بررسی و تحلیل مؤلفه¬های هوش کلامی و معنوی مولوی در مثنوی بر پایۀ نظریۀ هوارد گاردنر
الموضوعات :
سیده¬زهره حسینی¬ششتمد
1
,
ابوالقاسم امیراحمدی
2
,
علی کریمی
3
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران.
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران
3 - استادیار گروه روان شناسی و علوم تربیتی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران.
الکلمات المفتاحية: مولوی مثنوی معنوی, هوارد گاردنر, هوش کلامی, هوش معنوی.,
ملخص المقالة :
هوش معنوی و زبانی یکی از مصداق¬های مهم در تشخیص میزان معرفت افراد است که با تلاش¬های بسیاری از روان¬شناسان از جمله هوارد گاردنر، دسته¬بندی دقیقی از آن ارائه¬شده¬است. از آنجاکه مسائل روان¬شناسی با نوع بشر سروکار دارد و ادبیات نیز، محل تجلی بسیاری از درونی¬های انسانی است، این امکان وجوددارد که نشانه¬های هوش معنوی و زبانی در متون ادبی کاویده¬شود. این بررسی در رسیدن به لایه¬های زیرین افکار خالق اثر، سودمند خواهدبود. در میان شاعران فارسی-زبان، مولوی از جایگاه ویژه¬ای برخوردار است و به¬دلیل اندیشه¬های والایی که در مثنوی شرح¬داده، در سطح بین¬المللی مورد توجه است. در این پژوهش، رویکرد شاعر در مثنوی نسبت به مقولۀ هوش معنوی و زبانی ذیل چهار مؤلفۀ «هوش زبانی- کلامی»؛ «هوش موسیقیایی»؛ «هوش بین¬فردی»؛ «هوش هستی‌گرا» کاویده و بررسی¬می¬شود. این تحقیق با استناد به منابع کتابخانه¬ای و روش توصیفی- تحلیلی بازنمایی¬شده¬است. در مثنوی، نمودهای اصلی هوش زبانی و کلامی، بیانگر قدرت شاعر در حوزۀ وصف و کاربست استعاره¬های غنی است. در ارتباط با هوش موسیقیایی، شالودۀ این اثر بر اساس ریتم و ضرباهنگ پایه¬گذاری¬شده¬است. بررسی هوش بین¬فردی بیان¬می¬دارد که شاعر از قدرت بالایی در راهبری فکری مریدان برخوردار بوده¬است. نمود¬های هوش هستی¬گرا در مثنوی، بیشتر در حوزۀ پرسش¬های شاعر نسبت به دنیا، مرگ و آفرینش آدمی خلاصه¬می¬شود.
منابع و مآخذ
1. اتکینسون، ریتا و هیلگارد، ارنست، (1385)، زمینۀ روان¬شناسی، ج2، ترجمۀ محمدنقی براهنی و همکاران، تهران: رشد.
2. اسلامی ندوشن، محمدعلی( 1370) آواها و ایماها، چاپ چهارم، تهران: یزدان.
3. بالغی¬زاده، سوسن و حاجی¬¬حسین¬نژاد، غلامرضا، (1381)، نظریه¬های هوش¬های چندگانه و کاربرد آن در آموزش، تهران: جهاد دانشگاهی.
4. بوزان، تونی، (1400)، قدرت هوش کلامی، ترجمۀ مهین خالصی، چاپ یازدهم، قم: نشر میم.
5. زارعی، اقبال، زینلی¬پور، حسین و بهروزی، ابوذر، (1396)، «بررسی تحول نظریۀ گاردنر از هوش به ذهن: پنج ذهن برای آینده»، پژوهشنامۀ مبانی تعلیم و تربیت، سال 1، شمارۀ 7.
6 .زارعی¬متین، حسن و امیری، مجتبی و فرشادان، هادی، (1399)، «شناسایی مؤلفه¬های هوش معنوی بر اساس مثنوی معنوی مولوی»، مجلۀ مطالعات رفتار سازمانی، دورۀ 9، شمارۀ 33.
7. سعیدائی، امیرحسین( 1390) موسیقی از منظر مولانا، نشریۀ علوم اجتماعی آزما، شمارۀ 78.
8. سهرابی، فرامرز ، (1396)، «هوش معنوی از منظر قرآن و روایات»، پژوهشنامۀ معارف قرآن، سال 8، شمارۀ 30.
9. صمدی، پروین، (1385)، «هوش معنوی»، پژوهشنامۀ اندیشه¬های نوین تربیتی، شمارۀ 3و4.
10. سیف، علی¬اکبر، (1399)، روان¬شناسی پرورشی نوین، تهران: دوران.
11. شیمل، آن¬ماری، (1367)، شکوه شمس، ترجمۀ حسن لاهوتی، تهران: علمی و فرهنگی.
12. غباری¬بناب، باقر و سلیمی، محمد و سلیانی، لیلا و نوری¬مقدم، ثنا، (1386)، «هوش معنوی»، فصلنامۀ اندیشۀ نوین دینی، سال 3، شمارۀ 10.
13. فرخزاد، ملک¬محمد و زارع¬کهن، مژگان، (1398)، «واکاوی مؤلفه¬های هوش معنوی در ادب عرفانی با تکیه بر مثنوی مولانا»، مجلۀ زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 87.
14. مرتضوی، منوچهر، (1390)، جهان¬بینی و حکمت مولانا، تهران: توس.
15. مستعلی¬زاد، تهمینه و شیخلووند، فاطمه و فرهمند، محمد و غفاری، عذرا، (1399)، «تحلیل شاخصه¬های هوش معنوی در مثنوی مولوی با تأکید بر نظریۀ رابرت ایمونز»، پژوهشنامۀ ادبیات تعلیمی، شمارۀ 46.
16. موحد، محمدعلی، (1376)، شمس تبریزی، چاپ دوم، تهران: طرح نو.
17. مولوی، جلال¬الدین، (1376)، کلیات شمس، به تصحیح بدیع¬الزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
18. نوحی، نزهت، (1398)، «مثنوی مولوی، هوش معنوی و لذات فلسفه برای کودک»، مجلۀ عرفان اسلامی، دورۀ 15، شمارۀ 59.
19. همایی، جلال¬الدین، (1341)، دیوان عثمان مختاری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
20. هوشنگی، مجید و قبادی، حسین¬علی و فولادوند، حامد، (1396)، «نگاهی تطبیقی به مفهوم موسیقی در نگرش مولوی و نیچه»، مجلۀ پژوهش¬های ادبیات تطبیقی، دورۀ 3، شمارۀ 6.
.21Amram, Yosi, (2007), »The Seven Dimensions of Spiritual Intelligence: An Ecumenical Grounded Theory«, Paper Presented at the Annual Conference of the American Psychological Association, San Francisco, CA.
..22Gardner, Howard, (1999), Intelligence Reframed Multiple intelligences for 21st century, NewYork: Basic Books.
