ارزیابی اثرات ناهمگن شاخص‌های اقتصاد دانش بنیان بر رفاه اقتصادی در کشورهای منتخب اسلامی: رویکرد کوانتایل رگرسیون

الموضوعات : پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار

طاهره رجایی ¹ , مهرزاد ابراهیمی ²

1 - گروه اقتصاد مدیریت، دانشکده اقتصاد مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، شیراز ، ایران
2 - گروه اقتصاد مدیریت، دانشکده اقتاصد مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، شیراز ، ایران

تاريخ الإرسال : 10 الأحد , شعبان, 1446 تاريخ التأكيد : 08 الأحد , شوال, 1446 تاريخ الإصدار : 06 الثلاثاء , محرم, 1447

الکلمات المفتاحية: رگرسیون کوانتیل, اقتصاد دانش‌بنیان, رفاه اقتصادی, تحقیق و توسعه, فناوری اطلاعات و ارتباطات, آموزش عالی, نوآوری ,

ملخص المقالة :

امروزه اقتصادهای جهان به سرعت در حال دستیابی به دانش بیشتر هستند؛ به طوری که میزان مشارکت دانش در فرایندهای اقتصادی آن­چنان افزایش یافته است و حرکت در سمت اقتصاد دانش بنیان بر رشد و تولید اقتصاد کشورها و در نتیجه رفاه اقتصادی آنها تاثیر بسزایی داشته است. در همین راستا  هدف تحقیق مورد نظر بررسی ناهمگنی اثر شاخص‌های اقتصاد دانش‌بنیان (شامل سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، آموزش عالی و نوآوری) بر رفاه اقتصادی در کشورهای منتخب اسلامی، از روش رگرسیون کوانتایل است. داده­های مورد نیاز در دوره زمانی (2023-2010)، از سایت بانک جهانی استخراج گردیده و داده‌های پانلی با استفاده از این روش در کوانتیل‌های 1/0 و 9/0تحلیل شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در هر دو کوانتیل دارای بیشترین تأثیر مثبت است، در حالی که تأثیر سایر شاخص‌ها در کوانتیل 9/0 به طور قابل توجهی بیشتر است. همچنین، تولید ناخالص داخلی نیز تأثیر مثبتی بر رفاه اقتصادی دارد. این نتایج حاکی از آن است که سیاست‌گذاران در طراحی استراتژی‌های توسعه اقتصادی، باید به ناهمگنی تأثیر این شاخص‌ها در سطوح مختلف رفاه اقتصادی توجه کنند. توصیه می‌شود که توسعه ICT برای تمامی سطوح و تمرکز بر R&D، آموزش عالی و نوآوری برای سطوح بالاتر رفاه اقتصادی در نظر گرفته شود.

المصادر:

سیمرغی، شادی و مرادی ، مریم (1401). "تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رفاه اقتصادی در ایران". فصلنامه علمي- پژوهشي مطالعات اقتصادي كاربردي ايران، سال چهارم، شماره 16، 203-188.
اصغرپور، حسین. سلمانی، بهزاد و حکمتی فرید، صمد (1393). "تأثیر جهانی شدن بر رفاه اقتصادی در بین کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی". فصلنامه سیاست¬های مالی و اقتصادی، سال دوم، شماره 6، 140-123.
سالم، علی¬اصغر، مروت، حبیب و بختیاری¬نژاد، رضا. (1400). تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رفاه اجتماعی در استان‌های ایران. پژوهشنامه اقتصادی، دوره 21، شماره 81، 154-121.
سپهردوست، حمید، و زمانی شبخانه، صابر(1394). "رشد و توسعه اقتصاد روستایی و کشاورزی". فصلنامه پژوهش¬های رشد و توسعه اقتصادی، سال اول، شماره2، 70-57.
شاه¬آبادی، ابولفضل، حیدرخانی، فاطمه. (1399). تاثیر مولفه های اقتصاد دانش‌بنیان بر شاخص فلاکت در کشورهای منتخب. نشریه علمی برنامه¬ریزی و بودجه، دوره 25، شماره3، 116-95.
عیسی¬زاده، یوسف و آقایی، مجید (1398). "بررسی اثر دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) بر توزیع درآمد در استان های کشور". پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار (پژوهش‌های اقتصادی)، جلد 19، شماره 4، 158-131.
عیسی¬زاده، یوسف و آقایی، مجید.(1397). "نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در رابطه بین سرمایه¬گذاری مستقیم خارجی و نابرابری درآمد: شواهدی از کشورهای منتخب". مطالعات مدیریت فناوری اطلاعات. شماره 23، صفحه 106-83.
غفاری¬فرد، محمد. صادقانی شاهدانی، محمد و قادر، عبدالبصیر. بررسی تأثیر مؤلفه‌های اقتصاددانش بنیان بر رفاه اقتصادی استان های ایران. پژوهش¬های جغرافیای اقتصادی، دوره 5، شماره 15، 83-67.
معتمد، مهدی و شهرکی مهدی.(1402). تاثیر اقتصاد دانش بنیان بر رفاه اقتصادی. اولین کنفرانس بین المللی توانمندی مدیریت، مهندسی صنایع، حسابداری و اقتصاد.

Alomari.A (2023); Increasing economic prosperity and reducing poverty as a result of the effectiveness of innovation and knowledge-based economy. Journal of Economic Growth, 12(1), 51–76.
Belloni, A., Chernozhukov, V., & Hansen, C. (2014). Inference on treatment effects after selection among high-dimensional controls. The Review of Economic Studies, 81(2), 608–650.
Bertoletti, A., Berbegal-Mirabent, J., & Agasisti, T. (2022). Higher education systems and regional economic development in Europe: A combined approach using econometric and machine learning methods. Socio-Economic Planning Sciences, 82, 101231. https://doi.org/10.1016/j.seps.2022.101231.
Coe, D. T. y Helpman, E. (1995), "International R&D spillovers", European Economic Review, 398(5), 65-90.
Gana, Kh., Andriy, S. & Grigoris, Z. (2018). The impact of technological change on income inequality : the EU states case study, Journal Of International studies, 11( 2), 76-94.
Glomm, G., & B. Ravikumar. (1992). Public versus private investment in human
capital: endogenous growth and income inequality, Journal of Political Economy, 818-834.
Hazan, E., Smit, S., Woetzel, J., Cvetanovski, B., Krishnan, M., Gregg, B., Perrey, J., & Hjartar, K. (2021). Getting tangible about intangibles: the future of growth and productivity? Retrieved 25 August 2022, from https://www.mckinsey.com/business-functions/growth-marketing-and-sales/our-insights/getting-tangible-about-intangibles-the-future-of-growth-and-productivity
Google Scholar

Herauld J. A. A (2021). New approach of innovation from the knowledge economy to the theory of creativity applied to territorial development. J Knowl Econ, 12(5): 8-21.
Jones, C. I. (2022). The past and future of economic growth: A semi-endogenous perspective. Annual Review of Economics, 14(1), 125–152. https://doi.org/10.1146/annurev-economics-080521-012458.
Kudasheva, T., Kunitsa, S. & Mukhamediyev, B. (2015). Effects Of Access To Education And Information-Communication Technology On Income Inequality In Kazakhstan, Procedia - Social and Behavioral Sciences 191(6), 940 – 947.
McGregor, J. (2007), “Wellbeing and International Development: Promises and Pitfalls”, Conference on Wellbeing and International Development, University of Bath.
Meschi, E. & Vivarelli, M. (2017). Trade and income inequality in developing countries14(23), 34-81.
Pahlavani, M.& Wilson, E.(2005). A.C. Trade – GDP Nexus in Iran: An Application of the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) Model, American Journal of Applied Sciences, 2(7), 158-165.
Pesaran, M. H. & Y, Shin. (1995). An Autoregressive Distributed Lag Modeling Approach to Cointegration Analysis, Cambridge Working Papers in Economics, 9514, 371-413.
Pece. E., Marin, C., Vechiu, C. (2022). The challenge of the effect of government education spending on economic well-being among middle-income households, Economic Sciences,25(4), pp. 330 – 336.
Pesaran, M. H., Y. Shin and R. I. Smith. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships, Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
Pepper, R.& Garrit, J. (2015). ICTs, Income Inequality and Ensuring Inclusive Growth, The Global Information Technology Report, 201, 31 -38.
Pigou, A.C. (1950), “The Economics of Welfare”, Fourth edition, McMillan, London.
Pinto, T., & Teixeira, A. A. (2020). The impact of research output on economic growth by fields of science: A dynamic panel data analysis, 1980–2016. Scientometrics, 123(2), 945–978. https://doi.org/10.1007/s11192-020-03419-3.
Popov, E. V., & Kochetkov, D. M. (2019). Developing the regional knowledge economy index: A case of Russian regions, Journal of the Knowledge Economy, 10(2), 56-98.
Rene, C., Rocio, G. & Andre A. M. (2016). Does globalization affect top income inequality? Journal of Policy Modeling, 38(5) 5, 916-940.
Rong.K.(2022). Research agenda for the digital economy. Journal of Digital Economy
.1(3), 20-31.
Seefeldt, B. (2018). The impact of education expenditures on income inequality: Evidence from US states, The Honors Program, Senior Capstone.
Saint-Paul, G. & Verdier, T.(1993). Education, democracy and growth, Journal of Development Economics, 42(2), 399-407.
Sajja, P. S. & Akerkar, R. (2010). Knowledge Based Systems for Development. Advanced Knowledge Based Systems: Model, Applications and Research,1(5), 1-11.
Shahabadi, A., Nemati, M. & Hosseinidoust, S. E. (2018). The effect of education on income inequality in selected Islamic countries, Journal of Asia Pacific Studies, 14(2), 61-78.
Sylwester, K. (2002). Can education expenditures reduce income inequality, Economics of Education Review, 21, 43-52.
Van Praag, B.M.S. (1993), “The Relativity of the Welfare Concept”, in The Quality of
Life, ed. M. Nussbaun and A. Sen.Oxford: Oxford University Press.
Velicogna, M. (2007). Justice systems and ICT - What can be learned from Europe?, Utrecht Law Review, 3(1), 129-147.
Zhang, J. (1996). Optimal public investments in education and endogenous growth, Scandinavian Journal of Economics, 387-404.