تصویرشناسی عناصر دراماتیک نظریهٔ کهن‌الگوی سفر قهرمان کریستوفر ووگلر در رمان «کوری»
الموضوعات :
1 - عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد فردوس، دانشگاه آزاد اسلامی، فردوس، ایران.
الکلمات المفتاحية: تصویرشناسی, عناصر دراماتیک, کهن‌الگو, کریستوفر ووگلر, قوس شخصیّت, رمان کوری.,
ملخص المقالة :
تصویرشناسی «شخصیّت‌ها» و پرداخت آنان در داستان به عنوان عناصر نمایشی، نقش محوری در قابلیّت دراماتیزه‌کردن متون داستانی دارد. شخصیّت‌هایی که کریستوفر ووگلر با نگاه به کهن‌الگوی اسطوره‌ای سفر قهرمان جوزف کمبل شناسایی کرده‌است، محور تصویرشناسی و نقد کهن‌الگویی این تحقیق است؛که با روش تحلیلی ـ توصیفی به بررسی عناصر دراماتیک در رمان «کوری» می‌پردازد؛ تلفیق معیارهای نقد کهن‌الگویی، از یک‌سو و نگاه دراماتیک به این عناصر در حوزهٔ ادبیّات نمایشی، موجب تعاملی کارآمد بین این حوزه‌ها می‌شود. کهن‌الگوی سفرقهرمان بر اساس نظریهٔ کریستوفر ووگلر، جدل و کشمکش را در قالب شخصیّت‌ها و کنش‌های آن¬ها نشان می‌دهد؛ و روند رشد و تکامل قهرمان یا قوس شخصیّت او را به نمایش می‌گذارد. در نتیجه، با بررسی عناصر و تصاویر ادبی و دراماتیک سفر قهرمان، با رویکردی بین رشته‌ای؛ متن ادبی، ابعاد و زوایای دیگر خود را در ارتباط با سایر دانش‌ها مانند: هنر‌ها‌ی نمایشی، روان‌شناسی، اسطوره‌شناسی، متجلّی می‌کند؛ و نیز ظرفیّت و قابلیّت «دراماتیزه» شدن ادبیّات داستانیِ معاصر را نشان می‌دهد؛ پژوهش، معطوف به این دیدگاه است که پویایی ادبیات بدون نگاه به آنچه بیرون از آن می‌گذرد، کامل نخواهد شد. این شیوهٔ مطالعه و پژوهش، ادبیّات را پویا‌تر و پیوند‌های پنهان ادبیّات را با سایر حوزه‌های تفکر بشری آشکار می‌کند.
1. اگری، لاجوس (13۶۴). فن‌نمایش‌نامه‌نویسی، ترجمهٔ مهدی فروغ. تهران: نگاه.
2. ایندیک، ویلیام (13۹۰). مدل جوزف کمبل برای سفر اسطوره‌ای قهرمان، ترجمهٔ محمد گذرآبادی، فارابی، شماره 68، صفحه 58- 43.
3. بولن،شیوا (۱۳۸۶). نماد های اسطوره‌ای و روان‌شناسی زنان، ترجمهٔ آند یوسفی.چاپ چهارم. تهران:روشن¬گران و مطالعات زنان.
4. حاتمی، حافظ (1387). کوری و بینایی به روایت ساراماگو (بررسی انگاره‌های نمادین و عناصر داستانی دو رمان کوری و بینایی) ؛ رودکی، شماره ۲۵ و ۲۶، صفحه ۶۸-۵۵ .
5. خیری، محمد (13۶8). اقتباس برای فیلمنامه، تهران: سروش.
6. دادور، ایلمیرا (1389). تصویر یک شهر غربی، درآثار سه نویسندهٔ ایرانی؛ ادبیّات تطبیقی، دورۀ1، شماره 1، صفحه 135-118.
7. دوبوار، سیمون (1380). جنس‌دوم، مترجم قاسم صنعوی، ویرایش دوم، تهران: توس.
8. ساراماگو، ژوزه (۱۳۷۸).کوری، ترجمهٔ مینو مشیری، چاپ سیزدهم. تهران: علم.
9. ساراماگو،ژوزه (۱۳۸۹). کوری، ترجمهٔ مهدی غبرایی، چاپ شانزدهم. تهران:نشر مرکز.
10. صادقی تحصیلی، طاهره . نوری، علی (۱۳۹۷). مقایسه تطبیقی عنصر صحنه در رمان کوری ژوزه سارا ماگو و رمان بیراه پاتریک مودیانو؛ پژوهش ادبیات معاصر جهان بهار و تابستان 1397 - شماره 77، صفحه 140-123.
11. فریزر،جیمز (۱۳۸۶). شاخهٔ زرین،ترجمهٔ کاظم فیروزمند.چاپ چهارم : تهران:آگه.
12. گذرآبادی، محمد (1393). فرهنگ فیلمنامه: واژگان و اصطلاحات تخصصی برای فیلم‌نامه‌نویسان، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
13. لاهیجی، شهلا، وکار، مهرانگیز (۱۳۷۸). هویت شناخت زن ایرانی در گسترهٔ پیش تاریخ و تاریخ، چاپ چهارم، تهران:روشنگران و مطالعات زنان.
14. لطفی نیا، حمیده (۱۴۰۰). تصویرشناسی در ادبیات تطبیقی: شناخت خود از نگاه دیگری؛ مطالعات بین رشته‌ای ادبیات، هنر و علوم انسانی، سال اول، پیاپی۱، بهار و تابستان۱۴۰۰، صفحه 155-135.
15. نامور مطلق، بهمن (1388). درآمدی بر تصویرشناسی، مطالعات ادبیّات تطبیقی، دانشگاه آزاد جیرفت، شماره 12، صفحه 138-119.
16. نصر اصفهانی، محمدرضا (1388). تاملّی در ساختار و محتوای رمان کوری، پژوهشنامهٔ ادبیات تعلیمی، سال اوّل، شماره ۴، صفحه 184-151.
17. ووگلر، کریستوفر (1387). سفر نویسنده: ساختار اسطوره‌ای در خدمت نویسندگان، ترجمهٔ محمد گذر آبادی.تهران: مینوی خرد.
18. ووگلر، کریستوفر (13۹۲). ساختار اسطوره‌ای در فیلمنامه، ترجمهٔ عباس اكبری، تهران: نیلوفر.
19. ولی زاده، وحید (1387). جنسیت درآثار رمان زن ایرانی، نقد ادبی۱، شماره 1، صفحه 223-191.
20. هلالی، زهره ؛اسدی امجد، فاضل (۱۳۹۱). کوری معنوی در رمان کوری، تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی(دهخدا)، تابستان 1391، شماره 12 ، صفحه 136 - 111 )
21. یونگ، کارل گوستاو (۱۳۹۳). ناخودآگاه جمعی و کهن‌الگو، ترجمهٔ فرناز گنجی و محمد باقر اسماعیل‌پور، تهران: جامی.
