تاثیر آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر تفکر خلاق، انتظارات پیامد و تحریک پذیری معلمان
الموضوعات :
ابوالقاسم یعقوبی
1
,
فاطمه مرادیانی
2
,
رسول کردنوقابی
3
1 - گروه روانشناسی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2 - گروه روان شناسی؛دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی،دانشگاه بوعلی سینا،همدان،ایران
3 - استادگروه روانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا
الکلمات المفتاحية: آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی, انتظارات پیامد, تحریک پذیری, تفکر خلاق, معلمان.,
ملخص المقالة :
هدف: هدف از این پژوهش بررسی تاثیرمهارت‌های مثبت اندیشی بر تفکر انتظارات خلاق، پیامد و تحریک پذیری در معلمان بود.
روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل معلمان خانم مقطع ابتدایی شهرستان نورآباد بود، که بعد از انتخاب شش مدرسه، تعداد 40 معلم به روش نمونه‌گیری هدفمندانتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 20 نفره آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه‌های تفکر خلاق (ولش و مک‌دونال، 2010)، انتظارات پیامد (ریگز و نایت، 1994) و تحریک پذیری (کریگ، هیتانن، مارکوا و بریوس، 2006) و پروتکل آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی (سلیگمن، 2014) بود. گروه آزمایش طی هشت جلسه تحت آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی قرار گرفت و سپس از آنها پس آزمون گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد تفاوت میانگین نمرات تفکر خلاق، انتظارات پیامد و تحریک پذیری بعد از آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی در مقایسه با گروه کنترل معنادار است (01/0P<)؛ به‌طوری که آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی باعث افزایش تفکر خلاق و انتظارات پیامد و کاهش تحریک پذیری در معلمان شد.
نتیجه‌گیری: با توجه به ارتباط تنگاتنگ معلمان و دانش‌آموزان بهتر است که نگاه ویژه‌ای به معلمان نیز بشود و مسئولین، مشاوران مدارس، کلینیک‌ها و مراکز روانشناسی در جهت افزایش تفکر خلاق و انتظارات پیامد و کاهش تحریک پذیری در معلمان، از آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بهره گیرند.
احمدی فر، رشید؛ و عبدالملکی، شوبو. (1402). ارزیابی کیفیت صلاحیت های حرفه ای معلمان چندپایه مطالعه موردی (معلمان چندپایه استان کردستان). توسعه حرفه ای معلم، 8(3)، 78-65.
افلاکی فرد، حسین؛ و احمدی، طاهره. (1402). اثربخشی آموزش مثبت اندیشی بر بهزیستی روانشناختی و تعهد شغلی معلمان. انگاره های نو در تحقیقات آموزشی 2(4)، 124-111.
بریمانی، ابوالقاسم؛ دنیوی، رضا؛ و تقی‌زاده، شهره. (1399). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر خوش‌بینی و ناگویی هیجانی معلمان زن بازنشسته مضطرب. پژوهش نامه روانشناسی مثبت، 6(2)، 64-49.
بشکار، مسلم؛ و ملازهی، اسماء. (1402). اثربخشی آموزش مهارت های مثبت نگری بر کیفیت زندگی و شکوفایی روانشناختی معلمان. آموزش پرستاری، ۱۲(۲)، ۱۲۳-۱۳۳.
پری زاده، سیما؛ درکه، محسن؛ و بشلیده، کیومرث. (1399). اثربخشی آموزش مهارت مقابله با استرس بر فرسودگی شغلی و پرخاشگری معلمان مقطع متوسطه در اهواز. توسعه حرفه ای معلم، 5(4)، 64-43.
پورافراز، الهام؛ ستایشی، سعید؛ بیگدلی، ایمان الله؛ و پدرام، میرحسین. (1399). ساخت و هنجاریابی روان‌سنجی پرسشنامه تحریک پذیری. روان‌سنجی، 8(32)، 21-7.
حسینا، فریبا؛ و سعدی پور، اسماعیل. (1403). فراتحلیل متغیرهای همبسته با خلاقیت معلمان ایرانی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1(14)، 147-121.
حسینی ماشلی، سیده سحر؛ آزادیکتا، مهرناز؛ و درتاج، فریبرز. (1402). اثربخشی آموزش توانش‌های مثبت اندیشی و خود‌نظم‌جویی هیجانی بر میزان خلاقیت، کاهش اضطراب امتحان و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان سال دوم دبیرستان متوسطه شهر تهران. تعالی مشاوره و روان درمانی، 12(45)، 13-1.
خطیب زنجانی، نازیلا؛ و احمدوند، نیازی. (1402). اثربخشی آموزش مهارت مثبت اندیشی بر اضطراب و سازگاری شغلی معلمان مدارس دانش آموزان با نیازهای ویژه شهرستان ثلاث باباجانی. اولین کنفرانس بین المللی روانشناسی، علوم اجتماعی، علوم تربیتی و فلسفه.
دستغیب، سیده مریم؛ علیزاده، حمید؛ و فرخی، نورعلی. (1391). تأثیر آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر خلاقیت دانش‌آموزان دختر سال اول دبیرستان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1(4)، 17-1.
رحیمی، فاطمه. (1400). بررسی رابطه میان توسعه حرفها‌ی با تفکر خلاق معلمان ابتدایی اصفهان با میانجی‌گری رویکرد خودراهبری. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی تربیتی، دانشکده‌ی علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران.
شریفی پور چوکامی، زینب؛ ابوالقاسمی، عباس؛ و کافی، موسی. (1401). پیش‌بینی خودجرحی بدون قصد خودکشی بر اساس در معرض قرارگرفتن، انتظارات پیامد و خودکارآمدی اجتنابی در دانشجویان دانشگاه گیلان. روانشناسی بالینی و شخصیت، 20(1)، 87-75.
صالحی، میلاد؛ و موسوی اصل، سیدعلی. (1400). مقایسه اثربخشی یادگیری مغزمحور و تفکر خلاق در ارتقاء مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان. پژوهش های روانشناسی اجتماعی، 11(43)، 52-35.
صداقت، معصومه؛ شیبانی، حسین؛ طباطبایی، سید موسی؛ و طاهر، محبوبه. (1401). اثربخشی بخشایش درمانی بر تحریک‌پذیری و خطاهای شناختی دانش آموزان دختر مبتلابه بی‌نظمی خلق اخلالگر. روان شناسی بالینی، 14(2)، 116-107.
عزیزی، نعمت اله؛ بلندهمتان، کیوان؛ و ساعدی، پیمان. (1398). بررسی زمینه‌ها و عوامل خلاقیت در تدریس معلمان خلاق در مدارس روستایی. تدریس پژوهی، 7(2)، 114-88.
محمدعلی‌پور، زهره؛ بحرینیان، سیدعبدالمجید؛ و اصغرنژاد فرید، علی‌اصغر. (1400). اثربخشی آموزش تغییر سبک زندگی بر بهبود خودکارآمدی، انتظارات پیامد و کاهش منبع کنترل بیرونی دانشجویان. علوم روانشناختی، ۲۰(۱۰۷)، ۲۱۲۴-۲۱۰۷.
مرزوق پور، هدی. (1402). اثربخشی آموزش مهارت مثبت اندیشی بر تاب‌آوری معلمان زن مقطع ابتدایی شهرستان آبادان. ایده های نوین روانشناسی، ۱۹(۲۳)، ۱0-1
مرعشیان، فاطمه سادات؛ نادری، فرح؛ حیدرئی، علیرضا؛ عنایتی، میرصلاح الدین؛ و عسگری، پرویز. (1392). مقايسه فرهنگ سازماني، هوش هيجاني و خودكارآمدي شغلي در كاركنان زن و مرد. روان شناسی اجتماعی، 8(28)، 91 – 79.
میرباقری، امیرمسعود؛ زنجانی، زهرا؛ و امیدی، عبداله. (1401). بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر میزان تحریک پذیری و بی حسی هیجانی در فرزندان افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه جنگ. طب نظامی، 24(4)، 1249-1241.
نجاراصل، صدیقه. (1389). رابطه بین برخی متغیرهای مهم انگیزش شغلی با رفتار مدنی سازمانی کارکنان دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه شش. یافته های نو در روان شناسی، 5(16)، 98-85.
نعیمی، ابراهیم؛ شفیع آبادی، عبدالله؛ و داوودآبادی، فاطمه. (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی با تأکید بر آموزه‌های دینی بر تاب‌آوری و رغبت‌های شغلی دانش آموزان. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 7(28)، 31-1.
Bandura, A. (2004). Health promotion by social cognitive means. Health education & behavior, 31(2), 143-164. https://doi.org/10.1177/1090198104263660
Bhat, A. A., DeWalt, D. A., Zimmer, C. R., Fried, B. J., & Callahan, L. F. (2010). The role of helplessness, outcome expectation for exercise and literacy in predicting disability and symptoms in older adults with arthritis. Patient education and counseling, 81(1), 73-78. https://doi.org/10.1016/j.pec.2009.12.004
Bonitz, V. S., Larson, L. M., & Armstrong, P. I. (2010). Interests, self-efficacy, and choice goals: An experimental manipulation. Journal of Vocational Behavior, 76(2), 223-233. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2009.09.003
Cenberci, S. (2018). The Investigation of the Creative Thinking Tendency of Prospective Mathematics Teachers in Terms of Different Variables. Journal of Education and Training Studies, 6(9), 78-85. http://dx.doi.org/10.11114/jets.v6i9.3434
Charyton, C., Hutchison, S., Snow, L., Rahman, M. A., & Elliott, J. O. (2009). Creativity as an attribute of positive psychology: The impact of positive and negative affect on the creative personality. Journal of Creativity in Mental Health, 4(1), 57-66. https://doi.org/10.1080/15401380802708791
Craig, K. J., Hietanen, H., Markova, I. S., & Berrios, G. E. (2008). The Irritability Questionnaire: a new scale for the measurement of irritability. Psychiatry research, 159(3), 367-375. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2007.03.002
Goldman, M. S., Brown, S. A., Christiansen, B. A., & Smith, G. T. (1991). Alcoholism and memory: Broadening the scope of alcohol-expectancy research. Psychological Bulletin, 110(1), 137–146. https://doi.org/10.1037/0033-2909.110.1.137
Heekerens, J. B., & Eid, M. (2021). Inducing positive affect and positive future expectations using the best-possible-self intervention: A systematic review and meta-analysis. The Journal of Positive Psychology, 16(3), 322-347. https://doi.org/10.1080/17439760.2020.1716052
Leibenluft, E., Allen, L. E., Althoff, R. R., Brotman, M. A., Burke, J. D., Carlson, G. A., ... & Stringaris, A. (2024). Irritability in youths: a critical integrative review. American Journal of Psychiatry, 181(4), 275-290. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.20230256
Liguori, E., Winkler, C., Vanevenhoven, J., Winkel, D., & James, M. (2020). Entrepreneurship as a career choice: intentions, attitudes, and outcome expectations. Journal of Small Business & Entrepreneurship, 32(4), 311-331. https://doi.org/10.1080/08276331.2019.1600857
Ioannidou, L., & Koutroumanidis, D. (2024). Positive Psychology and Special Education: Fostering Hope and Optimism. In Building Mental Resilience in Children: Positive Psychology, Emotional Intelligence, and Play (pp. 66-83). IGI Global. http://dx.doi.org/10.4018/979-8-3693-8312-4.ch003
Raisi, H., & Raisi, K. (2023). The impact of positive thinking skills training on the hope and resilience of female primary school teachers in ramhormoz. Comprehensive Health and Biomedical Studies, 2(2), e150430. https://doi.org/10.5812/chbs-150430
Riggs, M. L., & Knight, P. A. (1994). The impact of perceived group success-failure on motivational beliefs and attitudes: A causal model. Journal of Applied psychology, 79(5), 755-766. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0021-9010.79.5.755
Sabouri, F., Rambod, M., & Khademian, Z. (2023). The effect of positive thinking training on hope and adherence to treatment in hemodialysis patients: A randomized controlled trial. BMC psychology, 11(1), 6. https://doi.org/10.1186/s40359-023-01036-2
V, oD. T., & Allen, K. A. (2022). A systematic review of school-based positive psychology interventions to foster teacher wellbeing. Teachers and Teaching, 28(8), 964-999. https://doi.org/10.1080/13540602.2022.2137138
Williams, D. M. (2010). Outcome expectancy and self-efficacy: Theoretical implications of an unresolved contradiction. Personality and Social Psychology Review, 14(4), 417-425. https://doi.org/10.1177/1088868310368802
Žarnauskaitė, M. (2023). Young children's creativity education in the context of Lithuania: A systematic review. Thinking Skills and Creativity, 48, 101310. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2023.101310
