نقش رهبری کاریزماتیک در هدایت انقلاب و تثبیت نظام سیاسی؛ مورد مطالعه نقش امام خمینی (ره) در پیروزی و تثبیت نظام جمهوری اسلامی (1360-1358)
الموضوعات :سیدمحسن البرزی 1 , حسین کریمی فرد 2 , آسیه مهدی پور 3 , جهانبخش مرادی 4
1 - دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - دانشیار، گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
3 - استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
4 - استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران
الکلمات المفتاحية: امام خمینی (ره), تثبیت نظام, رهبری جنبش انقلابی, رهبر کاریزماتیک سنتی و شخصی,
ملخص المقالة :
در این مقاله، بکار گیری نظریه رهبر کاریزماتیک در شخصیت سیاسی امام خمینی (ره) به مثابه یک رهبر کاریزماتیک در جریان برآمدن جنبش انقلابی در سه برهه یعنی پیش از انقلاب از سال 1342 تا دی ماه 56 بعنوان برهه اول ، از دی 56 تا پیروزی انقلاب در سال 1357 به مثابه برهه دوم، و دوران تثبیت نظام جمهوری اسلامی از ، فروردین 1358 تا خرداد 1360 و برکناری بنی صدر و خروج مجاهدین خلق از ساختار قدرت سیاسی نظام انقلابی به عنوان برهه سوم مورد پژوهش قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان داد که کاریزمای شخصیتی امام خمینی (ره) در برهه پیشاانقلاب خصلتی سنتی- مذهبی داشت و ایشان با اتکاه به مشروعیت مذهبی توانستند جنبش اسلامی- انقلابی را رهبری کنند و کاریزمای ایشان در برهه دوم یعنی در سالهای اولیه انقلاب(1358-60) از جنس «کاریزمای شخصی و عاطفی» بود و با راهبری با توده های مردم و شکل دادن به مشارکت توده ای ضمن تثبیت نظام مشروعیت بوروکراتیک را جایگزین مشروعیت کاریزماتیک پسا خویش کند و چه بسا اگر نقش رهبری کاریزماتیک ایشان در آن برهه حساس نبود،نظام نوپای اسلامی با توجه به ضعف نهادی نیروهای انقلابی در نداشتن تجربه برخورد با بحرانهای تثبیت نظام نوپای انقلابی نمی توانست بر بحرانهای مربوط به تثبیت شدن حاکمیتش فائق بیاید.
1.افتخاری،اصغر و مرتضوی امامی،علی(1397) مقایسه نظریه اقتدار کاریزماتیک با رهبری امام خمینی(ره)،پژوهش های انقلاب اسلامی،دوره یک ،شماره یک
2.اسکاچپول ،تدا(1382) دولت رانتیر و اسلام شیعی در انقلاب ایران ،ترجمه محمد تقی دلفروز ،مطالعات رهابردی ،شماره19
3.انصاری،حمید(1388) حدیث بیداری،تهران،موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)
4.بشیریه، حسین (۱۳۷۲)، موانع توسعه سیاسی در ایران، تهران، گام تو
5. --------،(1372ب) انقلاب و بسیج سیاسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران
6.--------، (۱۳۸۱)، ديباچه ای بر جامعه شناسی سیاسی ایران، تهران، نگاه معاصر.
7.--------- و حسینی ،حسین(1378) فرهنگ شیعی و کاریزما در انقلاب ایران ، مجله علوم انسانی،شماره4
8.تاجدینی ،علی(1374) انقلاب اسلامی از دیدگاه شهید مطهری،شورای هماهنگی نیروهای انقلاب اسلامی
9.جمشیدی،محمد حسین(1384) اندیشه سیاسی امام خمینی،تهران،پزوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
10.حسینی،حسین(1388) اسطوره و رهبری کاریزمایی: مورد انقلاب اسلامی ایران نقش اسطوره های دینی در شکل گیری رهبری انقلابی امام خمینی(ره)، کنفرانس بین المللی انقلاب اسلامی و امام خمینی،27 و28 آذر 1388 ، سالن همایش های صداو سیما
11.حميد پارسانيا(1377) حديث پيمانه پژوهشي در انقلاب اسلامي، چاپ سوم،قم، معاونت امور اساتيد و دروس معارف اسلامي
12.رجبی،محمد حسن(1378) زندگی نامه سیاسی امام خمینی(ره) از اغاز تا تبعید،جلد اول ، مرکز اسناد انقلاب اسلامی ،چاپ دوم
13.زیباکلام(1372) مقدمه ای بر انقلاب اسلامی، روزنه،تهران، چاپ اول
14.دهشیری،محمدرضا(1391) درآمدی بر نظریه سیاسی امام خمینی،تهران،مرکز اسناد انقلاب اسلامی
15.شفیعی فر،محمد(1375) بینش اجتهادی در انقلاب اسلامی ایران،تهران،پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
16.فروند،جولین(1383) جامعه شناسی ماکس وبر، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران ،توتیا
17.فوزی،یحیی(1389) اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، قم ،نشر معارف ،چاپ سیزدهم
18.کاسیرر،ارنست(1370) فلسفه روشنگری، ترجمه یدالله موقن،تهران ،مروارید
19.کدی،نیکی(1388)نتایج انقلاب ایران ،ترجمه مهدی حقیقت خواه،تهران ،ققنوس
20.کرایب، یان(1386)نظریه های اجتماعی کلاسیک،ترجمه شهناز مسمی پرست،تهران ،آگه
21.کشاورز شکری و غفاری،زاهد(1391) ماهیت رهبری امام خمینی از نظر علامه شهید مطهری،مطالعات انقلاب اسلامی، سال نهم ،شماره29،تابستان91
22.کوهن، آلوین استانفورد، تئوری های انقلاب، ترجمه: علیرضا طبیب، تهران: نشر قومس، ۱۳۶۹
23.لش، اسکات (1387) جامعه شناسی پست مدرنیسم ، ترجمه شاپور بهیان ، ققنوس،تهران
24.محمدی ،منوچهر(1365) تحلیلی بر انقلاب اسلامی ،تهران ،امیرکبیر
25.مدنی، جلال الدین(1391) تاریخ سیاسی معاصر ایران ،جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ،دفتر انتشارات اسلامی
26.مطهری، مرتضی(1387)آینده انقلاب اسلامی ایران ،تهران ،صدرا
27.ملکوتیان،مصطفی(1382) تاثیر منطقه ای و جهانی انقلاب اسلامی ایران، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، شماره61
28.موسوی خمینی،روح الله(1376) ولایت فقیه،تهران ،موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)
29.----------------،(1379) صحیفه نور(جلدهای 5،2،1 و 6):مجموعه رهنمودهای حضرت امام خمینی،طبع و نشر، تهران،چاپ دوم
30.وبر،ماکس(1382) اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری، ترجمه عبدالکریم رشیدیان ،علمی و فرهنگی ،چاپ سوم
31.-------،(1384)اقتصاد و جامعه ،ترجمه مهرداد ترابی نژاد ، تهران ، سمت
32.------- و پارسونز، تالکوت(1379) عقلانیت و آزادی،ترجمه احمد تدین و یدالله موقن ،تهران،انتشارات هرمس
33.هانتینگتون، ساموئل (1370). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: علم.
34.هنری لطیف پور،یدالله(1379) فرهنگ سیاسی شیعه و انقلاب اسلامی(1342-57)،مرکز اسناد انقلاب اسلامی،تهران
35.یزدخواستی ،بهجت و عزتی ،مهدی(1393) تطبیق تحلیل نظریه کاریزماتیک وبر با نقش رهبری امام خمینی در انقلاب ایران،فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی ،سال یازدهم ،شماره 38
