اثربخشی آموزش شناختی جبرانی بر تمرکز و مهارت خودتنظیمی دانش¬آموزان دارای بیش فعالی و نقص توجه

الموضوعات :

نجف طهماسبی پور ¹ , زهرا بهاروند ایران نیا ² , مریم زارع ³ , زهره امانی ⁴

1 - (نویسنده مسئول) روانپزشک و دانشیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی ، تهران. [e-mail], tell: 09121985642
2 - استادیار دانشگاه فرهنگیان، گروه علوم تربیتی، تهران ، ایران [e-mail]
3 - دانشگاه شهید رجایی
4 - کارشناس ارشد رشته مشاوره مدرسه دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، [e-mail]

تاريخ الإرسال : 16 الإثنين , محرم, 1446 تاريخ التأكيد : 24 الأربعاء , صفر, 1446 تاريخ الإصدار : 14 الجمعة , رمضان, 1446

الکلمات المفتاحية: آموزش شناختی جبرانی, تمرکز, دانش¬آموزان بیش فعال, مهارت خود تنظیمی,

ملخص المقالة :

چکيده

مقدمه: بیش فعالی، نوعی اختلال رفتاری رشدی است که باعث بروز واکنش‌های تکانشی، اختلال در یادگیری و فعالیت‌های فیزیکی بیش از اندازه شده و با برخی رفتارهای غیرعادی همراه است که منجر به تمرکز و مهارت خودتنظیمی مخرب می‌گردد لذا این مطالعه با هدف بررسی اثر بخشی آموزش شناختی جبرانی بر تمرکز و خودتنظیمی دانش آموزان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی صورت گرفته است. روش پژوهش: روش پژوهش آزمایشی و با بهره گیری از طرح پیش آزمون -پس آزمون با گروه کنترل انجام شده است. جامعه پژوهش حاضر، کلیه دانش¬آموزان پسر دارای نشانگان بیش فعالی منطقه چهار کرج در سال تحصیلی 97-98 بوده اند. نمونه گیری به صورت تصادفی ساده انجام شد و شامل 30 دانش آموز بیش فعال مدرسه قلم 1و 2 بوده است که به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای گردآوری داده¬ها از خرده مقیاس های آزمون حافظه وکسلر، مقیاس درجه بندی مشکلات رفتاری کانرز معلم ساخته، آزمون تمرکز d2 و خودتنطیمی بوفارد استفاده شده است، گروه آزمایش به مدت 8 جلسه تحت برنامه آموزش شناختی جبرانی قرار گرفت و فرضیۀ پژوهش نیز از طریق آزمون تحلیل کواریانس چند¬متغیری و تک متغیری محاسبه شد. یافته¬ها: نتایح نشان داد که آموزش شناختی جبرانی بر بهبود تمرکز و مهارت خودتنظیمی دانش¬آموزان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی موثر بوده است(05/0> p). نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده استفاده از آموزش شناختی جبرانی برای بهبود تمرکز و مهارت خودتنظیمی توصیه می¬گردد

المصادر:

Reference:
1. Girma D, Abita Z, Adugna A, Alie MS, Shifera N, Abebe GF. The pooled prevalence of attention-deficit/hyperactivity disorder among children and adolescents in Ethiopia: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2024 Jul 18; 19(7):e0307173. doi: 10.1371/journal.pone.0307173. PMID: 39024258; PMCID: PMC11257254.
2. Petruso F, Giff AE, Milano BA, De Rossi MM, Saccaro LF. Inflammation and emotion regulation: a narrative review of evidence and mechanisms in emotion dysregulation disorders. Neuronal Signal. 2023 Nov 15; 7(4): NS20220077. doi: 10.1042/NS20220077. PMID: 38026703; PMCID: PMC10653990.
3. Jeon SM, Lee DY, Cha S, Kwon JW. Psychiatric Comorbidities and Schizophrenia in Youths with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. JAMA Netw Open. 2023 Nov 1; 6(11): e2345793. doi: 10.1001/jamanetworkopen.2023.45793. PMID: 38032637; PMCID: PMC10690465.
4. Wallace J, Boers E, Ouellet J, Afzali MH, Conrod P. Screen time, impulsivity, neuropsychological functions and their relationship to growth in adolescent attention-deficit/hyperactivity disorder symptoms. Sci Rep. 2023 Oct 23; 13(1): 18108. doi: 10.1038/s41598-023-44105-7. PMID: 37872184; PMCID: PMC10593930.
5. Praus P, Proctor T, Rohrmann T, Benedyk A, Tost H, Hennig O, Meyer-Lindenberg A, Wahl AS. Female sex and burden of depressive symptoms predict insufficient response to tele medical treatment in adult attention-deficit/hyperactivity disorder: results from a naturalistic patient cohort during the COVID-19 pandemic. Front Psychiatry. 2023 Oct 5; 14:1193898. doi: 10.3389/fpsyt.2023.1193898. PMID: 37867771; PMCID: PMC10585110.
6. Dimitrov LV, Kaminski JW, Holbrook JR, Bitsko RH, Yeh M, Courtney JG, O'Masta B, Maher B, Cerles A, McGowan K, Rush M. A Systematic Review and Meta-analysis of Chemical Exposures and Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder in Children. Prev Sci. 2024 May; 25(Suppl 2):225-248. doi: 10.1007/s11121-023-01601-6. Epub 2023 Dec 18. PMID: 38108946; PMCID: PMC11132938.
7. Meisinger C, Freuer D. Understanding the causal relationships of attention-deficit/hyperactivity disorder with mental disorders and suicide attempt: a network Mendelian randomisation study. BMJ Ment Health. 2023 Jul; 26(1): e300642. doi: 10.1136/bmjment-2022-300642. PMID: 37669871; PMCID: PMC11146378.
8. Soldati L, Deiber MP, Schockaert P, Köhl J, Bolmont M, Hasler R, Perroud N. Sexually Transmitted Diseases and Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Systematic Literature Review. J Psychiatr Pract. 2024 Jul 1; 30(4): 259-265. doi: 10.1097/PRA.0000000000000789. PMID: 39058524; PMCID: PMC11280443.
9. Stutzman DL, Dopheide JA. Practice Pearls for Stimulant Treatment of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder in Youth. J Pediatr Pharmacol Ther. 2024 Jun; 29(3): 215-231. doi: 10.5863/1551-6776-29.3.215. Epub 2024 Jun 10. PMID: 38863854; PMCID: PMC11163912.
10. Zhang L, Li L, Andell P, Garcia-Argibay M, Quinn PD, D'Onofrio BM, Brikell I, Kuja-Halkola R, Lichtenstein P, Johnell K, Larsson H, Chang Z. Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Medications and Long-Term Risk of Cardiovascular Diseases. JAMA Psychiatry. 2024 Feb 1; 81(2): 178-187. doi: 10.1001/jamapsychiatry.2023.4294. PMID: 37991787; PMCID: PMC10851097.
11. Chaulagain A, Lyhmann I, Halmøy A, Widding-Havneraas T, Nyttingnes O, Bjelland I, Mykletun A. A systematic meta-review of systematic reviews on attention deficit hyperactivity disorder. Eur Psychiatry. 2023 Nov 17; 66(1): e90. doi: 10.1192/j.eurpsy.2023.2451. PMID: 37974470; PMCID: PMC10755583.
12. Rojas-Saffie JP, García-Matte N. Emotional self-regulation and personality in the light of Thomas Aquinas's philosophical anthropology. Front Psychol. 2024 May 31; 15:1419202. doi: 10.3389/fpsyg.2024.1419202. PMID: 38882512; PMCID: PMC11177343.
13. Pan W, Ma Y, Long Y, Wang Y, Zhao Y. Self-control mediates the relationship between time perspective and mobile phone addiction in Chinese college students. PeerJ. 2023 Nov 20; 11: e16467. doi: 10.7717/peerj.16467. PMID: 38025696; PMCID: PMC10666608.
14. Li H, Guo Q, Hu P. Moral disengagement, self-control and callous-unemotional traits as predictors of cyberbullying: a moderated mediation model. BMC Psychol. 2023 Aug 25; 11(1):247. doi: 10.1186/s40359-023-01287-z. PMID: 37626425; PMCID: PMC10463332.
15. Wu J, He Y, Liang S, Liu Z, Huang J, Liu W, Tao J, Chen L, Chan CCH, Lee TMC. Effects of computerized cognitive training on structure‒function coupling and topology of multiple brain networks in people with mild cognitive impairment: a randomized controlled trial. Alzheimers Res Ther. 2023 Sep 23; 15(1):158. doi: 10.1186/s13195-023-01292-9. PMID: 37742005; PMCID: PMC10517473.
16. Callahan CE, Stoner L, Zieff GH, Register-Mihalik JK. The Additive Benefits of Aerobic Exercise and Cognitive Training Postconcussion: Current Clinical Concepts. J Athl Train. 2023 Jul 1; 58(7-8): 602-610. doi: 10.4085/1062-6050-0186.22. PMID: 35984726; PMCID: PMC10569252.
17. Li QG, Xing Y, Zhu ZD, Fei XL, Tang Y, Lu J. Effects of computerized cognitive training on functional brain networks in patients with vascular cognitive impairment and no dementia. CNS Neurosci Ther. 2024 Jun; 30(6): e14779. doi: 10.1111/cns.14779. PMID: 38828650; PMCID: PMC11145123.
18. De Jager Loots CA, Price G, Barbera M, Neely AS, Gavelin HM, Lehtisalo J, Ngandu T, Solomon A, Mangialasche F, Kivipelto M. Development of a Cognitive Training Support Programme for prevention of dementia and cognitive decline in at-risk older adults. Front Dement. 2024 Feb 23; 3:1331741. doi: 10.3389/frdem.2024.1331741. PMID: 39081598; PMCID: PMC11285552.
19. Twamley E, Vella L, Burton C. Z, Heaton R, and. Jeste D.V, Compensatory Cognitive Training for Psychosis: Effects in a Randomized Controlled Trial, Author manuscript; available in PMC 2013, Published online 2012 Aug 7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3593661.
20. Najian A, Nejati V. Effectiveness of Motor Based Cognitive Rehabilitation on Improvement of Sustained Attention and Cognitive Flexibility of Children with ADHD. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine, 2017; 6(4): 1-12.
21. Shahmohamadi M, Entesarfooni G, Hejazi M, Asadzadeh H. The Impact of Cognitive Rehabilitation Training Program on Non-verbal Intelligence, Attention and Concentration, and Academic Performance of Students with Dyscalculia. J Child Ment Health 2019; 6 (2): 93-106. URL: http://childmentalhealth.ir/article-1-591-fa.html
22. Cho J, ZA D, Cho E, Kim D, Choi I, Cha J, Choi J, Na DL, Jang H, Chin J. Efficacy of smartphone application-based multi-domain cognitive training in older adults without dementia. Front Aging Neurosci. 2023 Nov 23; 15:1250420. doi: 10.3389/fnagi.2023.1250420. PMID: 38076544; PMCID: PMC10704020.
23. Conners CK. Manual for Conners’ Rating Scales. Toronto: Multi Health System, Inc; 1990.
24. Shehaiyan, Amina, Shahim, Sima, Bashash, Laiya, & Yousefi, Farida. (1386). Normization, factor analysis and reliability of short form for parents of Connors rating scale for children aged 6 to 11 years in Shiraz city. Journal of Psychological Studies, 2007; 3(3): 97-120. doi: 10.22051/psy.2007.1704
25. Bagheri F .Test of selective attention, concentration and effort D2, Tehran, Arjamand book; 2021.
26. Bouffard T, Vezeau C, Bordeleau L. A developmental study of the relation between combined learning and performance goals and students' self-regulated learning. Br J Educ Psychol. 1998 Sep; 68 (Pt 3): 309-19. doi: 10.1111/j.2044-8279. 1998. tb01293. x. PMID: 9788208.
27. Khademi M, Noshadi N. Investigating the relationship between goal orientation and self-regulation of learning and academic achievement in pre-university students in Shiraz, Journal of Social and Human Sciences of Shiraz University. 2015; 25(4): 64-78.
28. Narimani M, Soleymani E, Tabrizchi N. The effect of cognitive rehabilitation on attention maintenance and math achievement in ADHD students. Journal of School Psychology, 2015; 4(2): 118-134.
29. Barkley RA. Taking charge of ADHD: The complete, authoritative guide for parents. Guilford press; 2015.
30. Hosseinkhanzadeh A, Latif Zanjani M, Taher M. Efficacy of Computer-Assisted Cognitive Remediation (CACR) on Improvement Executive Functions and Reading Performance of Students with Dyslexia. Neuropsychology, 2017; 2(7): 27-46.
31. Halperin JM, Healey DM. The influences of environmental enrichment, cognitive enhancement, and physical exercise on brain development: can we alter the developmental trajectory of ADHD? Neurosci Biobehav Rev. 2011 Jan; 35(3): 621-34. doi: 10.1016/j.neubiorev.2010.07.006. Epub 2010 Aug 5. PMID: 20691725; PMCID: PMC3008505.
32. Skei L, Skei S, Hartshorne T, Landrø NI. Cognitive potential of children and adolescents with CHARGE syndrome and deafblindness. Orphanet J Rare Dis. 2024 Jun 11; 19(1):230. doi: 10.1186/s13023-024-03222-w. PMID: 38863011; PMCID: PMC11165843.
33. Diamond A, Lee K. Interventions shown to aid executive function development in children 4 to 12 years old. Science. 2011 Aug 19; 333(6045):959-64. doi: 10.1126/science.1204529. PMID: 21852486; PMCID: PMC3159917.
34. Barlati S, Deste G, De Peri L, Ariu C, Vita A. Cognitive remediation in schizophrenia: current status and future perspectives. Schizophr Res Treatment: 2013; Published online 2013 Dec 17. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3877646/ 20