Some Notes from aFinnish Perspective”, Artificial Intelligence and Law, No 29. 22. Uhlmann, Eric Luis and Geoffrey L. Cohen. (2015) “Constructed Criteria: Redefining Merit to Justify Discrimination.” Psychological Science, no. 6: 474-480. 23. Zalnieriute, Monika, et.al (2021). “From Rule of Law to Statute Drafting: Legal Issues for Algorithms in Government Decision-Making”, in the Cambridge Handbook of the Law of Algorithms, Edited by : Woodrow Barfield .
